TED2009
Philip Zimbardo: The psychology of time
Philip Zimbardo daje przepis na zdrowe podejście do czasu
Filmed:
Readability: 4.4
1,798,097 views
Psycholog Philip Zimbardo mówi, że szczęście i sukces mają swoje źródło w cesze, którą większość z nas lekceważy, w podejściu do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Sugeruje, że zmiana spojrzenia na upływ czasu jest pierwszym krokiem do poprawy naszego życia.
Philip Zimbardo - Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I want to share with you
0
0
2000
Chciałbym podzielić się z wami
00:20
some ideas about the secret power of time,
1
2000
2000
niektórymi pomysłami na temat ukrytej mocy czasu,
00:22
in a very short time.
2
4000
3000
w bardzo krótkim czasie.
00:25
Video: All right, start the clock please. 30 seconds studio.
3
7000
3000
Wideo: W porządku, proszę uruchomić zegar. za 30 sekund w studio.
00:28
Keep it quiet please. Settle down.
4
10000
5000
Proszę zachować ciszę. Zająć miejsca.
00:33
It's about time. End sequence. Take one.
5
15000
6000
"It's about time". Sekwencja końcowa. Ujęcie pierwsze.
00:39
15 seconds studio.
6
21000
3000
Studio za piętnaście sekund.
00:42
10, nine, eight, seven,
7
24000
3000
dziesięć, dziewięć, osiem, siedem,
00:45
six, five, four, three, two ...
8
27000
7000
sześć, pięć, cztery, trzy, dwa ...
00:52
Philip Zimbardo: Let's tune into the conversation
9
34000
2000
Philip Zimbardo: Posłuchajmy rozmowy o
00:54
of the principals in Adam's temptation.
10
36000
4000
regułach w kuszeniu Adama.
00:58
"Come on Adam, don't be so wishy-washy. Take a bite." "I did."
11
40000
4000
No dalej Adam, nie bądź mięczakiem. Ugryź. Ja ugryzłam.
01:02
"One bite, Adam. Don't abandon Eve."
12
44000
3000
Jeden gryz Adamie. Nie zostawiaj Ewy samej.
01:05
"I don't know, guys.
13
47000
3000
No nie wiem.
01:08
I don't want to get in trouble."
14
50000
2000
Nie chcę wpaść w tarapaty.
01:10
"Okay. One bite. What the hell?"
15
52000
5000
Dobra. Jeden gryz. Co jest do diabła?
01:15
(Laughter)
16
57000
2000
(Śmiech)
01:17
Life is temptation. It's all about yielding, resisting,
17
59000
3000
Życie to pokusa. Chodzi o uleganie, wytrwałość,
01:20
yes, no, now, later, impulsive, reflective,
18
62000
3000
tak, nie, teraz, później, impulsywność, refleksyjność,
01:23
present focus and future focus.
19
65000
3000
życie chwilą i planowanie.
01:26
Promised virtues fall prey to the passions of the moment.
20
68000
2000
Domniemane zalety padają ofiarą chwilowej pasji.
01:28
Of teenage girls who pledged sexual abstinence and virginity until marriage --
21
70000
3000
Spośród nastoletnich dziewczyn, które deklarowały seksualną abstynencję i dziewictwo do ślubu --
01:31
thank you George Bush --
22
73000
2000
dziękuję ci George'u Bush --
01:33
the majority, 60 percent, yielded to sexual temptations within one year.
23
75000
4000
większość, 60 procent, uległa pokusie w ciągu jednego roku.
01:37
And most of them did so without using birth control.
24
79000
3000
I większość z nich zrobiła to bez użycia antykoncepcji.
01:40
So much for promises.
25
82000
2000
To tyle o przyrzeczeniach.
01:42
Now lets tempt four-year-olds, giving them a treat.
26
84000
4000
Teraz poddajmy próbie czterolatki dając im pokusę.
01:46
They can have one marshmallow now. But if they wait
27
88000
2000
Mogą mieć jedną słodką piankę teraz, ale jeśli zaczekają
01:48
until the experimenter comes back, they can have two.
28
90000
2000
do powrotu eksperymentatora, mogą mieć dwie.
01:50
Of course it pays, if you like marshmallows, to wait.
29
92000
3000
Oczywiście opłaca się czekać, jeśli lubicie pianki.
01:53
What happens is two-thirds of the kids give in to temptation.
30
95000
3000
Okazuje się, że 2/3 dzieci ulega pokusie.
01:56
They cannot wait. The others, of course, wait.
31
98000
3000
Nie są w stanie czekać. Pozostałe, oczywiście, czekają.
01:59
They resist the temptation. They delay the now for later.
32
101000
4000
Opierają się pokusie. Odkładają teraz na później.
02:03
Walter Mischel, my colleague at Stanford,
33
105000
2000
Walter Mischel, mój kolega z uniwersytetu Stanforda,
02:05
went back 14 years later,
34
107000
2000
powrócił do tych badanych 14 lat później,
02:07
to try to discover what was different about those kids.
35
109000
3000
aby spróbować ustalić czym różniły się tamte dzieci.
02:10
There were enormous differences between kids who resisted
36
112000
2000
Była ogromna różnica pomiędzy dziećmi, które wytrwały
02:12
and kids who yielded, in many ways.
37
114000
2000
i tymi które uległy, w przeróżnych aspektach.
02:14
The kids who resisted scored 250 points higher on the SAT.
38
116000
4000
Dzieci, które wytrwały, zdobyły 250 punktów więcej na teście SAT.
02:18
That's enormous. That's like a whole set of different IQ points.
39
120000
4000
To całe mnóstwo. To jak całkiem inny przedział punktów IQ.
02:22
They didn't get in as much trouble. They were better students.
40
124000
3000
Nie wpadły w zbyt dużo problemów. Były lepszymi studentami.
02:25
They were self-confident and determined. And the key for me today,
41
127000
2000
Były pewne siebie i zdeterminowane. A kluczowe dla mnie dzisiaj,
02:27
the key for you,
42
129000
2000
kluczowe dla was,
02:29
is, they were future-focused rather than present-focused.
43
131000
3000
jest to, że były zorientowane na przyszłość zamiast na teraźniejszość.
02:32
So what is time perspective? That's what I'm going to talk about today.
44
134000
3000
Czym jest perspektywa czasu? O tym właśnie zamierzam dzisiaj mówić.
02:35
Time perspective is the study of how individuals,
45
137000
3000
Perspektywa czasu to badanie w jaki sposób poszczególne osoby
02:38
all of us, divide the flow of your human experience
46
140000
3000
oraz my wszyscy, dzielimy strumień ludzkich doświadczeń
02:41
into time zones or time categories.
47
143000
2000
na strefy czasu lub kategorie czasu.
02:43
And you do it automatically and non-consciously.
48
145000
2000
Robisz to automatycznie bez udziału świadomości.
02:45
They vary between cultures, between nations,
49
147000
2000
Kategorie różnią się pomiędzy kulturami, narodami,
02:47
between individuals, between social classes,
50
149000
2000
pomiędzy osobami, klasami społecznymi,
02:49
between education levels.
51
151000
2000
pomiędzy poziomami wykształcenia.
02:51
And the problem is that they can become biased,
52
153000
2000
Problem w tym, że mogą zostać przeoczone.
02:53
because you learn to over-use some of them and under-use the others.
53
155000
4000
Ponieważ uczysz się nadużywać jednych i pomijać inne.
02:57
What determines any decision you make?
54
159000
2000
Co jest przyczyną każdej decyzji jaką podejmujesz?
02:59
You make a decision on which you're going to base an action.
55
161000
3000
Podejmujesz decyzję, która będzie punktem wyjścia dla zachowania.
03:02
For some people it's only about what is in the immediate situation,
56
164000
3000
Dla części ludzi ważne jest tylko to co tu i teraz,
03:05
what other people are doing and what you're feeling.
57
167000
3000
co robią inni ludzie i co czujesz.
03:08
And those people, when they make their decisions in that format --
58
170000
3000
Takich ludzi, podejmujących decyzje w ten sposób --
03:11
we're going to call them "present-oriented,"
59
173000
2000
będziemy nazywać "zorientowanymi na teraźniejszość",
03:13
because their focus is what is now.
60
175000
2000
ponieważ ich uwaga skupiona jest na tym co teraz.
03:15
For others, the present is irrelevant.
61
177000
2000
Dla innych teraźniejszość jest nieistotna.
03:17
It's always about "What is this situation like that I've experienced in the past?"
62
179000
3000
Zawsze pytają "Które z doświadczeń w przeszłości przypomina mi obecną sytaucję?"
03:20
So that their decisions are based on past memories.
63
182000
3000
Tak więc ich decyzje bazują na wspomnieniach przeszłości.
03:23
And we're going to call those people "past-oriented," because they focus on what was.
64
185000
4000
Będziemy nazywać ich "zorientowanymi na przeszłość" ponieważ skupiają się na tym co było.
03:27
For others it's not the past, it's not the present,
65
189000
2000
Dla innych ważna nie jest ani przeszłość ani teraźniejszość,
03:29
it's only about the future.
66
191000
2000
wyłącznie przyszłość.
03:31
Their focus is always about anticipated consequences.
67
193000
2000
Ich uwaga skupiona jest zawsze na przewidywaniu konsekwencji.
03:33
Cost-benefit analysis.
68
195000
3000
Analiza kosztów i zysków.
03:36
We're going to call them "future-oriented." Their focus is on what will be.
69
198000
3000
Będziemy nazywać ich "zorientowanymi na przyszłość". Ich uwaga skupiona jest na tym co będzie.
03:39
So, time paradox, I want to argue,
70
201000
2000
Zatem, paradoks czasu, jak będę Państwa przekonywał,
03:41
the paradox of time perspective,
71
203000
2000
paradoks perspektywy czasu,
03:43
is something that influences every decision you make,
72
205000
3000
jest czymś co wpływa na każdą podejmowaną decyzją,
03:46
you're totally unaware of.
73
208000
2000
czego jesteśmy kompletnie nieświadomi.
03:48
Namely, the extent to which you have one of these
74
210000
2000
Nieświadomi jesteśmy również stopnia orientacji na
03:50
biased time perspectives.
75
212000
2000
jednej z tych perspektyw czasu.
03:52
Well there is actually six of them. There are two ways to be present-oriented.
76
214000
3000
Właściwie jest ich sześć. Istnieją dwa sposoby zorientowania na teraźniejszość.
03:55
There is two ways to be past-oriented, two ways to be future.
77
217000
2000
Są dwa sposoby zorientowania na przeszłość i dwa na przyszłość.
03:57
You can focus on past-positive, or past-negative.
78
219000
4000
Możesz być skupiony na pozytywne lub negatywne zdarzenia z przeszłości.
04:01
You can be present-hedonistic,
79
223000
2000
Możesz być nastawiony na teraźniejszość hedonistyczną,
04:03
namely you focus on the joys of life, or present-fatalist --
80
225000
3000
dosłownie skupiasz się na radościach życia lub teraźniejszość fatalistyczną
04:06
it doesn't matter, your life is controlled.
81
228000
2000
To nie ma znaczenia. Twoje życie jest pod kontrolą.
04:08
You can be future-oriented, setting goals.
82
230000
2000
Możesz być zorientowany na przyszłość stawiając sobie cele.
04:10
Or you can be transcendental future:
83
232000
2000
Możesz również żyć przyszłością tanscendentną:
04:12
namely, life begins after death.
84
234000
3000
dosłownie - życie zaczyna się po śmierci.
04:15
Developing the mental flexibility to shift time perspectives fluidly
85
237000
2000
Rozwój umysłowej elastyczności pozwalającej płynnie zmieniać perspektywę czasu
04:17
depending on the demands of the situation,
86
239000
3000
w zależności od potrzeby chwili,
04:20
that's what you've got to learn to do.
87
242000
2000
- oto czego powinniśmy się nauczyć.
04:22
So, very quickly, what is the optimal time profile?
88
244000
3000
Zatem, bardzo krótko, jaki jest optymalny profil czasu?
04:25
High on past-positive. Moderately high on future.
89
247000
2000
Wysoki na pozytywnej przeszłości. Umiarkowanie wysoki na przyszłości.
04:27
And moderate on present-hedonism.
90
249000
2000
Umiarkowany na hedonistycznej teraźniejszości,
04:29
And always low on past-negative
91
251000
3000
I zawsze niski na negatywnej przeszłości
04:32
and present-fatalism.
92
254000
2000
oraz fatalistycznej teraźniejszości.
04:34
So the optimal temporal mix is what you get from the past --
93
256000
3000
Zatem optymalny zestaw perspektyw to twoja pozytywna przeszłość -
04:37
past-positive gives you roots. You connect your family, identity and your self.
94
259000
4000
ona daje ci dobrą podstawę. Ona określa twoją rodzinę, twoją osobowość, ciebie.
04:41
What you get from the future is wings
95
263000
2000
Przyszłość dodaje ci skrzydeł
04:43
to soar to new destinations, new challenges.
96
265000
2000
które niosą cię do nowych miejsc, wyzwań.
04:45
What you get from the present hedonism
97
267000
2000
Hedonistyczna teraźniejszość dodaje ci
04:47
is the energy, the energy to explore yourself,
98
269000
3000
energii, która pozwala odkryć siebie,
04:50
places, people, sensuality.
99
272000
4000
miejsca, ludzi, wrażliwość.
04:54
Any time perspective in excess has more negatives than positives.
100
276000
4000
Dominacja jednej z perspektyw czasu zawsze oznacza więcej wad niż zalet.
04:58
What do futures sacrifice for success?
101
280000
3000
Co przyszłość poświęca dla sukcesu?
05:01
They sacrifice family time. They sacrifice friend time.
102
283000
2000
Poświęca czas dla rodziny. Poświęca czas dla przyjaciół.
05:03
They sacrifice fun time. They sacrifice personal indulgence.
103
285000
4000
Poświęca czas na zabawę. Poswięca czas dla siebie.
05:07
They sacrifice hobbies. And they sacrifice sleep. So it affects their health.
104
289000
5000
Poświęca czas na zainteresowania. Poświęca także czas na odpoczynek. A to wpływa na twoje zdrowie.
05:12
And they live for work, achievement and control.
105
294000
3000
Życie dla pracy, osiągnięć i władzy.
05:15
I'm sure that resonates with some of the TEDsters.
106
297000
3000
Jestem przekonany że dotyczy to części uczestników TED.
05:18
(Laughter)
107
300000
2000
(Śmiech)
05:20
And it resonated for me. I grew up as a poor kid in the South Bronx ghetto,
108
302000
3000
To także dotyczy mnie. Dorastałem jako biedny dzieciak w getcie South Bronx,
05:23
a Sicilian family -- everyone lived in the past and present.
109
305000
3000
w sycylijskiej rodzinie. Wszyscy żyliśmy przeszłością i teraźniejszością.
05:26
I'm here as a future-oriented person
110
308000
2000
Teraz jestem osobą zorientowaną na przyszłość
05:28
who went over the top, who did all these sacrifices
111
310000
2000
która pokonała trudności, poniosła koszty takiej zmiany
05:30
because teachers intervened, and made me future oriented.
112
312000
4000
dzięki nauczycielom którzy pomogli mi zaplanować moją przyszłość.
05:34
Told me don't eat that marshmallow,
113
316000
2000
Mówili, nie jedz tej pianki teraz,
05:36
because if you wait you're going to get two of them,
114
318000
2000
jak poczekasz trochę to dostaniesz dwie,
05:38
until I learned to balance out.
115
320000
3000
robili to tak długo aż zrozumiałem istotę prawidłowego balansu.
05:41
I've added present-hedonism, I've added a focus on the past-positive,
116
323000
5000
Dodałem do mojej perspektywy hedonistyczną teraźniejszość. Dodałem pozytywne myślenie o przeszłości.
05:46
so, at 76 years old, I am more energetic than ever, more productive,
117
328000
3000
Tak więc w wieku 76 lat, jestem bardziej aktywny, bardziej wydajny
05:49
and I'm happier than I have ever been.
118
331000
3000
i szczęsliwszy niż kiedykolwiek wcześniej.
05:52
I just want to say that we are applying this to many world problems:
119
334000
2000
Staramy się zastosować tę teorię do analizy wielu współczesnych problemów,
05:54
changing the drop-out rates of school kids,
120
336000
2000
zmniejszenia liczby dzieci rezygnujących z edukacji,
05:56
combating addictions, enhancing teen health,
121
338000
3000
zwalczania problemów uzależnień, poprawy zdrowia młodzieży,
05:59
curing vets' PTSD with time metaphors -- getting miracle cures --
122
341000
3000
leczenia przewlekłego stresu u weteranów za pomocą metafor czasu -- notujemy cudowne uleczenia -
06:02
promoting sustainability and conservation,
123
344000
2000
promowania ochrony środowiska
06:04
reducing physical rehabilitation where there is a 50-percent drop out rate,
124
346000
4000
ograniczania rehabilitacji w przypadkach, gdzie 50 procent rezygnuje sama z siebie,
06:08
altering appeals to suicidal terrorists,
125
350000
2000
poprawy nastawienia do terrorystów,
06:10
and modifying family conflicts as time-zone clashes.
126
352000
4000
oraz modyfikacja konfliktów rodzinnych w zależności od stref czasowych.
06:14
So I want to end by saying:
127
356000
2000
Chciałbym zakończyć następującym zdaniem,
06:16
many of life's puzzles can be solved
128
358000
3000
wiele życiowych problemów może być rozwiązanych
06:19
by understanding your time perspective and that of others.
129
361000
3000
poprzez zrozumienie tego w jaki sposób my sami i inni traktują czas.
06:22
And the idea is so simple, so obvious,
130
364000
2000
I choć pomysł ten wydaje się taki prosty i oczywisty
06:24
but I think the consequences are really profound.
131
366000
2000
niesie ze sobą bardzo znaczące konsekwencje.
06:26
Thank you so much.
132
368000
2000
Dziękuję bardzo.
06:28
(Applause)
133
370000
1000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Philip Zimbardo - PsychologistPhilip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism.
Why you should listen
Philip Zimbardo knows what evil looks like. After serving as an expert witness during the Abu Ghraib trials, he wrote The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. From Nazi comic books to the tactics of used-car salesmen, he explores a wealth of sources in trying to explain the psychology of evil.
A past president of the American Psychological Association and a professor emeritus at Stanford, Zimbardo retired in 2008 from lecturing, after 50 years of teaching his legendary introductory course in psychology. In addition to his work on evil and heroism, Zimbardo recently published The Time Paradox, exploring different cultural and personal perspectives on time.
Still well-known for his controversial Stanford Prison Experiment, Zimbardo in his new research looks at the psychology of heroism. He asks, "What pushes some people to become perpetrators of evil, while others act heroically on behalf of those in need?"
Philip Zimbardo | Speaker | TED.com