Guy Winch: Why we all need to practice emotional first aid
Guy Winch: Pse ne të gjithë duhet ta praktikojmë ndihmën e parë emocionale
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
is that it makes you an expert
than my cookie, I had questions.
se e imja, unë kisha pyetje.
notice favoritism of a different kind,
ta shoh favoritizmin ndryshe
value the body than we do the mind.
e vlerësojmë trupin se sa mendjen
my doctorate in psychology,
për ta fituar doktoratën në psikologji
look at my business card and say,
shikojnë kartën e biznesit edhe më thonë
So not a real doctor,"
Jo doktor i vërtetë"
over the mind, I see it everywhere.
shumë se mendjes, e shoh gjithkund
was getting ready for bed.
gati për shtrat.
by the sink brushing his teeth,
duke larë dhëmbët,
on the stool when he fell.
në stol kur ra.
but then he got back up,
a box of Band-Aids to put one on his cut.
fasha dhe e vuri në vendin ku u gërvisht.
tie his shoelaces,
mundet te lidh këpucet,
so it doesn't become infected,
në mënyrë që të mos infektohesh,
your teeth by brushing twice a day.
duke i larë dy herë në ditë.
our physical health
shëndetin fizik
we were five years old.
our psychological health?
mbajt shëndetin psikologjik?
about emotional hygiene?
për higjienën emocionale?
taking care of our teeth
kohë duke u kujdes për dhëmbët tonë
so much more important to us
më i rëndësishëm
even more often than we do physical ones,
më shpesh se sa fizike,
or rejection or loneliness.
worse if we ignore them,
edhe më keq nëse i injorojmë
in dramatic ways.
në mënyrë dramatike.
scientifically proven techniques
të provuara
kinds of psychological injuries,
lloj lëndime psikologjike,
that we should.
Just shake it off; it's all in your head."
Largoje se është e gjitha në kokën tënde".
to somebody with a broken leg:
këmbë të thyer;
it's all in your leg."
e gjitha është në këmbën tënde."
our physical and our psychological health.
shëndetit tonë mendor dhe atij psikologjik
my brother is also a psychologist.
edhe vëllai im është gjithashtu psikolog.
I've ever done in my life
që kam bëre në jetë
to New York City
qytetin e New York-ut
for the first time in our lives,
brutal for both of us.
family and friends,
familjen dhe shokët,
really expensive then
shumë shtrejtë atëherë
for five minutes a week.
të flisnim vetëm 5 minuta në javë.
be spending together.
we would talk for 10 minutes.
flisnim 10 minuta.
waiting for him to call --
duke e pritur thirrjen e tij --
but the phone didn't ring.
telefoni nuk binte.
he will call later."
do të therrase më vonë".
being away for over 10 months,
10 muaj që u largova,
the way I missed him.
ashtu si ai po më mungon mua.
saddest and longest nights of my life.
më e trishtuar e jetës time.
I realized I had kicked it off the hook
që e kisha lënë hapur
and it rang a second later,
pas një sekonde ra telefoni,
and, boy, was he pissed.
night of his life as well.
gjatë e jetës tij gjithashtu.
happened, but he said,
por ai tha,
If you saw I wasn't calling you,
unë nuk po të thërras,
the phone and call me?"
but I do today,
deep psychological wound,
të thellë psikologjike,
and scrambles our thinking.
që përzien mendimet tona.
care much less than they actually do.
kujdesen shumë më pak se sa në të vërtetë.
for rejection and heartache
për refuzim dhe dhimbje të zemrës
more than you can stand?
se sa mund ta përballoni?
loneliness back then,
vetmia e vërtetë atëherë,
so it never occurred to me.
tërë ditën dhe nuk më binte në mend.
purely subjectively.
në mënyrë subjektive.
from those around you.
i shkëputur nga njerëzit rreth jush.
and all of it is horrifying.
të gjitha janë tejet të frikshme
miserable, it will kill you.
por mund t'ju vrasë.
likelihood of an early death
për vdekje të hershme
high cholesterol.
dhe kolesterol të lartë.
of your immune system,
e sistemit imunitar,
of illnesses and diseases.
ndaj çdo lloj sëmundje.
that taken together,
se kur meren së bashku,
significant a risk
longevity as cigarette smoking.
si pirja e duhanit.
saying, "This could kill you."
që thotë se "Kjo mund t'ju vrasë".
we prioritize our psychological health,
primar shëndetin psikologjik,
a psychological wound
një plagë psikologjike
psychological wound
plagë psikologjike
and misleads us.
dhe na çorienton.
qendër të kujdesit ditor,
play with identical plastic toys.
me lodra plastike të njejta.
and a cute doggie would pop out.
qen simpatik shfaqej.
purple button, then pushing it,
butonin vjollcë, pastaj ta shtynte,
at the box, with her lower lip trembling.
deri sa buza e poshtme i dridhej.
watched this happen,
into tears without even touching it.
pa e prekur fare kutinë.
everything she could think of
të mundshme
and she squealed with delight.
dhe ajo filloi të hidhej me kënaqësi.
identical plastic toys,
me lodra plastike identike
reactions to failure.
capable of sliding a red button.
ta rrëshqisin butonin e kuq.
them from succeeding
into believing they could not.
duke i bërë të besonin se ata nuk munden.
as well, all the time.
gjatë gjithë kohës.
feelings and beliefs that gets triggered
të ndjenjave dhe bindjeve që shkaktohen
frustrations and setbacks.
me frustrime dhe pengesa.
your mind reacts to failure?
mendja juaj ndaj dështimit?
you're incapable of something
se ju jeni i paaftë për të bërë diçka
you'll begin to feel helpless
do të filloni të ndjeheni të pazotë
or you won't even try at all.
ose nuk do të provoni fare.
convinced you can't succeed.
se nuk do të keni sukses.
function below their actual potential.
funksionojnë poshtë potencialit që kanë.
sometimes a single failure
succeed, and they believed it.
dhe ata e kanë besuar atë.
it's very difficult to change our mind.
është shumë e veshtirë të ndërrosh mendje.
when I was a teenager with my brother.
e vështirë kur isha adoleshent me vëllanë.
down a dark road at night,
në një rrugë të errët natën.
and they were looking for suspects.
ata po kërkonin të dyshuarit.
shined his flashlight on the driver,
dhe e lëshoi dritën tek vozitësi,
and then on me.
dhe pastaj tek une.
to him whatsoever.
se unë kisha marre drogë
he searches me,
më kontrollon,
I didn't have a police record,
se nuk kisha dosje në polici
I had a twin in the front seat.
një binjak në ulësen përpara.
you could see by the look on his face
mund ta shihje nga shikimi i tij
getting away with something.
po ikja sepse kisha bërë diçka.
once we become convinced.
pasi të bindemi për diçka.
demoralized and defeated after you fail.
demoralizuar e të mposhtur pas dështimit.
convinced you can't succeed.
të bindeni se nuk mund të keni sukses.
feelings of helplessness.
over the situation.
negative cycle before it begins.
cikli negativ para se të fillojë.
we thought they were.
sic i kemi menduar.
me humor të ndryshueshëm,
and really unpleasant the next.
moment dhe shumë i pakënaqur në tjetrin.
and an extremely ugly divorce,
pas një divorci të shëmtuar,
seemed nice and he seemed successful,
i mirë dhe i suksesshëm,
he seemed really into her.
që e pëlqente atë.
she bought a new dress,
bleu një fustan të ri,
New York City bar for a drink.
të New York-ut për një pije.
the man stands up and says,
burri ngritet në këmbë dhe i thotë
All she could do was call a friend.
çka mundi të bëj ishte ta thirrte një mik.
"Well, what do you expect?
"Eh pra, çfarë prisje?
you have nothing interesting to say,
ske ndonjë gjë interesante për të thënë,
successful man like that
could be so cruel?
se si një mik mund të jetë kaq mizor?
the friend who said that.
miku që e tha këtë
especially after a rejection.
sidomos pas një refuzimi.
and all our shortcomings,
për fajin dhe mangësitë tona,
what we wish we weren't,
dhe të mos ishim,
our self-esteem is already hurting.
sepse vetëbesimi ynë tashmë është lënduar.
and damage it even further?
worse on purpose.
më keq me qëllim.
and decide, "Oh, I know!
me vendos, "Oh, unë e di!
how much deeper I can make it."
sa të thellë mundem me bë."
injuries all the time.
plagë psikologjike gjatë gjithë kohës.
Për shkak higjienës emocionale të dobët.
our psychological health.
primar shëndetin tonë psikologjik.
that when your self-esteem is lower,
se kur vetëbesimi është i ulët,
stress and to anxiety,
and it takes longer to recover from them.
mer kohë më të gjatë për ta rimarrë veten.
the first thing you should be doing
gjëja e parë që do të duhej të bëni
join Fight Club and beat it into a pulp.
e jo të bashkoheni me Fight Club.
you would expect from a truly good friend.
që do ta prisje nga një mik i mirë.
psychological habits and change them.
të pashëndetshme dhe t'i ndryshojmë ato.
is called rumination.
më e shpeshta quhet rimendim.
professor makes you feel stupid in class,
të bën të dukesh si budalla në klasë,
the scene in your head for days,
këtë skenë në kokën tënde me ditë të tëra
in this way can easily become a habit,
shumë lehtë mund të kalojë në shprehi
on upsetting and negative thoughts,
fokusuar në mendime tronditse dhe negative
at significant risk
vetën në rrezik signifikant
alcoholism, eating disorders,
alkoolizëm, çregullime të ngrënit,
feel really strong and really important,
është shumë e fortë dhe e rëndësishme,
because a little over a year ago,
para një viti,
with stage III non-Hodgkin's lymphoma.
me Hodgkin Lymphoma në shkallën e tretë.
në të gjithë trupin.
a harsh course of chemotherapy.
të ashpër të kimioterapisë.
what he was going through.
nëpër çka po kalonte ai.
how much he was suffering,
se sa shumë ai po vuante,
as edhe një herë.
ishte i mrekullueshëm.
but psychologically I was a mess.
por psikologjikisht isha lëmsh.
distraction is sufficient
dy minuta shpërqëndrim janë të mjaftueshme
in that moment.
për të rimenduar në atë moment.
upsetting, negative thought,
brengosës, tonditës, negativ,
something else until the urge passed.
diçka tjetër derisa të kalonte ajo nevoje.
my whole outlook changed
pikëpamja ime ndryshoi
and more hopeful.
my brother had a CAT scan,
vëllau im pati nje CAT skan
he got the results.
of chemotherapy to go,
të kimioterapisë.
ndaj dështimit,
psychological wounds,
vetëm plagët psikologjike,
you will thrive.
ju do të rriteni.
people began practicing personal hygiene,
filluan ta praktikonin higjienën personale
by over 50 percent
me mbi 50 për qind
could rise just as dramatically
mund të rritet aq dramatikisht
emotional hygiene.
ta praktikojmë higjienën emocionale.
the world would be like
psikologjikisht më i shëndetshëm?
and less depression?
dhe më pak depresion?
si ta mundnin dështimin?
and more empowered?
më mirë për veten dhe më të fuqizuar?
dhe më të përmbushur?
I want to live in,
në të cilën unë dua të jetoj,
wants to live in as well.
do të jetojë vëllai im.
and change a few simple habits,
i ndërroni disa shprehi të thjeshta,
ne të gjithë mund të jetojmë.
ABOUT THE SPEAKER
Guy Winch - Psychologist, authorGuy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches.
Why you should listen
Guy Winch is a licensed psychologist who works with individuals, couples and families. As an advocate for psychological health, he has spent the last two decades adapting the findings of scientific studies into tools his patients, readers and audience members can use to enhance and maintain their mental health. As an identical twin with a keen eye for any signs of favoritism, he believes we need to practice emotional hygiene with the same diligence with which we practice personal and dental hygiene.
His recent book, Emotional First Aid: Healing Rejection, Guilt, Failure, and Other Everyday Hurts, has been translated in 24 languages. He writes the popular "Squeaky Wheel Blog" on PsychologyToday.com, and he is the author of The Squeaky Wheel: Complaining the Right Way to Get Results, Improve Your Relationships and Enhance Self-Esteem. His new book, How to Fix a Broken Heart, was published by TED Books/Simon & Schuster in 2017. He has also dabbled in stand-up comedy.
Guy Winch | Speaker | TED.com