ABOUT THE SPEAKER
Jill Heinerth - Cave diver
Jill Heinerth explores underwater caves deep inside the earth.

Why you should listen

More people have walked on the moon than have been to some of the places that Jill's exploration has taken her right here on the earth. From the most dangerous technical dives deep inside underwater caves, to searching for never-before-seen ecosystems inside giant Antarctic icebergs, to the lawless desert border area between Egypt and Libya while a civil war raged around her, Jill's curiosity and passion about our watery planet is the driving force in her life.

Jill’s accolades include induction into the Explorer's Club and the inaugural class of the Women Diver's Hall of Fame. She received the Wyland ICON Award, an honor she shares with several of her underwater heroes including Jacques Cousteau, Robert Ballard and Dr. Sylvia Earle. She was named a "Living Legend" by Sport Diver Magazine and selected as Scuba Diving Magazine's "Sea Hero of the Year 2012."

In recognition of her lifetime achievement, Jill was awarded the inaugural Sir Christopher Ondaatje Medal for Exploration. Established by the Royal Canadian Geographical Society in 2013, the medal recognizes singular achievements and the pursuit of excellence by an outstanding Canadian explorer.

More profile about the speaker
Jill Heinerth | Speaker | TED.com
TEDYouth 2015

Jill Heinerth: The mysterious world of underwater caves

Jill Heinerth:: ရေအောက် ဥမင်များရဲ့ လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်သော ကမ္ဘာ။

Filmed:
1,921,342 views

ဥမင် ရေငုပ်သမား Jill Heinerth ဟာ ကျွန်တော်တို့ ဂြိုဟ်ကမ္ဘာကို ဖြတ်ပြီး စီဆင်းနေတဲ့ မြင်မရတဲ့ ရေအောက် ရေကြောင်းများကို စူးစမ်းလေ့လာပါတယ်။ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေ၊ ရာသီဥတုပညာရှင်တွေ၊ ရှေးဟောင်း သုသေသနပညာရှင်တွေနဲ့ တွဲကာလုပ်ကိုင်ပြီး Heinerth ဟာ ကမ္ဘာမြေကြီးရဲ့ အဝေးလံဆုံးသောနေရာတွေမှာ မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ သက်ရှိပုံသဏ္ဍာန်တွေကို ဖြေပြထားပြီး သုသေသီတွေကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့ သမိုင်းကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ ကူညီပေးပါတယ်။ ဒီဟောပြောချက် အတိုလေးမှာ လှိုင်းတွေအောက်ကို ငုပ်ဆင်းပြီး အတွင်းပိုင်းနေရာရဲ့ အံ့သြဖွယ်ရာတွေကို စူးစမ်းလိုက်ပါဦး။
- Cave diver
Jill Heinerth explores underwater caves deep inside the earth. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
I'm an underwater explorer,
0
1440
2600
ကျွန်မဟာ ရေအောက် စူးစမ်းရေးသမားပါ၊
00:17
more specifically a cave diver.
1
5480
2800
ပိုတိတိကျကျပြောရရင်၊ ဥမင်ရေငုပ်သမားပါ။
00:21
I wanted to be an astronaut
when I was a little kid,
2
9200
2616
ကလေးတုန်းက အာကာသယာဉ်မှူး ဖြစ်ချင်ခဲ့ပေမဲ့
00:23
but growing up in Canada as a young girl,
that wasn't really available to me.
3
11840
4600
Canada မှာကြီးပြင်းခဲ့တဲ့ မိန်းကလေးတစ်
ယောက်အနေနဲ့ ဒီအခွင့်ကို မရနိုင်ခဲ့ဘူး။
00:29
But as it turns out,
we know a lot more about space
4
17680
3776
ဒါပေမဲ့ ဖြစ်နေတာက ကျွန်မတို့ဟာ
အာကာသအကြောင်းကို
00:33
than we do about the underground waterways
coursing through our planet,
5
21480
4336
ကမ္ဘာကို ဖြတ်ပြီး စီဆင်းနေတဲ့
ရေအောက်စီးကြောင်းတွေထက် ပိုသိကြတယ်။
00:37
the very lifeblood of Mother Earth.
6
25840
2960
မိခင်မြေကြီးရဲ့ တကယ့် အသက်သွေးကြောလေ။
00:41
So I decided to do something
that was even more remarkable.
7
29720
3376
ဒီတော့ အာကာသကို စူးစမ်းလေ့လာမယ့် အစား
ဒီထက်ပိုပြီး မှတ်သားစရာကောင်းတာ
00:45
Instead of exploring outer space,
8
33120
2456
တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
00:47
I wanted to explore
the wonders of inner space.
9
35600
3160
အတွင်းပိုင်းနေရာရဲ့ အံ့ဖွယ်ရာတွေကို
စူးစမ်းချင်ခဲ့တယ်။
00:51
Now, a lot of people will tell you
10
39920
1656
ကဲ လူတော်တော်များများက ပြောမှာက
00:53
that cave diving is perhaps
one of the most dangerous endeavors.
11
41600
4120
ဥမင်ရေငုပ်ခြင်းဟာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး
စူးစမ်းမှုဖြစ်လောက်တယ်လို့ပါ။
00:58
I mean, imagine yourself
here in this room,
12
46560
2896
ဆိုလိုတာက ကိုယ့်တိုင်
ဒီအခန်းထဲမှာလို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။
01:01
if you were suddenly
plunged into blackness,
13
49480
2896
ရုတ်တရက် အမှောင်ထဲကို
ထိုးဆင်းလိုက်တယ်ဆိုရင်
01:04
with your only job to find the exit,
14
52400
2416
တစ်ခုတည်းသောလုပ်စရာက
ထွက်ပေါက်ရှာဖို့ပါ။
01:06
sometimes swimming
through these large spaces,
15
54840
2336
တစ်ခါတစ်ခါ ဒီကြီးမားတဲ့ နေရာတွေကို
ကူးဖြတ်ရင်းနဲ့
01:09
and at other times
crawling beneath the seats,
16
57200
3336
အခြားအချိန်တွေမှာ ထိုင်ခုံတွေအောက်ကို
တွားသွားရင်း
01:12
following a thin guideline,
17
60560
2536
ပါးလျတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်နောက်လိုက်နာရင်း၊
01:15
just waiting for the life support
to provide your very next breath.
18
63120
4736
နောက်အသက်ရှူတာကို ထောက်ပံ့တဲ့
အသက်ကယ်အကူကိုသာ စောင့်နေရင်းပေါ့။
01:19
Well, that's my workplace.
19
67880
1720
ကဲ ဒါက ကျွန်မရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ပါ။
01:22
But what I want to teach you today
20
70760
1976
ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ရှင်တို့ကို သင်ပြချင်တာက
01:24
is that our world
is not one big solid rock.
21
72760
4376
ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာဟာ ပကတိကျောက်တုံးကြီး
တစ်တုံးမဟုတ်ပဲ
01:29
It's a whole lot more like a sponge.
22
77160
1960
ရေမြှုပ်တစ်ခုနဲ့ ပိုတူတာပါ။
01:31
I can swim through a lot of the pores
in our earth's sponge,
23
79960
3856
ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာမြေရဲ့ ရေမြှုပ်ထဲက စိမ့်
ပေါက် အများကြီးထဲကို ဖြတ်ကူးနိုင်ပေမဲ့
01:35
but where I can't,
24
83840
1416
ကျွန်မ မတတ်နိုင်တဲ့နေရာမှာ
01:37
other life-forms and other materials
can make that journey without me.
25
85280
5016
အခြားသက်ရှိတွေနဲ့ အထည်ဒြပ်တွေဟာ
ကျွန်မမပါပဲ ခရီးသွားနိုင်ကြတယ်။
01:42
And my voice is the one
that's going to teach you
26
90320
3016
ကျွန်မရဲ့ အသံက မိခင် မြေရဲ့ အတွင်းဘက်
01:45
about the inside of Mother Earth.
27
93360
2920
အကြောင်း သင်ကြားပေးမယ့် အရာပါ။
01:50
There was no guidebook available to me
28
98640
2976
Antarctic ရေခဲစိုင်တွေအတွင်းက
ဥမင်ရေငုပ်ဖို့
01:53
when I decided to be the first person
to cave dive inside Antarctic icebergs.
29
101640
6056
ဆုံးဖြတ်ချက်ချတုန်းက
ကျွန်မအတွက် လမ်းညွှန်စာအုပ်မရှိခဲ့ဘူး။
01:59
In 2000, this was the largest
moving object on the planet.
30
107720
4416
၂၀၀၀ ခုနှစ်မှာ ဒါက ကမ္ဘာမှာ
အကြီးမားဆုံး ရွေ့ရှားနေတဲ့ ဝတ္ထုပါ။
02:04
It calved off the Ross Ice Shelf,
31
112160
2016
ဒါကနေ Ross Ice Shelf ကွဲထွက်ခဲ့တော့
02:06
and we went down there
to explore ice edge ecology
32
114200
2936
ရေခဲစွန်း ဂေဟဗေဒကို စူးစမ်းဖို့
ငုပ်ဆင်းခဲ့ပြီး ရေခဲအောက်ခြေက
02:09
and search for life-forms beneath the ice.
33
117160
2640
သက်ရှိသဏ္ဍာန်တွေကို ရှာခဲ့တယ်။
02:12
We use a technology called rebreathers.
34
120440
3176
ရေငုပ်အသက်ရှူကိရိယာ လို့ခေါ်တဲ့
နည်းပညာကို သုံးပါတယ်။
02:15
It's an awful lot like the same technology
that is used for space walks.
35
123640
4216
ဒါက အာကာသမှာ လမ်းလျှောက်ဖို့
သုံးတဲ့ နည်းပညာနဲ့ အတော်တူပါတယ်။
02:19
This technology enables us to go deeper
36
127880
2456
နည်းပညာက လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်က
စိတ်ကူးလို့ရနိုင်တာထက်
02:22
than we could've imagined
even 10 years ago.
37
130360
2736
ပိုနက်နက်သွားဖို့ကို ကျွန်မတို့ကို
ထောက်ကူပေးတယ်။
02:25
We use exotic gases,
38
133120
2056
ထူးဆန်းတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေကို သုံးတော့
02:27
and we can make missions
even up to 20 hours long underwater.
39
135200
5200
ရေအောက်မှာ နာရီ ၂၀ ကြာ
အထိတောင် တာဝန်ယူနိင်တယ်။
02:33
I work with biologists.
40
141160
2176
ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့ တွဲလုပ်ပါတယ်။
02:35
It turns out that caves
are repositories of amazing life-forms,
41
143360
4536
ဥမင်တွေဟာ အံ့စရာကောင်းတဲ့ သက်ရှိ
သဏ္ဍာန်တွေ၊ ကျွန်မတို့ ဘယ်တုန်းကမှ
02:39
species that we never knew existed before.
42
147920
2800
ရှိတယ်လို့ မသိခဲ့တဲ့ မျိုးစိတ်တွေရဲ့တဲ့
သိုက်တွေဖြစ်နေတယ်။
02:43
Many of these life-forms
live in unusual ways.
43
151760
3296
ဒီသက်ရှိသဏ္ဍာန် အများအပြားဟာ
တမူထူးခြားစွာ ရှင်သန်ကြတယ်။
02:47
They have no pigment
and no eyes in many cases,
44
155080
3936
တော်များများမှာ မျက်လုံး မရှိကြဘဲ
နဂိုအရောင်ရယ်လို့ မရှိကြပဲ
02:51
and these animals
are also extremely long-lived.
45
159040
4496
ဒီတိရစ္ဆာန်တွေဟာ အသက်လည်း
အင်မတန်ရှည်ကြတယ်။
02:55
In fact, animals swimming
in these caves today
46
163560
3456
တကယ်က ဒီနေ့ ဒီဥမင်တွေထဲမှာ
ကူးခပ်နေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ
02:59
are identical in the fossil record
47
167040
2496
ဒိုင်နိုဆော မျိုးသုဉ်းခြင်းထက် အလျင်ကျတဲ့
03:01
that predates the extinction
of the dinosaurs.
48
169560
3336
ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းထဲကနဲ့ တထေရာတည်းပါ။
03:04
So imagine that: these are
like little swimming dinosaurs.
49
172920
3736
ဒီတော့ ဒါတွေဟာ ကူးခပ်နတေဲ့ ဒိုင်နိုဆော
ပေါက်စလေးတွေလို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။
03:08
What can they teach us
about evolution and survival?
50
176680
3440
သူတို့က ကျွန်မတိုကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နဲ့
ရှင်ကျန်တာကို သင်ပေးနိုင်မလား။
03:13
When we look at an animal
like this remipede swimming in the jar,
51
181120
4016
ဖန်ဘူးထဲမှာ ကူးနေတဲ့ ဒီ remipede လို
တိရစ္ဆာန်ကို ကြည့်တဲ့အခါ
03:17
he has giant fangs with venom.
52
185160
2856
သူ့မှာ အဆိပ်ပါတဲ့ ဧရာမ အစွယ်တွေရှိတယ်။
03:20
He can actually attack something
40 times his size and kill it.
53
188040
4256
သူ့အရွယ်ထက် အဆ ၄၀ ကြီးတဲ့ဟာကို
တိုက်ခိုက်ပြီး သတ်ပစ်နိုင်တယ်။
03:24
If he were the size of a cat,
54
192320
1776
သူသာ ကြောင်တစ်ကောင်အရွယ်ဆိုရင်
03:26
he'd be the most dangerous
thing on our planet.
55
194120
2600
ကမ္ဘာပေါ်မှာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး
ဖြစ်လိမ့်မယ်။
03:29
And these animals live
in remarkably beautiful places,
56
197920
3256
ပြီးတော့ ဒီတိရိစ္ဆာန်တွေက အံ့လောက်အောင်
လှပတဲ့ နေရာတွေမှာနေပြီး
03:33
and in some cases,
caves like this, that are very young,
57
201200
4616
တစ်ချို့အခြေအနေတွေမှာ ဒီလို ဥမင်တွေဟာ
အရမ်း သက်တမ်းနုပြီး
03:37
yet the animals are ancient.
58
205840
1736
တိရစ္ဆာန်တွေကတော့ ရှေးကျပါတယ်။
03:39
How did they get there?
59
207600
1280
သူတို့ ဘယ်လိုရောက်လာခဲ့လဲ
03:41
I also work with physicists,
60
209880
2176
ရူပဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့လည်း တွဲလုပ်ပါတယ်။
03:44
and they're interested oftentimes
in global climate change.
61
212080
3616
သူတို့ဟာ မကြာခဏတော့ ကမ္ဘာ့ရာသီ
ဥတု အပြောင်းအလဲကို စိတ်ဝင်စားတာပါ။
03:47
They can take rocks within the caves,
62
215720
2296
ဂူတွေအတွင်းက ကျောက်တွေကို ယူနိုင်ပြီး
03:50
and they can slice them
and look at the layers within with rocks,
63
218040
3056
ဒါတွေကို လွှာလိုက်ပြီး ကျောက်တွေအတွင်းက
အလွှာတွေကို ကြည့်ကြတယ်။
03:53
much like the rings of a tree,
64
221120
1936
သစ်ပင်တစ်ပင်ရဲ့ ကွင်းတွေလိုမျိုး
03:55
and they can count back in history
65
223080
2016
သမိုင်းကို ပြန်ရေတွက်နိုင်ပြီး
03:57
and learn about the climate on our planet
at very different times.
66
225120
3696
မတူညီတဲ့ ကာလတွေက ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာရဲ့
ရာသီဥတုကို လေ့လာနိုင်ပါတယ်။
04:00
The red that you see in this photograph
67
228840
2496
ဒီဓာတ်ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အနီရောင်က
04:03
is actually dust from the Sahara Desert.
68
231360
3336
တကယ်တော့ Sahara သဲကန္တာရက သဲမှုန်တွေပါ။
04:06
So it's been picked up by wind,
blown across the Atlantic Ocean.
69
234720
4096
ဒီတော့ ဒါကို Atlantic သမုဒ္ဒရာတစ်လျှောက်
တိုက်ခတ်တဲ့ လေက သယ်လာတယ်။
04:10
It's rained down in this case
on the island of Abaco in the Bahamas.
70
238840
4376
ဒီအဖြစ်မှာ Bahamas မှာရှိတဲ့
Abaco ကျွန်းပေါ်မှာ မိုးရွာချတယ်။
04:15
It soaks in through the ground
71
243240
1616
ဒါကို မြေကြီးက တဆင့် စုပ်ယူပြီး
04:16
and deposits itself
in the rocks within these caves.
72
244880
3976
ဒီဥမင်တွေ အတွင်းဘက်က ကျောက်
တွေပေါ်မှာ ၎င်းဘာသာ ပို့ချပါတယ်။
04:20
And when we look back in the layers
of these rocks, we can find times
73
248880
3816
ဒီကျောက်တွေရဲ့ အလွှာတွေထဲကို
ကြည့်လိုက် တော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရာသီဥတု
04:24
when the climate
was very, very dry on earth,
74
252720
2776
အရမ်း၊ အရမ်း ခြောက်သွေ့ခဲ့တဲ့
ကာလတွေကို မြင်နိုင်ပြီး
04:27
and we can go back
many hundreds of thousands of years.
75
255520
3759
နှစ်သိန်းပေါင်းများစွာချီတဲ့ဆီ
ပြန်သွားနိုင်ပါတယ်။
04:32
Paleoclimatologists are also interested
76
260560
2256
ရှေးပဝေသဏီကာလ ပညာရှင်တွေလည်း ကမ္ဘာပေါ်က
04:34
in where the sea level stands were
at other times on earth.
77
262840
3296
အခြားကာလတွေမှာ ပင်လယ်မျက်နှာပြင်
ရှိတဲ့ နေရာကို စိတ်ဝင်စားကြတယ်။
04:38
Here in Bermuda, my team and I embarked
78
266160
2216
ဒါက Bermuda မှာပါ။
ဒီဒေသမှာ ကျွန်မတို့အဖွဲ့
04:40
on the deepest manned dives
ever conducted in the region,
79
268400
3056
အနက်ဆုံး ရေငုပ်တာတွေ စတင် တာဝန်ယူ
လုပ်ဆောင်ဖူးခဲ့ပြီး
04:43
and we were looking for places
80
271480
1616
ပင်လယ်ပြင်ဟာ လက်ရှိ အမြင့်တွေရဲ့
04:45
where the sea level
used to lap up against the shoreline,
81
273120
3536
အောက် ပေရာပေါင်းချီတဲ့ကမ်းရိုးကို
04:48
many hundreds of feet
below current levels.
82
276680
2840
ရိုက်ခတ်ခဲ့ဖူးတဲ့ နေရာတွေကို ရှာနေခဲ့တယ်။
04:52
I also get to work with paleontologists
and archaeologists.
83
280880
3496
ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ပညာရှင်တွေနဲ့လည်း
တွဲလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
04:56
In places like Mexico,
in the Bahamas, and even in Cuba,
84
284400
4376
Mexico Bahamas နဲ့ Cuba
လိုနေရာမျိုးတွေတောင်မှပါ၊
05:00
we're looking at cultural remains
and also human remains in caves,
85
288800
4696
ယဉ်ကျေးမှု အကြွင်းအကျန်တွေနဲ့ ဥမင်တွေ
အတွင်းက လူသား အကြွင်းအကျန်တွေပါ
05:05
and they tell us a lot
86
293520
1256
ရှာနေခဲ့ပြီး ဒါတွေက
05:06
about some of the earliest
inhabitants of these regions.
87
294800
3080
ဒီဒေသက အစောဆုံး နေထိုင်သူတစ်ချို့
အကြောင်း အများကြီးပြောပါတယ်။
05:10
But my very favorite project of all
was over 15 years ago,
88
298760
3496
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ အနှစ်သက်ဆုံး ပရောဂျက်က
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၅ နှစ်ကျော်ကပါ၊
05:14
when I was a part of the team
that made the very first
89
302280
2524
မြေအောက် မျက်နှာပြင်ရဲ့ တိကျတဲ့
ပထမဆုံး သုံးဖက်မြင်
05:16
accurate, three-dimensional map
of a subterranean surface.
90
304828
3308
မြေပုံလုပ်တဲ့ အဖွဲ့မှာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း
ပါဝင်တုန်းကပါ။
05:20
This device that I'm
driving through the cave
91
308160
2376
ဥမင်ကိုဖြတ်ပြီး ရိုက်သွင်းတဲ့ ကိရိယာက
05:22
was actually creating
a three-dimensional model as we drove it.
92
310560
4456
ကျွန်မတို့ ရိုက်သွင်းစဉ်မှာ သုံးဘက်မြင်
ပုံစံကို တကယ်ပဲ ဖန်တီးနေပါတယ်။
05:27
We also used ultra low frequency radio
93
315040
2056
ဥမင်ထဲက ကျွန်မတို့ရဲ့ တည်နေရာ အတိအကျကို
05:29
to broadcast back to the surface
our exact position within the cave.
94
317120
4680
မျက်နှာပြင်ဆီ ပြန်လွှင့်ပေးတဲ့ ကြိမ်
နှုန်းနိမ့်လွန် ရေဒီယိုလည်း သုံးဖူးတယ်။
05:34
So I swam under houses and businesses
and bowling alleys and golf courses,
95
322320
4816
ဒါနဲ့ ကျွန်မဟာ အိမ်တွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း
တွေ၊ ဘိုးလင်းမြောင်းတွေ၊ ဂေါက်ကွင်းတွေနဲ့
05:39
and even under a Sonny's BBQ Restaurant,
96
327160
3160
Sonny BBQ စားသောက်ဆိုင် ရဲ့
အောက်မှာတောင် ကူးခဲ့တာပေါ့။
05:43
Pretty remarkable, and what that taught me
97
331080
2096
တော်တော် မှတ်သားစရာပါ၊ ဒါက ကျွန်မကို
05:45
was that everything we do
on the surface of our earth
98
333200
2896
သင်ပေးတာက ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်မှာ
ကျွန်မတို့လုပ်သမျှဟာ
05:48
will be returned to us to drink.
99
336120
2416
ကျွန်မတို့ သောက်သုံးတာဆီ ပြန်လာမယ်ဆိုတာပါ။
05:50
Our water planet is not just
rivers, lakes and oceans,
100
338560
4776
ကျွန်မတို့ရဲ့ ရေကမ္ဘာဟာ မြစ်တွေ၊
ကန်တွေ၊ သမုဒ္ဒရာတွေချည်းပဲ မဟုတ်ပဲ
05:55
but it's this vast network of groundwater
that knits us all together.
101
343360
4776
ကျွန်မတို့အားလုံးကို အတူတူဆက်ထားတဲ့
ကျယ်ပြန့်တဲ့ မြေအောက်ရေ ကွန်ရက်ပါ။
06:00
It's a shared resource
from which we all drink.
102
348160
3856
ကျွန်မတို့ သောက်တာအားလုံးအတွက်
ဘုံအရင်းအမြစ်ပါ။
06:04
And when we can understand
our human connections with our groundwater
103
352040
4296
မြေအောက်ရေနဲ့ ပြီးတော့ ကျွန်မတို့
ဂြိုဟ်ပေါ်က ရေအရင်းအမြစ်တွေအားလုံးနဲ့
06:08
and all of our water resources
on this planet,
104
356360
2656
လူသား ဆက်နွှယ်နေပုံကို
နားလည်လာနိုင်ရင်
06:11
then we'll be working on the problem
105
359040
1736
ဒီရာစုရဲ့ အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်လောက်တဲ့
06:12
that's probably the most important
issue of this century.
106
360800
3360
ပြဿနာကို ကျွန်မတို့
ဖြေရှင်းနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
06:17
So I never got to be that astronaut
that I always wanted to be,
107
365040
3416
ဒီတော့ ကိုယ်ဖြစ်ချင်ခဲ့တဲ့ အာကာသယာဉ်မှူး
ဘယ်တော့မှ ဖြစ်မလာတော့ပေမဲ့
06:20
but this mapping device,
designed by Dr. Bill Stone, will be.
108
368480
3616
Dr. Bill Stone ရေးဆွဲတဲ့ ဒီပုံထုတ်
ကိရိယာလေးတော့ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
06:24
It's actually morphed.
109
372120
1416
ဒါက တကယ်ပဲ ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
06:25
It's now a self-swimming autonomous robot,
110
373560
3296
အခုဆို ဉာဏ်ရည် တုပထားတဲ့ သူ့ဘာသာ
06:28
artificially intelligent,
111
376880
1656
မောင်းနှင်တဲ့ ရေးကူးတဲ့ စက်ရုပ်ပါ။
06:30
and its ultimate goal
is to go to Jupiter's moon Europa
112
378560
3576
၎င်းရဲ့ အန္တိမပန်းတိုင်က
Jupiter ရဲ့လ Europa ကိုသွားဖို့ဖြစ်ပြီး
06:34
and explore oceans beneath
the frozen surface of that body.
113
382160
4600
ဒီကိုယ်ထည်ရဲ့ အေးခဲနေတဲ့ မျက်နှာပြင်
အောက်က သမုဒ္ဒရာတွေကို စူးစမ်းဖို့ပါ။
06:39
And that's pretty amazing.
114
387480
1920
ဒါက တော်တော် အံ့မခန်းပါပဲ။
06:42
(Applause)
115
390160
5720
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jill Heinerth - Cave diver
Jill Heinerth explores underwater caves deep inside the earth.

Why you should listen

More people have walked on the moon than have been to some of the places that Jill's exploration has taken her right here on the earth. From the most dangerous technical dives deep inside underwater caves, to searching for never-before-seen ecosystems inside giant Antarctic icebergs, to the lawless desert border area between Egypt and Libya while a civil war raged around her, Jill's curiosity and passion about our watery planet is the driving force in her life.

Jill’s accolades include induction into the Explorer's Club and the inaugural class of the Women Diver's Hall of Fame. She received the Wyland ICON Award, an honor she shares with several of her underwater heroes including Jacques Cousteau, Robert Ballard and Dr. Sylvia Earle. She was named a "Living Legend" by Sport Diver Magazine and selected as Scuba Diving Magazine's "Sea Hero of the Year 2012."

In recognition of her lifetime achievement, Jill was awarded the inaugural Sir Christopher Ondaatje Medal for Exploration. Established by the Royal Canadian Geographical Society in 2013, the medal recognizes singular achievements and the pursuit of excellence by an outstanding Canadian explorer.

More profile about the speaker
Jill Heinerth | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee