TED2009
Philip Zimbardo: The psychology of time
Philip Zimbardo: အချိန်ရဲ့ စိတ်ပညာ။
Filmed:
Readability: 4.4
1,798,097 views
စိတ်ပညာရှင် Philip Zimbardo ပြောတာက ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ အောင်မြင်မှုတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ အများစု ဥပက္ခာပြုထားတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုရဲ့အထဲမှာ အမြစ်တွယ်နေပါတယ်တဲ့။ အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အနာဂတ် တွေဆီကို ကျွန်တော်တို့ စိတ်ရည်သန်တဲ့ နည်းလမ်းမှာပေါ့။ ကျွန်တော်တို့ ဘဝတွေကို တိုးတက်စေဖို့ ပထမ ခြေလှမ်းတစ်လှမ်း အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ အမြင်ကို စံကိုက်ချိန်ညှိဖို့ လိုတာကို သူအကြံပြုပါတယ်။
Philip Zimbardo - Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I want to share with you
0
0
2000
အချိန်တိုလေးအတွင်းမှာ
00:20
some ideas about the secret power of time,
1
2000
2000
အချိန်ရဲ့ လျှို့ဝှက်စွမ်းအားအကြောင်းကို
00:22
in a very short time.
2
4000
3000
ခင်ဗျားတို့နဲ့ မျှဝေချင်ပါတယ်။
00:25
Video: All right, start the clock please. 30 seconds studio.
3
7000
3000
ဗီဒီယို။ ကောင်းပြီ၊ နာရီကိုစလိုက်ပါ၊
စက္ကန့် ၃၀ စတူဒီယို။
စက္ကန့် ၃၀ စတူဒီယို။
00:28
Keep it quiet please. Settle down.
4
10000
5000
ကျေးဇူးပြုပြီး ဒါကို တိတ်တိတ်လေး ထားပါ၊
သက်တောင့်သက်သာပေါ့။
သက်တောင့်သက်သာပေါ့။
00:33
It's about time. End sequence. Take one.
5
15000
6000
ဒါက အချိန်အကြောင်းပါ။ အစီအစဉ်ကို
အဆုံးသတ်ပါ။ တစ်ခု ယူလိုက်ပါ။
အဆုံးသတ်ပါ။ တစ်ခု ယူလိုက်ပါ။
00:39
15 seconds studio.
6
21000
3000
၁၅ စက္ကန့် စတူဒီယို။
00:42
10, nine, eight, seven,
7
24000
3000
၁၀၊ ကိုး၊ ရှစ်၊ ခုနှစ်၊
00:45
six, five, four, three, two ...
8
27000
7000
ခြောက်၊ ငါး၊ လေး၊ သုံး၊ နှစ်...
00:52
Philip Zimbardo: Let's tune into the conversation
9
34000
2000
Philip Zimbardo: အာဒမ်ရဲ့ ဖျားယောင်းမှု
00:54
of the principals in Adam's temptation.
10
36000
4000
ထဲက စည်းမျဉ်းတွေအကြောင်း စကားပြောခန်းကို
နားစွင့်ကြည့်ကြရအောင်။
နားစွင့်ကြည့်ကြရအောင်။
00:58
"Come on Adam, don't be so wishy-washy. Take a bite." "I did."
11
40000
4000
"အာဒမ် လာလေ၊ သိပ်ပျော့ညံ့ မနေနဲ့။
တစ်ကိုက်ကိုက်။" "ကိုက်ပါတယ်။"
တစ်ကိုက်ကိုက်။" "ကိုက်ပါတယ်။"
01:02
"One bite, Adam. Don't abandon Eve."
12
44000
3000
"တစ်ကိုက် အာဒမ်။ ဧဝကို မစွန့်လွှတ်နဲ့။"
01:05
"I don't know, guys.
13
47000
3000
" ကျုပ်မသိဘူး၊ ကိုယ့်လူတို့။
01:08
I don't want to get in trouble."
14
50000
2000
"ကျုပ် ဒုက္ခမရောက်ချင်ဘူး။"
01:10
"Okay. One bite. What the hell?"
15
52000
5000
"အိုကေ၊ တစ်ကိုက်ပါကွ။ ဘာဖြစ်တာလဲ။"
01:15
(Laughter)
16
57000
2000
(ရယ်သံများ)
01:17
Life is temptation. It's all about yielding, resisting,
17
59000
3000
ဘဝဟာ ဖြားယောင်းမှုပါ၊ ဒါက
အရှုံးပေးခြင်း၊ တင်းခံခြင်း၊
အရှုံးပေးခြင်း၊ တင်းခံခြင်း၊
01:20
yes, no, now, later, impulsive, reflective,
18
62000
3000
အင်း၊ ဟင့်အင်း၊ ခဏနေ၊ လွှတ်ကနဲ၊
တွေးတွေးဆဆ၊
တွေးတွေးဆဆ၊
01:23
present focus and future focus.
19
65000
3000
ပစ္စုပ္ပန်အာရုံ၊ အနာဂတ်အာရုံတွေ
အကြောင်းပါ။
အကြောင်းပါ။
01:26
Promised virtues fall prey to the passions of the moment.
20
68000
2000
သုစရိုက်တွေ တဒင်္ဂ ရမ္မက်တွေထဲ သက်ဆင်းတယ်။
01:28
Of teenage girls who pledged sexual abstinence and virginity until marriage --
21
70000
3000
လက်မထပ်မီ ကာမရှောင်ဖို့ ကတိပြုထားတဲ့
ဆယ်ကျော်သက်မလေးတွေ
ဆယ်ကျော်သက်မလေးတွေ
01:31
thank you George Bush --
22
73000
2000
ကျေးဇူးပဲ George Bush...
01:33
the majority, 60 percent, yielded to sexual temptations within one year.
23
75000
4000
အများစု ၆၀% က တစ်နှစ်အတွင်းမှာပဲ
ကာမဖြားယောင်းမှုကို အလျှော့ပေးကြတယ်။
ကာမဖြားယောင်းမှုကို အလျှော့ပေးကြတယ်။
01:37
And most of them did so without using birth control.
24
79000
3000
သူတို့အများစုက သန္ဓေတားခြင်းမရှိပဲ
ကျူးလွန်ခဲ့တယ်။
ကျူးလွန်ခဲ့တယ်။
01:40
So much for promises.
25
82000
2000
ကတိတွေအတွက် များလွန်းတာပေါ့။
01:42
Now lets tempt four-year-olds, giving them a treat.
26
84000
4000
ကဲ လေးနှစ်သားတွေကို မုန့်ပေးရင်း
ဖြားယောင်းကြရအောင်။
ဖြားယောင်းကြရအောင်။
01:46
They can have one marshmallow now. But if they wait
27
88000
2000
အခု မုန့်ချိုတစ်ခုကို စားနိုင်ပေမဲ့ သုသေသီ
01:48
until the experimenter comes back, they can have two.
28
90000
2000
ပြန်လာတဲ့အထိ စောင့်ရင် နှစ်ခုရနိုင်တယ်။
01:50
Of course it pays, if you like marshmallows, to wait.
29
92000
3000
တကယ်က မုန့်ချိုကြိုက်ရင်
စောင့်ရကျိုးနပ်တယ်။
စောင့်ရကျိုးနပ်တယ်။
01:53
What happens is two-thirds of the kids give in to temptation.
30
95000
3000
ဖြစ်တာက ကလေး သုံးပုံနှစ်ပုံဟာ
ဖြားယောင်းတာကို အလျှော့ပေးတာပါ။
ဖြားယောင်းတာကို အလျှော့ပေးတာပါ။
01:56
They cannot wait. The others, of course, wait.
31
98000
3000
သူတို့ မစောင့်နိုင်ကြဘူး။ အခြားသူတွေ
ကတော့ တကယ် စောင့်ကြတယ်။
ကတော့ တကယ် စောင့်ကြတယ်။
01:59
They resist the temptation. They delay the now for later.
32
101000
4000
ဖြားယောင်းမှုကို တောင့်ခံတယ်။။
အခုကို နောက်နဲ့ အချိန်ဆွဲတယ်။
အခုကို နောက်နဲ့ အချိန်ဆွဲတယ်။
02:03
Walter Mischel, my colleague at Stanford,
33
105000
2000
Stanford က အလုပ်ဖော် Walter Mischel ဟာ
02:05
went back 14 years later,
34
107000
2000
ဒီကလေးတွရဲ့ ခြားနားချက်က ဘာဆိုတာ
02:07
to try to discover what was different about those kids.
35
109000
3000
ကြိုးစား ရှာဖွေဖို့ နောက် ၁၄ နှစ်
အကြာမှာ ပြန်သွားခဲ့တယ်။
အကြာမှာ ပြန်သွားခဲ့တယ်။
02:10
There were enormous differences between kids who resisted
36
112000
2000
တင်းခံတဲ့ကလေးတွေနဲ့ အလျှော့ပေးတဲ့ ကလေးတွေ
02:12
and kids who yielded, in many ways.
37
114000
2000
ကြားမှာ ဧရာမ ခြားနားချက်တွေ ရှိတယ်။
02:14
The kids who resisted scored 250 points higher on the SAT.
38
116000
4000
တင်းခံတဲ့ ကလေးတွေက SAT အမှတ် ၂၅၀ ပိုရတယ်။
02:18
That's enormous. That's like a whole set of different IQ points.
39
120000
4000
ဒါကကြီးမားပါတယ်။ ကွဲပြားတဲ့ IQ
အမှတ်တွေရဲ့ တစ်စုံလုံးလိုပါ။
အမှတ်တွေရဲ့ တစ်စုံလုံးလိုပါ။
02:22
They didn't get in as much trouble. They were better students.
40
124000
3000
ဒုက္ခအများကြီး မကြုံရပဲ ပိုတော်တဲ့
ကျောင်းသားတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။
ကျောင်းသားတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။
02:25
They were self-confident and determined. And the key for me today,
41
127000
2000
မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်ကာ စိတ်ဓာတ်ခိုင်မာတယ်၊
02:27
the key for you,
42
129000
2000
ဒီနေ့ ကျွန်တော်တဲ့ ခင်ဗျားတို့အတွက် အဖြေက
02:29
is, they were future-focused rather than present-focused.
43
131000
3000
သူတို့ဟာ လက်ရှိထက် အနာဂတ်ကို
အာရုံစိုက်ကြတဲ့သူတွေပါ။
အာရုံစိုက်ကြတဲ့သူတွေပါ။
02:32
So what is time perspective? That's what I'm going to talk about today.
44
134000
3000
ဒီတော့ အချိန်ရဲ့ ရှုထောင့်ကဘာလဲ။
ဒါ ဒီနေ့ ပြောမယ့် အရာပါ။
ဒါ ဒီနေ့ ပြောမယ့် အရာပါ။
02:35
Time perspective is the study of how individuals,
45
137000
3000
အချိန်ရဲ့ ရှုထောင့်က တစ်ဦးချင်းတွေ၊
ကျွန်တော်တို့အားလုံးဟာ
ကျွန်တော်တို့အားလုံးဟာ
02:38
all of us, divide the flow of your human experience
46
140000
3000
လူသားအတွေ့အကြုံရဲ့ စီးဆင်းမှုကို
အချိန်ဇုံတွေ (သို့) အချိန်
အချိန်ဇုံတွေ (သို့) အချိန်
02:41
into time zones or time categories.
47
143000
2000
အမျိုးအစားတွေထဲ ဘယ်လိုခွဲတာကို လေ့လာမှုပါ။
02:43
And you do it automatically and non-consciously.
48
145000
2000
ဒါကို အလိုအလျောက်၊ သတိမထားမိဘဲ လုပ်ပါတယ်။
02:45
They vary between cultures, between nations,
49
147000
2000
ဒါတွေက ယဉ်ကျေးမှုတွေ၊ နိုင်ငံတွေ၊
02:47
between individuals, between social classes,
50
149000
2000
တစ်ဦးချင်းတွေ၊ လူ့အလွှာတွေ၊ ပညာရေး
02:49
between education levels.
51
151000
2000
အဆင့်တွေ အကြားမှာ ခြားနားပါတယ်။
02:51
And the problem is that they can become biased,
52
153000
2000
ပြဿနာက ဒါတွေက ဘက်လိုက်နိုင်တာပါ၊
02:53
because you learn to over-use some of them and under-use the others.
53
155000
4000
အကြောင်းက တစ်ချို့ကို ပိုသုံးပြီး
အခြားဟာတွေကို လျှော့သုံးဖို့ သိနေလို့ပါ။
အခြားဟာတွေကို လျှော့သုံးဖို့ သိနေလို့ပါ။
02:57
What determines any decision you make?
54
159000
2000
သင့် ဆုံးဖြတ်ချက်တိုင်းကို ဘာကဆုံးဖြတ်တာလဲ
02:59
You make a decision on which you're going to base an action.
55
161000
3000
သင်အခြေပြုတော့မယ့် လုပ်ဆောင်မှု
တစ်ခုပေါ် မူတည် ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။
တစ်ခုပေါ် မူတည် ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။
03:02
For some people it's only about what is in the immediate situation,
56
164000
3000
တစ်ချို့အတွက် လက်ငင်းအခြေအနေထဲမှာ ရှိနေတာ၊
03:05
what other people are doing and what you're feeling.
57
167000
3000
သူများတွေ လုပ်နေတာနဲ့ သင်ခံစားနေ
တာနဲ့ပဲ ပတ်သက်ပါတယ်။
တာနဲ့ပဲ ပတ်သက်ပါတယ်။
03:08
And those people, when they make their decisions in that format --
58
170000
3000
ဒီလူတွေဟာ ဒီပုံစံထဲမှာ ဆုံးဖြတ်
ချက်တွေချတဲ့အခါ သူတို့ကို
ချက်တွေချတဲ့အခါ သူတို့ကို
03:11
we're going to call them "present-oriented,"
59
173000
2000
"ပစ္စုပ္ပန်- ဦးစားပေး" လို့ခေါ်မယ်။
03:13
because their focus is what is now.
60
175000
2000
သူတို့ အာရုံစိုက်တာက အခုဖြစ်တာမို့လို့ပါ။
03:15
For others, the present is irrelevant.
61
177000
2000
တစ်ချို့ကျတော့ ပစ္စုပ္ပန်ဟာ မဆီလျော်ဘူး။
03:17
It's always about "What is this situation like that I've experienced in the past?"
62
179000
3000
အမြဲပဲ "အတိတ်မှာကြုံခဲ့တာဆို
ဒီအခြေအနေက ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ"ပေါ့။
ဒီအခြေအနေက ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ"ပေါ့။
03:20
So that their decisions are based on past memories.
63
182000
3000
ဒီတော့ သူတို့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက
အတိတ်မှတ်ဉာဏ်တွေပေါ် မူတည်တယ်။
အတိတ်မှတ်ဉာဏ်တွေပေါ် မူတည်တယ်။
03:23
And we're going to call those people "past-oriented," because they focus on what was.
64
185000
4000
ဒီလူတွေကို "အတိတ်-ဦးစားပေး"လို့ ခေါ်မယ်၊
သူတို့က ဖြစ်ခဲ့တာကို အာရုံစိုက်လို့ပါ။
သူတို့က ဖြစ်ခဲ့တာကို အာရုံစိုက်လို့ပါ။
03:27
For others it's not the past, it's not the present,
65
189000
2000
အခြားသူတွေက အတိတ်မဟုတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်မဟုတ်၊
03:29
it's only about the future.
66
191000
2000
အနာဂတ်နဲပဲ ဆိုင်တာပါ။ အမြဲ သူတို့
03:31
Their focus is always about anticipated consequences.
67
193000
2000
အာရုံက မျှော်မှန်းတဲ့ အကျိုးဆက်တွေပါ။
03:33
Cost-benefit analysis.
68
195000
3000
အကျိုးအမြတ် တွက်ချက် စိတ်ဖြာမှုပါ။
03:36
We're going to call them "future-oriented." Their focus is on what will be.
69
198000
3000
"အနာဂတ်-ဦးစားပေး"လို့ ခေါ်မယ်။
သူတို့ အာရုံက ဖြစ်လာမယ်ဟာကိုပါ။
သူတို့ အာရုံက ဖြစ်လာမယ်ဟာကိုပါ။
03:39
So, time paradox, I want to argue,
70
201000
2000
ဒီတော့ အချိန် ဝိရောဓိ၊ ဆွေးနွေးချင်တာက
03:41
the paradox of time perspective,
71
203000
2000
အချိန်ရှုထောင့်ရဲ့ ဝိရောဓိဟာ
03:43
is something that influences every decision you make,
72
205000
3000
သင်ဆုံးဖြတ်ချက်တိုင်းအပေါ်
သက်ရောက်မှုရှိပြီး သင်လုံးဝကို
သက်ရောက်မှုရှိပြီး သင်လုံးဝကို
03:46
you're totally unaware of.
73
208000
2000
သိတမမူမိတဲ့ အရာပါ။
03:48
Namely, the extent to which you have one of these
74
210000
2000
အတိအကျဆို သင့်မှာ ဒီအချိန်ရှုထောင့်
03:50
biased time perspectives.
75
212000
2000
အစွဲ တစ်ခုလောက်ထိတော့ ရှိတယ်။
03:52
Well there is actually six of them. There are two ways to be present-oriented.
76
214000
3000
တကယ်က ခြောက်ခုရှိတယ်။
ပစ္စုပ္ပန်-ဦးစားပေးဖြစ်ဖို့ နှစ်ခုရှိတယ်။
ပစ္စုပ္ပန်-ဦးစားပေးဖြစ်ဖို့ နှစ်ခုရှိတယ်။
03:55
There is two ways to be past-oriented, two ways to be future.
77
217000
2000
အတိတ်အတွက် နှစ်ခု၊ အနာဂတ် အတွက်နှစ်ခုပါ။
03:57
You can focus on past-positive, or past-negative.
78
219000
4000
အတိတ် အပြုသဘော(သို့) အတိတ်
အပျက်သဘောကို အာရုံစိုက်နိုင်တယ်။
အပျက်သဘောကို အာရုံစိုက်နိုင်တယ်။
04:01
You can be present-hedonistic,
79
223000
2000
ပစ္စုပ္ပန် ပျော်ရွှင်မှု ပဓာနဝါဒီ၊ အတိအကျက
04:03
namely you focus on the joys of life, or present-fatalist --
80
225000
3000
ဘဝပျော်ရွှင်မှုကို အာရုံစိုက်တဲ့
ကံကြွေးချဝါဒီ ဖြစ်နိုင်တယ်။
ကံကြွေးချဝါဒီ ဖြစ်နိုင်တယ်။
04:06
it doesn't matter, your life is controlled.
81
228000
2000
ဘာမှ အရေးမပါဘူး။ ဘဝဟာ အထိန်းချုပ်ခံပါ။
04:08
You can be future-oriented, setting goals.
82
230000
2000
ရည်မှန်းချက်တွေချ အနာဂတ် ဦးစားပေး၊
04:10
Or you can be transcendental future:
83
232000
2000
(သို့) အနာဂတ် ရုပ်လွန်ဝါဒီ ဖြစ်နိုင်တယ်၊
04:12
namely, life begins after death.
84
234000
3000
အတိအကျဆို သေပြီး ဘဝ စတယ်ပေါ့။
အချိန်ရှုထောင့်တွေ
အချိန်ရှုထောင့်တွေ
04:15
Developing the mental flexibility to shift time perspectives fluidly
85
237000
2000
ညက်ညောစွာပြောင်းဖို့
စိတ်ပြောင်းနိုင်မှု
စိတ်ပြောင်းနိုင်မှု
04:17
depending on the demands of the situation,
86
239000
3000
ဖွံ့ဖြိုးစေခြင်းဟာ အခြေအနေရဲ့
တောင်ဆိုခြင်းတွေမှာ မူတည်တယ်၊
တောင်ဆိုခြင်းတွေမှာ မူတည်တယ်၊
04:20
that's what you've got to learn to do.
87
242000
2000
ဒါက သင်တို့ သင်ယူဖို့လိုတာပါ။
04:22
So, very quickly, what is the optimal time profile?
88
244000
3000
ဒီတော့ အရမ်း အမြန်ပဲ အကောင်းဆုံး
အချိန် ကောက်ကြောင်းက ဘာလဲ။
အချိန် ကောက်ကြောင်းက ဘာလဲ။
04:25
High on past-positive. Moderately high on future.
89
247000
2000
အတိတ်အပြုသဘောကိုမြှင့်၊ သင့်တင့်တဲ့
04:27
And moderate on present-hedonism.
90
249000
2000
အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ပျော်ရွှင်မှုပဓာနဝါဒ။
04:29
And always low on past-negative
91
251000
3000
အတိတ် အပျက်သဘောနဲ့ ပစ္စုပ္ပန်
04:32
and present-fatalism.
92
254000
2000
ကံကြွေးချဝါဒကို အမြဲ နှိမ့်ပါ။
04:34
So the optimal temporal mix is what you get from the past --
93
256000
3000
ဒီတော့ အကောင်းဆုံး အချိန်အရောက
အတိတ်က သင်ရတာပါ။
အတိတ်က သင်ရတာပါ။
04:37
past-positive gives you roots. You connect your family, identity and your self.
94
259000
4000
အတိတ် အပြုသဘောက ဇစ်မြစ်တွေပေးတယ်၊
မိသားစု၊ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနဲ့ ကိုယ်တိုင်ပါ။
မိသားစု၊ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနဲ့ ကိုယ်တိုင်ပါ။
04:41
What you get from the future is wings
95
263000
2000
အနာဂတ်ကရတာက ပန်းတိုင်သစ်တွေ၊ စိန်ခေါ်မှု
04:43
to soar to new destinations, new challenges.
96
265000
2000
အသစ်တွေဆီ ပျံဝဲဖို့ တောင်ပံတွေပါ။
04:45
What you get from the present hedonism
97
267000
2000
ပစ္စုပ္ပန် ပျော်ရွှင်မှု ပဓာနဝါဒက ရတာက
04:47
is the energy, the energy to explore yourself,
98
269000
3000
သင့်ကိုယ်သင်၊ နေရာတွေ၊ လူတွေ၊
ကာမဂုဏ်အာရုံကို
ကာမဂုဏ်အာရုံကို
04:50
places, people, sensuality.
99
272000
4000
စူးစမ်းဖို့ စွမ်းအင်ပါ။
04:54
Any time perspective in excess has more negatives than positives.
100
276000
4000
လွန်ကဲတဲ့ အချိန်ရှုထောင့်တိုင်းမှာ
အပြုသဘောထက် အပျက်တွေပိုများတယ်။
အပြုသဘောထက် အပျက်တွေပိုများတယ်။
04:58
What do futures sacrifice for success?
101
280000
3000
အနာဂတ်တွေက အောင်မြင်မှုအတွက် ဘာကို စတေးလဲ။
05:01
They sacrifice family time. They sacrifice friend time.
102
283000
2000
မိသားစုအချိန်၊ မိတ်ဆွေအချိန်ကို စတေးတယ်။
05:03
They sacrifice fun time. They sacrifice personal indulgence.
103
285000
4000
ပျော်စရာအချိန်၊ ကိုယ်ပိုင်ဉာဏ်ရည်ကို
စတေးတယ်။
စတေးတယ်။
05:07
They sacrifice hobbies. And they sacrifice sleep. So it affects their health.
104
289000
5000
ဝါသနာတွေနဲ့ အိပ်စက်ခြင်းကို စတေးတယ်။
ဒီတော့ သူတို့ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်ပါတယ်။
ဒီတော့ သူတို့ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်ပါတယ်။
05:12
And they live for work, achievement and control.
105
294000
3000
အလုပ်၊ အောင်မြင်မှုနဲ့ ထိန်းချုပ်မှု
အတွက် သူတို့ ရှင်သန်ကြတယ်။
အတွက် သူတို့ ရှင်သန်ကြတယ်။
05:15
I'm sure that resonates with some of the TEDsters.
106
297000
3000
TED သမားတစ်ချို့ သတိရမိမှာတော့
ကျိန်းသေပါတယ်။
ကျိန်းသေပါတယ်။
05:18
(Laughter)
107
300000
2000
(ရယ်သံများ)
05:20
And it resonated for me. I grew up as a poor kid in the South Bronx ghetto,
108
302000
3000
ကျွန်တော့ကို သတိရစေတယ်။ South Bronx
အပယ်ခံအရပ် စစ္စလီမိသားစုမှာ
အပယ်ခံအရပ် စစ္စလီမိသားစုမှာ
05:23
a Sicilian family -- everyone lived in the past and present.
109
305000
3000
ကြီးပြင်းခဲ့တယ်။ လူတိုင်းဟာ
အတိတ်နဲ့ ပစ္စုပ္ပန်မှာ နေခဲ့တာပါ။
အတိတ်နဲ့ ပစ္စုပ္ပန်မှာ နေခဲ့တာပါ။
05:26
I'm here as a future-oriented person
110
308000
2000
ဒီမှာက အနာဂတ် ဦးစားပေသူ အဖြစ်နဲ့ပါ။
05:28
who went over the top, who did all these sacrifices
111
310000
2000
ထိပ်ကိုတက်ခဲ့ပြီး ဒါတွေအားလုံး စတေးခဲ့သူပါ
05:30
because teachers intervened, and made me future oriented.
112
312000
4000
အကြောင်းက ဆရာတွေက ကြားဝင်ပြီး
အနာဂတ် ဦးစားပေးအောင် လုပ်ပေးလို့ပါ။
အနာဂတ် ဦးစားပေးအောင် လုပ်ပေးလို့ပါ။
05:34
Told me don't eat that marshmallow,
113
316000
2000
ဒီမုန့်ချိုတွေ မစားနဲ့လို့ ပြောခဲ့တယ်၊
05:36
because if you wait you're going to get two of them,
114
318000
2000
အကြောင်းက စောင့်ရင် နှစ်ခုရမှာမို့လို့ပါ၊
05:38
until I learned to balance out.
115
320000
3000
ဟန်ချက်ညီအောင်လုပ်ဖို့ မသင်ယူမိခင်အထိပေါ့။
05:41
I've added present-hedonism, I've added a focus on the past-positive,
116
323000
5000
ပစ္စုပ္ပန် ပျော်ရွှင်မှုပဓာနဝါဒ ထည့်၊
အတိတ် အပြုသဘော အာရုံစိုက်မှု ထည့်ပေါ့။
အတိတ် အပြုသဘော အာရုံစိုက်မှု ထည့်ပေါ့။
05:46
so, at 76 years old, I am more energetic than ever, more productive,
117
328000
3000
ဒါနဲ့ ၇၆ နှစ်မှာ အရင်ထက် ပိုတက်ကြွ၊
ပိုထုတ်လုပ်အားကောင်းပြီး
ပိုထုတ်လုပ်အားကောင်းပြီး
05:49
and I'm happier than I have ever been.
118
331000
3000
အရင်ကထက် ပိုပျော်လာတယ်ပေါ့။
05:52
I just want to say that we are applying this to many world problems:
119
334000
2000
ဒါကို ကမ္ဘာ့ပြဿနာ အများအပြားမှာသုံးတာကိုပါ
05:54
changing the drop-out rates of school kids,
120
336000
2000
ကလေးတွေ ကျောင်ထွက်နှုန်း ပြောင်းလဲတာ၊
05:56
combating addictions, enhancing teen health,
121
338000
3000
ဆေးစွဲတာ တိုက်ဖျက်တာ၊ ဆယ်ကျော်သက်
ကျန်းမာရေး တိုးမြှင့်ပေးတာ၊
ကျန်းမာရေး တိုးမြှင့်ပေးတာ၊
05:59
curing vets' PTSD with time metaphors -- getting miracle cures --
122
341000
3000
အချိန် ဥပစာတွေနဲ့ ကုသရေး တိ/ကုတွေရဲ့
PSTD အံ့ဖွယ် ကုသမှုတွေရတာ
PSTD အံ့ဖွယ် ကုသမှုတွေရတာ
06:02
promoting sustainability and conservation,
123
344000
2000
တည်တံ့မှုနဲ့ ထိန်းသိမ်းမှု တိုးမြှင့်ပေးတာ
06:04
reducing physical rehabilitation where there is a 50-percent drop out rate,
124
346000
4000
ကျောင်းထွက်နှုန်း ၅၀% ရှိရာမှာ ရုပ်ပိုင်း
ပြန်လည်ထူထောင်မှု လျှော့ချတာ၊
ပြန်လည်ထူထောင်မှု လျှော့ချတာ၊
06:08
altering appeals to suicidal terrorists,
125
350000
2000
အသေခံအကြမ်းဖက်တွေကို ဖျောင်းဖျ ပြောင်းလဲတာ
06:10
and modifying family conflicts as time-zone clashes.
126
352000
4000
အချိန်ဇုံ ပဋိပက္ခကြောင့် မိသားစု ဝိရောဓိ
တွေကို ပြုပြင်မွမ်းမံပေးတာတွေပါ။
တွေကို ပြုပြင်မွမ်းမံပေးတာတွေပါ။
06:14
So I want to end by saying:
127
356000
2000
အဆုံးသတ်ပြောချင်တာက
06:16
many of life's puzzles can be solved
128
358000
3000
သင်နဲ့ အခြားသူတွေရဲ့
အချိန်ရှုထောင့်ကို နားလည်ခြင်းဖြင့်
အချိန်ရှုထောင့်ကို နားလည်ခြင်းဖြင့်
06:19
by understanding your time perspective and that of others.
129
361000
3000
များစွာသော ဘဝရဲ့ ပဟေဠိတွေကို
ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။
ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။
06:22
And the idea is so simple, so obvious,
130
364000
2000
ဒီစိတ်ကူးက သိပ်ရိုးစင်း၊ သိပ်မြင်သာပေမဲ့
06:24
but I think the consequences are really profound.
131
366000
2000
အကျိုးဆက်တွေက တကယ် နက်ရှိုင်းတယ် ထင်ပါတယ်။
06:26
Thank you so much.
132
368000
2000
ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်။
06:28
(Applause)
133
370000
1000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Philip Zimbardo - PsychologistPhilip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism.
Why you should listen
Philip Zimbardo knows what evil looks like. After serving as an expert witness during the Abu Ghraib trials, he wrote The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. From Nazi comic books to the tactics of used-car salesmen, he explores a wealth of sources in trying to explain the psychology of evil.
A past president of the American Psychological Association and a professor emeritus at Stanford, Zimbardo retired in 2008 from lecturing, after 50 years of teaching his legendary introductory course in psychology. In addition to his work on evil and heroism, Zimbardo recently published The Time Paradox, exploring different cultural and personal perspectives on time.
Still well-known for his controversial Stanford Prison Experiment, Zimbardo in his new research looks at the psychology of heroism. He asks, "What pushes some people to become perpetrators of evil, while others act heroically on behalf of those in need?"
Philip Zimbardo | Speaker | TED.com