TED2009
Brian Cox: What went wrong at the LHC
Brian Cox: Co poszło nie tak z LHC
Filmed:
Readability: 4.4
1,425,948 views
W tym krótkim wykładzie TED U 2009, Brian Cox dzieli się nowinami na temat Wielkiego Zderzacza Hadronów w CERNie. Mówi o obecnie prowadzonych naprawach i przyszłości największego naukowego eksperymentu, jaki kiedykolwiek przeprowadzono.
Brian Cox - Physicist
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester. Full bio
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Last year at TED I gave an introduction to the LHC.
0
0
4000
Rok temu podczas konferencji TED wprowadzałem was w temat akceleratora LHC
00:16
And I promised to come back and give you an update
1
4000
2000
i obiecałem wrócić z nowinami
00:18
on how that machine worked.
2
6000
2000
jak ta cała maszyna działa.
00:20
So this is it. And for those of you that weren't there,
3
8000
2000
A więc tak. Dla tych, których wówczas nie było,
00:22
the LHC is the largest scientific experiment ever attempted --
4
10000
3000
LHC jest największym naukowym eksperymentem w historii --
00:25
27 kilometers in circumference.
5
13000
2000
Obwód -- 27 kilometrów.
00:27
Its job is to recreate the conditions
6
15000
2000
Jego zadaniem jest odtworzenie warunków,
00:29
that were present less than a billionth of a second after the universe began,
7
17000
3000
jakie panowały między jedną miliardową i jedną 600-milionową
00:32
up to 600 million times a second.
8
20000
3000
częścią sekundy po początku wszechświata.
00:35
It's nothing if not ambitious.
9
23000
2000
Jest to niezwykle ambitne zadanie.
00:37
This is the machine below Geneva.
10
25000
2000
To jest maszyna pod Genewą.
00:39
We take the pictures of those mini-Big Bangs inside detectors.
11
27000
3000
Robimy zdjęcia tym mini-Wielkim Wybuchom w detektorach.
00:42
This is the one I work on. It's called the ATLAS detector --
12
30000
3000
Nad tym ja pracuję. Detektor ATLAS --
00:45
44 meters wide, 22 meters in diameter.
13
33000
3000
44 metry szerokości, 22 średnicy.
00:48
Spectacular picture here of ATLAS under construction
14
36000
3000
Spektakularne zdjęcie ATLASa w budowie
00:51
so you can see the scale.
15
39000
2000
dla pokazania skali.
00:53
On the 10th of September last year we turned the machine on for the first time.
16
41000
3000
10. września ubiegłego roku uruchomiliśmy sprzęt pierwszy raz.
00:56
And this picture was taken by ATLAS.
17
44000
3000
A to zdjęcie wykonał ATLAS.
00:59
It caused immense celebration in the control room.
18
47000
3000
Wywołało to ogromną radość w pokoju kontrolnym.
01:02
It's a picture of the first beam particle
19
50000
2000
To jest zdjęcie pierwszego promienia cząsteczek
01:04
going all the way around the LHC,
20
52000
2000
biegnącego wokół LHC,
01:06
colliding with a piece of the LHC deliberately,
21
54000
3000
celowo zderzonego z LHC
01:09
and showering particles into the detector.
22
57000
2000
i wyrzucającego cząsteczki do detektora.
01:11
In other words, when we saw that picture on September 10th
23
59000
2000
Innymi słowy, kiedy zobaczyliśmy ten obraz 10. września
01:13
we knew the machine worked,
24
61000
2000
wiedzieliśmy, że wszystko działa,
01:15
which is a great triumph.
25
63000
2000
co było wielkim triumfem.
01:17
I don't know whether this got the biggest cheer,
26
65000
2000
Nie wiem tylko, czy większy aplauz wywołało to,
01:19
or this, when someone went onto Google
27
67000
2000
czy to, co zobaczyliśmy na stronie Google,
01:21
and saw the front page was like that.
28
69000
2000
która wyglądała tak.
01:23
It means we made cultural impact
29
71000
2000
To znaczy, że wywarliśmy wpływ
01:25
as well as scientific impact.
30
73000
2000
i na naukę i na kulturę.
01:27
About a week later we had a problem with the machine,
31
75000
3000
Jakiś tydzień później mieliśmy problem ze sprzętem,
01:30
related actually to these bits of wire here -- these gold wires.
32
78000
4000
związany z tymi fragmentami kabla -- tym złotym kablem.
01:34
Those wires carry 13 thousand amps
33
82000
3000
Te kable przewodzą 13 tysięcy amperów,
01:37
when the machine is working in full power.
34
85000
2000
kiedy maszyna działa na pełnej mocy.
01:39
Now the engineers amongst you will look at them and say,
35
87000
2000
Inżynierowie pośród was z pewnością powiedzą
01:41
"No they don't. They're small wires."
36
89000
2000
"To niemożliwe. Są zbyt małe".
01:43
They can do that because
37
91000
2000
Mogą, ponieważ kiedy są bardzo schłodzone
01:45
when they are very cold they are what's called superconducting wire.
38
93000
2000
stają się nadprzewodnikami.
01:47
So at minus 271 degrees,
39
95000
3000
W temperaturze minus 271 stopni,
01:50
colder than the space between the stars,
40
98000
2000
zimniej niż wszechświat pomiędzy gwiazdami,
01:52
those wires can take that current.
41
100000
2000
te kable mogą przewodzić taki prąd.
01:54
In one of the joints between over 9,000 magnets in LHC,
42
102000
4000
W jednym z połączeń między ponad tysięcem magnesów LHC,
01:58
there was a manufacturing defect.
43
106000
2000
pojawił się defekt.
02:00
So the wire heated up slightly,
44
108000
2000
Przewód się trochę zagrzał,
02:02
and its 13,000 amps suddenly encountered electrical resistance.
45
110000
4000
i 13 tysięcy amperów nagle napotkało na opór.
02:06
This was the result.
46
114000
2000
A oto rezultat.
02:08
Now that's more impressive
47
116000
3000
To robi większe wrażenie, kiedy uświadomimy sobie,
02:11
when you consider those magnets weigh over 20 tons,
48
119000
2000
że te magnesy ważą ponad 20 ton,
02:13
and they moved about a foot.
49
121000
2000
a przesunęły się mniej więcej o 30 cm.
02:15
So we damaged about 50 of the magnets.
50
123000
3000
Więc około 50 magnesów zostało uszkodzonych.
02:18
We had to take them out, which we did.
51
126000
3000
Trzeba je było usunąć, co zrobiliśmy.
02:21
We reconditioned them all, fixed them.
52
129000
2000
Naprawiliśmy je.
02:23
They're all on their way back underground now.
53
131000
2000
I teraz są w drodze z powrotem pod ziemię.
02:25
By the end of March the LHC will be intact again.
54
133000
2000
Pod koniec marca LHC będzie naprawiony.
02:27
We will switch it on,
55
135000
2000
Włączymy go,
02:29
and we expect to take data in June or July,
56
137000
3000
i planujemy mieć pierwsze dane w czerwcu lub lipcu
02:32
and continue with our quest to find out
57
140000
3000
i kontynuować badania, które mają pokazać,
02:35
what the building blocks of the universe are.
58
143000
2000
z czego zbudowany jest wszechświat.
02:37
Now of course, in a way
59
145000
3000
Oczywiście takie wypadki powodują,
02:40
those accidents reignite the debate
60
148000
2000
że odżywa dyskusja na temat sensu
02:42
about the value of science and engineering at the edge. It's easy to refute.
61
150000
6000
przełomowej nauki i inżynierii. I łatwo jest je zakwestionować.
02:48
I think that the fact that it's so difficult,
62
156000
2000
Myślę, że te wszystkie trudności,
02:50
the fact that we're overreaching, is the value of things like the LHC.
63
158000
4000
fakt, że sięgamy tak daleko, jest wartością takich przedsięwzięć jak LHC.
02:54
I will leave the final word to an English scientist, Humphrey Davy,
64
162000
4000
Pozostawię ostatnie słowo angielskiemu naukowcowi, Humphery Davy'owi
02:58
who, I suspect,
65
166000
2000
który, jak podejrzewam,
03:00
when defending his protege's useless experiments --
66
168000
3000
broniąc bezużytecznych eksperymentów swojego protegowanego,
03:03
his protege was Michael Faraday --
67
171000
2000
a był nim Michael Faraday,
03:05
said this, "Nothing is so dangerous
68
173000
3000
powiedział: "Nic nie jest tak niebezpieczne
03:08
to the progress of the human mind
69
176000
2000
dla postępu ludzkiego umysłu
03:10
than to assume that our views of science are ultimate,
70
178000
4000
jak uznanie, że nasze poglądy na naukę są ostateczne,
03:14
that there are no mysteries in nature,
71
182000
2000
że nie ma już żadnych zagadek natury,
03:16
that our triumphs are complete, and that
72
184000
2000
a nasze poszukiwania są zakończone,
03:18
there are no new worlds to conquer."
73
186000
2000
i nie ma już nowych światów do odkrycia".
03:20
Thank you.
74
188000
2000
Dziękuję.
03:22
(Applause)
75
190000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Brian Cox - PhysicistPhysicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester.
Why you should listen
Based at the University of Manchester, Brian Cox works at CERN in Geneva on the ATLAS experiment, studying the forward proton detectors for the Large Hadron Collider there. He's a professor at the University of Manchester, working in the High Energy Physics group, and is a research fellow of the Royal Society.
He's also become a vital voice in the UK media for explaining physics to the public. With his rockstar hair and accessible charm, he's the go-to physicist for explaining heady concepts on British TV and radio. (If you're in the UK, watch him on The Big Bang Machine.) He was the science advisor for the 2007 film Sunshine. He answers science questions every Friday on BBC6 radio's Breakfast Show.
Brian Cox | Speaker | TED.com