TEDxLinnaeusUniversity
Guy Winch: Why we all need to practice emotional first aid
Guy Winch: ဘာလို့ကျွန်တော်တို့အားလုံးစိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာအခြေခံအတတ်ပညာကိုလေ့ကျင့်ဖို့လိုအပ်တာလဲ
Filmed:
Readability: 3.6
10,148,018 views
ဒီဆွေးနွေးချက်ဟာဒေသဆိုင်ရာTEDxပွဲတစ်ခုမှာ ဆွေးနွေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့တွေဟာ ဖျားနာရင် နေမကောင်းဖြစ်ရင် ဆရာဝန်ဆီသွားပြကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အပြစ်တွေ ဆုံးရှုံးမှုတွေ အထီးကျန်ဆန်မှုတွေ စတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနာကျင်မှုတွေကျ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေနဲ့မပြသတာလဲ။ ကျွန်တော်တို့အများစုဟာ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းရဲ့စိတ်ကျန်းမာရေးတွေနဲ့ဆက်စပ်နေတယ်လို့ Guy Winch ကဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တေ်ာတို့တော့မတွေးမိဘူး။ ဒါကြောင့် သူက ကျွန်တော်တို့ကိုယ်ခန္ဓာကြီးကိုဂရုစိုက်သလို စိတ် ခံစားချက်တွေကိုလည်း ဂရုစိုက်တတ်ဖို့ စိတ်ကျန်းမာသန်စွမ်းအောင်ဘယ်လိုလေ့ကျင့်ရမယ်ဆိုတာသက်သေသာဓကတွေနဲ့ပြောပြသွားပါတယ်။
Guy Winch - Psychologist, author
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches. Full bio
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I grew up with my identical twin,
0
3034
3507
ကျွန်တော်ဟာ တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက်
အရမ်းချစ်ကြတဲ့
အရမ်းချစ်ကြတဲ့
အမြွာညီအစ်ကိုတစ်ယောက်နဲ့
အတူတူကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။
အတူတူကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။
00:18
who was an incredibly loving brother.
1
6541
3167
အမြွာအဖြစ်ကြီးပြင်းခဲ့ရတဲ့ကျွန်တော်ဟာ
00:21
Now, one thing about being a twin
is that it makes you an expert
is that it makes you an expert
2
9708
4407
အခုဆိုရင် ဘက်လိုက်ခြင်းကို
ရှာဖွေတဲ့နေရာမှာဆရာတစ်ဆူဖြစ်နေပါပြီ။
ရှာဖွေတဲ့နေရာမှာဆရာတစ်ဆူဖြစ်နေပါပြီ။
00:26
at spotting favoritism.
3
14115
2615
သူ့ရဲ့ကွတ်ကီးတွေဟာကျွန်တော့်ထက်
နည်းနည်းလေးပိုကြီးနေခဲ့ရင်
နည်းနည်းလေးပိုကြီးနေခဲ့ရင်
00:28
If his cookie was even slightly bigger
than my cookie, I had questions.
than my cookie, I had questions.
4
16730
5770
ကျွန်တော်မှာ မေးခွန်းတေွရှိတယ်
00:34
And clearly, I wasn't starving.
5
22500
4420
ရှင်းနေတာက ဆာနေလို့တော့မဟုတ်ပါဘူး
(ရယ်သံများ)
00:38
(Laughter)
6
26929
2026
ကျွန်တော်စိတ်ပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်လာတော့
သူမတူတဲ့ဘက်လိုက်နည်းတစ်ခုကို
သူမတူတဲ့ဘက်လိုက်နည်းတစ်ခုကို
00:40
When I became a psychologist, I began to
notice favoritism of a different kind,
notice favoritism of a different kind,
7
28955
5448
စတင်သတိထားမိလာတယ်
00:46
and that is how much more we
value the body than we do the mind.
value the body than we do the mind.
8
34403
5880
ဘယ်လိုလဲဆိုတော့-လူတွေဟာ စိတ်ထက်
ကိုယ်ခန္ဓာကို ပိုပြီးတန်ဖိုးထားကြတယ်။
ကိုယ်ခန္ဓာကို ပိုပြီးတန်ဖိုးထားကြတယ်။
ကျွန်တော်ဟာစိတ်ပညာပါရဂူဘွဲ့အတွက်
တက္ကသိုလ်မှာကိုးနှစ်တာပညာဆည်းပူးခဲ့တယ်။
တက္ကသိုလ်မှာကိုးနှစ်တာပညာဆည်းပူးခဲ့တယ်။
00:52
I spent nine years at university earning
my doctorate in psychology,
my doctorate in psychology,
9
40283
6057
လူတွေက ကျွန်တော်လိပ်စာကဒ်ကိုကြည့်ပြီး
00:58
and I can't tell you how many people
look at my business card and say,
look at my business card and say,
10
46340
4420
အိုး..စိတ်ပညာရှင်ပဲဆရာဝန်အစစ်မှမဟုတ်ဘဲ
လို့ ဘယ်နှစ်ယောက်တောင်ပြောကြမလဲမသိဘူး
လို့ ဘယ်နှစ်ယောက်တောင်ပြောကြမလဲမသိဘူး
01:02
"Oh, a psychologist.
So not a real doctor,"
So not a real doctor,"
11
50768
4536
01:07
as if it should say that on my card.
12
55304
3477
တကယ်တော့လိပ်စာကဒ်ကို
ဒီလိုရေးထားသင့်တာ
ဒီလိုရေးထားသင့်တာ
[Dr. Guy Winch, စိတ်ပညာရှင်
(ဆရာဝန်အစစ်မဟုတ်)]
(ဆရာဝန်အစစ်မဟုတ်)]
01:10
(Laughter)
13
58781
4591
(ရယ်သံများ)
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကိုယ်ခန္ဓာကို စိတ်ထက်
ဘက်လိုက်အသားပေးနေတာကို
ဘက်လိုက်အသားပေးနေတာကို
01:15
This favoritism we show the body
over the mind, I see it everywhere.
over the mind, I see it everywhere.
14
63372
5563
ကျွန်တော်နေရာတိုင်းမှာတွေ့ရတယ်
01:21
I recently was at a friend's house,
15
69535
1874
ဟိုတလောက
သူငယ်ချင်းအိမ်ကိုရောက်တော့
သူငယ်ချင်းအိမ်ကိုရောက်တော့
01:23
and their five-year-old
was getting ready for bed.
was getting ready for bed.
16
71409
2800
သူတို့ရဲ့ငါးနှစ်အရွယ်ကလေးက
အိပ်ရာဝင်ဖို့ပြင်ဆင်နေတယ်
အိပ်ရာဝင်ဖို့ပြင်ဆင်နေတယ်
ကလေးဟာ မျက်နှာသစ်ဘေစင်ရှေ့ခုံပေါ်
မတ်တပ်ရပ်သွားတိုက်နေတုန်း
မတ်တပ်ရပ်သွားတိုက်နေတုန်း
01:26
He was standing on a stool
by the sink brushing his teeth,
by the sink brushing his teeth,
17
74209
3773
ခုံပေါ်ကချော်ကျပြီး
သူ့ရဲ့ခြေထောက်က ခုံနဲ့ခြစ်မိသွားတယ်ကလေးက
သူ့ရဲ့ခြေထောက်က ခုံနဲ့ခြစ်မိသွားတယ်ကလေးက
01:29
when he slipped, and scratched his leg
on the stool when he fell.
on the stool when he fell.
18
77982
3679
01:33
He cried for a minute,
but then he got back up,
but then he got back up,
19
81661
2736
ခဏလောက်ငိုသွားပါတယ်
နောက် ပြန်ထလာတယ်။
နောက် ပြန်ထလာတယ်။
01:36
got back on the stool, and reached out for
a box of Band-Aids to put one on his cut.
a box of Band-Aids to put one on his cut.
20
84397
7146
ခုံပေါ်ပြန်တက်ပြီး
အနာကပ်ပလာစတာရှိတဲ့ပုံးကိုယူတယ်
အနာကပ်ပလာစတာရှိတဲ့ပုံးကိုယူတယ်
ပလာစတာ ၁ခုယူပြီး
သူ့အနာပေါ်ကပ်လိုက်တယ်
သူ့အနာပေါ်ကပ်လိုက်တယ်
ကောင်းလေးက ဖိနပ်ကြိုးကို
ချည်ချင်မှ ချည်တတ်လိမ့်မယ်
ချည်ချင်မှ ချည်တတ်လိမ့်မယ်
01:43
Now, this kid could barely
tie his shoelaces,
tie his shoelaces,
21
91543
3849
ဒါပေမဲ့ သူကအနာကိုအုပ်ထားရမယ်ဆိုတာ
သိပါတယ် ဒါမှ အနာပိုးမဝင်မှာလေ
သိပါတယ် ဒါမှ အနာပိုးမဝင်မှာလေ
01:47
but he knew you have to cover a cut,
so it doesn't become infected,
so it doesn't become infected,
22
95392
4198
နောက်ပြီး သင်တို့ရဲ့သွားကို ဂရုစိုက်လို့
တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်သွားတိုက်တယ်
တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်သွားတိုက်တယ်
01:51
and you have to care for
your teeth by brushing twice a day.
your teeth by brushing twice a day.
23
99590
3835
ကျွန်တော်တို့ကိုယ်ခန္ဓာကျန်းမာဖို့
ဘယ်လိုထိန်းသိမ်းရမယ်ဆိုတာရယ်
ဘယ်လိုထိန်းသိမ်းရမယ်ဆိုတာရယ်
01:55
We all know how to maintain
our physical health
our physical health
24
103425
2944
01:58
and how to practice dental hygiene, right?
25
106369
2539
သွားကျန်းမာဖို့ဘယ်လိုပြုမူရမယ်ဆိုတာ
သိကြတယ်ဟုတ်။
သိကြတယ်ဟုတ်။
02:00
We've known it since
we were five years old.
we were five years old.
26
108908
4090
ကျွန်တော်တို့တွေဟာ ငါးနှစ်သားလောက်ကတည်းက
ဒါတွေကိုသိခဲ့ကြတယ်
ဒါတွေကိုသိခဲ့ကြတယ်
ဒါပေမယ့်စိတ်ကျန်းမာရေးကိုဘယ်လို
ထိန်းသိမ်းရမယ်ဆိုတာသိကြပါသလား။
ထိန်းသိမ်းရမယ်ဆိုတာသိကြပါသလား။
02:04
But what do we know about maintaining
our psychological health?
our psychological health?
27
112998
4648
အဖြေကတော့ ရှင်းပါတယ်။
မသိခဲ့ပါဘူး။
မသိခဲ့ပါဘူး။
02:09
Well, nothing.
28
117646
2132
02:11
What do we teach our children
about emotional hygiene?
about emotional hygiene?
29
119778
3790
ကလေးတွေရဲ့စိတ်ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာအတွက်
ကျွန်တော်တို့ဘာတွေသင်ကြားပေးလဲ။
ကျွန်တော်တို့ဘာတွေသင်ကြားပေးလဲ။
02:16
Nothing.
30
124621
1636
ဘာမှမသင်ကြားပေးပါဘူး။
02:18
How is it that we spend more time
taking care of our teeth
taking care of our teeth
31
126767
4472
စိတ်ကိုဂရုစိုက်တာထက်
သွားကိုဂရုစိုက်တဲ့အချိန်တွေ
သွားကိုဂရုစိုက်တဲ့အချိန်တွေ
02:23
than we do our minds.
32
131239
3146
ပိုများနေတော့ဘာဖြစ်လဲ။
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးထက်
ကိုယ်ခန္ဓာကျန်းမာရေးက
ကိုယ်ခန္ဓာကျန်းမာရေးက
02:26
Why is it that our physical health is
so much more important to us
so much more important to us
33
134385
4297
02:30
than our psychological health?
34
138682
2711
ကျွန်တော်တို့အတွက်ဘာလို့ပိုအရေးကြီးနေတာလဲ။
02:33
We sustain psychological injuries
even more often than we do physical ones,
even more often than we do physical ones,
35
141393
5326
ကျွန်တော်တို့ဟာရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဒဏ်ရာတွေ
ထက် စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို ပိုခံစားရပါတယ်
ထက် စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို ပိုခံစားရပါတယ်
စိတ်ဒဏ်ရာဆိုရာမှာကျရှုံးမှု၊ငြင်းပယ်ခံရမှု
အထီးကျန်မှု မျိုးတွေဖြစ်နိုင်တယ်
အထီးကျန်မှု မျိုးတွေဖြစ်နိုင်တယ်
02:38
injuries like failure
or rejection or loneliness.
or rejection or loneliness.
36
146719
4764
အဲ့ဒါကိုမှ လစ်လျှူရှုမယ်ဆို
သူတို့ခံစားနေရတာပိုဆိုးလာလိမ့်မယ်
သူတို့ခံစားနေရတာပိုဆိုးလာလိမ့်မယ်
02:43
And they can also get
worse if we ignore them,
worse if we ignore them,
37
151483
2572
ဒါအပြင်သူတို့ဟာကျွန်တော်တို့၏လူနေမှုကိုပါ
သိသိသာသာထိခိုက်နိုင်ပါတယ်
သိသိသာသာထိခိုက်နိုင်ပါတယ်
02:46
and they can impact our lives
in dramatic ways.
in dramatic ways.
38
154055
3230
02:49
And yet, even though there are
scientifically proven techniques
scientifically proven techniques
39
157285
4086
အဲ့လိုစိတ်ဒဏ်ရာတွေကိုကုစားဖို့
အသုံးပြုနိုင်တဲ့သိပ္ပံနည်းကျရှာဖွေထားသော
အသုံးပြုနိုင်တဲ့သိပ္ပံနည်းကျရှာဖွေထားသော
02:53
we could use to treat these
kinds of psychological injuries,
kinds of psychological injuries,
40
161371
4369
နည်းလမ်းတွေရှိတာတောင်မှ
ကျွန်တော်တို့အသုံးပြုဖို့
ကျွန်တော်တို့အသုံးပြုဖို့
02:57
we don't.
41
165740
1392
ဝန်လေးနေကြပါတယ်။
02:59
It doesn't even occur to us
that we should.
that we should.
42
167132
3302
ကျွန်တော်တို့ဟာ ဖြစ်သင့်တာတွေလည်း
ဖြစ်မလာတတ်ပါဘူး။
ဖြစ်မလာတတ်ပါဘူး။
03:02
"Oh, you're feeling depressed?
Just shake it off; it's all in your head."
Just shake it off; it's all in your head."
43
170434
4513
"အိုး..စိတ်ညစ်နေတာလား၊ခါထုတ်ပစ်လိုက်စမ်းပါ
ဒါတွေကသင့်ဦးနှောက်ထဲကဖြစ်နေတာပါ"
ဒါတွေကသင့်ဦးနှောက်ထဲကဖြစ်နေတာပါ"
ခြေကျိုးနေတဲ့သူတစ်ယောက်ကို
သင်ဒီလိုပြောဖို့စိတ်ကူးဖူးလား။
သင်ဒီလိုပြောဖို့စိတ်ကူးဖူးလား။
03:06
Can you imagine saying that
to somebody with a broken leg:
to somebody with a broken leg:
44
174947
3268
"လမ်းလျှောက်လိုက်စမ်းပါ၊
ကျိုးတယ်ဆိုတာခြေထောက်ထဲမှာဖြစ်နေတာပါ"လို့
ကျိုးတယ်ဆိုတာခြေထောက်ထဲမှာဖြစ်နေတာပါ"လို့
03:10
"Oh, just walk it off;
it's all in your leg."
it's all in your leg."
45
178215
3264
(ရယ်သံများ)
03:13
(Laughter)
46
181479
1969
ကိုယ်ခန္ဓာနဲ့စိတ်ကျန်းမာရေးကြားဟနေတဲ့
03:15
It is time we closed the gap between
our physical and our psychological health.
our physical and our psychological health.
47
183448
5653
ကွက်လပ်ကလေးကိုပြန်ဖြည့်ဖို့အချိန်တန်ပါပြီ။
ကိုယ်ခန္ဓာ နဲ့
ကိုယ်ခန္ဓာ နဲ့
03:21
It's time we made them more equal,
48
189101
3096
စိတ်ကျန်းမာရေးကို
တန်းတူထားဖို့အချိန်ကျပါပြီ။
တန်းတူထားဖို့အချိန်ကျပါပြီ။
03:24
more like twins.
49
192197
2866
အမြွာတွေလိုပေါ့
03:27
Speaking of which,
my brother is also a psychologist.
my brother is also a psychologist.
50
195063
3646
ပြောရင်းနဲ့မှ ကျွန်တော့်
အမြွာညီ ကလည်း စ်တ်ပညာရှင်ပဲ
အမြွာညီ ကလည်း စ်တ်ပညာရှင်ပဲ
03:30
So he's not a real doctor, either.
51
198709
3188
ဒါဆို သူလည်းဆရာဝန်အစစ်မဟုတ်ဘူးပေါ့
(ရယ်သံများ)
03:33
(Laughter)
52
201897
1752
03:35
We didn't study together, though.
53
203649
2055
ကျွန်တော်တို့က
တူတူသင်ယူခဲ့ရတာမဟုတ်ပါဘူး
တူတူသင်ယူခဲ့ရတာမဟုတ်ပါဘူး
03:37
In fact, the hardest thing
I've ever done in my life
I've ever done in my life
54
205704
4141
ကျွန်တော့်ဘဝမှာအခက်ခဲဆုံးလုပ်ခဲ့ရတာက
03:41
is move across the Atlantic
to New York City
to New York City
55
209845
2986
စိတ်ပညာပါရဂူဘွဲ့အတွက်
အတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာကိုဖြတ်ပြီး
အတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာကိုဖြတ်ပြီး
03:44
to get my doctorate in psychology.
56
212831
2986
နယူးယောက်မြို့ကိုသွားရတာပါပဲ
ကျွန်တော်တို့ဘဝမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်
ခွဲခွာရခြင်းဖြစ်ခဲ့တယ်
ခွဲခွာရခြင်းဖြစ်ခဲ့တယ်
03:47
We were apart then
for the first time in our lives,
for the first time in our lives,
57
215817
2986
အဲဒီလိုခွဲခွာရခြင်းဟာ ကျွန်တော်တို့
၂ယောက်လုံးအတွက်စိတ်မအီမသာဖြစ်စေတယ်
၂ယောက်လုံးအတွက်စိတ်မအီမသာဖြစ်စေတယ်
03:50
and the separation was
brutal for both of us.
brutal for both of us.
58
218803
3492
03:54
But while he remained among
family and friends,
family and friends,
59
222295
3169
ဒါပေမယ့် သူကတော့ မိသားစုတွေ
သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ကျန်ခဲ့ပါတယ်
သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ကျန်ခဲ့ပါတယ်
03:57
I was alone in a new country.
60
225464
3216
ကျွန်တော်တော့နိုင်ငံခြားမှာ
တစ်ယောက်တည်း
တစ်ယောက်တည်း
ကျွန်တော်တို့ဟာတစ်ဦးကိုတစ်ဦး
အရမ်းလွမ်းကြပါတယ်
အရမ်းလွမ်းကြပါတယ်
04:00
We missed each other terribly,
61
228680
1466
သို့သော် နိုင်ငံခြားဖုန်းခေါ်ဆိုခတွေက
စျေးကြီးတော့
စျေးကြီးတော့
04:02
but international phone calls were
really expensive then
really expensive then
62
230146
3327
ကျွန်တော်တို့ဟာ ရက်သတ္တပတ်၁ပတ်ကို
၅မိနစ်ပဲဖုန်းပြောဖို့ တတ်နိုင်ပါတယ်။
၅မိနစ်ပဲဖုန်းပြောဖို့ တတ်နိုင်ပါတယ်။
04:05
and we could only afford to speak
for five minutes a week.
for five minutes a week.
63
233473
4326
04:09
When our birthday rolled around,
64
237799
2604
ကျွန်တော်တို့မွေးနေ့ရောက်လာတော့
ပထမဆုံးအကြိမ်မွေးနေ့တူတူမကျင်းပရဘူးပေါ့
04:12
it was the first we wouldn't
be spending together.
be spending together.
65
240403
2437
ဒါကြောင့် ပုံအောပြီးဖုန်းကို
04:14
We decide to splurge, and that week
we would talk for 10 minutes.
we would talk for 10 minutes.
66
242840
4451
ဒီတပတ် ၁ဝမိနစ်ကြာအောင်ပြောကြမယ်
ဆုံးဖြတ်ကြတယ်
ဆုံးဖြတ်ကြတယ်
(ရယ်သံများ)
04:19
I spent the morning pacing around my room,
waiting for him to call --
waiting for him to call --
67
247291
3918
မနက်ခင်းကျတော့ အခန်းထဲမှာ
ဟိုဟိုဒီဒီလမ်းလျှောက်နေရင်း
ဟိုဟိုဒီဒီလမ်းလျှောက်နေရင်း
04:23
and waiting and waiting,
but the phone didn't ring.
but the phone didn't ring.
68
251209
6483
သူဖုန်းခေါ်လာမှာကိုစောင့်နေတယ်
စောင့်နေတယ်...
ဒါပေမဲ့ ဖုန်းမလာခဲ့ပါဘူး
04:29
Given the time difference, I assumed,
69
257692
2475
စံတော်ချိန်ကွာနေလို့
ကျွန်တော်ဒီလိုယူဆလိုက်တယ်
ကျွန်တော်ဒီလိုယူဆလိုက်တယ်
04:32
"Ok, he's out with friends,
he will call later."
he will call later."
70
260167
2641
"အိုကေ ဘော်ဒါတွေနဲ့ထွက်လည်နေတာ
နေမှာ ပြီးရင်သူဆက်မှာပေါ့"
နေမှာ ပြီးရင်သူဆက်မှာပေါ့"
04:34
There were no cell phones then.
71
262808
2045
ဖုန်းမရှိသေးလို့နေမှာပါ လို့
ဒါပေမဲ့ သူ့ဆီကဖုန်းမလာပါဘူး။
04:36
But he didn't.
72
264853
2185
04:39
And I began to realize that after
being away for over 10 months,
being away for over 10 months,
73
267038
4985
ဒါနဲ့ ဆယ်လတာဝေးကွာနေခဲ့ပြီး
ကျွန်တော်စတင်သတိထားမိတာလာက
ကျွန်တော်စတင်သတိထားမိတာလာက
04:44
he no longer missed me
the way I missed him.
the way I missed him.
74
272023
3810
ကျွန်တော်လွမ်းနေသလောက်
သူမလွမ်းဘူးဆိုတာပဲ
သူမလွမ်းဘူးဆိုတာပဲ
04:47
I knew he would call in the morning,
75
275833
1876
မနက်မှာဖုန်းခေါ်မယ်လို့သိနေပေမဲ့
04:49
but that night was one of the
saddest and longest nights of my life.
saddest and longest nights of my life.
76
277709
6876
အဲဒီညဟာကျွန်တော့်ဘဝအတွက်ဝမ်းအနည်းဆုံးနဲ့
အကြာဆုံးညတွေထဲကညတစ်ညဖြစ်ခဲ့တယ်
အကြာဆုံးညတွေထဲကညတစ်ညဖြစ်ခဲ့တယ်
04:56
I woke up the next morning.
77
284585
2277
နောက်နေ့မနက်အိပ်ရာနိုးလာပြီး
ဖုန်းကိုတစ်ချက်ဝေ့ကြည့်လိုက်တော့
04:58
I glanced down at the phone, and
I realized I had kicked it off the hook
I realized I had kicked it off the hook
78
286862
4275
မနေ့ကဟိုဟိုဒီဒီလမ်းလျှောက်ရင်း
ဖုန်းကြိုးကိုတိုက်မိသွားတာ
ဖုန်းကြိုးကိုတိုက်မိသွားတာ
05:03
when pacing the day before.
79
291137
3476
တွေ့လိုက်တယ်
အိပ်ရာကနေချက်ချင်းထ
05:06
I stumbled out off bed,
80
294613
1863
၁စက္ကန့်ကြာတော့
ဖုန်းမြည်လာတယ်
ဖုန်းမြည်လာတယ်
05:08
I put the phone back on the receiver,
and it rang a second later,
and it rang a second later,
81
296476
3157
05:11
and it was my brother,
and, boy, was he pissed.
and, boy, was he pissed.
82
299633
3973
ကျွန်တော့်ညီဆီကဖုန်းပေါ့
ဟုတ်တယ်
ဒီကောင်မူးများမူးနေလားမသိဘူး
ဒီကောင်မူးများမူးနေလားမသိဘူး
(ရယ်သံများ)
05:15
(Laughter)
83
303606
1922
သူ့ဘဝအတွက်လည်း ဝမ်းအနည်းဆုံးနဲ့
အကြာဆုံးသောညဖြစ်ခဲ့တာပဲ။
အကြာဆုံးသောညဖြစ်ခဲ့တာပဲ။
05:17
It was the saddest and longest
night of his life as well.
night of his life as well.
84
305528
3440
ဘာဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကျွန်တော်ပြောပြဖို့
ကြိုးစားနေတုန်းသူက
ကြိုးစားနေတုန်းသူက
05:20
Now I tried to explain what
happened, but he said,
happened, but he said,
85
308968
2592
05:23
"I don't understand.
If you saw I wasn't calling you,
If you saw I wasn't calling you,
86
311560
3028
"ငါဖုန်းမခေါ်မှန်းသိရင်
မင်းကဘာလို့
ငါ့ဆီကိုဖုန်းမဆက်လာတာလဲ
ငါ့ဆီကိုဖုန်းမဆက်လာတာလဲ
05:26
why didn't you just pick up
the phone and call me?"
the phone and call me?"
87
314588
4811
ငါနားမလည်ဘူး"
လို့ပြောတယ်
လို့ပြောတယ်
သူမှန်တယ်လေ
05:31
He was right. Why didn't I call him?
88
319399
4145
ကျွန်တော်ဘာလို့သူဆီ
ဖုန်းမဆက်ခဲ့မိပါလိမ့်?
ဖုန်းမဆက်ခဲ့မိပါလိမ့်?
ကျွန်တော့်အတွက်အဖြေမရှိခဲ့ပါဘူး။
05:35
I didn't have an answer then,
but I do today,
but I do today,
89
323544
3043
သို့သော်
ဒီနေ့တော့ဖြေနိုင်ပါပြီ
ဒီနေ့တော့ဖြေနိုင်ပါပြီ
05:38
and it's a simple one: loneliness.
90
326587
5055
ရိုးရိုးလေးပါပဲ။
အထီးကျန်ဆန်မှု။
05:43
Loneliness creates a
deep psychological wound,
deep psychological wound,
91
331642
4284
အထီးကျန်ဆန်တာကနက်ရှိုင်းတဲ့
စိတ်ဒဏ်ရာတစ်ခုအဖြစ်ဖန်တီးပါတယ်
စိတ်ဒဏ်ရာတစ်ခုအဖြစ်ဖန်တီးပါတယ်
05:47
one that distorts our perceptions
and scrambles our thinking.
and scrambles our thinking.
92
335926
3957
အဲ့ဒဏ်ရာက အသိအမြင်တွေဝေဝါးစေတယ်
အတွေးအခေါ်တွေ ရောထွေးစေတယ်
အတွေးအခေါ်တွေ ရောထွေးစေတယ်
အထီးကျန်ဆန်တာဟာ ပတ်ဝန်းကျင်က
တကယ်ဂရုစိုက်ပေမယ့် ဂရုမစိုက်ဘူးလို့
တကယ်ဂရုစိုက်ပေမယ့် ဂရုမစိုက်ဘူးလို့
05:51
It makes us believe that those around us
care much less than they actually do.
care much less than they actually do.
93
339883
5639
05:57
It make us really afraid to reach out,
94
345522
2830
ငါတို့စိတ်ကိုအယုံသွင်းပါတယ်
အထီးကျန်ဆန်တာကသင့်နှလုံးသားကို
အထီးကျန်ဆန်တာကသင့်နှလုံးသားကို
06:00
because why set yourself up
for rejection and heartache
for rejection and heartache
95
348352
3450
ခံနိုင်တာထက်ပိုပြီးနာကျင်လာရတဲ့အခါ
ငြင်းဆန်မှုတွေ စိတ်နှလုံးပူဆွေးမှုတွေက
ငြင်းဆန်မှုတွေ စိတ်နှလုံးပူဆွေးမှုတွေက
06:03
when your heart is already aching
more than you can stand?
more than you can stand?
96
351802
4472
သင့်ကိုလွမ်းခြုံလိုက်တော့
လူတွေနဲ့ဆက်ဆံရမှာကိုကြောက်လာစေတယ်
လူတွေနဲ့ဆက်ဆံရမှာကိုကြောက်လာစေတယ်
06:08
I was in the grips of real
loneliness back then,
loneliness back then,
97
356274
3264
ကျွန်တော်ဟာတကယ်ကို
အထီးကျန်ဆန်ခဲ့ရတယ်ဆိုပေမယ့်
အထီးကျန်ဆန်ခဲ့ရတယ်ဆိုပေမယ့်
06:11
but I was surrounded by people all day,
so it never occurred to me.
so it never occurred to me.
98
359538
4501
အချိန်တိုင်းလူတွေကကျွန်တော့်အနားမှာရှိပေး
နေကြတော့လူတွေနဲ့ထိတွေရမှာမကြောက်တော့ဘူး
နေကြတော့လူတွေနဲ့ထိတွေရမှာမကြောက်တော့ဘူး
06:16
But loneliness is defined
purely subjectively.
purely subjectively.
99
364039
4655
သို့သော် အထီးကျန်ဆန်မှုကို ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်
အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ကြည့်တော့
အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ကြည့်တော့
အထီးကျန်တာဟာ သင်က သင့်ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ကို
ခံစားချက်အရ သို့ လူမှုရေးအရ
ခံစားချက်အရ သို့ လူမှုရေးအရ
06:20
It depends solely on whether you feel
100
368694
2845
06:23
emotionally or socially disconnected
from those around you.
from those around you.
101
371539
3575
အဆက်အသွယ်ဖြတ်တောက်တာပါပဲ
06:27
And I did.
102
375114
1785
ကျွန်တော်လည်းလုပ်ခဲ့တယ်
06:28
There is a lot of research on loneliness,
and all of it is horrifying.
and all of it is horrifying.
103
376899
6464
အထီးကျန်ဆန်မှုအတွက်သုတေသနစာတမ်းတွေ
အများကြီးရှိပါတယ် နောက်ပြီးအားလုံးက
အများကြီးရှိပါတယ် နောက်ပြီးအားလုံးက
ကြောက်စရာကောင်းနေတယ်
အထီးကျန်ဆန်တာကစိတ်မအီမသာရုံလေးမဟုတ်ဘူးနော်
အထီးကျန်ဆန်တာကစိတ်မအီမသာရုံလေးမဟုတ်ဘူးနော်
06:35
Loneliness won't just make you
miserable, it will kill you.
miserable, it will kill you.
104
383363
4152
သင့်အသက်ကိုပါနုတ်သွားနိုင်တယ်
ကျွန်တော် စနေတာမဟုတ်ဘူးနော်
06:39
I'm not kidding.
105
387515
1418
06:40
Chronic loneliness increases your
likelihood of an early death
likelihood of an early death
106
388933
3734
နာတာရှည်အထီးကျန်ဆန်နေသူက
စောစောသေဖို့
စောစောသေဖို့
၁၄ရာနှုန်းပိုများပါတယ်
06:44
by 14 percent.
107
392667
3991
တစ်ဆယ့်လေးရာခိုင်နှုန်းပါ
အထီးကျန်ဆန်မှုဟာ သွေးကိုတိုးစေတယ်
06:48
Loneliness causes high blood pressure,
high cholesterol.
high cholesterol.
108
396658
4023
သွေးတွင်းအဆီဓာတ်တွေများစေပါတယ်
06:52
It even suppress the functioning
of your immune system,
of your immune system,
109
400681
3876
ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ခုခံစွမ်းအားစနစ်ကိုတောင်
ဖိနှိပ်ကာ
ဖိနှိပ်ကာ
06:56
making you vulnerable to all kinds
of illnesses and diseases.
of illnesses and diseases.
110
404557
4251
ရောဂါဘယပေါင်းစုံကို လက်ယက်ခေါ်ပေးနေသေးတယ်
တကယ်တော့
အားလုံးပေါင်းပြီးနိဂုံးချုပ်ပြောရရင်
အားလုံးပေါင်းပြီးနိဂုံးချုပ်ပြောရရင်
07:00
In fact, scientists have concluded
that taken together,
that taken together,
111
408808
3561
နာတာရှည်အထီးကျန်ဆန်နေသူဟာ
သူ့ရဲ့ရေရှည်ကျန်းမာရေးအတွက်ကော
သူ့ရဲ့ရေရှည်ကျန်းမာရေးအတွက်ကော
07:04
chronic loneliness poses as
significant a risk
significant a risk
112
412369
3621
အသက်ရှည်ဖို့အတွက်ပါ
စီးကရက်သောက်တာလောက်နီးနီး
စီးကရက်သောက်တာလောက်နီးနီး
07:07
for your longterm health and
longevity as cigarette smoking.
longevity as cigarette smoking.
113
415990
4391
အန္တရာယ်များပါတယ်
07:12
Now cigarette packs come with warnings
saying, "This could kill you."
saying, "This could kill you."
114
420381
4652
အခုဆိုဆေးလိပ်ဗူးတွေမှာ သင့်ကိုသေစေနိုင်တယ်
လို့သတိပေးစာတွေကပ်ထားပါတယ်
လို့သတိပေးစာတွေကပ်ထားပါတယ်
ဒါပေမယ့် အထီးကျန်ဆန်မှုမှာတော့မကပ်ထားဘူး
07:17
But loneliness doesn't.
115
425033
2372
ဒါမို့ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
07:19
And that's why it's so important that
we prioritize our psychological health,
we prioritize our psychological health,
116
427405
4502
ကျန်းမာရေးကို
ဦးစားပေးဖို့အရေးကြီးတာပေါ့
ဦးစားပေးဖို့အရေးကြီးတာပေါ့
07:23
that we practice emotional hygiene.
117
431907
3403
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာဖို့
ကျွန်တော်တို့လေ့ကျင့်ရပါတယ်
ကျွန်တော်တို့လေ့ကျင့်ရပါတယ်
07:27
Because you can't treat
a psychological wound
a psychological wound
118
435310
2972
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့
စိတ်ဒဏ်ရာကိုကျွန်တော်တို့မကုသနိုင်ဘူးလေ
စိတ်ဒဏ်ရာကိုကျွန်တော်တို့မကုသနိုင်ဘူးလေ
အကယ်၍သင်စိတ်ဒဏ်ရာရတာလုံး၀မသိခဲ့ဘူးဆိုရင်
ခံစားချက်ပိုင်းဆိုင်ရာနာကျင်မှုကိုသတိရပါ
ခံစားချက်ပိုင်းဆိုင်ရာနာကျင်မှုကိုသတိရပါ
07:30
if you don't even know you're injured.
119
438282
3230
အထီးကျန်ဆန်မှုဟာ
ကျွန်တော်တို့ရဲ့အတွေးအမြင်တွေကို
ကျွန်တော်တို့ရဲ့အတွေးအမြင်တွေကို
07:34
Loneliness isn't the only
psychological wound
psychological wound
120
442153
2791
07:36
that distorts our perceptions
and misleads us.
and misleads us.
121
444944
3468
ကောက်ကွေးစေရုံတင်မကဘူး
ကျွန်တော်တို့ကိုပါအမှားတွေလုပ်မိစေတယ်
ကျွန်တော်တို့ကိုပါအမှားတွေလုပ်မိစေတယ်
07:40
Failure does that as well.
122
448412
3406
ရှုံးနိမ့်မှုကလည်းအလားတူပါပဲ။
ကျွန်တော်ကလေးထိန်းကျောင်းတစ်ခုကို
သွားလည်တော့
သွားလည်တော့
07:43
I once visited a day care center,
123
451818
2182
07:46
where I saw three toddlers
play with identical plastic toys.
play with identical plastic toys.
124
454000
5204
ကလေးသုံးယောက်ဟာ တူညီတဲ့
ပလပ်စတစ်ရုပ်လေးတွေနဲ့ကစားနေတာတွေ့ခဲ့တယ်
ပလပ်စတစ်ရုပ်လေးတွေနဲ့ကစားနေတာတွေ့ခဲ့တယ်
အနီရောင်ခလုပ်လေးကိုတွန်းလိုက်ရင်
ချစ်စရာခွေးရုပ်လေးထွက်လာတယ်
ချစ်စရာခွေးရုပ်လေးထွက်လာတယ်
07:51
You had to slide the red button,
and a cute doggie would pop out.
and a cute doggie would pop out.
125
459204
4700
မိန်းကလေးတစ်ယောက်က ခရမ်းရောင်ခလုပ်ကို
ဆွဲလိုက်တွန်းလိုက်လုပ်နေတယ်
ဆွဲလိုက်တွန်းလိုက်လုပ်နေတယ်
07:55
One little girl tried pulling the
purple button, then pushing it,
purple button, then pushing it,
126
463905
4650
ပြီးတော့ထိုင်ချလိုက်ပြီး
အောက်နှုတ်ခမ်းတုန်တုန်နဲ့
အောက်နှုတ်ခမ်းတုန်တုန်နဲ့
08:00
and then she just sat back and looked
at the box, with her lower lip trembling.
at the box, with her lower lip trembling.
127
468555
4362
အရုပ်ကိုကြည့်နေတယ်
08:04
The little boy next to her
watched this happen,
watched this happen,
128
472917
3187
သူ့ဘေးနားကကောင်လေးကတော့
သူ့ရဲ့ဖြစ်ပျက်ပုံကိုကြည့်နေပြီး
သူ့ရဲ့ဖြစ်ပျက်ပုံကိုကြည့်နေပြီး
08:08
then turned to his box and and burst
into tears without even touching it.
into tears without even touching it.
129
476104
5260
သူ့အရုပ်ပေါ်ကခလုပ်တွေကိုနှိပ်ကြည့်မနေ
တော့ဘဲ မျက်ရည်ပေါက်ပေါက်ကျအောင်ငိုတော့တယ်
တော့ဘဲ မျက်ရည်ပေါက်ပေါက်ကျအောင်ငိုတော့တယ်
အဲ့အချိန်မှာ နောက်ကောင်မလေးတစ်ယောက်က
အနီရောင်ခလုပ်ကို တွန်းမမိမချင်း
အနီရောင်ခလုပ်ကို တွန်းမမိမချင်း
08:13
Meanwhile, another little girl tried
everything she could think of
everything she could think of
130
481364
3243
08:16
until she slid the red button,
131
484607
1808
သူနားလည်သမျှကြိုးစားနေပါတယ်
08:18
the cute doggie popped out,
and she squealed with delight.
and she squealed with delight.
132
486415
4117
ချစ်စရာခွေးရုပ်လေးထွက်လာတော့
ပျော်ရွှင်စွာအော်ဟစ်ပါလေရော
ပျော်ရွှင်စွာအော်ဟစ်ပါလေရော
ဒါကြောင့် တူညီတဲ့ပလပ်စတစ်ရုပ်တွေနဲ့
ကလေး၃ယောက်ဟာ
ကလေး၃ယောက်ဟာ
08:22
So three toddlers with
identical plastic toys,
identical plastic toys,
133
490532
3393
08:25
but with very different
reactions to failure.
reactions to failure.
134
493925
4032
ရှုံးနိမ့်မှုကို ကွဲပြားစွာတုံ့ပြန်ကြပါတယ်
ပထမကလေးနှစ်ယောက်ဟာ အနီရောင်ခလုပ်ကို
အောင်မြင်စွာတွန်းနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်
အောင်မြင်စွာတွန်းနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်
08:29
The first two toddlers were perfectly
capable of sliding a red button.
capable of sliding a red button.
135
497957
4321
08:34
The only thing that prevented
them from succeeding
them from succeeding
136
502278
3312
ဒီလိုအောင်မြင်မှုမရအောင်
တစ်ခုတည်းသောတားဆီးထားတဲ့အရာကတော့
တစ်ခုတည်းသောတားဆီးထားတဲ့အရာကတော့
08:37
was that their mind tricked them
into believing they could not.
into believing they could not.
137
505590
4330
အောင်မြင်အောင်လုပ်နိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူးလေလို့
သူတို့ကိုလှည့်စားထားတဲ့စိတ် ပါပဲ
သူတို့ကိုလှည့်စားထားတဲ့စိတ် ပါပဲ
08:41
Now, adults get tricked this way
as well, all the time.
as well, all the time.
138
509920
4050
လူကြီးတွေလည်းဒီလိုပါပဲ
အချိန်တိုင်းလှည့်စားခံနေရပါတယ်
အချိန်တိုင်းလှည့်စားခံနေရပါတယ်
08:45
In fact, we all have a default set of
feelings and beliefs that gets triggered
feelings and beliefs that gets triggered
139
513970
6439
တကယ်တော့ကျွန်တော်တို့မှာ စိတ်အနှောက်အယှက်
ဖြစ်စရာတွေ ပြဿနာတွေပေါ်လာတိုင်း
ဖြစ်စရာတွေ ပြဿနာတွေပေါ်လာတိုင်း
ထကြွလာတတ်တဲ့ မကောင်းတဲ့စိတ်ခံစားချက်နဲ့
ယုံကြည်မှုတွေရှိနေပါတယ်
ယုံကြည်မှုတွေရှိနေပါတယ်
08:52
whenever we encounter
frustrations and setbacks.
frustrations and setbacks.
140
520409
3176
သင်ဟာရှုံနိမ့်မှုကို ဘယ်လိုတုံ့ပြန်လဲဆိုတာ
သတိထားမိပါသလား။
သတိထားမိပါသလား။
08:55
Are you aware of how
your mind reacts to failure?
your mind reacts to failure?
141
523585
3119
08:58
You need to be.
142
526704
1329
သတိထားမိသင့်ပါတယ်။
09:00
Because if your mind tries to convince you
you're incapable of something
you're incapable of something
143
528033
4281
ဘာလို့လဲဆိုတော့
သင့်ကိုမလုပ်နိုင်လောက်ပါဘူးလို့
သင့်ကိုမလုပ်နိုင်လောက်ပါဘူးလို့
သင့်စိတ်ကိုအယုံသွင်းရင်
သင်ယုံမိမှာမလို့ပဲ။
သင်ယုံမိမှာမလို့ပဲ။
09:04
and you believe it,
144
532314
1649
ရှုံးနိမ့်ခဲ့တဲ့ကလေးနှစ်ယောက်လိုပဲ
သင်လည်းအားကိုးရာမဲ့ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်
သင်လည်းအားကိုးရာမဲ့ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်
09:05
then like those two toddlers,
you'll begin to feel helpless
you'll begin to feel helpless
145
533963
3298
နောက် သင်ကြိုးစားနေတာကိုရပ်ချင်ရပ်လိုက်မယ်
(သို့)မကြိုးစားတော့ပဲနေချင်နေလိုက်မယ်
(သို့)မကြိုးစားတော့ပဲနေချင်နေလိုက်မယ်
09:09
and you'll stop trying too soon,
or you won't even try at all.
or you won't even try at all.
146
537261
3598
09:12
And then you'll be even more
convinced you can't succeed.
convinced you can't succeed.
147
540859
3108
ဒါဆို မအောင်မြင်နိုင်တော့ပါဘူးလို့
သင့်ကိုယ်သင် ပိုထင်လာလိမ့်မယ်
သင့်ကိုယ်သင် ပိုထင်လာလိမ့်မယ်
09:15
You see, that's why so many people
function below their actual potential.
function below their actual potential.
148
543967
4618
ဒါကြောင့် လူတွေဟာသူတို့တကယ်ရှိရမယ့်
စွမ်းရည်ထက်နိမ့်ပြီးလုပ်ဆောင်နေကြတာပါ
စွမ်းရည်ထက်နိမ့်ပြီးလုပ်ဆောင်နေကြတာပါ
09:20
Because somewhere along the way,
sometimes a single failure
sometimes a single failure
149
548585
3674
ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဘဝတစ်လျှောက် တစ်နေရာမှာ
တခါတရံ ရှုံးနိမ့်မှုတစ်ခုဟာ
တခါတရံ ရှုံးနိမ့်မှုတစ်ခုဟာ
09:24
convinced them that they couldn't
succeed, and they believed it.
succeed, and they believed it.
150
552259
3630
သူတို့မအောင်မြင်နိုင်ဘူးလို့အယုံသွင်းတယ်
နောက်ပြီး သူတို့က ယုံလိုက်ကြတယ်
နောက်ပြီး သူတို့က ယုံလိုက်ကြတယ်
09:27
Once we become convinced of something,
it's very difficult to change our mind.
it's very difficult to change our mind.
151
555893
6073
ကျွန်တော်တို့ဟာတစုံတခုကိုယုံကြည်လိုက်ပြီ
ဆိုရင်ပြန်ပြင်ဖို့အတော်ခဲယဉ်းသွားပါပြီ
ဆိုရင်ပြန်ပြင်ဖို့အတော်ခဲယဉ်းသွားပါပြီ
ကျွန်တော်ဒီသင်ခန်းစာကိုခက်ခဲစွာသင်ယူခဲ့ရတာ
ကျွန်တော်နဲ့ကျွန်တော့်ညီ
ကျွန်တော်နဲ့ကျွန်တော့်ညီ
09:33
I learned that lesson the hard way
when I was a teenager with my brother.
when I was a teenager with my brother.
152
561966
4065
ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တုန်းက ကျွန်တော်တို့
သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ညအမှောင်ထဲ
သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ညအမှောင်ထဲ
09:38
We were driving with friends
down a dark road at night,
down a dark road at night,
153
566031
3359
ကားမောင်းတော့ ရဲကားက
ကျွန်တော်တို့ကားကိုတားတယ်
ကျွန်တော်တို့ကားကိုတားတယ်
09:41
when a police car stopped us.
154
569390
1542
09:42
There had been a robbery in the area
and they were looking for suspects.
and they were looking for suspects.
155
570932
3412
ဒီနယ်မြေမှာ လုယက်မှုတွေရှိတော့
သံသယဖြစ်ဖွယ်တွေရှာပါတယ်
သံသယဖြစ်ဖွယ်တွေရှာပါတယ်
09:46
The officer approached the car, and he
shined his flashlight on the driver,
shined his flashlight on the driver,
156
574344
3943
ရဲအရာရှိက ကားအနားကပ်လာပြီး
သူ့ဓာတ်မီးက ကားမောင်းသူကိုထိုးလိုက်တယ်
သူ့ဓာတ်မီးက ကားမောင်းသူကိုထိုးလိုက်တယ်
09:50
then on my brother in the front seat,
and then on me.
and then on me.
157
578287
4284
ကားရှေ့ခန်းမှာကျွန်တော့်ညီထိုင်တယ်
နောက်မှာကျွန်တော်ပေါ့
ရဲအရာရှိက မျက်ဆန်ပြူးကြီးနဲ့ကြည့်ပြီး
ဒီလိုပြောလိုက်တယ်
ဒီလိုပြောလိုက်တယ်
09:54
And his eyes opened wide and he said,
158
582571
2203
09:56
"Where have I seen your face before?"
159
584774
2203
မင်းမျက်နှာကိုငါအရင်က
ဘယ်နေရာမှာတွေ့ဖူးတာပါလိမ့်?
ဘယ်နေရာမှာတွေ့ဖူးတာပါလိမ့်?
09:58
(Laughter)
160
586977
3098
(ရယ်သံများ)
10:02
And I said, "In the front seat."
161
590075
3721
ကျွန်တော်က
ရှေ့ခုံမှာလေ လို့ပြောလိုက်တယ်
(ရယ်သံများ)
10:05
(Laughter)
162
593796
2511
ဒါပေမဲ့ အဲ့လိုပြောလိုက်တာသူ့ဖို့
အဓိပ္ပါယ်မရှိစေဘဲ
အဓိပ္ပါယ်မရှိစေဘဲ
10:08
But that made no sense
to him whatsoever.
to him whatsoever.
163
596307
2506
ကျွန်တော့်ကိုဆေးကြောင်နေတယ်လို့
သူထင်သွားတယ်
သူထင်သွားတယ်
10:10
So now he thought I was on drugs.
164
598813
2324
(ရယ်သံများ)
10:13
(Laughter)
165
601137
1134
ဒါနဲ့ကားထဲကကျွန်တော့်ကိုဆွဲထုတ်ပြီး
ရှာဖွေပါတော့တယ်
ရှာဖွေပါတော့တယ်
10:14
So he drags me out of the car,
he searches me,
he searches me,
166
602271
2524
ရဲကားနားခေါ်သွားပြီး
10:16
he marches me over to the police car,
167
604795
2005
ကျွန်တော့်မှာရဲမှုခင်းလုံးဝမရှိကြောင်း
အတည်ပြုပြီးမှ
အတည်ပြုပြီးမှ
10:18
and only when he verified
I didn't have a police record,
I didn't have a police record,
168
606800
2965
10:21
could I show him
I had a twin in the front seat.
I had a twin in the front seat.
169
609765
4466
ကျွန်တော့်အမြွာညီကားရှေ့မှာထိုင်နေတာ
သူ့ကိုပြလိုက်တယ်
သူ့ကိုပြလိုက်တယ်
ကျွန်တော်တို့ကားမောင်းထွက်သွား
ပြီးတာတောင်မှ
ပြီးတာတောင်မှ
10:26
But even as we were driving away,
you could see by the look on his face
you could see by the look on his face
170
614231
3417
သူ့မျက်နှာကိုကြည့်လိုက်ရင်
ကျွန်တော်တစ်ခုခုခိုးပြီး
ကျွန်တော်တစ်ခုခုခိုးပြီး
10:29
he was convinced that I was
getting away with something.
getting away with something.
171
617648
5006
ထွက်ပြေးသွားတယ်လို့သူ့စိတ်ထဲထင်နေတုန်းပဲ
(ရယ်သံများ)
10:34
Our mind is hard to change
once we become convinced.
once we become convinced.
172
622655
4014
ကျွန်တော်တို့ရဲ့စိတ်ကတစ်ခါယုံမိပြီးသွားရင်
ပြန်ပြင်ဖို့တော်တော်ခက်သွားပါတယ်
ပြန်ပြင်ဖို့တော်တော်ခက်သွားပါတယ်
10:38
So it might be very natural to feel
demoralized and defeated after you fail.
demoralized and defeated after you fail.
173
626669
4762
ရှုံးနိမ့်ပြီးလို့ စိတ်ဓာတ်ကျတာတွေ
လက်လျှော့လိုက်တာတွေဟာ
လက်လျှော့လိုက်တာတွေဟာ
သဘာဝကျလွန်းပါတယ်
10:43
But you cannot allow yourself to become
convinced you can't succeed.
convinced you can't succeed.
174
631431
4811
ဒါပေမဲ့ သင့်ကိုမအောင်မြင်နိုင်တော့ဘူးလို့
အယုံသွင်းတာကိုငြင်းဆန်နိုင်ပါတယ်
အယုံသွင်းတာကိုငြင်းဆန်နိုင်ပါတယ်
10:48
You have to fight
feelings of helplessness.
feelings of helplessness.
175
636242
2590
အားကိုးရာမဲ့နေတဲ့ခံစားချက်ကို
သင်ကိုယ်တိုင်ဖယ်ရှားရလိမ့်မယ်
သင်ကိုယ်တိုင်ဖယ်ရှားရလိမ့်မယ်
10:50
You have to gain control
over the situation.
over the situation.
176
638832
3561
အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး
ကျွန်တော်တို့စိတ်ကို ထိန်းချုပ်ရပါလိမ့်မယ်
ကျွန်တော်တို့စိတ်ကို ထိန်းချုပ်ရပါလိမ့်မယ်
10:54
And you have to break this kind of
negative cycle before it begins.
negative cycle before it begins.
177
642393
4508
အဲဒီလိုဆန့်ကျင်ဖက်သဘောဆောင်တဲ့
စက်ဝန်းတွေ မဖြစ်တည်ကပင်
စက်ဝန်းတွေ မဖြစ်တည်ကပင်
ကျွန်တော်တို့ဖြတ်ထားဖို့လိုတယ်
(စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာယိုစိမ့်မှု
ရပ်တန့်ပစ်ပါ)
ရပ်တန့်ပစ်ပါ)
11:00
Our minds and our feelings,
178
648191
2345
ကျွန်တော်တို့ရဲ့စိတ်နဲ့ခံစားချက်တွေဟာ
11:02
they're not the trustworthy friends
we thought they were.
we thought they were.
179
650536
3105
ကျွန်တော်တို့ထင်သလို့
ကျွန်တော်တို့အပေါ်သစ္စာရှိတာမဟုတ်ပါဘူး
ကျွန်တော်တို့အပေါ်သစ္စာရှိတာမဟုတ်ပါဘူး
11:05
They are more like a really moody friend,
180
653641
2725
သူတို့ဟာ စိတ်ဂနာမငြိမ်တဲ့သူငယ်ချင်းတွေနဲ့
တူတယ်
တူတယ်
11:08
who can be totally supportive one minute,
and really unpleasant the next.
and really unpleasant the next.
181
656366
5445
တစ်မိနစ်လောက် အားပေးထောက်ခံနေပေမယ့်
နောက်မိနစ်မှာစိတ်မချမ်းမြေ့စရာတွေဖြစ်စေတယ်
နောက်မိနစ်မှာစိတ်မချမ်းမြေ့စရာတွေဖြစ်စေတယ်
11:13
I once worked with this woman
182
661811
1875
ကျွန်တော်ဟာ အိမ်ထောင်သက်အနှစ်၂ဝလောက်ရှိတဲ့
11:15
who after 20 years marriage
and an extremely ugly divorce,
and an extremely ugly divorce,
183
663686
4287
ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အိမ်ထောင်ကွဲထားတဲ့
11:19
was finally ready for her first date.
184
667973
2353
အမျိုးသမီးတစ်ယောက်နဲ့အလုပ်တူတူလုပ်ဖူးတယ်
11:22
She had met this guy online, and he
seemed nice and he seemed successful,
seemed nice and he seemed successful,
185
670326
4632
သူမဟာ အွန်လိုင်းပေါ်မှာတွေ့တဲ့
အမျိုးသားတစ်ယောက်နဲ့
အမျိုးသားတစ်ယောက်နဲ့
ပထမအကြိမ်တွေ့ဆုံဖို့အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါပြီ
သူဟာအောင်မြင်ပြီး
သူဟာအောင်မြင်ပြီး
11:26
and most importantly,
he seemed really into her.
he seemed really into her.
186
674958
3555
ကြည့်ကောင်းတဲ့သူတစ်ယောက်
အရေးကြီးဆုံးကသူမအတွက်အမှန်ကန်လို့ထင်ခဲ့တယ်
အရေးကြီးဆုံးကသူမအတွက်အမှန်ကန်လို့ထင်ခဲ့တယ်
11:30
So she was very excited,
she bought a new dress,
she bought a new dress,
187
678513
3071
ဒါမို့သူမစိတ်တွေလုပ်ရှားနေတယ်
အ၀တ်အစားတစ်စုံအသစ်ဝယ်လိုက်တယ်
အ၀တ်အစားတစ်စုံအသစ်ဝယ်လိုက်တယ်
သူတို့နှစ်ယောက်ဂုဏ်သရေရှိတဲ့နယူးယောက်က
ဘားတစ်ခုမှာဆုံကြရင်းအဖျော်ယမကာသောက်ကြတယ်
ဘားတစ်ခုမှာဆုံကြရင်းအဖျော်ယမကာသောက်ကြတယ်
11:33
and they met at an upscale
New York City bar for a drink.
New York City bar for a drink.
188
681584
4083
ဆုံကြပြီး ၁ဝမိနစ်လောက်နေတော့
အဲ့အမျိုးသားဟာ မတ်တပ်ထရပ်ကာ
အဲ့အမျိုးသားဟာ မတ်တပ်ထရပ်ကာ
11:37
Ten minutes into the date,
the man stands up and says,
the man stands up and says,
189
685667
3571
ကျွန်တော် ခင်ဗျားကိုစိတ်မဝင်စားဘူး
လို့ပြောပြီးထွက်သွားတယ်
လို့ပြောပြီးထွက်သွားတယ်
11:41
"I'm not interested," and walks out.
190
689238
4080
11:45
Rejection is extremely painful.
191
693318
4254
ငြင်းပယ်ခြင်းဟာသိပ်ကိုနာကျင်လွန်းလှပါတယ်
ဒီအမျိုးသမီးဟာမလှုပ်နိုင်အောင်
နာကျင်ခဲ့ရပါတယ်
နာကျင်ခဲ့ရပါတယ်
11:49
The woman was so hurt she couldn't move.
All she could do was call a friend.
All she could do was call a friend.
192
697572
4445
သူလုပ်နိုင်ခဲ့တာက
သူ့သူငယ်ချင်းဆီဖုန်းဆက်ဖို့ပဲ
သူ့သူငယ်ချင်းဆီဖုန်းဆက်ဖို့ပဲ
11:54
Here's what the friend said:
"Well, what do you expect?
"Well, what do you expect?
193
702017
4732
အဲ့မှာ သူငယ်ချင်းကပြောတယ်
"ဟုတ်ပြီ မင်းကဘာကိုမျှော်လင့်နေတာလဲ
"ဟုတ်ပြီ မင်းကဘာကိုမျှော်လင့်နေတာလဲ
11:58
You have big hips,
you have nothing interesting to say,
you have nothing interesting to say,
194
706749
3473
မင်းမှာတင်ပါးကြီးကြီးရှိတယ်
မင်းမှာစိတ်ဝင်စားစရာစကားပြောဖို့မရှိဘူး
မင်းမှာစိတ်ဝင်စားစရာစကားပြောဖို့မရှိဘူး
ဘာလို့ချောမောခန့်ညားတဲ့
အမျိုးသားတစ်ယောက်က
အမျိုးသားတစ်ယောက်က
12:02
why would a handsome,
successful man like that
successful man like that
195
710222
2624
12:04
ever go out with a loser like you?"
196
712846
4084
နင့်လို အရှုံးသမားတစ်ယောက်အနေနဲ့
ချိန်းရတာလဲ
ချိန်းရတာလဲ
သိပ်ကိုကြမ်းကြုတ်တဲ့သူငယ်ချင်းပဲဆိုပြီး
အံသြမှင်သက်သွားတယ်မလား။ဟုတ်တယ်။
အံသြမှင်သက်သွားတယ်မလား။ဟုတ်တယ်။
12:08
Shocking, right, that a friend
could be so cruel?
could be so cruel?
197
716930
3095
သို့သော် အကယ်၍ အဲ့လိုပြောတာတွေက
သူငယ်ချင်းမဟုတ်ဘူးလို့ကျွန်တော်ပြောရင်
သူငယ်ချင်းမဟုတ်ဘူးလို့ကျွန်တော်ပြောရင်
12:12
But it would be much less shocking
198
720025
2655
12:14
if I told you it wasn't
the friend who said that.
the friend who said that.
199
722680
2877
ခင်ဗျားတို့အဲ့လောက်ကြီးအံ့သြမှင်သက်
နေတော့မှာမဟုတ်ဘူး
နေတော့မှာမဟုတ်ဘူး
12:17
It's what the woman said to herself.
200
725557
2955
အဲ့ဒီမျိုးသမီးက သူ့ဘာသာပြန်ပြောတာမျိုးပေါ့
အဲဒီလိုပဲ ကျွန်တော်တို့တွေကတစ်စုံတစ်ခုကို
လုပ်လိုက်ကြတယ်
လုပ်လိုက်ကြတယ်
12:20
And that's something we all do,
especially after a rejection.
especially after a rejection.
201
728512
4498
အထူးသဖြင့် ငြင်းပယ်ခြင်းခံရပြီးတဲ့အခါပေါ့
12:25
We all start thinking of all our faults
and all our shortcomings,
and all our shortcomings,
202
733010
3547
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့အမှားတွေ
ချို့ယွင်းချက်တွေ
ချို့ယွင်းချက်တွေ
12:28
what we wish we were,
what we wish we weren't,
what we wish we weren't,
203
736557
2234
ဖြစ်ချင်ခဲ့တာတွေ မဖြစ်ချင်ခဲ့တာတွေ
ကို စတွေးတယ်၊
ကို စတွေးတယ်၊
12:30
we call ourselves names.
204
738791
1378
ကိုယ့်အမည်နာမတွေရေရွတ်တော့တယ်
12:32
Maybe not as harshly, but we all do it.
205
740169
3360
ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းမဟုတ်တောင်
အဲဒီလိုလုပ်ကြတယ်
အဲဒီလိုလုပ်ကြတယ်
ကျွန်တော်တို့လုပ်တာတွေကစိတ်ဝင်စားစရာပဲ
12:35
And it's interesting that we do, because
our self-esteem is already hurting.
our self-esteem is already hurting.
206
743529
4851
ဘာလို့လဲဆိုတော့အတွင်းစိတ်ကထိခိုက်နေလို့ပဲ
ဒါကိုမှ ဘာလို့ ထပ်ထပ်ပြီး
ဖျက်ဆီးချင်ရတာလဲ။
ဖျက်ဆီးချင်ရတာလဲ။
12:40
Why would we want to go
and damage it even further?
and damage it even further?
207
748380
2960
ကျနော်တို့ဟာ ကိုယ်ခန္ဓာဒဏ်ရာကို
ပိုဆိုးအောင် တမင်လုပ်လေ့မရှိဘူး၊
ပိုဆိုးအောင် တမင်လုပ်လေ့မရှိဘူး၊
12:43
We wouldn't make a physical injury
worse on purpose.
worse on purpose.
208
751340
2641
ဓားတစ်ချောင်းယူပြီး ဘယ်လောက်
နက်အောင် လုပ်လို့ရမလဲ
နက်အောင် လုပ်လို့ရမလဲ
12:45
You wouldn't get a cut on your arm
and decide, "Oh, I know!
and decide, "Oh, I know!
209
753981
2929
ဆိုပြီး ကိုယ့်လက်မောင်းကို
လှီးဖြတ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး
လှီးဖြတ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး
12:48
I'm going to take a knife and see
how much deeper I can make it."
how much deeper I can make it."
210
756910
3609
စိတ်ဒဏ်ရာတွေကိုကျတော့ အချိန်တိုင်း
ကျွန်တော်တို့ အဲ့လိုပြုမူကြတယ်
ကျွန်တော်တို့ အဲ့လိုပြုမူကြတယ်
12:52
But we do that with psychological
injuries all the time.
injuries all the time.
211
760519
3454
12:55
Why? Because of poor emotional hygiene.
212
763973
3692
ဘာလို့လဲ။ ဘာလို့လဲဆို
စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအားနည်းနေလို့ပါ
စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအားနည်းနေလို့ပါ
ဘာလို့လဲဆို ကျွန်တော်တို့ဟာ
စိတ်ကျန်းမာရေးကိုဦးစားမပေးလို့ပဲ
စိတ်ကျန်းမာရေးကိုဦးစားမပေးလို့ပဲ
12:59
Because we don't prioritize
our psychological health.
our psychological health.
213
767665
2722
13:02
We know from dozens of studies
that when your self-esteem is lower,
that when your self-esteem is lower,
214
770387
3863
လေ့လာမှုပေါင်းဒါဇင်နဲ့ချီပြီးသိလာရတာက
ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်ယုံကြည်မှုနည်းလေလေ
ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်ယုံကြည်မှုနည်းလေလေ
13:06
you are more vulnerable to
stress and to anxiety,
stress and to anxiety,
215
774250
3673
စိတ်ဖိစီးမှုတွေပူပန်သောကတွေများများလာပါတယ်
13:09
that failures and rejections hurt more
and it takes longer to recover from them.
and it takes longer to recover from them.
216
777923
5223
အဲ့ဒါကြောင့်ကျဆုံးမှုတွေ
ငြင်းပယ်မှုတွေကိုပိုခံစားရစေပါတယ်
ငြင်းပယ်မှုတွေကိုပိုခံစားရစေပါတယ်
နောက်ပြီးပြန်ကောင်းဖို့အချိန်တွေအများကြီး
ကြာပါလိမ့်မယ်
ကြာပါလိမ့်မယ်
13:15
So when you get rejected,
the first thing you should be doing
the first thing you should be doing
217
783146
3179
ဒါကြောင့်ကျွန်တော်တို့ငြင်းပယ်ခံရပြီဆိုရင်
ပထမဆုံးလုပ်သင့်တာကတော့
ပထမဆုံးလုပ်သင့်တာကတော့
13:18
is to revive your self-esteem, not
join Fight Club and beat it into a pulp.
join Fight Club and beat it into a pulp.
218
786325
6229
ကိုယ့်ရဲ့ယုံကြည်မှုကိုအားပေးဖို့ပါပဲ
ငြင်းပယ်မှုတွေတိုက်ပွဲမဝင်ဘဲ
အားပျော့သွားအောင်လုပ်လိုက်ပါ
အားပျော့သွားအောင်လုပ်လိုက်ပါ
13:24
When you're in emotional pain,
219
792554
2905
သင်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာကျင်နေတဲ့အခါ
13:27
treat yourself with the same compassion
you would expect from a truly good friend.
you would expect from a truly good friend.
220
795459
6113
သူငယ်ချင်းကောင်းတစ်ယောက်ဆီက
သင်မျှော်လင့်နေတဲ့
သင်မျှော်လင့်နေတဲ့
မေတ္တာအကြင်နာအတိုင်း သင့်ကိုသင်
ပေးလိုက်ပါ
ပေးလိုက်ပါ
(သင့်တန်ဖိုး သင်ကာကွယ်ပါ)
13:35
We have to catch our unhealthy
psychological habits and change them.
psychological habits and change them.
221
803122
4436
ကျွန်တော်တို့ဆီမှာစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
အကျင့်ဆိုးတွေရှိနေတတ်ပါတယ် ပြောင်းလဲပစ်ပါ
အကျင့်ဆိုးတွေရှိနေတတ်ပါတယ် ပြောင်းလဲပစ်ပါ
13:39
One of unhealthiest and most common
is called rumination.
is called rumination.
222
807558
4670
အဆိုးဆုံးနဲ့ အဖြစ်များဆုံးသော
အကျင့်ဆိုးတစ်ခုကတော့ စားမြုံပြန်ခြင်းပါပဲ
အကျင့်ဆိုးတစ်ခုကတော့ စားမြုံပြန်ခြင်းပါပဲ
13:44
To ruminate means to chew over.
223
812228
2761
စားမြုံပြန်တယ်ဆိုတာ
အေးဆေးစဉ်းစားတွေးတောတာပေါ့
အေးဆေးစဉ်းစားတွေးတောတာပေါ့
သင့်သူဌေးက သင့်ကိုအော်ငေါက်လိုက်တဲ့အခါ
13:46
It's when your boss yells at you, or your
professor makes you feel stupid in class,
professor makes you feel stupid in class,
224
814989
4371
(သို့)သင့်ဆရာကသင့်ကိုအခန်းထဲ
အသုံးမကျသူလို့ထင်အောင်လုပ်တဲ့အခါ
အသုံးမကျသူလို့ထင်အောင်လုပ်တဲ့အခါ
13:51
or you have big fight with a friend
225
819360
2191
(သို့)သင့်သူငယ်ချင်းနဲ့
အကြီးအကျယ်ရန်ဖြစ်တဲ့အခါ
အကြီးအကျယ်ရန်ဖြစ်တဲ့အခါ
13:53
and you just can't stop replaying
the scene in your head for days,
the scene in your head for days,
226
821551
4417
အဲ့ဒီဖြစ်စဉ်တွေကို ပြန်တွေးတောစဉ်းစားနေတာ
ကိုရပ်တန့်ဖို့
ကိုရပ်တန့်ဖို့
13:57
sometimes for weeks on end.
227
825968
1969
ရက်အတော်ကြာ တခါတလေ
ရက်သတ္တပတ်တွေထိကြာတတ်ပါတယ်
ရက်သတ္တပတ်တွေထိကြာတတ်ပါတယ်
13:59
Ruminating about upsetting events
in this way can easily become a habit,
in this way can easily become a habit,
228
827937
5708
အဲ့လိုစိတ်ရှုပ်စရာကောင်းတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကို
စားမြုံပြန်နေတာဟာ အလွယ်တကူအကျင့်တစ်ခု
စားမြုံပြန်နေတာဟာ အလွယ်တကူအကျင့်တစ်ခု
ဖြစ်လာနိုင်ပြီးသိပ်ကိုရင်းနှီးမှုများပါတယ်
ဘာလို့လဲဆိုတော့
ဘာလို့လဲဆိုတော့
14:05
and it's a very costly one.
229
833645
2088
သင့်အချိန်တွေကိုစိတ်ပျက်စရာကောင်းတဲ့
မကောင်းတဲ့အတွေးတွေပေါ်အာရုံထားလို့ပဲ
မကောင်းတဲ့အတွေးတွေပေါ်အာရုံထားလို့ပဲ
14:07
Because by spending so much time focused
on upsetting and negative thoughts,
on upsetting and negative thoughts,
230
835733
4189
14:11
you are actually putting yourself
at significant risk
at significant risk
231
839922
2972
အဲဒီတော့ သင့်ကိုသိသာတဲ့အန္တရာယ်တွေ
ဖြစ်လာပါတယ်
ဖြစ်လာပါတယ်
14:14
for developing clinical depression,
alcoholism, eating disorders,
alcoholism, eating disorders,
232
842894
4532
စိတ်ဓာတ်ကျစေတာတွေ
အရက်သမားဖြစ်လာတာတွေ
အစားအသောက်ပျက်လာတာ
14:19
and even cardiovascular disease.
233
847426
2723
နှလုံးရောဂါလိုမျိုးတောင်မှဖြစ်လာနိုင်တယ်
14:22
The problem is the urge to ruminate can
feel really strong and really important,
feel really strong and really important,
234
850149
5870
ပြဿနာက
စားမြုံပြန်ဖို့ဆော်သြတာဟာသိပ်ပြင်းထန်ပြီး
သိပ်အရေးကြီးတဲ့အကျင်းဆိုးမို့
သိပ်အရေးကြီးတဲ့အကျင်းဆိုးမို့
ဟန့်တားဖို့ခက်ခဲပါတယ်
14:28
so it's a difficult habit to stop.
235
856019
2410
ကျွန်တော်ဟာဒါကိုအချက်တစ်ခုအနေနဲ့
သိခဲ့ပါတယ်
သိခဲ့ပါတယ်
14:30
I know this for a fact,
because a little over a year ago,
because a little over a year ago,
236
858429
3372
တစ်နှစ်စွန်းစွန်းလောက်တုန်းက
ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အဲ့အကျင့်ကိုဖန်တီးခဲ့တယ်
ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အဲ့အကျင့်ကိုဖန်တီးခဲ့တယ်
14:33
I developed the habit myself.
237
861801
2549
14:36
You see, my twin brother was diagnosed
with stage III non-Hodgkin's lymphoma.
with stage III non-Hodgkin's lymphoma.
238
864350
6479
ကျွန်တော့်အမြွာညီမှာ
အဆင့် ၃အဆင့် သွေးကင်ဆာရှိနေတာသိလိုက်ရတယ်
အဆင့် ၃အဆင့် သွေးကင်ဆာရှိနေတာသိလိုက်ရတယ်
14:42
His cancer was extremly aggressive.
239
870829
2304
ကင်ဆာကအတော်အပျံ့မြန်တာပဲ
14:45
He had visible tumors all over his body.
240
873133
3771
ဒါနဲ့သူ့ခန္ဓာတစ်ခုလုံးအကျိတ်တွေထွက်လာပါရော
14:48
And he had to start
a harsh course of chemotherapy.
a harsh course of chemotherapy.
241
876904
4931
နောက်သူ့ကိုကင်ဆာဆေးတွေစပေးပါတော့တယ်
သူအဲဒီလိုဖြစ်နေတာကို
ကျွန်တော်မတွေးဘဲမနေနိုင်ဘူး
ကျွန်တော်မတွေးဘဲမနေနိုင်ဘူး
14:53
And I couldn't stop thinking about
what he was going through.
what he was going through.
242
881835
4662
သူတစ်ခါလေးတောင်မှစောတကမတက်တောင်မှပဲ
သူဘယ်လောက်ခံစားနေရမလဲလို့လည်း
သူဘယ်လောက်ခံစားနေရမလဲလို့လည်း
14:58
I couldn't stop thinking about
how much he was suffering,
how much he was suffering,
243
886497
3235
15:01
even though he never complained, not once.
244
889732
4600
ကျွန်တော်မတွေးဘဲမနေနိုင်ပြန်ဘူး
သူ့ဆီမှာအံ့သြစရာကောင်းလောက်တဲ့
သဘောထားကောင်းရှိနေခဲ့တယ်
သဘောထားကောင်းရှိနေခဲ့တယ်
15:06
He had this incredibly positive attitude.
245
894332
2418
15:08
His psychological health was amazing.
246
896750
3629
သူ့ရဲ့စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးက
သြချရလောက်တယ်
သြချရလောက်တယ်
ကျွန်တော်ကရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာပေမယ့်
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးတော့သုံစားမရဘူး
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးတော့သုံစားမရဘူး
15:12
I was physically healthy,
but psychologically I was a mess.
but psychologically I was a mess.
247
900379
4139
15:16
But I knew what to do.
248
904518
2230
ဒါပေမယ့်ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတာ
သိပါတယ်
သိပါတယ်
လေ့လာမှုတွေအရ
၂မိနစ်စာအာရုံအပြောင်းအလဲလေးကတောင်မှ
၂မိနစ်စာအာရုံအပြောင်းအလဲလေးကတောင်မှ
15:18
Studies tell us that even a two-minute
distraction is sufficient
distraction is sufficient
249
906748
4162
15:22
to break the urge to ruminate
in that moment.
in that moment.
250
910910
3058
ဒီအချိန်တွေမှာစားမြုံပြန်တာကို
ချေဖျက်ဖို့လုံလောက်ပါတယ်
ချေဖျက်ဖို့လုံလောက်ပါတယ်
15:25
And so each time I had a worrying,
upsetting, negative thought,
upsetting, negative thought,
251
913968
3497
ဒါကြောင့်ကျွန်တော်စိုးရိမ်ပူပန်
သောကရောက်ပြီးအတွေးဆိုးတွေဝင်လာရင်
သောကရောက်ပြီးအတွေးဆိုးတွေဝင်လာရင်
15:29
I forced myself to concentrate on
something else until the urge passed.
something else until the urge passed.
252
917465
4792
အခြားတစ်ခုကိုအာရုံစိုက်ဖို့ဖိအားပေးခဲ့တယ်
အတွေးဆိုးတွေမရှိတော့တဲ့အချိန်အထိပေါ့
အတွေးဆိုးတွေမရှိတော့တဲ့အချိန်အထိပေါ့
တစ်ပါတ်အတွင်းကျွန်တော်အတွေးတွေ
ပြောင်းသွားခဲ့တယ်
ပြောင်းသွားခဲ့တယ်
15:34
And within one week,
my whole outlook changed
my whole outlook changed
253
922257
4346
15:38
and became more positive
and more hopeful.
and more hopeful.
254
926603
3510
နောက်ပြီးအကောင်းမြင်တတ်လာပြီး
မျှော်လင့်ချက်ထားတတ်လာတယ်
မျှော်လင့်ချက်ထားတတ်လာတယ်
(အတွေးဆိုးတွေကိုတိုက်ထုတ်ပစ်လိုက်ပါ)
ကျွန်တော့်ညီကိုကင်ဆာဆေးပေးပြီး ၉ပတ်ကြာတော့
ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်ရိုက်တယ်
ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်ရိုက်တယ်
15:43
Nine weeks after he started chemotherapy,
my brother had a CAT scan,
my brother had a CAT scan,
255
931569
4055
15:47
and I was by his side when
he got the results.
he got the results.
256
935624
3636
သူ့အဖြေတွေရလာတော့
ကျွန်တော်သူ့ဘေးမှာရှိနေတယ်
ကျွန်တော်သူ့ဘေးမှာရှိနေတယ်
အကျိတ်တွေပြုတ်ပြုတ်ပြုန်းကုန်ပါပြီ
15:51
All the tumors were gone.
257
939260
3237
သူနောက်ထပ်
ကင်ဆာဆေး၃ခါစာခံယူရဦးမယ်ဆိုပေမယ့်
ကင်ဆာဆေး၃ခါစာခံယူရဦးမယ်ဆိုပေမယ့်
15:54
He still had three more rounds
of chemotherapy to go,
of chemotherapy to go,
258
942497
2617
15:57
but we knew he would recover.
259
945114
2617
သူနေပြန်ကောင်းလာပြီးဆိုတာသိလိုက်ရတယ်
ဒီဓာတ်ပုံလေးကလွန်ခဲ့တဲ့
၂ပတ်ကရိုက်ထားတာပါ
၂ပတ်ကရိုက်ထားတာပါ
15:59
This picture was taken two weeks ago.
260
947731
4248
16:05
By taking action when you're lonely,
261
953759
3088
သင်အထီးကျန်ဆန်နေတာကို အရေးယူလိုက်တာ
16:08
by changing your responses to failure,
262
956847
3378
ရှုံးနိမ့်မှုအတွက်တုန့်ပြန်မှုတွေ
အမျိုးမျိုးပြောင်းလိုက်တာ
အမျိုးမျိုးပြောင်းလိုက်တာ
16:12
by protecting your self-esteem,
263
960225
2932
သင့်တန်ဖိုးကို သင်ကာကွယ်တာ
အတွေးဆိုးအတွေးညစ်တွေကို
တိုက်ထုတ်ပစ်တာတွေဟာ
တိုက်ထုတ်ပစ်တာတွေဟာ
16:15
by battling negative thinking,
264
963157
2032
သင့်ရဲ့စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို
မပျောက်ကင်းစေနိုင်ပါဘူး
မပျောက်ကင်းစေနိုင်ပါဘူး
16:17
you won't just heal your
psychological wounds,
psychological wounds,
265
965189
2698
16:19
you will build emotional resilience,
you will thrive.
you will thrive.
266
967887
3682
စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်အောင်တည်ဆောက်ပါ
မွေးမြူပါ
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်တစ်ရာကျော်လောက်ကလူတွေဟာ
တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းကိုလုပ်ဆောင်လာကြတယ်
တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းကိုလုပ်ဆောင်လာကြတယ်
16:24
A hundred years ago,
people began practicing personal hygiene,
people began practicing personal hygiene,
267
972871
3923
16:28
and life expectancy rates rose
by over 50 percent
by over 50 percent
268
976794
4325
လူ့သက်တမ်းရှည်နှုန်းလည်း
ဆယ်စုနှစ်အတွင်း
ဆယ်စုနှစ်အတွင်း
16:33
in just a matter of decades.
269
981119
2458
၅ဝရာခိုင်နှုန်းကျော်မြင့်တက်လာခဲ့တယ်
16:35
I believe our quality of life
could rise just as dramatically
could rise just as dramatically
270
983577
4345
အကယ်၍ကျွန်တော်တို့သာစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေးကိုစတင်လေ့ကျင်မယ်ဆိုရင်
ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေးကိုစတင်လေ့ကျင်မယ်ဆိုရင်
16:39
if we all began practicing
emotional hygiene.
emotional hygiene.
271
987922
3647
ကျွန်တော်တို့ ပျော်ရွှင်မှုတွေကလည်း
တဟုန်ထိုးတိုးတက်လာမှာယုံကြည်ပါတယ်
တဟုန်ထိုးတိုးတက်လာမှာယုံကြည်ပါတယ်
16:43
Can you imagine what
the world would be like
the world would be like
272
991569
2193
အကယ်၍သာလူတိုင်း
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာနေကြမယ်ဆိုရင်
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာနေကြမယ်ဆိုရင်
16:45
if everyone was psychologically healthier?
273
993762
3326
ကမ္ဘာကြီးကဘယ်လိုဖြစ်နေမလဲလို့
စိတ်ကူးကြည့်ဖူးလား။
စိတ်ကူးကြည့်ဖူးလား။
အထီးကျန်ဆန်မှုတွေနည်းလာရင်
စိတ်ဓာတ်ကျတာတွေနည်းလာရင်
စိတ်ဓာတ်ကျတာတွေနည်းလာရင်
16:49
If there were less loneliness
and less depression?
and less depression?
274
997088
3295
လူတွေကရှုံးနိမ့်မှုကိုဘယ်လိုကျော်လွှားရမယ်
ဆိုတာသိလာကြရင်
ဆိုတာသိလာကြရင်
16:52
If people knew how to overcome failure?
275
1000383
2841
16:55
If they felt better about themselves
and more empowered?
and more empowered?
276
1003224
3050
သူတို့ဘဝကို သူတို့ကျေနပ်ပြီး
ပိုအားပေးလာကြရင်
ပိုအားပေးလာကြရင်
16:58
If they were happier and more fulfilled?
277
1006274
3246
သူတို့ဘဝတွေဟာပိုပျော်လာပြီး
ပြီးပြည့်စုံလာရင်
ပြီးပြည့်စုံလာရင်
17:01
I can, because that's the world
I want to live in,
I want to live in,
278
1009520
4313
အဲဒီလိုကမ္ဘာမျိုးက
ကျွန်တော်နေချင်တဲ့ကမ္ဘာလေးဖြစ်လာမှာပါ
ကျွန်တော်နေချင်တဲ့ကမ္ဘာလေးဖြစ်လာမှာပါ
17:05
and that's the world my brother
wants to live in as well.
wants to live in as well.
279
1013833
4586
ကျွန်တော့်ညီလည်းဒီလိုကမ္ဘာလေးမှာ
နေချင်မှာပါပဲ
နေချင်မှာပါပဲ
သင်ဗဟုသုတတွေရပြီး
ရိုးရှင်းတဲ့အကျင့်အချို့ကိုပြင်မယ်ဆိုရင်
ရိုးရှင်းတဲ့အကျင့်အချို့ကိုပြင်မယ်ဆိုရင်
17:10
And if you just become informed
and change a few simple habits,
and change a few simple habits,
280
1018419
4081
17:14
well, that's the world we can all live in.
281
1022500
3882
ကျွန်တော်တို့အားလုံး
နေနိုင်တဲ့ကမ္ဘာလေးဖြစ်လာမှာပါ
နေနိုင်တဲ့ကမ္ဘာလေးဖြစ်လာမှာပါ
17:18
Thank you very much.
282
1026382
1912
အားလုံးကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်
17:20
(Applause)
283
1028294
2973
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Guy Winch - Psychologist, authorGuy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches.
Why you should listen
Guy Winch is a licensed psychologist who works with individuals, couples and families. As an advocate for psychological health, he has spent the last two decades adapting the findings of scientific studies into tools his patients, readers and audience members can use to enhance and maintain their mental health. As an identical twin with a keen eye for any signs of favoritism, he believes we need to practice emotional hygiene with the same diligence with which we practice personal and dental hygiene.
His recent book, Emotional First Aid: Healing Rejection, Guilt, Failure, and Other Everyday Hurts, has been translated in 24 languages. He writes the popular "Squeaky Wheel Blog" on PsychologyToday.com, and he is the author of The Squeaky Wheel: Complaining the Right Way to Get Results, Improve Your Relationships and Enhance Self-Esteem. His new book, How to Fix a Broken Heart, was published by TED Books/Simon & Schuster in 2017. He has also dabbled in stand-up comedy.
Guy Winch | Speaker | TED.com