TEDWomen 2010
Hans Rosling: The magic washing machine
Hans Rosling i magiczna pralka
Filmed:
Readability: 2.9
2,973,428 views
Co jest największym wynalazkiem rewolucji przemysłowej? Hans Rosling uważa że jest nim pralka. Za pomocą najnowszych grafik generowanych przez dzięki programowi Gapminder, Rosling pokazuje nam magię kiedy to postęp ekonomiczny i elektronika zmieniają nudny dzień prania w intelektualny dzień czytania.
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I was only four years old
0
0
2000
Miałem tylko cztery lata
00:17
when I saw my mother load a washing machine
1
2000
3000
gdy zobaczyłem jak moja mama
00:20
for the very first time in her life.
2
5000
3000
po raz pierwszy w jej życiu uruchamia pralkę.
00:23
That was a great day for my mother.
3
8000
2000
To był dla niej wielki dzień.
00:25
My mother and father had been saving money for years
4
10000
3000
Moi rodzice od lat oszczędzali,
00:28
to be able to buy that machine,
5
13000
2000
by móc ją kupić.
00:30
and the first day it was going to be used,
6
15000
2000
Pierwszego dnia, na pierwsze uruchomienie pralki
00:32
even Grandma was invited
7
17000
2000
została zaproszona nawet babcia,
00:34
to see the machine.
8
19000
2000
aby mogła ją zobaczyć.
00:36
And Grandma was even more excited.
9
21000
3000
Babcia była najbardziej podekscytowana.
00:39
Throughout her life
10
24000
2000
Przez całe jej życie
00:41
she had been heating water with firewood,
11
26000
2000
ogrzewała wodę nad paleniskiem
00:43
and she had hand washed laundry
12
28000
2000
i prała ręcznie dla siedmiu dzieci.
00:45
for seven children.
13
30000
2000
i prała ręcznie dla siedmiu dzieci.
00:47
And now she was going to watch
14
32000
3000
A teraz miała oglądać jak elektronika
00:50
electricity do that work.
15
35000
3000
robi to za nią.
00:53
My mother carefully opened the door,
16
38000
4000
Mama ostrożnie otworzyła drzwi pralki,
00:57
and she loaded the laundry
17
42000
2000
włożyła brudne rzeczy
00:59
into the machine,
18
44000
2000
do środka,
01:01
like this.
19
46000
2000
właśnie tak.
01:03
And then, when she closed the door,
20
48000
2000
Potem zamknęła drzwi,
01:05
Grandma said, "No, no, no, no.
21
50000
2000
babcia powiedziała, "Nie, nie, nie.
01:07
Let me, let me push the button."
22
52000
3000
Proszę, pozwól mi wcisnąć przycisk."
01:11
And Grandma pushed the button,
23
56000
2000
Kiedy to zrobiła,
01:13
and she said, "Oh, fantastic!
24
58000
3000
powiedziała "Fantastycznie.
01:16
I want to see this! Give me a chair!
25
61000
2000
Muszę to zobaczyć. Daj mi krzesło.
01:18
Give me a chair! I want to see it,"
26
63000
2000
Daj mi krzesło. Muszę to zobaczyć."
01:20
and she sat down in front of the machine,
27
65000
3000
Usiadła przed pralką
01:23
and she watched the entire washing program.
28
68000
4000
i oglądała cały proces prania.
01:27
She was mesmerized.
29
72000
2000
Była zachwycona.
01:29
To my grandmother,
30
74000
3000
Dla mojej babci,
01:32
the washing machine was a miracle.
31
77000
3000
pralka była cudem.
01:35
Today, in Sweden and other rich countries,
32
80000
3000
Dzisiaj, w Szwecji i innych bogatych krajach
01:38
people are using
33
83000
2000
ludzie używają
01:40
so many different machines.
34
85000
2000
mnóstwo najróżniejszych urządzeń.
01:42
Look, the homes are full of machines.
35
87000
2000
Zobaczcie, mieszkania są nimi przepełnione.
01:44
I can't even name them all.
36
89000
2000
Nawet nie potrafię ich wszystkich nazwać.
01:46
And they also, when they want to travel,
37
91000
3000
Oczywiście ludzie chcą też podróżować,
01:49
they use flying machines
38
94000
3000
używają do tego samolotów,
01:52
that can take them to remote destinations.
39
97000
2000
które mogą ich zabrać na drugi koniec świata.
01:54
And yet, in the world, there are so many people
40
99000
2000
Ale nadal na świecie jest pełno ludzi
01:56
who still heat the water on fire,
41
101000
3000
którzy wciąż grzeją wodę nad paleniskiem,
01:59
and they cook their food on fire.
42
104000
3000
i gotują na ogniu.
02:02
Sometimes they don't even have enough food,
43
107000
2000
Czasami nie mają nawet wystarczająco jedzenia.
02:04
and they live below the poverty line.
44
109000
3000
Żyją poniżej granicy ubóstwa.
02:07
There are two billion fellow human beings
45
112000
3000
Ponad dwa miliardy ludzi żyją
02:10
who live on less than two dollars a day.
46
115000
2000
za mniej niż dwa dolary dziennie.
02:12
And the richest people over there --
47
117000
2000
A najbogatsi ludzie...
02:14
there's one billion people --
48
119000
2000
jest ich miliard,
02:16
and they live above what I call the "air line,"
49
121000
4000
żyją ponad granicą lotów, tak to ujmę,
02:20
because they spend more than $80 a day
50
125000
3000
ponieważ żyją za ponad 80 dolarów dziennie.
02:23
on their consumption.
51
128000
2000
ponieważ żyją za ponad 80 dolarów dziennie.
02:25
But this is just one, two, three billion people,
52
130000
3000
Ale mamy tutaj 3 miliardy ludzi,
02:28
and obviously there are seven billion people in the world,
53
133000
3000
a przecież na świecie żyje siedem miliardów,
02:31
so there must be one, two, three, four billion people more
54
136000
3000
tak więc mamy jeden, dwa, trzy, cztery miliardy ludzi
02:34
who live in between the poverty and the air line.
55
139000
3000
którzy żyją pomiędzy ubóstwem a luksusem.
02:37
They have electricity,
56
142000
3000
Mają dostęp do prądu,
02:40
but the question is, how many have washing machines?
57
145000
3000
ale ile z nich ma pralki?
02:43
I've done the scrutiny of market data,
58
148000
3000
Przeprowadziłem szczegółowe badania
02:46
and I've found that, indeed,
59
151000
2000
i odkryłem że pralka
02:48
the washing machine has penetrated below the air line,
60
153000
3000
zeszła poniżej linii luksusu
02:51
and today there's an additional one billion people out there
61
156000
3000
i mamy dodatkowy miliard który żyje powyżej granicy pralki.
02:54
who live above the "wash line."
62
159000
3000
i mamy dodatkowy miliard który żyje powyżej granicy pralki.
02:57
(Laughter)
63
162000
2000
(Śmiech)
02:59
And they consume more than $40 per day.
64
164000
4000
Żyją za ponad 40 dolarów dziennie.
03:03
So two billion have access to washing machines.
65
168000
3000
Tak więc dwa miliardy ludzi korzysta z pralek.
03:06
And the remaining five billion,
66
171000
2000
A pozostałe pięć miliardów...
03:08
how do they wash?
67
173000
2000
jak oni piorą?
03:10
Or, to be more precise,
68
175000
2000
Albo bardziej precyzyjnie,
03:12
how do most of the women in the world wash?
69
177000
3000
jak większość kobiet na świecie pierze?
03:15
Because it remains hard work for women to wash.
70
180000
4000
Ponieważ to głównie kobiety wykonują ten ciężki obowiązek.
03:19
They wash like this: by hand.
71
184000
3000
Piorą one właśnie tak: ręcznie.
03:22
It's a hard, time-consuming labor,
72
187000
4000
To ciężka, czasochłonna praca,
03:26
which they have to do for hours every week.
73
191000
3000
która zabiera im całe godziny każdego tygodnia.
03:29
And sometimes they also have to bring water from far away
74
194000
3000
Czasami muszą przynosić wodę z daleka
03:32
to do the laundry at home,
75
197000
2000
aby zrobić pranie w domu.
03:34
or they have to bring the laundry away to a stream far off.
76
199000
4000
Albo muszą zabierać rzeczy i prać je w odległym strumieniu.
03:38
And they want the washing machine.
77
203000
3000
One chcą pralki.
03:41
They don't want to spend such a large part of their life
78
206000
3000
Nie chcą marnować życia
03:44
doing this hard work
79
209000
2000
na tak ciężkiej pracy
03:46
with so relatively low productivity.
80
211000
2000
która nie przynosi żadnych zysków.
03:48
And there's nothing different in their wish
81
213000
2000
Ich potrzeby nie różnią się
03:50
than it was for my grandma.
82
215000
2000
od potrzeb mojej babci.
03:52
Look here, two generations ago in Sweden --
83
217000
3000
Popatrzcie, dwa pokolenia wstecz w Szwecji:
03:55
picking water from the stream,
84
220000
2000
przynoszenie wody ze strumienia,
03:57
heating with firewood and washing like that.
85
222000
3000
ogrzewanie jej nad paleniskiem i pranie w ten sposób.
04:00
They want the washing machine in exactly the same way.
86
225000
3000
One chcą pralek dokładnie tak samo.
04:03
But when I lecture to environmentally-concerned students,
87
228000
3000
Kiedy pokazuję to moim "ekologicznym" studentom,
04:06
they tell me, "No, everybody in the world cannot have cars and washing machines."
88
231000
4000
mówią mi, "Nie, nie każdy może mieć samochód i pralkę."
04:11
How can we tell this woman
89
236000
2000
Jak mam powiedzieć tej kobiecie
04:13
that she ain't going to have a washing machine?
90
238000
2000
że nigdy nie będzie miała pralki?
04:15
And then I ask my students,
91
240000
2000
Wtedy spytałem studentów,
04:17
I've asked them -- over the last two years I've asked,
92
242000
2000
przez ostatnie dwa lata zadaję im to pytanie:
04:19
"How many of you doesn't use a car?"
93
244000
2000
"Ilu z was nie ma samochodu?"
04:21
And some of them proudly raise their hand
94
246000
2000
Kilkoro studentów podnosi wtedy dumnie ręce
04:23
and say, "I don't use a car."
95
248000
2000
i mówią "Nie używam samochodu."
04:25
And then I put the really tough question:
96
250000
2000
Później zadaję trudniejsze pytanie:
04:27
"How many of you
97
252000
2000
"Ilu z was
04:29
hand-wash your jeans and your bed sheets?"
98
254000
2000
pierze ręcznie swoje ubrania?"
04:31
And no one raised their hand.
99
256000
3000
Nikt nie podnosi wtedy ręki.
04:34
Even the hardcore in the green movement
100
259000
3000
Nawet najbardziej zagorzali ekolodzy
04:37
use washing machines.
101
262000
2000
korzystają z pralek.
04:39
(Laughter)
102
264000
4000
(Śmiech)
04:43
So how come [this is] something that everyone uses
103
268000
2000
Jak to się stało, że pralka stała się urządzeniem powszechnego użytku
04:45
and they think others will not stop it? What is special with this?
104
270000
3000
i nikt nie może się od niej powstrzymać. Czy jest w tym coś niezwykłego?
04:48
I had to do an analysis about the energy used in the world.
105
273000
3000
Musiałem dokonać analizy zużycia prądu na świecie.
04:51
Here we are.
106
276000
2000
Oto ona.
04:53
Look here, you see the seven billion people up there:
107
278000
2000
Popatrzcie, widzicie tu siedem milionów ludzi:
04:55
the air people, the wash people,
108
280000
2000
latający ludzie, piorący ludzie,
04:57
the bulb people and the fire people.
109
282000
3000
ludzie z żarówkami i z ogniem.
05:00
One unit like this
110
285000
2000
Jeden taki kwadracik
05:02
is an energy unit of fossil fuel --
111
287000
3000
to jednostka energii z surowców kopalnianych:
05:05
oil, coal or gas.
112
290000
2000
z ropy, węgla oraz gazu.
05:07
That's what most of electricity and the energy in the world is.
113
292000
3000
To z nich tworzy się najwięcej prądu i energii.
05:11
And it's 12 units used in the entire world,
114
296000
3000
Na świecie zużywa się 12 takich jednostek,
05:14
and the richest one billion, they use six of them.
115
299000
3000
a najbogatszy miliard ludzi zużywa sześć.
05:17
Half of the energy is used by one seventh of the world's population.
116
302000
3000
Połowa energii jest używana przez jedną siódmą ludzkości.
05:20
And these ones who have washing machines,
117
305000
2000
Ci, którzy używają pralek,
05:22
but not a house full of other machines,
118
307000
2000
ale nie mają domu naszpikowanego gadżetami,
05:24
they use two.
119
309000
2000
zużywają dwie.
05:26
This group uses three, one each.
120
311000
2000
Ta grupa zużywa trzy, po jednej na miliard.
05:28
And they also have electricity.
121
313000
2000
Oni też mają prąd, ale nie zużywają nawet jednej jednostki na miliard.
05:30
And over there they don't even use one each.
122
315000
3000
Oni też mają prąd, ale nie zużywają nawet jednej jednostki na miliard.
05:33
That makes 12 of them.
123
318000
2000
W sumie mamy ich 12.
05:35
But the main concern
124
320000
2000
Ale to, co najbardziej interesuje
05:37
for the environmentally-interested students -- and they are right --
125
322000
3000
studentów-ekologów -- i słusznie że się tym interesują --
05:40
is about the future.
126
325000
2000
to przyszłość.
05:42
What are the trends? If we just prolong the trends,
127
327000
3000
Jakie są prognozy? Jeśli wykorzystamy obecne tendencje,
05:45
without any real advanced analysis, to 2050,
128
330000
3000
to bez żadnych specjalnych analiz wiemy, że do 2050
05:48
there are two things that can increase the energy use.
129
333000
3000
dwie rzeczy mogą zwiększyć zużycie prądu.
05:51
First, population growth.
130
336000
2000
Po pierwsze, wzrost liczby ludności.
05:53
Second, economic growth.
131
338000
2000
Po drugie, rozwój ekonomiczny.
05:55
Population growth will mainly occur among the poorest people here
132
340000
3000
Wzrost populacji zaobserwujemy głównie wśród najuboższych,
05:58
because they have high child mortality
133
343000
2000
ponieważ jest wysoki wskaźnik umieralności dzieci,
06:00
and they have many children per woman.
134
345000
2000
ale też dużą liczbę dzieci na kobietę.
06:02
And [with] that you will get two extra,
135
347000
2000
Dlatego też tutaj będą dodatkowe dwa miliardy,
06:04
but that won't change the energy use very much.
136
349000
2000
ale to nie wpłynie znacząco na zużycie prądu.
06:06
What will happen is economic growth.
137
351000
3000
Drugim czynnikiem jest rozwój ekonomiczny.
06:09
The best of here in the emerging economies --
138
354000
2000
Najlepiej wyjdą na tym wschodzące gospodarki --
06:11
I call them the New East --
139
356000
2000
nazywam je "Nowym Wschodem" --
06:13
they will jump the air line.
140
358000
2000
przeskoczą do linii luksusów.
06:15
"Wopp!" they will say.
141
360000
2000
"Hop!", o tak!
06:17
And they will start to use as much as the Old West are doing already.
142
362000
3000
Zaczną zużywać tyle energii ile teraz zużywa się na zachodzie.
06:20
And these people, they want the washing machine.
143
365000
3000
A ci ludzie, chcą pralek.
06:23
I told you. They'll go there.
144
368000
2000
Przejdą tutaj.
06:25
And they will double their energy use.
145
370000
2000
Podwoją swoje zużycie prądu.
06:27
And we hope that the poor people will get into the electric light.
146
372000
3000
I mam nadzieję że najbiedniejsi będą mieli już oświetlenie elektryczne.
06:30
And they'll get a two-child family without a stop in population growth.
147
375000
2000
Zaczną planować rodziny z dwójką dzieci i powstrzymają rozrost populacji.
06:32
But the total energy consumption
148
377000
2000
Ale całkowite zużycie prądu
06:34
will increase to 22 units.
149
379000
2000
wzrośnie do 22 jednostek.
06:36
And these 22 units --
150
381000
3000
Z tych 22 jednostek
06:39
still the richest people use most of it.
151
384000
3000
najbogatsi wciąż będą zużywać najwięcej.
06:43
So what needs to be done?
152
388000
2000
Co więc trzeba zrobić?
06:45
Because the risk,
153
390000
2000
Musimy wziąć pod uwagę,
06:47
the high probability of climate change is real.
154
392000
3000
ryzyko zmiany klimatu.
06:50
It's real.
155
395000
2000
To jest możliwe.
06:52
Of course they must be more energy-efficient.
156
397000
3000
Oczywiście urządzenia będą zużywały mniej prądu.
06:55
They must change behavior in some way.
157
400000
2000
Ludzie nieco zmienią swe przyzwyczajenia.
06:57
They must also start to produce green energy,
158
402000
2000
Musimy też zacząć wytwarzać energię ze źródeł odnawialnych,
06:59
much more green energy.
159
404000
2000
o wiele więcej niż teraz.
07:01
But until they have the same energy consumption per person,
160
406000
3000
Dopóki oni mają to samo zużycie energii jak reszta,
07:04
they shouldn't give advice to others --
161
409000
2000
nie mogą innym mówić
07:06
what to do and what not to do.
162
411000
2000
co mają robić a czego nie.
07:08
(Applause)
163
413000
2000
(Brawa)
07:10
Here we can get more green energy all over.
164
415000
4000
Możemy pozyskiwać więcej zielonej energii.
07:14
This is what we hope may happen.
165
419000
2000
To jest coś na co liczymy.
07:16
It's a real challenge in the future.
166
421000
3000
To prawdziwe wyzwanie na przyszłość.
07:19
But I can assure you that this woman in the favela in Rio,
167
424000
3000
Mogę was zapewnić że ta kobieta ze slumsów w Rio potrzebuje pralki.
07:22
she wants a washing machine.
168
427000
2000
Mogę was zapewnić że ta kobieta ze slumsów w Rio potrzebuje pralki.
07:24
She's very happy about her minister of energy
169
429000
3000
Jest zadowolona z jej minister energetyki,
07:27
that provided electricity to everyone --
170
432000
2000
która zapewniła wszystkim prąd --
07:29
so happy that she even voted for her.
171
434000
3000
tak zadowolona, że nawet na nią głosowała.
07:32
And she became Dilma Rousseff,
172
437000
2000
To jest Dilma Rousseff,
07:34
the president-elect
173
439000
2000
prezydent jednego
07:36
of one of the biggest democracies in the world --
174
441000
2000
z największych państw demokratycznych na świecie...
07:38
moving from minister of energy to president.
175
443000
3000
od ministra energetyki do prezydenta.
07:41
If you have democracy,
176
446000
2000
Jeżeli tylko istnieje demokracja,
07:43
people will vote for washing machines.
177
448000
2000
ludzie głosują na pralki.
07:45
They love them.
178
450000
2000
Kochają je.
07:49
And what's the magic with them?
179
454000
2000
Co w nich jest takiego niezwykłego?
07:51
My mother explained the magic with this machine
180
456000
3000
Moja mama pokazała mi tę magię
07:54
the very, very first day.
181
459000
2000
pierwszego dnia.
07:56
She said, "Now Hans,
182
461000
2000
Powiedziała, "Hans,
07:58
we have loaded the laundry.
183
463000
2000
włożyliśmy pranie,
08:00
The machine will make the work.
184
465000
2000
a pralka zacznie prać.
08:02
And now we can go to the library."
185
467000
2000
Teraz możemy iść do biblioteki."
08:04
Because this is the magic:
186
469000
2000
To była właśnie ta magia:
08:06
you load the laundry,
187
471000
2000
włączałeś pralkę,
08:08
and what do you get out of the machine?
188
473000
2000
a co z niej wyciągałeś?
08:10
You get books out of the machines,
189
475000
3000
Wyciągałeś z niej książki,
08:13
children's books.
190
478000
2000
takie dla dzieci.
08:15
And mother got time to read for me.
191
480000
2000
Mama miała czas żeby mi poczytać.
08:17
She loved this. I got the "ABC's" --
192
482000
2000
Uwielbiała to. Miała "Elementarz."
08:19
this is where I started my career as a professor,
193
484000
3000
Zacząłem karierę profesora wtedy,
08:22
when my mother had time to read for me.
194
487000
2000
gdy mama miała czas żeby mi poczytać.
08:24
And she also got books for herself.
195
489000
2000
Miała też książki dla siebie.
08:26
She managed to study English
196
491000
2000
Zaczęła się uczyć angielskiego
08:28
and learn that as a foreign language.
197
493000
2000
i nauczyła się go jako języka obcego.
08:30
And she read so many novels,
198
495000
2000
Przeczytała tyle powieści,
08:32
so many different novels here.
199
497000
3000
masę różnych książek.
08:35
And we really, we really loved this machine.
200
500000
3000
Naprawdę pokochaliśmy tą maszynę.
08:39
And what we said, my mother and me,
201
504000
3000
I razem z mamą wołaliśmy:
08:42
"Thank you industrialization.
202
507000
3000
"Dziękujemy rewolucji przemysłowej.
08:45
Thank you steel mill.
203
510000
2000
Dziękujemy hutom stali.
08:47
Thank you power station.
204
512000
2000
Dziękujemy elektrowniom,
08:49
And thank you chemical processing industry
205
514000
3000
i dziękujemy przemysłowi chemicznemu
08:52
that gave us time to read books."
206
517000
2000
za czas na czytanie książek."
08:54
Thank you very much.
207
519000
2000
Dziękuję bardzo.
08:56
(Applause)
208
521000
13000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com