TEDWomen 2010
Hans Rosling: The magic washing machine
ဟန်း ရိုးစလင်း: မျက်လှည့်ပြတတ်သော အဝတ်လျှော်စက်
Filmed:
Readability: 2.9
2,973,428 views
စက်မှုတော်လှန်ရေးမှာ အကြီးကျယ်ဆုံးတီထွင်မှုတစ်ခုကဘာလဲ။ ဟန်း ရိုးစလင်းက အဝတ်လျှော်စက်ဖြစ်ပါတယ်လို့ ဆိုတယ်။ စီးပွားရေးတိုးတက်လာမှုနဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ရရှိလာတဲ့အခါ
ပျင်းစရာကောင်းတဲ့ လျှော်ရ၊ဖွတ်ရတဲ့ နေ့တစ်နေ့ကို စာဖတ်ပြီးအသိဉာဏ်တိုးစေတဲ့ နေ့အဖြစ် မည်သို့မည်ပုံ မျက်လှည့်ပြလိုက်သလို့ ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သလဲဆိုတာကို ရိုးစလင်းက Gapminder မှ ရှင်းလင်းမြင်သာတဲ့ ဒီဇိုင်းပုံစံအသစ်တွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ကို ပြောပြမှာပါ။
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I was only four years old
0
0
2000
ကျွန်တော့် အသက် ၄ နှစ်ပဲရှိသေးတယ်
00:17
when I saw my mother load a washing machine
1
2000
3000
အမေ တစ်သက်မှာ ပထမဆုံး
အဝတ်လျှော်စက်ထဲ
00:20
for the very first time in her life.
2
5000
3000
လျှော်မယ့်အဝတ်တွေထည့်တာ စမြင်ဖူးတာ
00:23
That was a great day for my mother.
3
8000
2000
ကျွန်တော့်အမေအဖို့ နေ့ထူးနေ့မြတ်ကြီးပါပဲ
00:25
My mother and father had been saving money for years
4
10000
3000
ဒီစက်ကို ဝယ်နိုင်ဖို့ အဖေနဲ့အမေ
00:28
to be able to buy that machine,
5
13000
2000
နှစ်ပေါင်းများစွာ ပိုက်ဆံစုခဲ့ရတာကိုး
00:30
and the first day it was going to be used,
6
15000
2000
ပထမဆုံးအကြိမ်စလျော်မယ့်နေ့လေ
00:32
even Grandma was invited
7
17000
2000
အဖွားကိုတောင် အိမ်ကိုဖိတ်ထားသေးတယ်
00:34
to see the machine.
8
19000
2000
ဒီစက်ကို မြင်ဖူးအောင်လို့
00:36
And Grandma was even more excited.
9
21000
3000
အဖွားတို့တုန်းက သူ့တစ်သက်လုံး
00:39
Throughout her life
10
24000
2000
ထင်းမီးနဲ့ ရေနွေးရအောင်လုပ်
00:41
she had been heating water with firewood,
11
26000
2000
ကလေး ၇ ယောက်စာအဝတ်တွေကို
00:43
and she had hand washed laundry
12
28000
2000
လက်နဲ့လျှော်ခဲ့ရတာလေ
00:45
for seven children.
13
30000
2000
အခု လျှပ်စစ်သုံးပြီးအဝတ်လျှော်မှာကို
00:47
And now she was going to watch
14
32000
3000
သူမြင်ရတော့မှာလေ
00:50
electricity do that work.
15
35000
3000
00:53
My mother carefully opened the door,
16
38000
4000
ကျွန်တော့်အမေက စက်အဖုံးကို ဂရုတစိုက်ဖွင့်
00:57
and she loaded the laundry
17
42000
2000
အဝတ်လျော်စက်ထဲ
00:59
into the machine,
18
44000
2000
အဝတ်တွေကို ထည့်လိုက်တယ်
01:01
like this.
19
46000
2000
ဒီလိုမျိုး
01:03
And then, when she closed the door,
20
48000
2000
ပြီးတော့ စက်အဖုံးကိုပိတ်တော့
01:05
Grandma said, "No, no, no, no.
21
50000
2000
အဖွားက "နေဦး နေဦး နေဦး
01:07
Let me, let me push the button."
22
52000
3000
ခလုတ်ငါ့ကို ပေးနှိပ်"
01:11
And Grandma pushed the button,
23
56000
2000
အဖွားကိုယ်တိုင် ခလုတ်နှိပ်တယ်
01:13
and she said, "Oh, fantastic!
24
58000
3000
ပြီးတော့ပြောသေးတယ် "အို...တကယ်ကောင်းတဲ့စက်
01:16
I want to see this! Give me a chair!
25
61000
2000
ငါထိုင်ကြည့်ချင်သေးတယ် ထိုင်ခုံပေးစမ်းပါဦး
01:18
Give me a chair! I want to see it,"
26
63000
2000
ထိုင်ခုံပေးဦး ကြည့်ချင်သေးတယ်"
01:20
and she sat down in front of the machine,
27
65000
3000
စက်ရှေ့မှာ ထိုင်လိုက်တယ်
01:23
and she watched the entire washing program.
28
68000
4000
စက်ကလျှော်တာကို အစအဆုံးထိုင်ကြည့်တယ်
01:27
She was mesmerized.
29
72000
2000
အဖွားအတော့်ကို သဘောကျသွားတယ်
01:29
To my grandmother,
30
74000
3000
ကျွန်တော့် အဖွားအတွက်ကတော့
01:32
the washing machine was a miracle.
31
77000
3000
အဝတ်လျှော်တဲ့စက်က ထူးဆန်းအံ့သြစရာပါပဲ
01:35
Today, in Sweden and other rich countries,
32
80000
3000
ခုခေတ် ဆွီဒင်နဲ့ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ
01:38
people are using
33
83000
2000
လူတွေက စက်အမျိုးအစားပေါင်းမျာစွားကို
01:40
so many different machines.
34
85000
2000
အသုံးပြုနေကြပါတယ်
01:42
Look, the homes are full of machines.
35
87000
2000
အိမ်တွေမှာ စက်မျိုးစုံနဲ့ပြည့်လို့
01:44
I can't even name them all.
36
89000
2000
ကျွန်တော်တောင် စက်နာမည်အားလုံးခေါ်တတ်ဘူး
01:46
And they also, when they want to travel,
37
91000
3000
သူတို့ခရီးသွားကြတဲ့အခါ
01:49
they use flying machines
38
94000
3000
အလွန်ဝေးတဲ့နေရာဒေသတွေကို သွားဖို့
01:52
that can take them to remote destinations.
39
97000
2000
ပျံနိုင်တဲ့ စက်တွေကို အသုံးပြုကြတယ်
01:54
And yet, in the world, there are so many people
40
99000
2000
ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာမှာ ထင်းမီးနဲ့ ရေနွေးတည်နေဆဲ
01:56
who still heat the water on fire,
41
101000
3000
လူတွေလည်း အများကြီးရှိသေးတယ်
01:59
and they cook their food on fire.
42
104000
3000
ထင်းမီးနဲ့ ထမင်း၊ ဟင်းချက်ကြတယ်
02:02
Sometimes they don't even have enough food,
43
107000
2000
တစ်ခါတစ်လေ စားစရာတောင် မလုံလောက်ဘူး
02:04
and they live below the poverty line.
44
109000
3000
ဝင်ငွေနည်းနည်းလေးနဲ့ ဆင်းရဲစွာနေကြတယ်
02:07
There are two billion fellow human beings
45
112000
3000
စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၂ ဘီလီယံရှိတယ်
02:10
who live on less than two dollars a day.
46
115000
2000
ဒီဘက်မှာကြည့်လိုက်ရင် အချမ်းသာဆုံးလူတွေ
02:12
And the richest people over there --
47
117000
2000
စုစုပေါင်း ၁ ဘီလီယံရှိတယ်
02:14
there's one billion people --
48
119000
2000
ကျွန်တော်ပြောသလို လေယာဉ်ပျံစီးတဲ့လူတွေပေါ့
02:16
and they live above what I call the "air line,"
49
121000
4000
သူတို့တွေက တစ်နေ့ ဒေါ်လာ ၈၀ ထက်ပိုသုံးတယ်
02:20
because they spend more than $80 a day
50
125000
3000
သူတို့ ဝယ်ယူစားသုံးတာတွေအတွက်
02:23
on their consumption.
51
128000
2000
ဒါပေမဲ့ ဒါက ၁၊ ၂၊ ၃ ဘီလီယံပဲရှိသေးတယ်
02:25
But this is just one, two, three billion people,
52
130000
3000
ကမ္ဘာပေါ်မှာက လူဦးရေ ၇ ဘီလီယံရှိတယ်
02:28
and obviously there are seven billion people in the world,
53
133000
3000
ဒါဆို ၁၊၂၊၃၊၄ ဘီလီယံ ထပ်ရှိရဦးမယ် သူတို့က
02:31
so there must be one, two, three, four billion people more
54
136000
3000
ဆင်းရဲသူနဲ့လေယာဉ်စီးတဲ့သူကြားမှာနေတဲ့သူတွေ
02:34
who live in between the poverty and the air line.
55
139000
3000
သူတို့က လျှပ်စစ်မီးရှိ ဒါပေမဲ့ မေးခွန်းက
02:37
They have electricity,
56
142000
3000
သူတို့ထဲကဘယ်လောက်ကအဝတ်လျှော်စက်ရှိသလဲဆိုတာ
02:40
but the question is, how many have washing machines?
57
145000
3000
စျေးကွက်က အချက်အလက်တွေရှာကြည့်တယ်
02:43
I've done the scrutiny of market data,
58
148000
3000
ဘာတွေ့ခဲ့လဲဆိုတော့ ပြောရရင် အဝတ်လျှော်စက်က
02:46
and I've found that, indeed,
59
151000
2000
လေယာဉ်စီးတဲ့အလွှာအောက်အထိ ရောက်နေတာပါပဲ
02:48
the washing machine has penetrated below the air line,
60
153000
3000
ဒီကနေ့မှာ ၁ ဘီလီယံထပ်တိုးလာတယ်
02:51
and today there's an additional one billion people out there
61
156000
3000
အဝတ်လျှော်စက်ပိုင်တဲ့သူတွေ
02:54
who live above the "wash line."
62
159000
3000
(ရယ်မောသံ)
02:57
(Laughter)
63
162000
2000
သူတို့က တစ်နေ့ဒေါ်လာ ၄၀ ဖိုးသုံးကြတယ်
02:59
And they consume more than $40 per day.
64
164000
4000
အဝတ်လျှော်စက်ဝယ်နိုင်တာ ၂ ဘီလီယံရှိသွားပြီ
03:03
So two billion have access to washing machines.
65
168000
3000
ကျန်တဲ့ ၅ ဘီလီယံကျတော့ရော
03:06
And the remaining five billion,
66
171000
2000
သူတို့ဘယ်လိုအဝတ်လျှော်ကြလဲ
03:08
how do they wash?
67
173000
2000
ပိုပြီးတိတိကျကျပြောရရင် ကမ္ဘာပေါ်မှာ
03:10
Or, to be more precise,
68
175000
2000
အမျိုးသမီးအများစုက အဝတ်ဘယ်လိုလျှော်ကြလဲ
03:12
how do most of the women in the world wash?
69
177000
3000
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဝတ်လျှော်တာက
အချိန်အများကြီးပေးရလို့ပဲ
အချိန်အများကြီးပေးရလို့ပဲ
03:15
Because it remains hard work for women to wash.
70
180000
4000
သူတို့လျှော်တာကဒီလိုမျိုး လက်နဲ့လေ
03:19
They wash like this: by hand.
71
184000
3000
ဒါကခက်ခဲတယ်၊ အချိန်လည်းကုန်တဲ့အလုပ်
03:22
It's a hard, time-consuming labor,
72
187000
4000
အပတ်တိုင်း နာရီပေါင်းများစွာလျှော်ဖွတ်ဖို့
03:26
which they have to do for hours every week.
73
191000
3000
တစ်ခါတစ်လေရေရဖို့အဝေးကြီးကနေသွားခပ်ရသေးတယ်
03:29
And sometimes they also have to bring water from far away
74
194000
3000
အိမ်မှာအဝတ်လျှော်ဖို့လေ မဟုတ်ရင်
03:32
to do the laundry at home,
75
197000
2000
ခပ်ဝေးဝေးက စမ်းချောင်းအထိ အဝတ်တွေသယ်ရမှာလေ
03:34
or they have to bring the laundry away to a stream far off.
76
199000
4000
ဆိုတော့ သူတို့အဝတ်လျှော်စက်လိုချင်ကြတယ်
03:38
And they want the washing machine.
77
203000
3000
ဘဝရဲ့အချိန်အများကြီးကို ဒီလိုပင်ပန်းတဲ့
03:41
They don't want to spend such a large part of their life
78
206000
3000
အဝတ်လျှော်တဲ့အလုပ်နဲ့တင် မကုန်ချင်ကြဘူး
03:44
doing this hard work
79
209000
2000
အချိန်ပေးရပြီး အလုပ်ကလည်းသိပ်မတွင်ဘူးကိုး
03:46
with so relatively low productivity.
80
211000
2000
ဒါကြောင့်ပဲ သူတို့ရဲ့ဆန္ဒတွေက
03:48
And there's nothing different in their wish
81
213000
2000
ကျွန်တော်အဖွားနဲ့ ဘာမှမကွာဘူး
03:50
than it was for my grandma.
82
215000
2000
ဆွီဒင်က အရင်မျိုးဆက်နှစ်ခုကို
ပြန်ကြည့်ရင်
ပြန်ကြည့်ရင်
03:52
Look here, two generations ago in Sweden --
83
217000
3000
စမ်းချောင်းကနေ ရေခပ်ရတယ်
03:55
picking water from the stream,
84
220000
2000
ထင်းမီးနဲ့ရေကိုအပူပေးပြီးဒါမျိုးလျှော်ရတယ်
03:57
heating with firewood and washing like that.
85
222000
3000
သူတို့လည်း အဝတ်လျှော်စက်လိုချင်ခဲ့ကြတာပဲ
04:00
They want the washing machine in exactly the same way.
86
225000
3000
ပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှာ စိုးရိမ်တဲ့
ကျောင်းသားတွေကို စာသင်ရတော့
ကျောင်းသားတွေကို စာသင်ရတော့
04:03
But when I lecture to environmentally-concerned students,
87
228000
3000
ပြောကြတာက ကမ္ဘာပေါ်က
လူတိုင်း ကားနဲ့အဝတ်လျှော်စက်မရှိနိုင်ဘူး
လူတိုင်း ကားနဲ့အဝတ်လျှော်စက်မရှိနိုင်ဘူး
04:06
they tell me, "No, everybody in the world cannot have cars and washing machines."
88
231000
4000
ဒီအမျိုးအမီးကိုကျွန်တော်တို့ဘယ်လိုပြောရမလဲ
04:11
How can we tell this woman
89
236000
2000
သူမ အဝတ်လျှော်စက်ဝယ်လို့မဖြစ်ပါဘူးဆိုပြီး
04:13
that she ain't going to have a washing machine?
90
238000
2000
ဒါနဲ့ ကျောင်းသားတွေကို ကျွန်တော်မေးတယ်
04:15
And then I ask my students,
91
240000
2000
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ တုန်းက မေးခဲ့တာ
04:17
I've asked them -- over the last two years I've asked,
92
242000
2000
မင်းတို့ထဲက ကားမစီးတဲ့လူဘယ်နှစ်ယောက်ရှိလဲ
04:19
"How many of you doesn't use a car?"
93
244000
2000
တစ်ချို့က ဂုဏ်ယူစွာနဲ့လက်ထောင်ကြတယ်
04:21
And some of them proudly raise their hand
94
246000
2000
ပြီးတော့ပြောတယ် ကျွန်တော်ကားမသုံးဘူး
04:23
and say, "I don't use a car."
95
248000
2000
ဒါနဲ့ပိုခက်တဲ့မေးခွန်းကို မေးလိုက်တယ်
04:25
And then I put the really tough question:
96
250000
2000
မင်းတို့ထဲကဘယ်နှစ်ယောက်က ဂျင်းဘောင်းဘီနဲ့
04:27
"How many of you
97
252000
2000
အိပ်ယာခင်းတွေကို လက်နဲ့လျှော်လဲ
04:29
hand-wash your jeans and your bed sheets?"
98
254000
2000
တစ်ယောက်မှ လက်မထောင်တော့ဘူး
04:31
And no one raised their hand.
99
256000
3000
အစိမ်းရောင်လှုပ်ရှားမှုလုပ်တဲ့
အမာခံလူတွေတောင်
အမာခံလူတွေတောင်
04:34
Even the hardcore in the green movement
100
259000
3000
အဝတ်လျှော်စက်သုံးကြတယ်
04:37
use washing machines.
101
262000
2000
ရယ်သံများ
04:39
(Laughter)
102
264000
4000
လူတိုင်းက အဝတ်လျှော်စက်သုံးကြရင်
ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ
ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ
04:43
So how come [this is] something that everyone uses
103
268000
2000
ဒါကဘာထူးခြားတာရှိလို့လဲ
04:45
and they think others will not stop it? What is special with this?
104
270000
3000
ကမ္ဘာပေါ်က စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုကို
ခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာသုံးသပ်ရတော့မယ်
ခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာသုံးသပ်ရတော့မယ်
04:48
I had to do an analysis about the energy used in the world.
105
273000
3000
ဟောဒီမှာပါ
04:51
Here we are.
106
276000
2000
ဒီမှာကြည့်လိုက်ရင် လူ ၇ ဘီလီယံကိုတွေ့ရမယ်
04:53
Look here, you see the seven billion people up there:
107
278000
2000
လေယာဉ်ပျံစီးတဲ့လူ၊ အဝတ်လျှော်စက်သုံးတဲ့လူ
04:55
the air people, the wash people,
108
280000
2000
လျှပ်စစ်မီးလုံးသုံးတဲ့လူ၊ ထင်းမီးသုံးတဲ့လူ
04:57
the bulb people and the fire people.
109
282000
3000
ယူနစ်တစ်ခုစီက ဒီလိုပုံစံ
05:00
One unit like this
110
285000
2000
ဇီဝရုပ်ကြွင်းလောင်စာကနေရတဲ့ စွမ်းအင်
05:02
is an energy unit of fossil fuel --
111
287000
3000
ရေနံ၊ ကျောက်မီးသွေး၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့
05:05
oil, coal or gas.
112
290000
2000
ဒါက လျှပ်စစ်အများဆုံးသုံးတဲ့နေရာနဲ့
05:07
That's what most of electricity and the energy in the world is.
113
292000
3000
တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ၁၂ ယူနစ်သုံးတယ်
05:11
And it's 12 units used in the entire world,
114
296000
3000
အချမ်းသာဆုံး ၁ ဘီလီယံက ၆ ယူနစ်သုံးတယ်
05:14
and the richest one billion, they use six of them.
115
299000
3000
စွမ်းအင် တစ်ဝက်ကို ကမ္ဘာ့
လူအားလုံးရဲ့ ၇ ပုံ ၁ပုံက သုံးလိုက်တယ်
လူအားလုံးရဲ့ ၇ ပုံ ၁ပုံက သုံးလိုက်တယ်
05:17
Half of the energy is used by one seventh of the world's population.
116
302000
3000
အဝတ်လျှော်စက်ရှိတဲ့သူတွေကြတော့
05:20
And these ones who have washing machines,
117
305000
2000
စက်ပစ္စည်း အစုံပြည့်နေတဲ့
အိမ်တော့ မဟုတ်ပါ
အိမ်တော့ မဟုတ်ပါ
05:22
but not a house full of other machines,
118
307000
2000
သူတို့က ၂ ယူနစ်သုံးတယ်
05:24
they use two.
119
309000
2000
ဒီအုပ်စုက ၃ ယူနစ်သုံးတယ် တစ်အုပ်စု ၁ ယူနစ်
05:26
This group uses three, one each.
120
311000
2000
သူတို့မှာလည်း လျှပ်စစ်မီးရှိတယ်
05:28
And they also have electricity.
121
313000
2000
ဒီဘက်မှာကြတော့ ၁ ယူနစ်တောင်မသုံးကြဘူး
05:30
And over there they don't even use one each.
122
315000
3000
ပေါင်းလိုက်ရင် ၁၂ ယူနစ်ရပြီ
05:33
That makes 12 of them.
123
318000
2000
ဒါပေမဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးကို
05:35
But the main concern
124
320000
2000
စိတ်ဝင်စားတဲ့ကျောင်းသားတွေအတွက်ကတော့
05:37
for the environmentally-interested students -- and they are right --
125
322000
3000
အနာဂတ်အတွက် သူတို့ပြောတာလည်းမှန်တယ်
05:40
is about the future.
126
325000
2000
လားရာတွေက ဘယ်လိုလဲ
ဒီလားရာတွေကို ဆက်ဆွဲရင်
ဒီလားရာတွေကို ဆက်ဆွဲရင်
05:42
What are the trends? If we just prolong the trends,
127
327000
3000
၂၀၅၀ ထိကို အရမ်းထူးကဲတဲ့
ခွဲခြမ်းစိမ်ဖြာတာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့
ခွဲခြမ်းစိမ်ဖြာတာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့
05:45
without any real advanced analysis, to 2050,
128
330000
3000
စွမ်းအင်ပိုသုံးစေမယ့်
အကြောင်းရင်း၂ချက်ရှိတယ်
အကြောင်းရင်း၂ချက်ရှိတယ်
05:48
there are two things that can increase the energy use.
129
333000
3000
ပထမတစ်ခုက လူဦးရေတိုးပွားလာတာ
05:51
First, population growth.
130
336000
2000
ဒုတိယတစ်ခုက စီးပွားရေးတိုးတက်လာတာ
05:53
Second, economic growth.
131
338000
2000
လူဦးရေတိုးတာ ဒီနား အဆင်းရဲဆုံး
လူတွေမှာ
လူတွေမှာ
05:55
Population growth will mainly occur among the poorest people here
132
340000
3000
အဓိက တွေ့ရတဲ့အကြောင်းက သူတို့မှာ
ကလေးသေနှုန်းမြင့်နေတယ်
ကလေးသေနှုန်းမြင့်နေတယ်
05:58
because they have high child mortality
133
343000
2000
အမျိုးသမီးတစ်ဦးမှာ
ကလေးအများကြီးရှိနေတယ်
ကလေးအများကြီးရှိနေတယ်
06:00
and they have many children per woman.
134
345000
2000
အပိုနှစ်ခု ထပ်ရမယ် ဒါပေမဲ့
06:02
And [with] that you will get two extra,
135
347000
2000
စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုတော့ သိပ်မပြောင်းလဲ
စေဘူး
စေဘူး
06:04
but that won't change the energy use very much.
136
349000
2000
စီးပွားရေးတိုးတက်လာရင် ဘာဆက်ဖြစ်မလဲ
06:06
What will happen is economic growth.
137
351000
3000
ဒီနားက စီးပွားရေးတိုးတက်လာနေတဲ့ နိုင်ငံတွေ
06:09
The best of here in the emerging economies --
138
354000
2000
အဲဒီနိုင်ငံတွေကို အရှေ့အသစ် လို့ခေါ်မယ်
06:11
I call them the New East --
139
356000
2000
သူတို့က လေယာဉ်လမ်းကြောင်းပေါ်
ခုန်တက်လာမယ်
ခုန်တက်လာမယ်
06:13
they will jump the air line.
140
358000
2000
သူတို့က"ဝိုး"ဆိုပြီး ပါးစပ်ကပြောကြလိမ့်မယ်
06:15
"Wopp!" they will say.
141
360000
2000
အနောက်နိုင်ငံတွေ လုပ်ပြီးသမျှ
အကုန်လုပ်မယ်
အကုန်လုပ်မယ်
06:17
And they will start to use as much as the Old West are doing already.
142
362000
3000
ဒီလူတွေ၊ သူတို့အဝတ်လျှော်စက်လိုချင်ကြတယ်
06:20
And these people, they want the washing machine.
143
365000
3000
ကျွန်တော်ပြောမယ် သူတို့ဒီနေရာကိုသွားကြမယ်
06:23
I told you. They'll go there.
144
368000
2000
စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုကို ၂ ဆပိုသုံးကြလိမ့်မယ်
06:25
And they will double their energy use.
145
370000
2000
ဆင်းရဲတဲ့သူတွေ မီးရဖို့
မျှော်လင့်တယ်
မျှော်လင့်တယ်
06:27
And we hope that the poor people will get into the electric light.
146
372000
3000
လူဦးရေတိုးတာမရပ်ဘဲနဲ့ ကလေး ၂ ယောက်ပဲ
ယူတဲ့ မိသားစုတွေဖြစ်လာမယ်
ယူတဲ့ မိသားစုတွေဖြစ်လာမယ်
06:30
And they'll get a two-child family without a stop in population growth.
147
375000
2000
ဒါပေမဲ့ စုစုပေါင်းစွမ်းအင်သုံးစွဲမှုကတော့
06:32
But the total energy consumption
148
377000
2000
၂၂ ယူနစ်အထိ တိုးလာလိမ့်မယ်
06:34
will increase to 22 units.
149
379000
2000
ဒီ ၂၂ ယူနစ်မှာ
06:36
And these 22 units --
150
381000
3000
အချမ်းသာဆုံးလူတွေကသာ
အများစုကိုသုံးစွဲဦးမှာပါ
အများစုကိုသုံးစွဲဦးမှာပါ
06:39
still the richest people use most of it.
151
384000
3000
ဆိုတော့ ဘာလုပ်ဖို့ရှိနေသေးလဲ
06:43
So what needs to be done?
152
388000
2000
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အန္တရာယ်
06:45
Because the risk,
153
390000
2000
ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုက တစ်ကယ်ဖြစ်နေတာ
06:47
the high probability of climate change is real.
154
392000
3000
တကယ်ဖြစ်နေတာပါ
06:50
It's real.
155
395000
2000
ဟုတ်ပါတယ် စွမ်းအင်ကိုb
ပိုမိုထိရောက်အောင်သုံးရပါမယ်
ပိုမိုထိရောက်အောင်သုံးရပါမယ်
06:52
Of course they must be more energy-efficient.
156
397000
3000
တစ်နည်းနည်းနဲ့ အရင်ကျင့်သုံးနေတဲ့
နည်းလမ်းတွေကို ပြောင်းလဲရပါမယ်
နည်းလမ်းတွေကို ပြောင်းလဲရပါမယ်
06:55
They must change behavior in some way.
157
400000
2000
ဝန်းကျင် စိမ်းလန်းရေး
စွမ်းအင် စသုံးရမယ်
စွမ်းအင် စသုံးရမယ်
06:57
They must also start to produce green energy,
158
402000
2000
ပတ်ဝန်းကျင်ကို စိမ်းလန်းတဲ့စွမ်းအင်ပါ
06:59
much more green energy.
159
404000
2000
ခုထိ တစ်ဦးချင်း စွမ်းအင်သုံးမှုက တူဆဲပါ။
07:01
But until they have the same energy consumption per person,
160
406000
3000
အခြားသူတွေကို အကြံမပေးသင့်သေးဘူး
07:04
they shouldn't give advice to others --
161
409000
2000
ဘာကိုလုပ်ပြီး၊ ဘာကိုမလုပ်ရမှာလဲ
07:06
what to do and what not to do.
162
411000
2000
လက်ခုပ်တီးသံများ
07:08
(Applause)
163
413000
2000
ဒီမှာအစိမ်းရောင်စွမ်းအင်ကို သုံးနိုင်တယ်
07:10
Here we can get more green energy all over.
164
415000
4000
ဒါဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော်တို့
မျှော်လင့်တဲ့အရာပဲ
မျှော်လင့်တဲ့အရာပဲ
07:14
This is what we hope may happen.
165
419000
2000
ဒါအနာဂတ်အတွက် တစ်ကယ့်စိန်ခေါ်မှုကြီးပါ
07:16
It's a real challenge in the future.
166
421000
3000
ရီယိုမြို့မှာရှိတဲ့ ဖာဗီလာက အမျိုးသမီးက
07:19
But I can assure you that this woman in the favela in Rio,
167
424000
3000
အဝတ်လျှော်စက်လိုချင်လာမယ်ဆိုတာ
ကျွန်တော်အာမခံတယ်
ကျွန်တော်အာမခံတယ်
07:22
she wants a washing machine.
168
427000
2000
သူမရဲ့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးကြောင့် ပျော်နေမယ်
07:24
She's very happy about her minister of energy
169
429000
3000
လူတိုင်းကို လျှပ်စစ်မီးပေးမယ်ဆိုတော့
07:27
that provided electricity to everyone --
170
432000
2000
ပျော်လို့ ဝန်ကြီးအတွက်တောင်မဲပေးခဲ့တယ်
07:29
so happy that she even voted for her.
171
434000
3000
သူမက Dilma Rousseff ဖြစ်လာခဲ့တယ်
07:32
And she became Dilma Rousseff,
172
437000
2000
ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ
07:34
the president-elect
173
439000
2000
ကမ္ဘာ့လူဦးရေအများဆုံး
ဒီမိုကရေစီတစ်နိုင်ငံက
ဒီမိုကရေစီတစ်နိုင်ငံက
07:36
of one of the biggest democracies in the world --
174
441000
2000
စွမ်းအင်ဝန်ကြီးကနေ သမ္မတ ဖြစ်သွားသူ
07:38
moving from minister of energy to president.
175
443000
3000
ခင်ဗျားတို့ဆီမှာဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးရင်
07:41
If you have democracy,
176
446000
2000
လူတွေက အဝတ်လျှော်စက်အတွက်မဲပေးကြလိမ့်မယ်
07:43
people will vote for washing machines.
177
448000
2000
သူတို့က အဝတ်လျှော်စက်ကို ချစ်တာကိုး
07:45
They love them.
178
450000
2000
ဒါနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ မျက်လှည့်က ဘာဖြစ်မလဲ
07:49
And what's the magic with them?
179
454000
2000
ကျွန်တော့်အမေက ဒီစက်ပဲဆိုပြီးရှင်းပြခဲ့တယ်
07:51
My mother explained the magic with this machine
180
456000
3000
ပထမဆုံးသောနေ့
07:54
the very, very first day.
181
459000
2000
အမေကပြောတယ် ဒီမယ် ဟန်းရေ
07:56
She said, "Now Hans,
182
461000
2000
လျှော်မယ့်အဝတ်တွေထည့်လိုက်ပြီ
07:58
we have loaded the laundry.
183
463000
2000
စက်က သူ့အလုပ်သူလုပ်လိမ့်မယ်
08:00
The machine will make the work.
184
465000
2000
လာ တို့သားအမိ စာကြည့်တိုက်သွားကြစို့
08:02
And now we can go to the library."
185
467000
2000
ဘာလို့လဲဆိုတော့
ဒါဟာမျက်လှည့်ပြလိုက်သလိုပဲလေ
ဒါဟာမျက်လှည့်ပြလိုက်သလိုပဲလေ
08:04
Because this is the magic:
186
469000
2000
အဝတ်တွေထည့်လိုက်တယ်
08:06
you load the laundry,
187
471000
2000
စက်ထဲက ဘာပြန်ထွက်လာလဲ
08:08
and what do you get out of the machine?
188
473000
2000
စက်ထဲက စာအုပ်တွေပြန်ထွက်လာတယ်
08:10
You get books out of the machines,
189
475000
3000
ကလေးစာပေတွေ
08:13
children's books.
190
478000
2000
အမေ ကျွန်တော့်ကိုဖတ်ပြဖို့အချိန်ရှိသွားပြီ
08:15
And mother got time to read for me.
191
480000
2000
ဒါကို အမေ မြတ်နိုးတယ်
ကျွန်တော်က စာရတယ်
ကျွန်တော်က စာရတယ်
08:17
She loved this. I got the "ABC's" --
192
482000
2000
ပါမောက္ခအဖြစ်အသက်မွေးဖို့
အခြေခံ ဒီမှာစတယ်
အခြေခံ ဒီမှာစတယ်
08:19
this is where I started my career as a professor,
193
484000
3000
အမေမှာ ကျွန်တော့်ကို
စာဖတ်ပြဖို့အချိန်ရှိလာတဲ့အခါ
စာဖတ်ပြဖို့အချိန်ရှိလာတဲ့အခါ
08:22
when my mother had time to read for me.
194
487000
2000
အမေကြိုက်တဲ့စာအုပ်တွေလည်းဖတ်ဖို့ရှိလာတယ်
08:24
And she also got books for herself.
195
489000
2000
အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာနိုင်မယ်
08:26
She managed to study English
196
491000
2000
နိုင်ငံခြားဘာသာစကားတစ်ခုအနေနဲ့သင်မယ်
08:28
and learn that as a foreign language.
197
493000
2000
ရသစာပေတွေဖတ်မယ်
08:30
And she read so many novels,
198
495000
2000
ဒီမှာ ရသစာပေတွေမျိုးစုံရှိတယ်
08:32
so many different novels here.
199
497000
3000
ကျွန်တော့်တို့ ဒီစက်ကို တစ်ကယ့်ကိုချစ်တယ်
08:35
And we really, we really loved this machine.
200
500000
3000
ပြီးတော့ ကျွန်တော်နဲ့ အမေနှစ်ယောက်သား
08:39
And what we said, my mother and me,
201
504000
3000
စက်မှုတော်လှန်ရေးကြီးကို
ကျေးဇူးတင်ကြောင်းပြောကြတယ်
ကျေးဇူးတင်ကြောင်းပြောကြတယ်
08:42
"Thank you industrialization.
202
507000
3000
သံမဏီစက်ရုံကြီး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
08:45
Thank you steel mill.
203
510000
2000
ဓာတ်အားပေးစက်ရုံကြီး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
08:47
Thank you power station.
204
512000
2000
ဓာတုစက်ရုံကြီး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
08:49
And thank you chemical processing industry
205
514000
3000
ကျွန်တော်တို့ကိုစာဖတ်ချိန်တွေပေးလို့
08:52
that gave us time to read books."
206
517000
2000
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်
08:54
Thank you very much.
207
519000
2000
လက်ခုပ်တီးသံများ
08:56
(Applause)
208
521000
13000
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com