TED Talks Education
Sir Ken Robinson: How to escape education's death valley
Ken Robinson: Jak uciec z edukacyjnej doliny śmierci
Filmed:
Readability: 3.7
9,881,283 views
Sir Ken Robinson wymienia trzy zasady kluczowe dla rozwoju ludzkiego umysłu – i opisuje, jak obecna kultura edukacji działa wbrew nim. W zabawnym, porywającym wykładzie przekonuje, że musimy uciec z edukacyjnej „doliny śmierci”, w której się znajdujemy i proponuje jak to zrobić. Jak wychować młode pokolenie w klimacie nieograniczonych możliwości.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Thank you very much.
0
1942
3163
Bardzo dziękuję.
00:17
I moved to America 12 years ago
1
5105
2221
Przeniosłem się do USA 12 lat temu
00:19
with my wife Terry and our two kids.
2
7326
2026
razem z moją żoną Terry
i dwójką dzieci.
i dwójką dzieci.
00:21
Actually, truthfully, we moved to Los Angeles -- (Laughter) --
3
9352
6436
Właściwie zamieszkaliśmy w Los Angeles...
(Śmiech)
(Śmiech)
00:27
thinking we were moving to America,
4
15788
1757
Ale myśleliśmy, że to Stany.
00:29
but anyway, it's a short plane ride from Los Angeles
5
17545
6420
W każdym razie z Los Angeles do USA
00:35
to America.
6
23965
2881
nie jest daleko.
00:38
I got here 12 years ago,
7
26846
2213
Przybyłem tu 12 lat temu
00:41
and when I got here, I was told various things,
8
29059
3810
i słyszałem na początku różne rzeczy,
00:44
like, "Americans don't get irony."
9
32869
5450
jak "Amerykanie nie łapią ironii".
00:50
Have you come across this idea?
10
38319
2820
Słyszeliście o tym?
00:53
It's not true. I've traveled the whole length and breadth of this country.
11
41139
3081
To nieprawda. Zjeździłem cały kraj
00:56
I have found no evidence that Americans don't get irony.
12
44220
3259
i nie potwierdziłem tej teorii.
00:59
It's one of those cultural myths,
13
47479
2595
To jeden z kulturowych mitów,
01:02
like, "The British are reserved."
14
50074
4044
jak ten, że Brytyjczycy nie okazują emocji.
01:06
I don't know why people think this.
15
54118
2337
Nie wiem, skąd to się bierze.
01:08
We've invaded every country we've encountered.
16
56455
2511
Podbiliśmy każde państwo,
na które się natknęliśmy.
na które się natknęliśmy.
01:10
(Laughter)
17
58966
3636
(Śmiech)
01:14
But it's not true Americans don't get irony,
18
62602
2524
To nieprawda, że Amerykanie
nie rozumieją ironii,
nie rozumieją ironii,
01:17
but I just want you to know that that's what people
19
65126
2496
ale chcę wam tylko powiedzieć,
01:19
are saying about you behind your back.
20
67622
1475
co inni o was mówią.
01:21
You know, so when you leave living rooms in Europe,
21
69097
3319
Wiecie, w Europie wychodzicie z pokoju
01:24
people say, thankfully, nobody was ironic in your presence.
22
72416
4473
i ludzie wzdychają
"na szczęście nikt nie był ironiczny".
"na szczęście nikt nie był ironiczny".
01:28
But I knew that Americans get irony
23
76889
2730
Zrozumiałem,
że Amerykanie łapią ironię,
że Amerykanie łapią ironię,
01:31
when I came across that legislation No Child Left Behind.
24
79619
5555
gdy natknąłem się na ustawę
"No Child Left Behind".
"No Child Left Behind".
01:37
Because whoever thought of that title gets irony,
25
85174
5017
Ktokolwiek wymyślił tę nazwę,
rozumiał ironię.
rozumiał ironię.
01:42
don't they, because --
26
90191
1852
Prawda?
01:44
(Laughter) (Applause) —
27
92043
5823
(Śmiech) (Brawa)
01:49
because it's leaving millions of children behind.
28
97866
3547
Bo miliony dzieci jednak zostają w tyle.
01:53
Now I can see that's not a very attractive name for legislation:
29
101413
3171
Mam lepszą nazwę dla tej ustawy:
01:56
Millions of Children Left Behind. I can see that.
30
104584
3624
Miliony Dzieci Zostawimy W Tyle.
02:00
What's the plan? Well, we propose
31
108208
1205
O co chodzi?
Proponujemy
Proponujemy
02:01
to leave millions of children behind,
32
109413
1597
pozostawienie milionów dzieci w tyle,
02:03
and here's how it's going to work.
33
111010
2479
w taki oto sposób.
02:05
And it's working beautifully.
34
113489
2987
Działa świetnie.
02:08
In some parts of the country,
35
116476
1194
W niektórych częściach kraju
02:09
60 percent of kids drop out of high school.
36
117670
4007
60% młodzieży rezygnuje ze szkoły średniej.
02:13
In the Native American communities,
37
121677
1498
W społecznościach indiańskich
02:15
it's 80 percent of kids.
38
123175
2228
to 80% dzieci.
02:17
If we halved that number, one estimate is
39
125403
4213
Szacuje się, że gdyby
zmniejszyć tę liczbę o połowę,
zmniejszyć tę liczbę o połowę,
02:21
it would create a net gain to the U.S. economy
40
129616
4434
amerykańska gospodarka w 10 lat
02:26
over 10 years of nearly a trillion dollars.
41
134050
4852
zyskałaby bilion dolarów.
02:30
From an economic point of view,
42
138902
1646
Z punktu widzenia ekonomii
02:32
this is good math, isn't it, that we should do this?
43
140548
3241
to dobrze, powinniśmy tak zrobić.
02:35
It actually costs an enormous amount
44
143789
2349
Sporo nas kosztuje
02:38
to mop up the damage from the dropout crisis.
45
146138
4162
naprawianie szkód wynikających
z tego rezygnowania.
z tego rezygnowania.
02:42
But the dropout crisis is just the tip of an iceberg.
46
150300
3729
Ale to tylko szczyt góry lodowej.
02:46
What it doesn't count are all the kids who are in school
47
154029
2250
A co z dziećmi,
które chodzą do szkoły,
które chodzą do szkoły,
02:48
but being disengaged from it, who don't enjoy it,
48
156279
4067
ale nie są zaangażowane,
nie cieszy to ich,
nie cieszy to ich,
02:52
who don't get any real benefit from it.
49
160346
3090
nie mają z niej żadnych realnych korzyści.
02:55
And the reason is
50
163436
1539
Przyczyną nie jest
02:56
not that we're not spending enough money.
51
164975
1639
niedofinansowanie szkół.
02:58
America spends more money on education
52
166614
1917
Ameryka wydaje na edukację więcej
03:00
than most other countries.
53
168531
1572
niż inne kraje.
03:02
Class sizes are smaller than in many countries.
54
170103
3426
Klasy są mniej liczne
niż w innych państwach.
niż w innych państwach.
03:05
And there are hundreds of initiatives every year
55
173529
2438
Co roku setki inicjatyw
03:07
to try and improve education.
56
175967
2277
próbują ulepszyć edukację.
03:10
The trouble is, it's all going in the wrong direction.
57
178244
4521
Problem w tym, że wszystko zmierza
w złym kierunku.
w złym kierunku.
03:14
There are three principles
58
182765
1169
Ludzkie życie w pełni realizuje się
03:15
on which human life flourishes,
59
183934
3430
w trzech zakresach.
03:19
and they are contradicted by the culture of education
60
187364
4011
Zaprzecza im edukacja,
03:23
under which most teachers have to labor
61
191375
2277
w której uczestniczą nauczyciele
03:25
and most students have to endure.
62
193652
3324
i którą znosić muszą uczniowie.
03:28
The first is this, that human beings
63
196976
2564
Po pierwsze, ludzie z natury
03:31
are naturally different and diverse.
64
199540
4688
są różni.
03:36
Can I ask you, how many of you
65
204228
1301
Jeśli mogę spytać, ile z was
03:37
have got children of your own?
66
205529
3225
ma dzieci?
03:40
Okay. Or grandchildren.
67
208754
3151
Albo wnuki.
03:43
How about two children or more? Right.
68
211905
3740
Dwójkę lub więcej?
03:47
And the rest of you have seen such children.
69
215645
2007
A reszta z was widziała dzieci.
03:49
(Laughter)
70
217652
2873
(Śmiech)
03:52
Small people wandering about.
71
220525
3017
Tacy mali ludzie.
03:55
I will make you a bet,
72
223542
2094
Mógłbym się założyć,
03:57
and I am confident that I will win the bet.
73
225636
1430
na pewno bym wygrał,
03:59
If you've got two children or more,
74
227066
2485
że jeśli macie dwójkę lub więcej dzieci,
04:01
I bet you they are completely different from each other.
75
229551
3829
na pewno widzicie,
że są zupełnie różne.
że są zupełnie różne.
04:05
Aren't they? Aren't they? (Applause)
76
233380
4371
Prawda? (Brawa)
04:09
You would never confuse them, would you?
77
237751
2603
Nie pomylilibyście ich, co?
04:12
Like, "Which one are you? Remind me.
78
240354
4577
"Którym dzieckiem jesteś?
Przypomnij mi.
Przypomnij mi.
04:16
Your mother and I are going to introduce
79
244931
1332
Mama i ja wprowadzimy
04:18
some color-coding system, so we don't get confused."
80
246263
3259
system kolorów, żeby się nie mylić”.
04:21
Education under No Child Left Behind
81
249522
3252
Ustawa "No Child Left Behind"
04:24
is based on not diversity but conformity.
82
252774
5044
zakłada konformizm, nie różnorodność.
04:29
What schools are encouraged to do is to find out
83
257818
2558
Zadaniem szkoły staje się
odnalezienie dzieci,
odnalezienie dzieci,
04:32
what kids can do across a very narrow spectrum of achievement.
84
260376
4360
których osiągnięcia mieszczą się
w bardzo wąskim spektrum.
w bardzo wąskim spektrum.
04:36
One of the effects of No Child Left Behind
85
264736
2394
Jednym ze skutków ustawy
04:39
has been to narrow the focus
86
267130
1956
jest ograniczenie zakresu nauczania
04:41
onto the so-called STEM disciplines. They're very important.
87
269086
3749
do tzw. czterech kategorii STEM.
Są bardzo ważne.
Są bardzo ważne.
04:44
I'm not here to argue against science and math.
88
272835
2119
Nie jestem przeciwnikiem
nauk ścisłych.
nauk ścisłych.
04:46
On the contrary, they're necessary but they're not sufficient.
89
274954
4224
Wręcz przeciwnie, są niezbędne
- ale nie wystarczające.
- ale nie wystarczające.
04:51
A real education has to give equal weight
90
279178
2199
Prawdziwa edukacja powinna kłaść
równy nacisk
równy nacisk
04:53
to the arts, the humanities, to physical education.
91
281377
3737
na sztukę,
przedmioty humanistyczne i sport.
przedmioty humanistyczne i sport.
04:57
An awful lot of kids, sorry, thank you — (Applause) —
92
285114
7184
Strasznie dużo dzieci... (Brawa)
05:04
One estimate in America currently is that
93
292298
2912
Ocenia się, że obecnie w Ameryce
05:07
something like 10 percent of kids, getting on that way,
94
295210
2656
ok. 10% dzieci jest diagnozowanych
05:09
are being diagnosed with various conditions
95
297866
4314
na podstawie różnych objawów
05:14
under the broad title of attention deficit disorder.
96
302180
4322
pod szeroką nazwą
"zespołu nadpobudliwości".
"zespołu nadpobudliwości".
05:18
ADHD. I'm not saying there's no such thing.
97
306502
3677
ADHD. Nie twierdzę,
że nie ma czegoś takiego.
że nie ma czegoś takiego.
05:22
I just don't believe it's an epidemic like this.
98
310179
2975
Nie wierzę tylko w epidemię.
05:25
If you sit kids down, hour after hour,
99
313154
2816
Jeśli dzieci godzinami
siedzą bez ruchu,
siedzą bez ruchu,
05:27
doing low-grade clerical work,
100
315970
3176
wykonując nudną, biurową pracę,
05:31
don't be surprised if they start to fidget, you know?
101
319146
3289
chyba nic dziwnego,
że zaczynają się wiercić, nie?
że zaczynają się wiercić, nie?
05:34
(Laughter) (Applause)
102
322435
7478
(Śmiech) (Brawa)
05:41
Children are not, for the most part,
103
329913
2409
Większość dzieci
05:44
suffering from a psychological condition.
104
332322
1868
nie ma problemów psychologicznych.
05:46
They're suffering from childhood. (Laughter)
105
334190
6189
Cierpią na dzieciństwo. (Śmiech)
05:52
And I know this because I spent my early life
106
340379
2073
Wiem to, bo przez pierwsze lata życia
05:54
as a child. I went through the whole thing.
107
342452
3854
byłem dzieckiem.
Przeszedłem przez to wszystko.
Przeszedłem przez to wszystko.
05:58
Kids prosper best with a broad curriculum
108
346306
3009
Dzieciom najbardziej odpowiada
szeroki zakres aktywności,
szeroki zakres aktywności,
06:01
that celebrates their various talents,
109
349315
2408
realizowanie licznych talentów,
06:03
not just a small range of them.
110
351723
1637
a nie tylko niektórych.
06:05
And by the way, the arts aren't just important
111
353360
2150
Swoją drogą,
sztuka nie jest ważna tylko dlatego,
sztuka nie jest ważna tylko dlatego,
06:07
because they improve math scores.
112
355510
1274
że poprawia zdolności matematyczne.
06:08
They're important because they speak to parts
113
356784
1851
Jest ważna, bo przemawia
do tej części umysłu dziecka,
do tej części umysłu dziecka,
06:10
of children's being which are otherwise untouched.
114
358635
3515
który w innym przypadku
pozostaje bezczynny.
pozostaje bezczynny.
06:14
The second, thank you — (Applause)
115
362150
6412
Po drugie, dziękuję... (Śmiech)
06:20
The second principle that drives human life flourishing
116
368562
4163
Po drugie,
ludziom szczęście przynosi
ludziom szczęście przynosi
06:24
is curiosity.
117
372725
1630
ciekawość.
06:26
If you can light the spark of curiosity in a child,
118
374355
3375
Jeśli obudzi się w dziecku ciekawość,
06:29
they will learn without any further assistance, very often.
119
377730
3613
będzie się uczyć bez niczyjej pomocy.
06:33
Children are natural learners.
120
381343
2205
Uczenie się jest dla dzieci naturalne.
06:35
It's a real achievement to put that particular ability out,
121
383548
4316
To wielkie osiągnięcie,
wyłączyć tę zdolność
wyłączyć tę zdolność
06:39
or to stifle it.
122
387864
2146
lub ją zdusić.
06:42
Curiosity is the engine of achievement.
123
390010
4225
Ciekawość napędza sukces.
06:46
Now the reason I say this is because
124
394235
2252
Mówię o tym, ponieważ
06:48
one of the effects of the current culture here, if I can say so,
125
396487
4392
obecna kultura edukacji
06:52
has been to de-professionalize teachers.
126
400879
3819
dąży do deprofesjonalizacji nauczycieli.
06:56
There is no system in the world
127
404698
2352
W każdym systemie edukacji na świecie
06:59
or any school in the country
128
407050
2880
szkoły są takie,
07:01
that is better than its teachers.
129
409930
3098
jak ich nauczyciele.
07:05
Teachers are the lifeblood of the success of schools.
130
413028
4608
Nauczyciele to siła życiowa
szkolnego sukcesu.
szkolnego sukcesu.
07:09
But teaching is a creative profession.
131
417636
2979
Ale nauczanie to praca kreatywna.
07:12
Teaching, properly conceived, is not a delivery system.
132
420615
3433
Nauczanie nie jest dostarczaniem.
07:16
You know, you're not there just to pass on received information.
133
424048
2893
Nie jesteś tu tylko po to, by przekazywać
i przyjmować informacje.
i przyjmować informacje.
07:18
Great teachers do that,
134
426941
2557
Dobry nauczyciel to robi,
07:21
but what great teachers also do is mentor,
135
429498
2863
ale jest również mentorem,
07:24
stimulate, provoke, engage.
136
432361
3508
prowokuje, angażuje,
pobudza do myślenia.
pobudza do myślenia.
07:27
You see, in the end, education is about learning.
137
435869
2813
Edukacja opiera się na nauczaniu.
07:30
If there's no learning going on,
138
438682
1720
Jeśli gdzieś się uczy,
07:32
there's no education going on.
139
440402
1637
to dzieje się tam edukacja.
07:34
And people can spend an awful lot of time
140
442039
1842
Ludzie są w stanie
spędzić masę czasu
spędzić masę czasu
07:35
discussing education without ever discussing learning.
141
443881
2416
dyskutując o edukacji
bez wspominania o nauczaniu.
bez wspominania o nauczaniu.
07:38
The whole point of education is to get people to learn.
142
446297
2889
Edukacja ma skłonić ludzi
do uczenia się.
do uczenia się.
07:41
A friend of mine, an old friend -- actually very old,
143
449186
2689
Mój przyjaciel, stary przyjaciel...
Bardzo stary,
Bardzo stary,
07:43
he's dead. (Laughter)
144
451875
3797
już nie żyje. (Śmiech)
07:47
That's as old as it gets, I'm afraid.
145
455672
5729
Już bardziej się nie zestarzeje,
obawiam się.
obawiam się.
07:53
But a wonderful guy he was, wonderful philosopher.
146
461401
5336
Był wspaniałym człowiekiem,
genialnym filozofem.
genialnym filozofem.
07:58
He used to talk about the difference between the task
147
466737
3012
Zwykł mawiać o różnicy między celem
08:01
and achievement senses of verbs.
148
469749
4069
a efektem czasownika.
08:05
You know, you can be engaged in the activity of something,
149
473818
1804
Można się angażować w jakieś działanie,
08:07
but not really be achieving it,
150
475622
1591
ale niczego nie osiągać.
08:09
like dieting. It's a very good example, you know.
151
477213
4652
Dobrym przykładem jest dieta.
08:13
There he is. He's dieting. Is he losing any weight? Not really.
152
481865
4666
On jest na diecie.
Ale czy traci wagę? Niezbyt.
Ale czy traci wagę? Niezbyt.
08:18
Teaching is a word like that.
153
486531
1313
Uczenie to też takie słowo.
08:19
You can say, "There's Deborah, she's in room 34, she's teaching."
154
487844
3972
"Deborah jest w sali 34, uczy".
08:23
But if nobody's learning anything,
155
491816
1735
Ale nikt się niczego nie nauczy.
08:25
she may be engaged in the task of teaching
156
493551
1799
Może być zaangażowana w nauczanie,
08:27
but not actually fulfilling it.
157
495350
3069
ale nie odnosi sukcesu.
08:30
The role of a teacher is to facilitate learning. That's it.
158
498419
3847
Zadaniem nauczyciela
jest ułatwienie uczenia się.
jest ułatwienie uczenia się.
08:34
And part of the problem is, I think,
159
502266
2313
Częścią problemu jest to,
08:36
that the dominant culture of education has come to focus
160
504579
3456
że obecna kultura edukacji
08:40
on not teaching and learning, but testing.
161
508035
3668
skupia się nie na nauczaniu czy uczeniu się,
ale egzaminowaniu.
ale egzaminowaniu.
08:43
Now, testing is important. Standardized tests have a place.
162
511703
3698
Testy są ważne.
Standaryzowane testy mają sens.
Standaryzowane testy mają sens.
08:47
But they should not be the dominant culture of education.
163
515401
3314
Ale nie powinny być
głównym celem edukacji.
głównym celem edukacji.
08:50
They should be diagnostic. They should help.
164
518715
1858
Powinny diagnozować. Pomagać.
08:52
(Applause)
165
520573
7566
(Brawa)
09:00
If I go for a medical examination,
166
528139
2464
Jeśli pójdziesz do lekarza na badania,
09:02
I want some standardized tests. I do.
167
530603
3584
oczekujesz standaryzowanych testów.
09:06
You know, I want to know what my cholesterol level is
168
534187
1671
Chcesz wiedzieć,
jak twój poziom cholesterolu
jak twój poziom cholesterolu
09:07
compared to everybody else's on a standard scale.
169
535858
2688
ma się do średniego poziomu
u innych ludzi.
u innych ludzi.
09:10
I don't want to be told on some scale
170
538546
1438
Nie chcę zostać oceniony
według skali,
według skali,
09:11
my doctor invented in the car.
171
539984
3571
którą lekarz wymyślił po drodze.
09:15
"Your cholesterol is what I call Level Orange."
172
543555
3054
"Twój cholesterol jest
na poziomie pomarańczowym".
na poziomie pomarańczowym".
09:18
"Really? Is that good?""We don't know."
173
546609
5688
"To dobrze?” "Nie wiemy".
09:24
But all that should support learning. It shouldn't obstruct it,
174
552297
5067
Testy powinny wspomagać nauczanie,
nie blokować go,
nie blokować go,
09:29
which of course it often does.
175
557364
1911
a często przecież to czynią.
09:31
So in place of curiosity, what we have
176
559275
2166
Zamiast ciekawości mamy więc
09:33
is a culture of compliance.
177
561441
2534
kulturę posłuszeństwa.
09:35
Our children and teachers are encouraged
178
563975
2925
Dzieci i nauczyciele podążać mają
09:38
to follow routine algorithms
179
566900
2599
za rutyną,
09:41
rather than to excite that power of imagination and curiosity.
180
569499
4338
a nie cieszyć się potęgą
wyobraźni i ciekawości.
wyobraźni i ciekawości.
09:45
And the third principle is this:
181
573837
1068
Trzecia zasada:
09:46
that human life is inherently creative.
182
574905
2995
człowiek jest z natury kreatywny.
09:49
It's why we all have different résumés.
183
577900
2408
Dlatego każda biografia jest inna.
09:52
We create our lives,
184
580308
1786
Sami tworzymy swoje życie
09:54
and we can recreate them as we go through them.
185
582094
2338
i ciągle wprowadzamy zmiany.
09:56
It's the common currency of being a human being.
186
584432
3014
To cecha człowieczeństwa,
09:59
It's why human culture is so interesting and diverse
187
587446
2533
to dlatego ludzka kultura
jest tak ciekawa, różnorodna
jest tak ciekawa, różnorodna
10:01
and dynamic.
188
589979
1346
i dynamiczna.
10:03
I mean, other animals may well have imaginations
189
591325
3009
Inne zwierzęta mogą mieć wyobraźnię
10:06
and creativity, but it's not so much in evidence,
190
594334
2280
i mogą być kreatywne,
ale brakuje na to dowodów.
ale brakuje na to dowodów.
10:08
is it, as ours?
191
596614
1448
i mogą być kreatywne,
ale brakuje na to dowodów.
ale brakuje na to dowodów.
10:10
I mean, you may have a dog.
192
598062
2576
Masz psa.
10:12
And your dog may get depressed.
193
600638
3006
Twój pies może być przygnębiony.
10:15
You know, but it doesn't listen to Radiohead, does it?
194
603644
2455
Choć nie słucha raczej Radiohead, nie?
10:18
(Laughter)
195
606099
3920
(Śmiech)
10:22
And sit staring out the window with a bottle of Jack Daniels.
196
610019
2512
Może siedzieć z butelką Jacka Danielsa
i patrzeć przez okno.
i patrzeć przez okno.
10:24
(Laughter)
197
612531
4424
(Śmiech)
10:28
And you say, "Would you like to come for a walk?"
198
616955
1661
Mowisz: "Chciałbyś pójść na spacer?".
10:30
He says, "No, I'm fine.
199
618616
3131
On na to: "Nie, dzięki.
10:33
You go. I'll wait. But take pictures."
200
621747
5772
Idź, ja posiedzę. Zrób zdjęcia".
10:39
We all create our own lives through this restless process
201
627519
2914
Kreujemy swoje życie
poprzez proces nieustannego
poprzez proces nieustannego
10:42
of imagining alternatives and possibilities,
202
630433
2009
wyobrażania sobie możliwości i alternatyw.
10:44
and what one of the roles of education
203
632442
2239
Jednym z celów edukacji
10:46
is to awaken and develop these powers of creativity.
204
634681
4036
powinno być budzenie
i rozwijanie kreatywności.
i rozwijanie kreatywności.
10:50
Instead, what we have is a culture of standardization.
205
638717
3560
Zamiast tego mamy kulturę standaryzacji.
10:54
Now, it doesn't have to be that way. It really doesn't.
206
642277
4107
Nie musi tak być.
Naprawdę nie musi.
Naprawdę nie musi.
10:58
Finland regularly comes out on top
207
646384
3552
Finlandia ciągle przewodzi
11:01
in math, science and reading.
208
649936
1375
w matematyce,
naukach przyrodniczych, literaturze.
naukach przyrodniczych, literaturze.
11:03
Now, we only know that's what they do well at
209
651311
2616
Wiemy, że są w tym dobrzy,
11:05
because that's all that's being tested currently.
210
653927
1864
bo takie przeprowadza się testy.
11:07
That's one of the problems of the test.
211
655791
1641
To jeden z problemów testowania.
11:09
They don't look for other things that matter just as much.
212
657432
3159
Zwraca uwagę tylko na konkretne obszary.
11:12
The thing about work in Finland is this:
213
660591
2504
Finlandia wyróżnia się tym,
11:15
they don't obsess about those disciplines.
214
663095
3379
że nie ma obsesji na punkcie dyscyplin.
11:18
They have a very broad approach to education
215
666474
1763
Mają luźne podejście do edukacji,
11:20
which includes humanities, physical education, the arts.
216
668237
4538
w którą wchodzi humanistyka,
sport i sztuka.
sport i sztuka.
11:24
Second, there is no standardized testing in Finland.
217
672775
5736
Nie ma standaryzowanych testów.
11:30
I mean, there's a bit,
218
678511
1760
Jakieś tam są,
11:32
but it's not what gets people up in the morning.
219
680271
1551
ale nie kierują ludzkim życiem.
11:33
It's not what keeps them at their desks.
220
681822
2205
To nie testy przykuwają ich do biurek.
11:36
And the third thing, and I was at a meeting recently
221
684027
1833
Byłem ostatnio na spotkaniu z Finami,
11:37
with some people from Finland, actual Finnish people,
222
685860
3427
prawdziwymi Finami,
11:41
and somebody from the American system
223
689287
2803
i jakiś Amerykanin
11:44
was saying to the people in Finland,
224
692090
1773
zapytał ich:
11:45
"What do you do about the dropout rate in Finland?"
225
693863
3919
"Jak radzicie sobie z młodzieżą
rezygnującą z nauki?".
rezygnującą z nauki?".
11:49
And they all looked a bit bemused, and said,
226
697782
1621
Zdziwieni odpowiedzieli:
11:51
"Well, we don't have one.
227
699403
2849
"Nie mamy takiego problemu.
11:54
Why would you drop out?
228
702252
2339
Dlaczego ktoś miałby rezygnować?
11:56
If people are in trouble, we get to them quite quickly
229
704591
2265
Jeśli ktoś ma problem,
szybko zauważamy
szybko zauważamy
11:58
and help them and we support them."
230
706856
1585
i robimy wszystko, by pomóc".
12:00
Now people always say, "Well, you know,
231
708441
1894
"Jasne, ale nie można przecież
12:02
you can't compare Finland to America."
232
710335
3128
porównywać Finlandii i Stanów".
12:05
No. I think there's a population
233
713463
1395
Pewnie nie.
12:06
of around five million in Finland.
234
714858
2128
Finów jest około 5 milionów.
12:08
But you can compare it to a state in America.
235
716986
3829
Ale można porównać do jednego stanu.
12:12
Many states in America have fewer people in them than that.
236
720815
3904
Wiele stanów ma mniej ludności.
12:16
I mean, I've been to some states in America
237
724719
1667
Odwiedziłem kilka stanów,
12:18
and I was the only person there. (Laughter)
238
726386
3813
gdzie byłem jedynym człowiekiem.
(Śmiech)
(Śmiech)
12:22
Really. Really. I was asked to lock up when I left.
239
730199
4373
Serio. Mówiono mi, żebym zatrzasnął drzwi,
jak będę wyjeżdżać.
jak będę wyjeżdżać.
12:26
(Laughter)
240
734572
4031
(Śmiech)
12:30
But what all the high-performing systems in the world do
241
738603
3933
Wszystkie te zaawansowane
systemy na świecie
systemy na świecie
12:34
is currently what is not evident, sadly,
242
742536
4182
robią coś, czego niestety
12:38
across the systems in America -- I mean, as a whole.
243
746718
3985
nie widać w Ameryce.
12:42
One is this: They individualize teaching and learning.
244
750703
4934
Po pierwsze: indywidualizują nauczanie.
12:47
They recognize that it's students who are learning
245
755637
3466
Zauważają, że chodzi o uczniów,
12:51
and the system has to engage them, their curiosity,
246
759103
3658
że celem jest ich włączenie,
zaciekawienie,
zaciekawienie,
12:54
their individuality, and their creativity.
247
762761
2577
pobudzenie indywidualności i kreatywności.
12:57
That's how you get them to learn.
248
765338
2359
Tak się ich zachęca do nauki.
12:59
The second is that they attribute a very high status
249
767697
4087
Po drugie: przypisują wielką wagę
13:03
to the teaching profession.
250
771784
2281
zawodowi nauczyciela.
13:06
They recognize that you can't improve education
251
774065
2944
Wiedzą, że nie można poprawić edukacji,
13:09
if you don't pick great people to teach
252
777009
1649
nie zachęcając wybitnych do nauczania,
13:10
and if you don't keep giving them constant support
253
778658
1859
nie wspierając ich i nie zachęcając
13:12
and professional development.
254
780517
1765
do ciągłego rozwoju.
13:14
Investing in professional development is not a cost.
255
782282
2937
Inwestowanie w rozwój to nie wydatek.
13:17
It's an investment,
256
785219
1406
To inwestycja.
13:18
and every other country that's succeeding well knows that,
257
786625
2931
Wszyscy, odnoszący sukcesy to wiedzą.
13:21
whether it's Australia, Canada, South Korea, Singapore,
258
789556
4959
Australia, Kanada,
Korea Południowa, Singapur,
Korea Południowa, Singapur,
13:26
Hong Kong or Shanghai. They know that to be the case.
259
794515
3446
Hongkong, Szanghaj.
Wiedzą, że to podstawa.
Wiedzą, że to podstawa.
13:29
And the third is, they devolve responsibility
260
797961
3543
Po trzecie: to szkoła odpowiada
13:33
to the school level for getting the job done.
261
801504
3739
za wykonanie powierzonego zadania.
13:37
You see, there's a big difference here between
262
805243
2378
Jest wielka różnica między
13:39
going into a mode of command and control in education --
263
807621
3764
łańcuchem dowodzenia
a kontrolą nad szkolnictwem.
a kontrolą nad szkolnictwem.
13:43
That's what happens in some systems.
264
811385
1600
To się czasami dzieje.
13:44
You know, central governments decide
265
812985
1321
Niektóre rządy stwierdzają,
13:46
or state governments decide
266
814306
1290
że wiedzą najlepiej
13:47
they know best and they're going to tell you what to do.
267
815596
2995
i narzucają, co należy robić.
13:50
The trouble is that education doesn't go on
268
818591
3727
Problem w tym, że edukacja
13:54
in the committee rooms of our legislative buildings.
269
822318
2878
to nie komitety i legislacja.
13:57
It happens in classrooms and schools,
270
825196
3088
Nauczanie to szkoły i sale lekcyjne,
14:00
and the people who do it are the teachers and the students,
271
828284
3073
ludzie, nauczyciele i uczniowie.
14:03
and if you remove their discretion, it stops working.
272
831357
3408
Jeśli odbierzesz im wolność,
to przestanie działać.
to przestanie działać.
14:06
You have to put it back to the people.
273
834765
3050
Trzeba oddać edukację ludziom.
14:09
(Applause)
274
837815
4829
(Brawa)
14:14
There is wonderful work happening in this country.
275
842644
2712
W tym kraju dzieje się
coś wspaniałego.
coś wspaniałego.
14:17
But I have to say it's happening
276
845356
2143
Ale muszę powiedzieć,
że to się dzieje
że to się dzieje
14:19
in spite of the dominant culture of education,
277
847499
2566
wbrew dominującej
kulturze edukacji,
kulturze edukacji,
14:22
not because of it.
278
850065
1401
nie dzięki niej.
14:23
It's like people are sailing into a headwind all the time.
279
851466
3604
To jak żeglowanie pod wiatr.
14:27
And the reason I think is this:
280
855070
2461
Przyczyną jest, moim zdaniem,
14:29
that many of the current policies are based on
281
857531
3337
to, że obecne polityki bazują
14:32
mechanistic conceptions of education.
282
860868
3041
na mechanicystycznej koncepcji szkolnictwa.
14:35
It's like education is an industrial process
283
863909
3768
Edukacja jest postrzegana
jako proces produkcji,
jako proces produkcji,
14:39
that can be improved just by having better data,
284
867677
3007
który można ulepszyć przez lepsze dane,
14:42
and somewhere in, I think, the back of the mind
285
870684
1667
i gdzieś z tyłu głowy
14:44
of some policy makers is this idea that
286
872351
2136
politycy mają przekonanie,
14:46
if we fine-tune it well enough, if we just get it right,
287
874487
3318
że jeśli wszystko dobrze się ustawi,
to będzie działać,
to będzie działać,
14:49
it will all hum along perfectly into the future.
288
877805
2631
i nic się nie zatnie w przyszłości.
14:52
It won't, and it never did.
289
880436
3221
To się nie uda.
14:55
The point is that education is not a mechanical system.
290
883657
4099
Szkoła nie jest maszyną.
14:59
It's a human system. It's about people,
291
887756
3897
To system tworzony przez ludzi,
15:03
people who either do want to learn or don't want to learn.
292
891653
3055
którzy chcą lub nie chcą się uczyć.
15:06
Every student who drops out of school has a reason for it
293
894708
4815
Każdy uczeń rzucający szkołę
ma jakiś powód
ma jakiś powód
15:11
which is rooted in their own biography.
294
899523
2321
zakorzeniony w jego biografii.
15:13
They may find it boring. They may find it irrelevant.
295
901844
3023
Może im się nudzić.
Mogą nie widzieć sensu.
Mogą nie widzieć sensu.
15:16
They may find that it's at odds
296
904867
2514
Może im przeszkadzać
15:19
with the life they're living outside of school.
297
907381
2544
w życiu pozaszkolnym.
15:21
There are trends, but the stories are always unique.
298
909925
3839
Są pewne trendy,
ale każda historia jest inna.
ale każda historia jest inna.
15:25
I was at a meeting recently in Los Angeles of --
299
913764
3001
Byłem ostatnio w Los Angeles
na spotkaniu
na spotkaniu
15:28
they're called alternative education programs.
300
916765
2245
o alternatywnych programach szkolnych.
15:31
These are programs designed to get kids back into education.
301
919010
3403
Powstają programy włączające dzieci
z powrotem do edukacji.
z powrotem do edukacji.
15:34
They have certain common features.
302
922413
1944
Mają wspólne punkty:
15:36
They're very personalized.
303
924357
2032
są bardzo spersonalizowane.
15:38
They have strong support for the teachers,
304
926389
3210
Wspierają nauczycieli,
15:41
close links with the community
305
929599
2261
wiążą się z lokalną społecznością
15:43
and a broad and diverse curriculum,
306
931860
1626
i mają zróżnicowany program,
15:45
and often programs which involve students
307
933486
2631
który często angażuje uczniów
15:48
outside school as well as inside school.
308
936117
2673
nie tylko w szkole, ale i poza nią.
15:50
And they work.
309
938790
1710
I to działa.
15:52
What's interesting to me is,
310
940500
1402
Co ciekawe,
15:53
these are called "alternative education."
311
941902
3186
to "alternatywne programy".
15:57
You know?
312
945088
2182
Alternatywne.
15:59
And all the evidence from around the world is,
313
947270
1776
A cały świat dostarcza dowodów,
16:01
if we all did that, there'd be no need for the alternative.
314
949046
4226
że gdyby je zastosować,
niepotrzebne byłyby alternatywy.
niepotrzebne byłyby alternatywy.
16:05
(Applause)
315
953272
8420
(Brawa)
16:13
So I think we have to embrace a different metaphor.
316
961692
2848
Musimy przyjąć inne podejście.
16:16
We have to recognize that it's a human system,
317
964540
2657
Musimy zrozumieć, że to system
tworzony dla ludzi,
tworzony dla ludzi,
16:19
and there are conditions under which people thrive,
318
967197
3596
którzy potrzebują pewnych warunków,
by się rozwijać,
by się rozwijać,
16:22
and conditions under which they don't.
319
970793
2905
a w innych tego nie robią.
16:25
We are after all organic creatures,
320
973698
2925
Jesteśmy bytami organicznymi
16:28
and the culture of the school is absolutely essential.
321
976623
4646
i szkolnictwo jest kluczowe.
16:33
Culture is an organic term, isn't it?
322
981269
2428
Kultura jest organiczna.
16:35
Not far from where I live is a place called Death Valley.
323
983697
3729
Mieszkam niedaleko Doliny Śmierci.
16:39
Death Valley is the hottest, driest place in America,
324
987426
5672
To najsuchsze,
najgorętsze miejsce w USA.
najgorętsze miejsce w USA.
16:45
and nothing grows there.
325
993098
2802
Nic tam nie rośnie.
16:47
Nothing grows there because it doesn't rain.
326
995900
2624
Nic nie rośnie, bo nie ma wody.
16:50
Hence, Death Valley.
327
998524
2393
Dolina Śmierci.
16:52
In the winter of 2004, it rained in Death Valley.
328
1000917
7147
W zimie 2004 spadł tam deszcz.
17:00
Seven inches of rain fell over a very short period.
329
1008064
3772
18 cm wody.
17:03
And in the spring of 2005, there was a phenomenon.
330
1011836
5202
Wiosna 2005 była niezwykła.
17:09
The whole floor of Death Valley was carpeted in flowers
331
1017038
4634
Cała Dolina Śmierci była pokryta kwiatami.
17:13
for a while.
332
1021672
1756
Przez chwilę.
17:15
What it proved is this: that Death Valley isn't dead.
333
1023428
5294
To dowód na to,
że Dolina Śmierci nie jest martwa.
że Dolina Śmierci nie jest martwa.
17:20
It's dormant.
334
1028722
2871
Jest uśpiona.
17:23
Right beneath the surface are these seeds of possibility
335
1031593
3245
Tuż pod powierzchnią istnieje możliwość
17:26
waiting for the right conditions to come about,
336
1034838
3775
czekająca na odpowiednie warunki.
17:30
and with organic systems, if the conditions are right,
337
1038613
3343
Tak jest z systemami organicznymi.
Jeśli warunki są właściwe,
Jeśli warunki są właściwe,
17:33
life is inevitable. It happens all the time.
338
1041956
3729
system działa. To się powtarza ciągle.
17:37
You take an area, a school, a district,
339
1045685
2600
Obszar, szkoła, okręg.
17:40
you change the conditions, give people a different sense of possibility,
340
1048285
3040
Zmiana warunków,
danie ludziom poczucia szansy,
danie ludziom poczucia szansy,
17:43
a different set of expectations,
341
1051325
1662
nowych oczekiwań,
17:44
a broader range of opportunities,
342
1052987
1756
szerszej puli możliwości,
17:46
you cherish and value the relationships between teachers and learners,
343
1054743
3251
podkreślenie wagi i wartości
relacji ucznia i nauczyciela,
relacji ucznia i nauczyciela,
17:49
you offer people the discretion to be creative
344
1057994
2310
zaoferowanie szansy
rozwijania kreatywności
rozwijania kreatywności
17:52
and to innovate in what they do,
345
1060304
1754
i wprowadzania innowacji.
17:54
and schools that were once bereft spring to life.
346
1062058
3611
Szkoły, dotychczas uśpione, rozkwitną.
17:57
Great leaders know that.
347
1065669
1662
Wiedzą o tym wielcy liderzy.
17:59
The real role of leadership in education --
348
1067331
2456
Władza powinna dbać o edukację.
18:01
and I think it's true at the national level, the state level,
349
1069787
2557
Na poziomie państwa, stanu,
18:04
at the school level --
350
1072344
1558
szkoły.
18:05
is not and should not be command and control.
351
1073902
4400
To nie powinna być władza i kontrola.
18:10
The real role of leadership is climate control,
352
1078302
4005
Władza powinna kreować klimat,
18:14
creating a climate of possibility.
353
1082307
2602
klimat możliwości,
18:16
And if you do that, people will rise to it
354
1084909
2397
w którym ludzie będą mogli wzrastać
18:19
and achieve things that you
completely did not anticipate
completely did not anticipate
355
1087306
3019
i odnosić niespodziewane sukcesy.
18:22
and couldn't have expected.
356
1090325
1800
i odnosić niespodziewane sukcesy.
18:24
There's a wonderful quote from Benjamin Franklin.
357
1092125
2367
Benjamin Franklin
wypowiedział wspaniałe słowa:
wypowiedział wspaniałe słowa:
18:26
"There are three sorts of people in the world:
358
1094492
2863
"Na świecie są trzy rodzaje ludzi:
18:29
Those who are immovable,
359
1097355
2378
ci, których nie da się ruszyć,
18:31
people who don't get it, they don't want to get it,
360
1099733
1871
którzy nie rozumieją,
nie chcą zrozumieć
nie chcą zrozumieć
18:33
they're not going to do anything about it;
361
1101604
1397
i nic nie robią.
18:35
there are people who are movable,
362
1103001
1903
Ludzie, którzy potrafią zmienić zdanie,
18:36
people who see the need for change
363
1104904
1322
którzy widzą potrzebę zmian,
18:38
and are prepared to listen to it;
364
1106226
2646
i są gotowi słuchać.
18:40
and there are people who move,
365
1108872
1851
I ludzie, którzy działają,
18:42
people who make things happen."
366
1110723
1780
wprowadzają zmiany”.
18:44
And if we can encourage more people,
367
1112503
2170
Jeśli uda nam się zachęcić ludzi,
18:46
that will be a movement.
368
1114673
2666
powstanie ruch.
18:49
And if the movement is strong enough,
369
1117339
2187
Jeśli ruch będzie silny,
18:51
that's, in the best sense of the word, a revolution.
370
1119526
3142
to będzie rewolucja
w najlepszym znaczeniu tego słowa.
w najlepszym znaczeniu tego słowa.
18:54
And that's what we need.
371
1122668
1779
O to właśnie chodzi.
18:56
Thank you very much.
372
1124447
1233
Bardzo dziękuję.
18:57
(Applause)
373
1125680
3183
(Brawa)
19:00
Thank you very much. (Applause)
374
1128863
5031
Bardzo dziękuję. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com