TEDxWomen 2011
Jane Fonda: Life's third act
ჯეინ ფონდა: ცხოვრების მესამე აქტი
Filmed:
Readability: 3.9
2,712,903 views
ჩვენს თაობას დაემატა, მიეცა სიცოცხლის 30 წელი, რომელიც დაემატა ჩვენი სიცოცხლის ხანგრძლივობას, ჩვენი წინაპრებისგან განსხვავებით. ეს არ არის პათოლოგია. TEDxWomen-ზე, ჯეინ ფონდა საუბრობს თუ როგორ უნდა ვიფიქროთ ჩვენი ცხოვრების ამ ფაზაზე.
Jane Fonda - Actor and activist
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
There have been many revolutions
0
0
2000
ბევრი რევოლუცია მოხდა,
00:17
over the last century,
1
2000
2000
უკანასკნელი საუკუნის განმავლობაში,
00:19
but perhaps none as significant
2
4000
2000
მაგრამ ალბათ არც ერთი იყო ისეთი მნიშვნელოვანი,
00:21
as the longevity revolution.
3
6000
3000
როგორიც მოხდა სიცოცხლის გახანგრძლივებაში.
00:24
We are living on average today
4
9000
2000
საშუალოდ ჩვენ ვცხოვრობთ
00:26
34 years longer than our great-grandparents did.
5
11000
3000
34 წლით უფრო მეტ ხანს, ვიდრე ჩვენი წინაპრები.
00:29
Think about that.
6
14000
2000
დაუფიქრდით!
00:31
That's an entire second adult lifetime
7
16000
3000
ეს მთელი ერთი ზრდასრული ცხოვრებაა,
00:34
that's been added to our lifespan.
8
19000
2000
რომელიც მიემატა ჩვენს ცხოვრებას.
00:36
And yet, for the most part,
9
21000
2000
უმეტესწილად, ჯერ კიდევ
00:38
our culture has not come to terms with what this means.
10
23000
3000
ვერ გააცნობიერა ჩვენმა საზოგადოებამ თუ რას ნიშნავს ეს.
00:41
We're still living with the old paradigm
11
26000
3000
ჩვენ ისევ ძველი პარადიგმით ვცხოვრობთ,
00:44
of age as an arch.
12
29000
2000
ასაკი როგორც თაღი.
00:46
That's the metaphor, the old metaphor.
13
31000
2000
ეს მეტაფორაა, ძველი მეტაფორა.
00:48
You're born, you peak at midlife
14
33000
2000
ჩვენ ვიბადებით, შუა ასაკში ვაღწევთ პიკს
00:50
and decline into decrepitude.
15
35000
2000
და შემდგომ შკალა ქვევით მიდის.
00:52
(Laughter)
16
37000
2000
(სიცილი)
00:54
Age as pathology.
17
39000
2000
ასაკი როგორც პათოლოგია.
00:56
But many people today --
18
41000
2000
დღეს უამრავი ადამიანი --
00:58
philosophers, artists, doctors, scientists --
19
43000
3000
ფილოსოფოსები, მხატვრები, ექიმები, მეცნიერები
01:01
are taking a new look at what I call the third act,
20
46000
3000
სხვანაირად უყურებენ იმას, რასაც მე ვეძახი მესამე აქტს
01:04
the last three decades of life.
21
49000
3000
სიცოცხლის ბოლო, მესამე დეკადას.
01:07
They realize that this is actually a developmental stage of life
22
52000
5000
მათ გააცნობიერეს რომ ეს არის ცხოვრების განვითარების ეტაპი
01:12
with its own significance --
23
57000
2000
მთელი თავისი მნიშვნელობით --
01:14
as different from midlife
24
59000
3000
რომელიც ისევე განსხვავდება შუა ასაკისგან
01:17
as adolescence is from childhood.
25
62000
3000
როგორც მოზარდობა - ბავშვობისაგან.
01:20
And they are asking -- we should all be asking --
26
65000
3000
და ისინი სვამენ კითხვას, რომელიც ჩვენც უნდა დავსვათ --
01:23
how do we use this time?
27
68000
3000
როგორ გამოვიყენოთ ეს დრო?
01:26
How do we live it successfully?
28
71000
2000
როგორ გამოვიყენოთ ის წარმატებით და სასარგებლოდ?
01:28
What is the appropriate new metaphor
29
73000
2000
რა იქნება ახალი შესაფერისი მეტაფორა
01:30
for aging?
30
75000
2000
ამ ასაკისთვის?
01:32
I've spent the last year researching and writing about this subject.
31
77000
3000
ბოლო რამდენიმე წელი ამ საკითხზე კვლევას და წერას დავუთმე
01:35
And I have come to find
32
80000
2000
და მივაგენი
01:37
that a more appropriate metaphor for aging
33
82000
4000
უფრო შესაფერის მეტაფორას ამ ასაკისთვის -
01:41
is a staircase --
34
86000
2000
- კიბე
01:43
the upward ascension of the human spirit,
35
88000
4000
ადამიანის სულის განვითარების
01:47
bringing us into wisdom, wholeness
36
92000
2000
სიბრძნის ასაკი,
01:49
and authenticity.
37
94000
2000
სინამდვილის ასაკი.
01:51
Age not at all as pathology;
38
96000
2000
ასაკი არაა პათოლოგია
01:53
age as potential.
39
98000
2000
ასაკი არის პოტენციალი, შესაძლებლობა
01:55
And guess what?
40
100000
2000
და იცით რა?
01:57
This potential is not for the lucky few.
41
102000
2000
ეს შესაძლებლობა მხოლოდ რჩეულებს არ ეძლევათ.
01:59
It turns out,
42
104000
2000
როგორც აღმოჩნდა,
02:01
most people over 50
43
106000
2000
50-ს გადაცილებული ადამიანების უმეტესობა
02:03
feel better, are less stressed,
44
108000
2000
უკეთესად გრძნობს თავს, ნაკლებად სტრესულია
02:05
are less hostile, less anxious.
45
110000
2000
ნაკლებად მტრულად განწყობილი და მშფოთვარე.
02:07
We tend to see commonalities
46
112000
2000
ჩვენ უფრო მიდრეკილნი ვართ დავინახოთ მსგავსება
02:09
more than differences.
47
114000
2000
ვიდრე განსხვავება.
02:11
Some of the studies even say
48
116000
2000
კვლევების ნაწილი ამბობს რომ,
02:13
we're happier.
49
118000
2000
ამ ასაკში უფრო ბედნიერნი ვართ,
02:15
This is not what I expected, trust me.
50
120000
2000
ამას არ ველოდი, დამიჯერეთ.
02:17
I come from a long line of depressives.
51
122000
3000
მე დეპრესიული წარსულიდან მოვდივარ.
02:20
As I was approaching my late 40s,
52
125000
2000
როდესაც 40-ს მივაღწიე
02:22
when I would wake up in the morning
53
127000
2000
დილით ადგომისას
02:24
my first six thoughts would all be negative.
54
129000
2000
ჩემი პირველი ექვსი აზრი, რომელიც თავში მომდიოდა იყო ნგატიური.
02:26
And I got scared.
55
131000
2000
და შემეშინდა.
02:28
I thought, oh my gosh.
56
133000
2000
ვიფიქრე ო, ღმერთო!
02:30
I'm going to become a crotchety old lady.
57
135000
2000
მე კაპრიზიანი მოხუცი ვხდები.
02:32
But now that I am actually smack-dab in the middle of my own third act,
58
137000
4000
მაგრამ ახლა, როდესაც ჩემი მესამე აქტის შუაში ვარ,
02:36
I realize I've never been happier.
59
141000
3000
მივხვდი რომ არასოდეს ვყოფილვარ უფრო ბედნიერი.
02:39
I have such a powerful feeling of well-being.
60
144000
4000
ისეთი ძლიერი განცდა მაქვს საკუთარი ბედნიერების
02:44
And I've discovered
61
149000
2000
და აღმოვაჩინე,
02:46
that when you're inside oldness,
62
151000
2000
როდესაც ვბერდებით,
02:48
as opposed to looking at it from the outside,
63
153000
2000
ყველაფერი პირიქითაა, ვიდრე გარედან ჩანს,
02:50
fear subsides.
64
155000
2000
ქრება შიში,
02:52
You realize, you're still yourself --
65
157000
2000
აცნობიერებ რომ ისევ ის ხარ ვინც იყავი,
02:54
maybe even more so.
66
159000
2000
შეიძლება უფრო მეტადაც კი ვიდრე ოდესმე ყოფილხარ.
02:56
Picasso once said, "It takes a long time to become young."
67
161000
4000
ერთხელ პიკასომ თქვა: "ძალიან დიდი დრო ჭირდება რომ ახალგზრდა გახდე"
03:00
(Laughter)
68
165000
2000
(სიცილი)
03:02
I don't want to romanticize aging.
69
167000
2000
არ მინდა ამ ასაკის რომანტიზება მოვახდინო,
03:04
Obviously, there's no guarantee
70
169000
2000
რა თქმა უნდა არ არის გარანტია
03:06
that it can be a time of fruition and growth.
71
171000
2000
რომ ეს იქნება ზრდის და აყვავების ხანა.
03:08
Some of it is a matter of luck.
72
173000
2000
ბევრია დამოკიდებული იღბალზე.
03:10
Some of it, obviously, is genetic.
73
175000
3000
ბევრი - გენეტიკაზე.
03:13
One third of it, in fact, is genetic.
74
178000
2000
ერთი მესამედი სწორედ გენეტიკაზეა დამოკიდებული.
03:15
And there isn't much we can do about that.
75
180000
3000
და ვერაფერს ვუზამთ ამას.
03:18
But that means that two-thirds
76
183000
2000
მაგრამ ეს ნიშნავს რომ ორი მესამედი იმისა
03:20
of how well we do in the third act,
77
185000
2000
თუ როგორ ვიქნებით მესამე აქტის განმავლობაში
03:22
we can do something about.
78
187000
3000
ჩვენზეა დამოკიდებული.
03:25
We're going to discuss what we can do
79
190000
3000
მოდით ვისაუბროთ რა შეგვიძლია გავაკეთოთ
03:28
to make these added years really successful
80
193000
3000
რომ ეს დამატებითი წლები წარმატებით გავატაროთ
03:31
and use them to make a difference.
81
196000
3000
და გამოვიყენოთ ის განსხვავებულად.
03:34
Now let me say something about the staircase,
82
199000
2000
ნება მომეცით გითხრათ კიბეზე,
03:36
which may seem like an odd metaphor for seniors
83
201000
4000
რომელიც უფროსი ასაკის ადამიანებს შეიძლება უჩვეულოდ მეტაფორად მოეჩვენოთ
03:40
given the fact that many seniors are challenged by stairs.
84
205000
3000
თუ გავითვალისწინებთ რომ უმეტესობისთვის კიბე არის გამოწვევა
03:43
(Laughter)
85
208000
2000
(სიცილი)
03:45
Myself included.
86
210000
3000
ჩემი ჩათვლით.
03:48
As you may know,
87
213000
2000
როგორც ალბათ იცით,
03:50
the entire world operates on a universal law:
88
215000
3000
მთელი სამყარო ფუნქციონირებს ერთი კანონით:
03:53
entropy, the second law of thermodynamics.
89
218000
4000
ენთროპია, თერმოდინამიკის მეორე კანონი.
03:57
Entropy means that everything in the world, everything,
90
222000
3000
ენთროპია ნიშნავს, რომ ყველაფერი სამყაროში, ყველაფერი
04:00
is in a state of decline and decay,
91
225000
2000
ინგრევა, ძველდება, ბერდება.
04:02
the arch.
92
227000
2000
თაღი.
04:04
There's only one exception to this universal law,
93
229000
3000
მხოლოდ ერთი გამონაკლისია ამ უნივერსალურ კანონში
04:07
and that is the human spirit,
94
232000
2000
ეს არის ადამიანის სული,
04:09
which can continue to evolve upwards --
95
234000
3000
რომელიც ვითარდება
04:12
the staircase --
96
237000
2000
აგრძელებს სიცოცხლეს, ადის კიბეზე
04:14
bringing us into wholeness,
97
239000
2000
მივყავართ სიბრძნემდე,
04:16
authenticity and wisdom.
98
241000
3000
სულის სიმრთელემდე
04:19
And here's an example of what I mean.
99
244000
2000
ამის მაგალითი არსებობეს
04:21
This upward ascension
100
246000
2000
ზევით სვლა,
04:23
can happen even in the face of extreme physical challenges.
101
248000
4000
შესაძლებელია თუნდაც არასახარბიელო ფიზიკური პირობების შემთხვევაშიც
04:27
About three years ago,
102
252000
2000
დაახლოებით სამი წლის წინ
04:29
I read an article in the New York Times.
103
254000
2000
"ნიუ-იორკ ტაიმსში" წავიკითხე სტატია
04:31
It was about a man named Neil Selinger --
104
256000
2000
ის იყო მამაკაცზე, ნილ სელინჯერზე --
04:33
57 years old, a retired lawyer --
105
258000
3000
57 წლის, პენზიაზე გასულ იურისტზე --
04:36
who had joined the writers group at Sarah Lawrence
106
261000
3000
რომელიც შეუერთდა მწერალთა ჯგუფს სარა ლოურენსის კოლეჯში,
04:39
where he found his writer's voice.
107
264000
3000
სადაც მან აღმოაჩინა მწერლის ნიჭი.
04:42
Two years later,
108
267000
2000
ორი წლის შემდეგ,
04:44
he was diagnosed with ALS, commonly known as Lou Gehrig's disease.
109
269000
3000
მას დაუსვეს ALS დიაგნოზი, ასევე ცნობილი როგორც Lou Gehrig - ს ავადმყოფობა.
04:47
It's a terrible disease. It's fatal.
110
272000
3000
ეს საშინელი ავადმყოფობაა, ფატალური.
04:50
It wastes the body, but the mind remains intact.
111
275000
4000
ის ანადგურებს სხეულს, მაშინ როდესაც გონება მუშაობს
04:54
In this article, Mr. Selinger wrote the following
112
279000
3000
ამ სტატიაში მისტერ სელინჯერი წერდა
04:57
to describe what was happening to him.
113
282000
3000
აღწერდა თუ რა ემართებოდა
05:00
And I quote,
114
285000
3000
ციტატა:
05:03
"As my muscles weakened,
115
288000
2000
"იმ დროს როცა ჩემი კუნთები სუსტდება
05:05
my writing became stronger.
116
290000
3000
ჩემი მწერლის უნარები ძლიერდება.
05:08
As I slowly lost my speech,
117
293000
3000
თანდათან ვკარგავ მეტყველების უნარს
05:11
I gained my voice.
118
296000
3000
მაგრამ მოვიპოვე ხმა
05:14
As I diminished, I grew.
119
299000
2000
ვქრები, მაგრამ ვიზრდები.
05:16
As I lost so much,
120
301000
2000
ძალიან ბევრი დავკარგე,
05:18
I finally started to find myself."
121
303000
4000
მაგრამ საბოლოოდ საკუთარი თავი ვიპოვე."
05:22
Neil Selinger, to me,
122
307000
2000
ჩემთვის ნილ სელინჯერი
05:24
is the embodiment of mounting the staircase
123
309000
3000
კიბეზე ზევით ამავალი ადამიანის განსახიერებაა
05:27
in his third act.
124
312000
3000
ცხოვრების მესამე აქტში.
05:30
Now we're all born with spirit, all of us,
125
315000
2000
ჩვენ ყველა ვიბადებით სულით, ყველა,
05:32
but sometimes it gets tamped down
126
317000
3000
მაგრამ ზოგჯერ ვტყდებით სულიერად
05:35
beneath the challenges of life,
127
320000
2000
ცხოვრებისეული გამოწვევებისგან,
05:37
violence, abuse, neglect.
128
322000
3000
ძალადობის, შეურაცხყოფის, უყურადღეობისგან.
05:40
Perhaps our parents suffered from depression.
129
325000
2000
ალბათ ჩვენი მშობლები დეპრესიისგან იტანჯებოდნენ
05:42
Perhaps they weren't able to love us
130
327000
2000
ალბათ ჩვენი სიყვარულიც კი უჭირდათ
05:44
beyond how we performed in the world.
131
329000
4000
იმის გამო თუ როგორ ვიქცეოდით.
05:48
Perhaps we still suffer
132
333000
2000
ალბათ ჩვენ კვლავ ვიტანჯებით
05:50
from a psychic pain, a wound.
133
335000
2000
ფიზიკური ტკივილებისგან.
05:52
Perhaps we feel that many of our relationships have not had closure.
134
337000
4000
შეგრძნება რომ ჩვენი უამრავი ურთიერთობა ჯერ კიდევ დაუმთავრებელია
05:56
And so we can feel unfinished.
135
341000
4000
და ჩვენ თავს ვგრძნობთ ჩამოუყალიბებლად.
06:00
Perhaps the task of the third act
136
345000
3000
ალბათ სწორედ ეს თვითშემეცნებაა, რაც მესამე აქტში
06:03
is to finish up the task of finishing ourselves.
137
348000
5000
უნდა დავასრულოთ, უნდა დავასრულოთ საკუთარი თავები.
06:08
For me, it began as I was approaching my third act,
138
353000
4000
ჩემთვის ეს დაიწყო, როდესაც მესამე აქტს მივაღწიე,
06:12
my 60th birthday.
139
357000
2000
ჩემს მე-60 დაბადების დღეს.
06:14
How was I supposed to live it?
140
359000
2000
როგორ უნდა გავატარო ეს ეტაპი?
06:16
What was I supposed to accomplish in this final act?
141
361000
3000
რას უნდა მივაღწიო ამ დამამთავრებელ აქტში?
06:19
And I realized that, in order to know where I was going,
142
364000
4000
და მივხვდი, გარდა იმისა რომ უნდა მცოდნოდა საით მივდივარ,
06:23
I had to know where I'd been.
143
368000
2000
ასევე უნდა მცოდნოდა საიდან მოვედი.
06:25
And so I went back
144
370000
2000
მოვიხედე უკან
06:27
and I studied my first two acts,
145
372000
2000
შევისწავლე ჩემი განვლილი პირველი ორი აქტი
06:29
trying to see who I was then,
146
374000
3000
იმის ცდაში რომ მივმხვდარიყავი ვინ ვიყავი
06:32
who I really was --
147
377000
2000
როგორი ვიყავი სინამდვილეში
06:34
not who my parents or other people told me I was,
148
379000
3000
არა ის, რასაც ჩემი მშობლები და სხვა ადამიანები მეუბნებოდნენ რომ ვიყავი
06:37
or treated me like I was.
149
382000
2000
ან როგორც მექცეოდნენ ისინი.
06:39
But who was I? Who were my parents --
150
384000
2000
არამედ თუ ვინ ვიყავი მე? ვინ იყვნენ ჩემი მშობლები,
06:41
not as parents, but as people?
151
386000
3000
არა როგორც მშობლები, არამედ როგორც ადამიანები
06:44
Who were my grandparents?
152
389000
2000
ვინ იყვნენ ჩემი ბებიები და ბაბუები?
06:46
How did they treat my parents?
153
391000
2000
როგორ ექცეოდნენ ჩემს მშობლებს?
06:48
These kinds of things.
154
393000
3000
და ამგვარი საკითხები.
06:51
I discovered a couple of years later
155
396000
3000
რამოდენიმე წლის შემდეგ აღმოვაჩინე
06:54
that this process that I had gone through
156
399000
3000
რომ ეს პროცესი რასაც მე გავდიოდი
06:57
is called by psychologists
157
402000
2000
ფსიქოლოგიში ეწოდება
06:59
"doing a life review."
158
404000
2000
განვლილი ცხოვრების მიმოხილვა
07:01
And they say it can give new significance
159
406000
2000
ისინი ამბობენ რომ ამან შეიძლება ახალი მნიშვნელობა
07:03
and clarity and meaning
160
408000
2000
სიცხადე და აზრი შესძინოს
07:05
to a person's life.
161
410000
2000
ადამიანის ცხოვრებას.
07:07
You may discover, as I did,
162
412000
3000
შეიძლება თქვენ, ისევე როგორც მე, აღმოაჩინოთ
07:10
that a lot of things that you used to think were your fault,
163
415000
3000
რომ უამრავი რამ რასაც ფიქრობდით,
07:13
a lot of things you used to think about yourself,
164
418000
3000
რასაც საკუთარ თავზე ფიქრობდით,
07:16
really had nothing to do with you.
165
421000
3000
საერთო არაფერი ქონდა თქვენთან.
07:19
It wasn't your fault; you're just fine.
166
424000
3000
თქვენი დანაშაული არ იყო , თქვენ სწორად მოიქეცით
07:22
And you're able to go back
167
427000
2000
თქვენ საშუალება გეძლევათ დაბრუნდეთ უკან წარსულში
07:24
and forgive them
168
429000
2000
მიუტევოთ მათ,
07:26
and forgive yourself.
169
431000
2000
მიუტევოთ საკუთარ თავს.
07:28
You're able to free yourself
170
433000
3000
და ამგვარად შეგიძლიათ გაანთავისუფლოდ საკუთარი თავი
07:31
from your past.
171
436000
2000
წარსულისგან.
07:33
You can work to change
172
438000
2000
თქვენ შეგიძლიათ შეცვალოთ თქვენი დამოკიდებულება
07:35
your relationship to your past.
173
440000
2000
წარსულის მიმართ.
07:37
Now while I was writing about this,
174
442000
2000
როდესაც ამაზე ვწერდი
07:39
I came upon a book called "Man's Search for Meaning"
175
444000
3000
გადავეყარე წიგნს, სათაურით "ადამიანი საზრისის ძიებაში"
07:42
by Viktor Frankl.
176
447000
2000
ვიქტორ ფრანკლის ავტორობით.
07:44
Viktor Frankl was a German psychiatrist
177
449000
3000
ვიქტორ ფრანკლი იყო გერმანელი ფსიქიატრი,
07:47
who'd spent five years in a Nazi concentration camp.
178
452000
3000
რომელმაც ხუთი წელიწადი გაატარა საკონცენტრაციო ბანაკში
07:50
And he wrote that, while he was in the camp,
179
455000
3000
და დაწერა რომ ბანაკში ყოფნისას
07:53
he could tell, should they ever be released,
180
458000
4000
მას შეეძლო ეთქვა ვინ დააღწევდა თავს ბანაკს,
07:57
which of the people would be okay
181
462000
2000
ვინ იქნებოდა კარგად
07:59
and which would not.
182
464000
2000
და ვინ არ იქნებოდა.
08:01
And he wrote this:
183
466000
5000
მან დაწერა:
08:06
"Everything you have in life can be taken from you
184
471000
3000
ყველაფერი რაც გაქვს ცხოვრებაში შეიძლება დაკარგო
08:09
except one thing,
185
474000
2000
ერთი რამის გარდა,
08:11
your freedom to choose
186
476000
2000
შენი არჩევანი
08:13
how you will respond
187
478000
2000
თუ რა კუთხით შეხედავ
08:15
to the situation.
188
480000
2000
სიტუაციას, მოვლენას.
08:17
This is what determines
189
482000
2000
სწორედ ეს განსაზღვრავს
08:19
the quality of the life we've lived --
190
484000
2000
ჩვენი განვლილი ცხოვრების ხარისხს --
08:21
not whether we've been rich or poor,
191
486000
2000
არა ის მდიდრები ვართ თუ ღარიბები
08:23
famous or unknown,
192
488000
2000
ცნობილები თუ უცნობები
08:25
healthy or suffering.
193
490000
2000
ჯანმრთელები თუ ნატანჯები.
08:27
What determines our quality of life
194
492000
3000
ის რაც ჩვენი ცხოვრების ხარისხს განსაზღვრავს
08:30
is how we relate to these realities,
195
495000
3000
არის ის თუ როგორ ვიღებთ ამ რეალობას,
08:33
what kind of meaning we assign them,
196
498000
2000
რა აზრს მივანიჭებთ მათ,
08:35
what kind of attitude we cling to about them,
197
500000
3000
რა დამოკიდებულება გვაქვს მათ მიმართ,
08:38
what state of mind we allow them to trigger."
198
503000
4000
როგორ სულიერ მდგომარეობას გვიქმნის ეს მოვლენები.
08:42
Perhaps the central purpose of the third act
199
507000
3000
ალბათ მესამე აქტი მთავარი მიზანია
08:45
is to go back and to try, if appropriate,
200
510000
4000
დავბრუნდეთ უკან და ვეცადოთ, თუ შესაძლებელია
08:49
to change our relationship
201
514000
2000
შევცვალოთ ჩვენი დამოკიდებულება
08:51
to the past.
202
516000
2000
წარსულის მიმართ.
08:53
It turns out that cognitive research shows
203
518000
3000
როგორც აღმოჩნდა შემეცნებითი კვლევები აჩვენებს, რომ
08:56
when we are able to do this,
204
521000
2000
როდესაც ამ პროცესს გავდივართ,
08:58
it manifests neurologically --
205
523000
3000
ეს აისახება ნევროლოგიურად
09:01
neural pathways are created in the brain.
206
526000
3000
ახალი ნერვული ბილიკები ჩნდება ტვინში.
09:04
You see, if you have, over time,
207
529000
2000
თუ თქვენ
09:06
reacted negatively to past events and people,
208
531000
3000
რეაგირებთ წარსულ ფაქტებზე და ადამიანებზე ნეგატიურად
09:09
neural pathways are laid down
209
534000
3000
ნერვული ბილოკების ახალი გზები იკვეთება,
09:12
by chemical and electrical signals that are sent through the brain.
210
537000
3000
რომელიც ქიმიური და ელექტრონული სიგნალებს უშვებს ტვინში.
09:15
And over time, these neural pathways become hardwired,
211
540000
3000
დროთა განმავლობაში ეს ნერვული ბილიკები ძლიერდება
09:18
they become the norm --
212
543000
2000
ხდება ნორმა --
09:20
even if it's bad for us
213
545000
2000
თუნდაც ეს ჩვენთვის ცუდი იყოს
09:22
because it causes us stress and anxiety.
214
547000
3000
რადგან ის სტრესს და ნერვიულობას იწვევს.
09:25
If however,
215
550000
2000
თუმცა,
09:27
we can go back and alter our relationship,
216
552000
4000
ჩვენ შეგვიძლია დავბრუნდეთ უკან და შევცვალოთ ჩვენი დამოკიდებულება
09:31
re-vision our relationship
217
556000
2000
გადავხედოთ ჩვენს დამოკიდებულებებს
09:33
to past people and events,
218
558000
2000
წარსულ ადამიანებზე და მოვლენებზე
09:35
neural pathways can change.
219
560000
2000
და ეს ბილიკები შეიძლება შეიცვალოს.
09:37
And if we can maintain
220
562000
2000
და თუ მოვახერხებთ,
09:39
the more positive feelings about the past,
221
564000
3000
რომ პოზიტიური შეგრძნებები გვქონდეს წარსულთან მიმართებაში
09:42
that becomes the new norm.
222
567000
2000
ეს ახალი ნორმა გახდება.
09:44
It's like resetting a thermostat.
223
569000
3000
ეს თერმომეტრზე ტემპერატურის ვარდნას გავს.
09:47
It's not having experiences
224
572000
3000
გამოცდილება
09:50
that make us wise,
225
575000
3000
კი არ გვაბრძენებს,
09:53
it's reflecting on the experiences that we've had
226
578000
4000
ის რეაქცია რაც ამ გამოცდილებასთან მიმართებაში გვაქვს,
09:57
that makes us wise --
227
582000
2000
გვაბრძენებს
09:59
and that helps us become whole,
228
584000
2000
და გვეხმარება
10:01
brings wisdom and authenticity.
229
586000
2000
სიმშვიდის და სრულყოფის მიღწევაში.
10:03
It helps us become what we might have been.
230
588000
4000
და გვეხმარება გავხდეთ ისინი ვინც ვიყავით.
10:07
Women start off whole, don't we?
231
592000
2000
ქალები თავიდან კარგად ვიწყებთ, არა?
10:09
I mean, as girls, we start off feisty -- "Yeah, who says?"
232
594000
3000
ვგულისხმობ რომ გოგოები უფრო თავდაჯერებულები ვართ
10:12
We have agency.
233
597000
2000
დიდი ძალა და ენერგია გვაქვს.
10:14
We are the subjects of our own lives.
234
599000
2000
თავად ვართ მთავარი ობიექტი საკუთარ ცხოვრებაში.
10:16
But very often,
235
601000
2000
მაგრამ ძალიან ხშირად,
10:18
many, if not most of us, when we hit puberty,
236
603000
3000
ბევრი, თუ უმეტესობა არა, ჩვენი სექსუალური სიმწიფის დროს
10:21
we start worrying about fitting in and being popular.
237
606000
3000
ვიწყებთ საკუთარი თავის დამკვიდრებას საზოგადოებაში და პოპულარობაზე ფიქრს.
10:24
And we become the subjects and objects of other people's lives.
238
609000
4000
და ჩვენ ვხდებით სხვების ცხოვრების ობიექტები და სუბიექტები
10:28
But now, in our third acts,
239
613000
3000
მაგრამ ახლა, ჩვენი ცხოვრების მესამე აქტში,
10:31
it may be possible
240
616000
2000
შესაძლებელია
10:33
for us to circle back to where we started
241
618000
3000
წავიდეთ წრეზე, საიდანაც დავიწყეთ
10:36
and know it for the first time.
242
621000
2000
და თავიდან განვიცადოთ.
10:38
And if we can do that,
243
623000
3000
და თუ ამას შევძლებთ,
10:41
it will not just be for ourselves.
244
626000
3000
ეს იქნება, არა მხოლოდ საკუთარი თავისთვის.
10:44
Older women
245
629000
2000
ასაკიანი ქალები
10:46
are the largest demographic in the world.
246
631000
2000
ყველაზე ფართო დემოგრაფიული ჯგუფია დედამიწაზე.
10:48
If we can go back and redefine ourselves
247
633000
3000
თუ დავბრუნდებით უკან და გადავაფასებთ საკუთარ თავს
10:51
and become whole,
248
636000
2000
გავხდებით მეტად სრულყოფილები,
10:53
this will create a cultural shift in the world,
249
638000
5000
ეს იქნება კულტურული ბიძგი სამყაროსთვის
10:58
and it will give an example to younger generations
250
643000
3000
მისცემს მაგალითს ახალ თაობას
11:01
so that they can reconceive their own lifespan.
251
646000
3000
რათა მათ გადახედონ და გადააფასონ საკუთარი ცხოვრება
11:04
Thank you very much.
252
649000
2000
დიდი მადლობა.
11:06
(Applause)
253
651000
7000
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Jane Fonda - Actor and activistJane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist.
Why you should listen
Jane Fonda is an actor, author, producer and activist supporting environmental issues, peace and female empowerment. She founded the Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention, and established the Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health at Emory. She cofounded the Women’s Media Center, and sits on the board of V-Day, a global effort to stop violence against women and girls.
Fonda's remarkable screen and stage career includes two Best Actress Oscars, an Emmy, a Tony Award nomination and an Honorary Palme d’Or from the Cannes Film Festival. Offstage, she revolutionized the fitness industry in the 1980s with Jane Fonda’s Workout — the all-time top-grossing home video. She has written a best-selling memoir, My Life So Far, and Prime Time, a comprehensive guide to living life to the fullest.
Jane Fonda | Speaker | TED.com