TEDWomen 2010
Hans Rosling: The magic washing machine
Ханс Рослинг и волшебната машина за перење алишта
Filmed:
Readability: 2.9
2,973,428 views
Кој бил најголемиот изум на индустриската револуција? Ханс Рослинг гласа за машината за перење алишта. Со нови графици од Gapminder, Рослинг ни ја покажува магијата што се случува кога економскиот раст и електричната енергија го претвораат досадниот ден за перење во инетелектуален ден за читање.
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I was only four years old
0
0
2000
Имав само четири години
00:17
when I saw my mother load a washing machine
1
2000
3000
кога ја видов мајка ми како за прв пат во нејзиниот живот
00:20
for the very first time in her life.
2
5000
3000
става алишта во машина за перење.
00:23
That was a great day for my mother.
3
8000
2000
Тоа беше незаборавен ден за мојата мајка.
00:25
My mother and father had been saving money for years
4
10000
3000
Мајка ми и татко ми со години штедеа пари
00:28
to be able to buy that machine,
5
13000
2000
за да можат да ја купат таа машина.
00:30
and the first day it was going to be used,
6
15000
2000
И, првиот ден кога требаше да се користи,
00:32
even Grandma was invited
7
17000
2000
дури и баба ми беше поканета
00:34
to see the machine.
8
19000
2000
да ја види машината.
00:36
And Grandma was even more excited.
9
21000
3000
И таа беше уште повозбудена.
00:39
Throughout her life
10
24000
2000
Во нејзиниот живот
00:41
she had been heating water with firewood,
11
26000
2000
таа греела вода на оган
00:43
and she had hand washed laundry
12
28000
2000
и рачно ги перела алиштата
00:45
for seven children.
13
30000
2000
за седум деца.
00:47
And now she was going to watch
14
32000
3000
А сега ќе гледаше
00:50
electricity do that work.
15
35000
3000
како електричната енергија ја работи таа работа.
00:53
My mother carefully opened the door,
16
38000
4000
Мајка ми внимателно ја отвори вратата,
00:57
and she loaded the laundry
17
42000
2000
и ги стави алиштата
00:59
into the machine,
18
44000
2000
во машината,
01:01
like this.
19
46000
2000
вака.
01:03
And then, when she closed the door,
20
48000
2000
И тогаш, кога ја затвори вратата,
01:05
Grandma said, "No, no, no, no.
21
50000
2000
Баба ми рече: „Не, не, не, не.
01:07
Let me, let me push the button."
22
52000
3000
Дозволи ми мене да ја вклучам машината“.
01:11
And Grandma pushed the button,
23
56000
2000
И баба ми ја вклучи машината
01:13
and she said, "Oh, fantastic!
24
58000
3000
и рече: „Фантастично.
01:16
I want to see this! Give me a chair!
25
61000
2000
Сакам да го гледам ова. Дај ми столица.
01:18
Give me a chair! I want to see it,"
26
63000
2000
Дај ми столица. Сакам да гледам.“
01:20
and she sat down in front of the machine,
27
65000
3000
И седна пред машината,
01:23
and she watched the entire washing program.
28
68000
4000
и ја гледаше целата програма на перењето.
01:27
She was mesmerized.
29
72000
2000
Таа беше вчудоневидена.
01:29
To my grandmother,
30
74000
3000
За мојата баба
01:32
the washing machine was a miracle.
31
77000
3000
машината за перење алишта беше чудо.
01:35
Today, in Sweden and other rich countries,
32
80000
3000
Денес во Шведска и другите богати земји,
01:38
people are using
33
83000
2000
луѓето користат
01:40
so many different machines.
34
85000
2000
толку многу различни машини.
01:42
Look, the homes are full of machines.
35
87000
2000
Погледнете, домовите се полни со машини.
01:44
I can't even name them all.
36
89000
2000
Не можам ни да ги именувам сите.
01:46
And they also, when they want to travel,
37
91000
3000
Исто така, кога сакаат да патуваат,
01:49
they use flying machines
38
94000
3000
користат летечки машини
01:52
that can take them to remote destinations.
39
97000
2000
што можат да ги пренесат на оддалечени дестинации.
01:54
And yet, in the world, there are so many people
40
99000
2000
Но сепак, во светот има толку многу луѓе
01:56
who still heat the water on fire,
41
101000
3000
кои сѐ уште греат вода на оган
01:59
and they cook their food on fire.
42
104000
3000
и готват храна на оган.
02:02
Sometimes they don't even have enough food,
43
107000
2000
Понекогаш немаат ни доволно храна.
02:04
and they live below the poverty line.
44
109000
3000
И живеат под границата на сиромаштијата.
02:07
There are two billion fellow human beings
45
112000
3000
Има две милијарди човечки суштества како нас
02:10
who live on less than two dollars a day.
46
115000
2000
кои живеат со помалку од два долари дневно.
02:12
And the richest people over there --
47
117000
2000
А најбогатите луѓе таму --
02:14
there's one billion people --
48
119000
2000
има една милијарда луѓе --
02:16
and they live above what I call the "air line,"
49
121000
4000
тие живеат на линијата што ја викам воздушна линија,
02:20
because they spend more than $80 a day
50
125000
3000
бидејќи тие трошат повеќе од 80 долари на ден
02:23
on their consumption.
51
128000
2000
за своја потрошувачка.
02:25
But this is just one, two, three billion people,
52
130000
3000
Но, ова се само една, две, три милијарди луѓе,
02:28
and obviously there are seven billion people in the world,
53
133000
3000
а очигледно во светот има седум милијарди луѓе,
02:31
so there must be one, two, three, four billion people more
54
136000
3000
значи мора да има уште една, две, три, четири милијарди луѓе
02:34
who live in between the poverty and the air line.
55
139000
3000
кои живеат помеѓу линијата на сиромаштијата и воздушната линија.
02:37
They have electricity,
56
142000
3000
Тие имаат електрична енергија,
02:40
but the question is, how many have washing machines?
57
145000
3000
но прашањето е колку од нив имаат машини за перење алишта?
02:43
I've done the scrutiny of market data,
58
148000
3000
Ги проверив пазарните податоци
02:46
and I've found that, indeed,
59
151000
2000
и открив дека, навистина,
02:48
the washing machine has penetrated below the air line,
60
153000
3000
машината за перење алишта продрела под воздушната линија
02:51
and today there's an additional one billion people out there
61
156000
3000
и денес има дополнителни една милијарда луѓе во светот
02:54
who live above the "wash line."
62
159000
3000
кои живеат над линијата на перењето.
02:57
(Laughter)
63
162000
2000
(Смеа)
02:59
And they consume more than $40 per day.
64
164000
4000
Тие трошат повеќе од 40 долари на ден.
03:03
So two billion have access to washing machines.
65
168000
3000
Значи две милијарди имаат пристап до машини за перење алишта.
03:06
And the remaining five billion,
66
171000
2000
А останатите пет милијарди,
03:08
how do they wash?
67
173000
2000
како се перат тие?
03:10
Or, to be more precise,
68
175000
2000
Или да бидеме попрецизни,
03:12
how do most of the women in the world wash?
69
177000
3000
како перат најголем број од жените во светот?
03:15
Because it remains hard work for women to wash.
70
180000
4000
Бидејќи перењето останува тешка работа за жените.
03:19
They wash like this: by hand.
71
184000
3000
Тие перат вака: со раце.
03:22
It's a hard, time-consuming labor,
72
187000
4000
Тоа е тешка работа која одзема многу време,
03:26
which they have to do for hours every week.
73
191000
3000
што мора да ја работат со часови секоја недела.
03:29
And sometimes they also have to bring water from far away
74
194000
3000
И понекогаш исто така мора да носат вода од далеку
03:32
to do the laundry at home,
75
197000
2000
за да исперат дома.
03:34
or they have to bring the laundry away to a stream far off.
76
199000
4000
Или мора да ја однесат облеката до некој оддалечен поток.
03:38
And they want the washing machine.
77
203000
3000
И ја сакаат машината за перење алишта.
03:41
They don't want to spend such a large part of their life
78
206000
3000
Тие не сакаат да трошат толку голем дел од нивниот живот
03:44
doing this hard work
79
209000
2000
работејќи вака тешка работа
03:46
with so relatively low productivity.
80
211000
2000
со толку релативно ниска продуктивност.
03:48
And there's nothing different in their wish
81
213000
2000
И во нивната желба нема ништо поразлично
03:50
than it was for my grandma.
82
215000
2000
од тоа што беше желба за мојата баба.
03:52
Look here, two generations ago in Sweden --
83
217000
3000
Погледајте, пред две генерации во Шведска --
03:55
picking water from the stream,
84
220000
2000
полнење вода од поток,
03:57
heating with firewood and washing like that.
85
222000
3000
греење на оган со дрва и рачно перење.
04:00
They want the washing machine in exactly the same way.
86
225000
3000
Тие ја посакувааат машината за перење на точно истиот начин.
04:03
But when I lecture to environmentally-concerned students,
87
228000
3000
Но, кога држам предавања на студенти што се загрижени за животната средина,
04:06
they tell me, "No, everybody in the world cannot have cars and washing machines."
88
231000
4000
тие ми велат: „Не, сите во светот не може да имаа автомобили и машини за перење алишта“.
04:11
How can we tell this woman
89
236000
2000
Како да ѝ кажеме на оваа жена
04:13
that she ain't going to have a washing machine?
90
238000
2000
дека таа нема да има машина за перење алишта?
04:15
And then I ask my students,
91
240000
2000
И тогаш ги прашувам моите студенти,
04:17
I've asked them -- over the last two years I've asked,
92
242000
2000
ги прашувам веќе две години:
04:19
"How many of you doesn't use a car?"
93
244000
2000
„Колкумина од вас не користитe автомобил?“
04:21
And some of them proudly raise their hand
94
246000
2000
И некои од нив гордо ја креваат својата рака
04:23
and say, "I don't use a car."
95
248000
2000
и велат дека не користат автомобил.
04:25
And then I put the really tough question:
96
250000
2000
Но, тогаш го поставувам навистина тешкото прашање:
04:27
"How many of you
97
252000
2000
„Колкумина од вас
04:29
hand-wash your jeans and your bed sheets?"
98
254000
2000
рачно ги перат фармерките и чаршафите?“
04:31
And no one raised their hand.
99
256000
3000
И нкој не крева рака.
04:34
Even the hardcore in the green movement
100
259000
3000
Дури и најпосветените во зеленото движење
04:37
use washing machines.
101
262000
2000
користат машини за перење алишта.
04:39
(Laughter)
102
264000
4000
(Смеа)
04:43
So how come [this is] something that everyone uses
103
268000
2000
Па како тогаш ова што сите го користат
04:45
and they think others will not stop it? What is special with this?
104
270000
3000
и мислат дека другите нема да престанат да го користат; што е толку посебно со тоа?
04:48
I had to do an analysis about the energy used in the world.
105
273000
3000
Морав да направам анализа за енергијата што се користи во светот.
04:51
Here we are.
106
276000
2000
Еве сме.
04:53
Look here, you see the seven billion people up there:
107
278000
2000
Погледајте, тука гледате седум милијарди луѓе:
04:55
the air people, the wash people,
108
280000
2000
луѓето што летаат, луѓето што перат,
04:57
the bulb people and the fire people.
109
282000
3000
луѓето со сијалица и луѓето со оган.
05:00
One unit like this
110
285000
2000
Една ваква единица
05:02
is an energy unit of fossil fuel --
111
287000
3000
е енергетска единица на фосилно гориво --
05:05
oil, coal or gas.
112
290000
2000
нафта, јаглен или гас.
05:07
That's what most of electricity and the energy in the world is.
113
292000
3000
Од нив се произведува најмногу од светската електрична енергија.
05:11
And it's 12 units used in the entire world,
114
296000
3000
12 единици се користат во целиот свет
05:14
and the richest one billion, they use six of them.
115
299000
3000
и најбогатата милијарда користи шест од нив.
05:17
Half of the energy is used by one seventh of the world's population.
116
302000
3000
Половина од енергијата се користи од една седмина од светската популација.
05:20
And these ones who have washing machines,
117
305000
2000
А овие што имаат машини за перење,
05:22
but not a house full of other machines,
118
307000
2000
но не и цела куќа полна со други машини
05:24
they use two.
119
309000
2000
тие користат две единици.
05:26
This group uses three, one each.
120
311000
2000
Оваа група користи три, една за секој.
05:28
And they also have electricity.
121
313000
2000
И тие исто така имаат електрична енергија.
05:30
And over there they don't even use one each.
122
315000
3000
И таму не користат ни по една единица.
05:33
That makes 12 of them.
123
318000
2000
Тоа се вкупно 12 единици.
05:35
But the main concern
124
320000
2000
Но главната грижа
05:37
for the environmentally-interested students -- and they are right --
125
322000
3000
за студентите загрижени за животна средина - и тие се во право -
05:40
is about the future.
126
325000
2000
е за иднината.
05:42
What are the trends? If we just prolong the trends,
127
327000
3000
Какви се трендовите? Ако само ги продолжиме,
05:45
without any real advanced analysis, to 2050,
128
330000
3000
без напредна анализа, до 2050 година,
05:48
there are two things that can increase the energy use.
129
333000
3000
има две нешта што може да ја зголемат употребата на енергија.
05:51
First, population growth.
130
336000
2000
Прво, раст на популацијата.
05:53
Second, economic growth.
131
338000
2000
Второ, економски раст.
05:55
Population growth will mainly occur among the poorest people here
132
340000
3000
Раст на популацијата воглавно ќе се случи меѓу сиромашните луѓе
05:58
because they have high child mortality
133
343000
2000
бидејќи тие имаат висока смртност на деца
06:00
and they have many children per woman.
134
345000
2000
и имаат многудетни мајки.
06:02
And [with] that you will get two extra,
135
347000
2000
И со тоа добивате две дополнителни,
06:04
but that won't change the energy use very much.
136
349000
2000
но тоа нема многу да ја смени употреба на енергијата.
06:06
What will happen is economic growth.
137
351000
3000
Тоа што ќе се случи е економски раст.
06:09
The best of here in the emerging economies --
138
354000
2000
Најдобриот овде во економиите што се во издигање --
06:11
I call them the New East --
139
356000
2000
јас ги викам „Новиот Исток“ --
06:13
they will jump the air line.
140
358000
2000
тие ќе ја прескокнат воздушната линија.
06:15
"Wopp!" they will say.
141
360000
2000
„Опа!“ - ќе речат тие.
06:17
And they will start to use as much as the Old West are doing already.
142
362000
3000
И ќе почнат да користат исто тоолку колку што Стариот Запад веќе користи.
06:20
And these people, they want the washing machine.
143
365000
3000
И овие луѓе, тие ја сакаат машината за перење алишта.
06:23
I told you. They'll go there.
144
368000
2000
Ви реков. Тие ќе одат таму.
06:25
And they will double their energy use.
145
370000
2000
И ќе ја дуплираат употребата на енергија.
06:27
And we hope that the poor people will get into the electric light.
146
372000
3000
И се надеваме дека сиромашните луѓе ќе дојдат до електричната сијалица.
06:30
And they'll get a two-child family without a stop in population growth.
147
375000
2000
И ќе добијат семејство со две деца без да се сопре растот на популацијата.
06:32
But the total energy consumption
148
377000
2000
Но вкупната потрошувачка на енергија
06:34
will increase to 22 units.
149
379000
2000
ќе порасне на 22 единици.
06:36
And these 22 units --
150
381000
3000
И од овие 22 единици
06:39
still the richest people use most of it.
151
384000
3000
богатите повторно ќе користат најмногу.
06:43
So what needs to be done?
152
388000
2000
Па, што треба да се направи?
06:45
Because the risk,
153
390000
2000
Бидејќи ризикот,
06:47
the high probability of climate change is real.
154
392000
3000
високата веројатност за климатски промени е реална.
06:50
It's real.
155
395000
2000
Реална е.
06:52
Of course they must be more energy-efficient.
156
397000
3000
Се разбира тие мора да бидат поефикасни со енергијата.
06:55
They must change behavior in some way.
157
400000
2000
Мора да го сменат однесувањето на некој начин.
06:57
They must also start to produce green energy,
158
402000
2000
Исто така мора да почнат да произведуваат зелена енергија,
06:59
much more green energy.
159
404000
2000
многу повеќе зелена енергија.
07:01
But until they have the same energy consumption per person,
160
406000
3000
Но се додека имаат исто количество на енергетска потрошувачка по човек,
07:04
they shouldn't give advice to others --
161
409000
2000
тие не треба да им даваат совети на другите
07:06
what to do and what not to do.
162
411000
2000
што да прават и што да не прават.
07:08
(Applause)
163
413000
2000
(Аплауз)
07:10
Here we can get more green energy all over.
164
415000
4000
Овде можеме да добиеме повеќе зелена енергија.
07:14
This is what we hope may happen.
165
419000
2000
Се надеваме дека ова може да се случи.
07:16
It's a real challenge in the future.
166
421000
3000
Тоа е вистинскиот предизвик за иднината.
07:19
But I can assure you that this woman in the favela in Rio,
167
424000
3000
Но можам да Ве уверам дека оваа жена во Рио,
07:22
she wants a washing machine.
168
427000
2000
таа сака машина за перење алишта.
07:24
She's very happy about her minister of energy
169
429000
3000
Таа беше среќна со нејзината министерка за енергија
07:27
that provided electricity to everyone --
170
432000
2000
која обезбеди електрична енергија за сите -
07:29
so happy that she even voted for her.
171
434000
3000
толку среќна што дури гласаше за неа.
07:32
And she became Dilma Rousseff,
172
437000
2000
И таа е Дилма Русев
07:34
the president-elect
173
439000
2000
избраната претседателка
07:36
of one of the biggest democracies in the world --
174
441000
2000
на една од најголемите демократии во светот
07:38
moving from minister of energy to president.
175
443000
3000
што стана претседателка откако беше министер за енергија.
07:41
If you have democracy,
176
446000
2000
Ако имате демократија,
07:43
people will vote for washing machines.
177
448000
2000
луѓето ќе гласаат за машини за перење алишта.
07:45
They love them.
178
450000
2000
Луѓето ги сакаат машините.
07:49
And what's the magic with them?
179
454000
2000
А што е магијата со машините?
07:51
My mother explained the magic with this machine
180
456000
3000
Мајка ми ја објасни магијата за оваа машина
07:54
the very, very first day.
181
459000
2000
во првиот ден.
07:56
She said, "Now Hans,
182
461000
2000
Рече: „Сега Ханс,
07:58
we have loaded the laundry.
183
463000
2000
ги ставивме алиштата да се перат.
08:00
The machine will make the work.
184
465000
2000
Машината ќе работи.
08:02
And now we can go to the library."
185
467000
2000
А ние можеме да одиме во библиотеката.“
08:04
Because this is the magic:
186
469000
2000
Бидејќи магијата е ова:
08:06
you load the laundry,
187
471000
2000
ги ставате алиштата во машината
08:08
and what do you get out of the machine?
188
473000
2000
и што добивата назад од неа?
08:10
You get books out of the machines,
189
475000
3000
Добивате книги од машините,
08:13
children's books.
190
478000
2000
детски книги.
08:15
And mother got time to read for me.
191
480000
2000
И мајка ми најде време да ми чита.
08:17
She loved this. I got the "ABC's" --
192
482000
2000
Таа го сакаше ова. Добив „АБВ.“
08:19
this is where I started my career as a professor,
193
484000
3000
Мојата професорска кариера започна
08:22
when my mother had time to read for me.
194
487000
2000
кога мајка ми почна да ми чита.
08:24
And she also got books for herself.
195
489000
2000
Исто така таа зеде книги за себе си.
08:26
She managed to study English
196
491000
2000
Успеа да учи англиски јазик
08:28
and learn that as a foreign language.
197
493000
2000
и го научи тој странски јазик.
08:30
And she read so many novels,
198
495000
2000
И прочита толку многѕ книги,
08:32
so many different novels here.
199
497000
3000
толку многу различни книги.
08:35
And we really, we really loved this machine.
200
500000
3000
И ние навистина ја сакавме оваа машина.
08:39
And what we said, my mother and me,
201
504000
3000
И јас и мајка ми рековме:
08:42
"Thank you industrialization.
202
507000
3000
„Ти благодариме индустријализацијо.
08:45
Thank you steel mill.
203
510000
2000
Ти благодариме железаро.
08:47
Thank you power station.
204
512000
2000
Ти благодариме електрична централо.
08:49
And thank you chemical processing industry
205
514000
3000
И ти благодариме хемиска индустријо
08:52
that gave us time to read books."
206
517000
2000
што ни даде време да читаме книги.“
08:54
Thank you very much.
207
519000
2000
Ви благодарам.
08:56
(Applause)
208
521000
13000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com