ABOUT THE SPEAKER
Adam Grant - Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others.

Why you should listen

In his groundbreaking book Give and Take, top-rated Wharton professor Adam Grant upended decades of conventional motivational thinking with the thesis that giving unselfishly to colleagues or clients can lead to one’s own long-term success. Grant’s research has led hundreds of advice seekers (and HR departments) to his doorstep, and it’s changing the way leaders view their workforces.

Grant's book Originals: How Non-Conformists Move the World examines how unconventional thinkers overturn the status quo and champion game-changing ideas.

Grant is the host of the TED original podcast WorkLife, taking us inside unconventional workplaces to explore the ideas we can all use to make work more meaningful and creative.

More profile about the speaker
Adam Grant | Speaker | TED.com
TED@IBM

Adam Grant: Are you a giver or a taker?

Adam Grant: Je marrës apo dhënës?

Filmed:
7,250,021 views

Në cdo vend pune, ka tre lloj njerëzish: dhënësa, marrësa dhe të ekuilibruar. Psikologu organizativ Adam Grant shpjegon keto personalitete dhe ofron strategji të thjeshta për të promovuar një kulturë bujarie dhe për të parandaluar punonjësit egoistë për të marrë më shumë se sa u takon.
- Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I want you to look
around the room for a minute
0
837
2267
Dua që të shikoni rreth jush
00:15
and try to find the most
paranoid person here --
1
3128
2719
dhe mundohuni të gjeni personin
më paranojak këtu --
00:17
(Laughter)
2
5871
1064
(Të qeshura)
00:18
And then I want you to point
at that person for me.
3
6959
2452
Më pas drejtojani gishtin atij
personi për mua.
00:21
(Laughter)
4
9435
1035
(Të qeshura)
00:22
OK, don't actually do it.
5
10494
1359
Mos e bëni në të vërtetë.
00:23
(Laughter)
6
11877
1119
(Të qeshura)
00:25
But, as an organizational psychologist,
7
13020
1869
Por, si psikolog organizativ,
00:26
I spend a lot of time in workplaces,
8
14913
1882
shpenzoj goxha kohë në vendet e punës,
00:28
and I find paranoia everywhere.
9
16819
2160
dhe e gjej paranojën kudo.
00:31
Paranoia is caused by people
that I call "takers."
10
19532
2409
Paranoja shkaktohet nga njerëz
që i quaj "marrës".
00:33
Takers are self-serving
in their interactions.
11
21965
2183
Marrësit janë egoista në bashkeveprime.
00:36
It's all about what can you do for me.
12
24172
2261
Cfarë të mund të bësh për mua?
00:38
The opposite is a giver.
13
26832
1401
I kundërt është dhënësi.
00:40
It's somebody who approaches
most interactions by asking,
14
28257
2760
Eshtë dikush që i afrohet
bashkeveprimeve duke pyetur,
00:43
"What can I do for you?"
15
31041
1600
"Cfarë mund të bëj për ju?"
00:45
I wanted to give you a chance
to think about your own style.
16
33165
2871
Dua qe t'ju jap nje mundësi
e të mendoni cili eshte stili juaj.
00:48
We all have moments of giving and taking.
17
36060
1953
Të gjithë kemi momente
ku japim dhe marrim.
00:50
Your style is how you treat
most of the people most of the time,
18
38037
3016
Stili juaj është se si i trajtoni njerëzit
ne shumicën e kohës,
sesi e parazgjidhni kete gje.
00:53
your default.
19
41077
1158
00:54
I have a short test you can take
20
42259
1542
Kam një test te shkurtër
00:55
to figure out if you're more
of a giver or a taker,
21
43825
2499
për të kuptuar nëse jeni më shumë
dhënës apo marrës,
00:58
and you can take it right now.
22
46348
1478
të cilin mund ta bëni tani.
00:59
[The Narcissist Test]
23
47850
1439
[Testi narcisist]
01:01
[Step 1: Take a moment
to think about yourself.]
24
49313
2312
[Hapi 1: Për një moment
mendoni për veten.]
01:03
(Laughter)
25
51649
1103
(Të qeshura)
01:04
[Step 2: If you made it to Step 2,
you are not a narcissist.]
26
52776
2858
[Hapi 2: Nëse arrini në hapin e dytë
nuk jeni narcist.]
01:07
(Laughter)
27
55658
1559
(Të qeshura)
01:10
This is the only thing I will say today
that has no data behind it,
28
58082
3833
Kjo eshte gjeja e vetme qe do them sot
qe nuk është e mbështetur në të dhëna,
por qe jam i bindur se sa me e gjate
eshte koha qe po qeshni nga ajo foto,
01:13
but I am convinced the longer it takes
for you to laugh at this cartoon,
29
61939
3432
01:17
the more worried we should be
that you're a taker.
30
65395
2427
aq me te shqetesuar duhet te jeni
se jeni marrësa.
01:19
(Laughter)
31
67846
1065
(Të qeshura)
Jo të gjithë marrësat jane narcizistë.
01:20
Of course, not all takers are narcissists.
32
68935
2032
01:22
Some are just givers who got burned
one too many times.
33
70991
2888
Disa jane dhënësa që janë djegur
disa herë.
01:25
Then there's another kind of taker
that we won't be addressing today,
34
73903
3324
Pastaj gjendet lloji tjetër i marrësve që
nuk do t'u drejtohem sot,
01:29
and that's called a psychopath.
35
77251
1853
që quhen psikopatë.
01:31
(Laughter)
36
79128
1151
(Të qeshura)
01:32
I was curious, though, about how
common these extremes are,
37
80303
2872
Isha kureshtar, se sa
të zakonshme janë këto ekstreme
01:35
and so I surveyed over 30,000
people across industries
38
83199
2809
keshtu qe, studiova mbi 30 000
njerez ne gjitha industrite
01:38
around the world's cultures.
39
86032
1612
rreth kulturave boterore.
01:39
And I found that most people
are right in the middle
40
87668
2478
Dhe zbulova se shumica e njerezve
ndodhen ne mes
midis të dhënit dhe të marrit.
01:42
between giving and taking.
41
90170
1466
Ata zgjedhin stilin e tretë te quajtur
"të ekuilibruarit".
01:43
They choose this third style
called "matching."
42
91660
2345
01:46
If you're a matcher, you try to keep
an even balance of give and take:
43
94029
3345
Nese je i equilibruar, perpiqesh te kesh
balance midis dhënies dhe marrjes:
01:49
quid pro quo -- I'll do something
for you if you do something for me.
44
97398
3318
quid pro quo -- Do te bej dicka
per ty nese ti ben per mua.
Kjo duket një menyre e sigurtë
për të jetuar jetën.
01:52
And that seems like a safe way
to live your life.
45
100740
2381
01:55
But is it the most effective
and productive way to live your life?
46
103145
3184
Por a eshte menyra me efektive dhe
produktive per te jetuar jetën?
01:58
The answer to that question
is a very definitive ...
47
106353
2464
Pergjigja për pyetjen eshte
shume e percaktuar...
02:00
maybe.
48
108841
1158
ndoshta.
02:02
(Laughter)
49
110023
1226
(Të qeshura)
02:03
I studied dozens of organizations,
50
111273
2179
Studjova dhjetra organizata,
02:05
thousands of people.
51
113476
1175
mijëra njerez.
02:06
I had engineers measuring
their productivity.
52
114675
3552
Kisha inxhinierë që matnin
produktivitetin e tyre.
02:10
(Laughter)
53
118251
2355
(Të qeshura)
02:12
I looked at medical students' grades --
54
120630
2969
Shikova notat e studentëve të mjekësisë--
02:15
even salespeople's revenue.
55
123623
1975
madje fitimet e shitësve.
02:17
(Laughter)
56
125622
1446
(Të qeshura)
02:19
And, unexpectedly,
57
127092
1652
Dhe, papritur
02:20
the worst performers in each
of these jobs were the givers.
58
128768
3669
performuesit me te keqinj ne te gjitha
punët ishin dhënësit.
Inxhinierët që arrinin
të mbaronin më pak punë
02:24
The engineers who got the least work done
59
132749
2044
ishin ata që bënin më shumë ndere se sa
iu kthyen mbrapsht.
02:26
were the ones who did more favors
than they got back.
60
134817
2506
02:29
They were so busy doing
other people's jobs,
61
137347
2136
Ishin aq te zënë duke bere
punët e të tjerëve
02:31
they literally ran out of time and energy
to get their own work completed.
62
139507
3550
sa realisht humbën kohë dhe energji per
të përfunduar punën e tyre.
02:35
In medical school, the lowest grades
belong to the students
63
143081
2805
Në shkollën e mjekësisë, notat e
ulëta u takonin studenteve
02:37
who agree most strongly
with statements like,
64
145910
2107
që binin dakord fuqishem me shprehje si,
02:40
"I love helping others,"
65
148041
2208
"Dua te ndihmoj të tjerët,"
02:43
which suggests the doctor
you ought to trust
66
151068
2224
që tregon se doktori që duhet ti besoni
eshte ai qe eshte diplomuar pa deshiren
per te ndihmuar te tjerët.
02:45
is the one who came to med school
with no desire to help anybody.
67
153316
3079
02:48
(Laughter)
68
156419
1027
(Te qeshura)
02:49
And then in sales, too,
the lowest revenue accrued
69
157470
2358
Dhe tek shitjet, të ardhurat
më të ulëta i kishin
02:51
in the most generous salespeople.
70
159852
1695
shitesit me shume bujarë.
02:53
I actually reached out
to one of those salespeople
71
161571
2430
Unë takova nje nga ata shitesit
02:56
who had a very high giver score.
72
164025
1607
me pikë të larta ne te dhënit.
02:57
And I asked him, "Why do
you suck at your job --"
73
165656
2558
Dhe e pyeta, "Pse ta shpif
në punën tënde --"
03:00
I didn't ask it that way, but --
74
168238
1541
Nuk e pyeta keshtu, por --
03:01
(Laughter)
75
169803
1044
(Të qeshura)
03:02
"What's the cost of generosity in sales?"
76
170871
2352
"Kush eshte kostoja e bujarisë ne shitje?"
03:05
And he said, "Well, I just care
so deeply about my customers
77
173247
3266
Më tha, "Epo, shqetësohem aq
shumë për klientët e mi
03:08
that I would never sell them
one of our crappy products."
78
176537
2762
sa nuk do u shisja kurrë atyre
nga produktet tona te ndyra"
03:11
(Laughter)
79
179323
1401
(Të qeshura)
03:12
So just out of curiosity,
80
180748
1228
Sa për kuriozitet,
03:14
how many of you self-identify more
as givers than takers or matchers?
81
182000
3284
sa prej jush shiheni më shumë si
dhënës sesa marrës apo te ekulibruar?
03:17
Raise your hands.
82
185308
1150
Ngrini duart.
03:18
OK, it would have been more
before we talked about these data.
83
186962
2949
OK, duhej bere me pare
se te flisnim rreth atyre fakteve.
03:22
But actually, it turns out
there's a twist here,
84
190525
3627
Por realisht del dicka e kundert ketu,
03:26
because givers are often
sacrificing themselves,
85
194176
3296
sepse dhënësit shpesh janë
duke sakrifikuar veten e tyre,
03:29
but they make their organizations better.
86
197496
2179
por përmirësojnë organizatat e tyre.
03:32
We have a huge body of evidence --
87
200345
2767
Ne kemi shume prova --
03:35
many, many studies looking
at the frequency of giving behavior
88
203136
3733
shumë, shumë studime qe shikojnë
frekuencën e sjelljes të dhënies
03:38
that exists in a team
or an organization --
89
206893
2137
që ekziston ne nje ekip
apo një organizatë--
03:41
and the more often people are helping
and sharing their knowledge
90
209054
3086
dhe sa më shpesh njerëzit ndihmojne
apo tregojnë ato që dinë
03:44
and providing mentoring,
91
212164
1153
duke siguruar këshillim,
03:45
the better organizations do
on every metric we can measure:
92
213341
2777
më të mira bëhen organizatat në cdo
anë që ne masim:
03:48
higher profits, customer satisfaction,
employee retention --
93
216142
2831
përfitime më të medha, kënaqen klientët,
ruajtja e punëtorit--
03:50
even lower operating expenses.
94
218997
1845
edhe shpenzime operuese më te ulta.
03:53
So givers spend a lot of time
trying to help other people
95
221407
2868
Dhënësit harxhojne kohë duke
ndihmuar të tjerët,
03:56
and improve the team,
96
224299
1207
e të përmirësojnë ekipin
03:57
and then, unfortunately,
they suffer along the way.
97
225530
2476
e pastaj, fatkeqësisht ata
vuajnë gjatë gjithë kohës.
04:00
I want to talk about what it takes
98
228030
1668
Dua t'ju flas se cfare duhet
04:01
to build cultures where givers
actually get to succeed.
99
229722
3321
per të ndërtuar kultura ku
dhënësit të kenë sukses.
04:05
So I wondered, then, if givers
are the worst performers,
100
233564
3020
Më pas mendova, nëse dhënësit
janë performuesit më të keqinj
04:08
who are the best performers?
101
236608
1828
kush janë performuesit më të mirë?
04:11
Let me start with the good news:
it's not the takers.
102
239438
2650
Po filloj me lajmin e mirë:
nuk janë marrësit.
Marrësit duan të ngrihen shpejt por po
ashtu bien shpejt në shumicën e punëve.
04:14
Takers tend to rise quickly
but also fall quickly in most jobs.
103
242112
3655
04:17
And they fall at the hands of matchers.
104
245791
2097
Dhe bien në duart e të ekuilibruarve.
04:19
If you're a matcher, you believe
in "An eye for an eye" -- a just world.
105
247912
3420
Nëse je i ekuilibruar, beson ne
"Një sy për sy" -- një botë e drejtë.
04:23
And so when you meet a taker,
106
251356
1420
Pra, kur takon një marrës,
04:24
you feel like it's your mission in life
107
252800
1869
e kthen në misionin e jetës tende
04:26
to just punish the hell
out of that person.
108
254693
2042
qe ta dënosh rëndë këtë person.
04:28
(Laughter)
109
256759
1014
(Të qeshura)
04:29
And that way justice gets served.
110
257797
1625
Dhe kështu shërbehet drejtësia.
Shumica e njerëzve janë të ekuilibruar.
04:32
Well, most people are matchers.
111
260108
1970
Nëse je një marrës,
04:34
And that means if you're a taker,
112
262102
1584
dikur do arrish te korresh
ate qe ke mbjelle;
04:35
it tends to catch up with you eventually;
113
263710
1980
04:37
what goes around will come around.
114
265714
1638
bota është e rrumbullakët.
04:39
And so the logical conclusion is:
115
267376
1606
Përfundimi logjik është se:
04:41
it must be the matchers
who are the best performers.
116
269006
2865
duhet të jenë të ekuilibrarit
performuesit me të mirë.
04:43
But they're not.
117
271895
1518
Por ja që nuk janë.
04:45
In every job, in every organization
I've ever studied,
118
273437
2850
Në cdo punë, në cdo organizatë
që kam studiuar
04:48
the best results belong
to the givers again.
119
276311
2162
rezulatet më të mira u takojnë përsëri
dhënësve.
04:51
Take a look at some data I gathered
from hundreds of salespeople,
120
279651
3158
Hidhini një sy disa të dhënave që
mblodha nga disa qindra shitës,
pasi u shikova fitimet.
04:54
tracking their revenue.
121
282833
1153
Ajo që mund të shikoni është
se dhënësit shkojnë në dy ekstremet.
04:56
What you can see is that the givers
go to both extremes.
122
284010
2655
04:58
They make up the majority of people
who bring in the lowest revenue,
123
286689
3218
Ata përbëjnë shumicën e njerëzve që
sjellin fitimet më të ulëta
05:01
but also the highest revenue.
124
289931
1466
por edhe fitimet më të mëdha.
05:03
The same patterns were true
for engineers' productivity
125
291421
2604
Kjo është e vertete për
prodhimtarinë e inxhinierëve
dhe notat e studentëve të mjekësisë.
05:06
and medical students' grades.
126
294049
1391
05:07
Givers are overrepresented
at the bottom and at the top
127
295464
2607
Dhënësit janë të mbipërfaqësuar
në fund dhe në krye
05:10
of every success metric that I can track.
128
298095
2082
ne te gjitha metrikët e suksesit.
05:12
Which raises the question:
129
300201
1302
E cila ngre pyetjen:
05:13
How do we create a world
where more of these givers get to excel?
130
301527
3409
Si mund ta krijojmë një botë ku të
shquhen më shumë dhënësit?
05:16
I want to talk about how to do that,
not just in businesses,
131
304960
2823
Dua t'ju flas sesi mund ta bëjmë atë,
jo vetëm në biznese,
05:19
but also in nonprofits, schools --
132
307807
1831
por edhe ne ato jofitimprurese, shkolla-
05:21
even governments.
133
309662
1293
madje edhe në qeveri.
05:22
Are you ready?
134
310979
1206
A jeni gati?
05:24
(Cheers)
135
312209
1186
(Thirrje)
05:25
I was going to do it anyway,
but I appreciate the enthusiasm.
136
313419
2992
Do ta bëja gjithsesi por,
e vlerësoj entuziazmin.
05:28
(Laughter)
137
316435
1023
(Të qeshura)
05:29
The first thing that's really critical
138
317482
1844
Gjëja e parë që është kryesore
05:31
is to recognize that givers
are your most valuable people,
139
319350
2747
është të njohim që dhënësit janë
njerëzit më të vlefshëm,
05:34
but if they're not careful, they burn out.
140
322121
2434
por nëse nuk janë të kujdesshëm, digjen.
05:36
So you have to protect
the givers in your midst.
141
324579
2490
Pra duhet t'i mbroni dhënësit
në mesin tuaj.
05:39
And I learned a great lesson about this
from Fortune's best networker.
142
327093
4140
Dhe mora një mësim të mirë rreth kësaj
nga blogeri më i mirë i Fortune.
05:44
It's the guy, not the cat.
143
332993
1350
Eshtë personi, jo macja.
05:46
(Laughter)
144
334367
1160
(Të qeshura)
05:47
His name is Adam Rifkin.
145
335551
1756
Quhet Adam Rifkin.
05:49
He's a very successful serial entrepreneur
146
337331
2212
Eshtë një sipërmarrës vazhdimisht
i suksesshem
05:51
who spends a huge amount
of his time helping other people.
147
339567
2794
që shpenzon shume nga koha e tij
duke ndihmuar të tjerët.
05:54
And his secret weapon
is the five-minute favor.
148
342385
2336
Arma e tij sekrete është nderi 5-minutësh.
05:57
Adam said, "You don't have to be
Mother Teresa or Gandhi
149
345261
2659
Adam tha, "Nuk mund të bëhesh
Nënë Tereza apo Gandhi
05:59
to be a giver.
150
347944
1183
që të jesh dhënës.
06:01
You just have to find small ways
to add large value
151
349151
2503
Thjesht duhet të gjesh mënyra
për të shtuar vlera
06:03
to other people's lives."
152
351678
1357
në jetën e njerëzve."
06:05
That could be as simple
as making an introduction
153
353059
2343
Kjo mund të jetë aq thjeshtë
sa të prezantosh
06:07
between two people who could
benefit from knowing each other.
154
355426
2931
dy njerëz që mund të
përfitojnë nga njohja me njëri-tjetrin.
06:10
It could be sharing your knowledge
or giving a little bit of feedback.
155
358381
3337
Mund të jetë ndarja e njohurive ose
te japësh sado pak komente.
06:13
Or It might be even something
as basic as saying,
156
361742
2312
Ose mund të jetë dicka e thjeshtë
si e thëna.
06:16
"You know,
157
364078
1229
"E dini,
06:17
I'm going to try and figure out
158
365331
1500
unë do të përpiqem dhe të gjej
06:18
if I can recognize somebody
whose work has gone unnoticed."
159
366855
3029
nëse njoh dikë të cilit puna i
ka ikur pa vënë re."
06:22
And those five-minute favors
are really critical
160
370462
2294
Dhe këto 5-minuta nder janë
kryesore
06:24
to helping givers set boundaries
and protect themselves.
161
372780
2722
për të ndihmuar dhënësit të vendosin
kufij për t'u mbrojtur.
06:27
The second thing that matters
162
375962
1445
Gjëja e dytë që shërben
në ndërtimin e një kulture ku
dhënësit ia dalin mbanë,
06:29
if you want to build a culture
where givers succeed,
163
377431
2468
eshte nevoja aktuale e kulturës
ku kërkimi i ndihmes është normë;
06:31
is you actually need a culture
where help-seeking is the norm;
164
379923
2925
06:34
where people ask a lot.
165
382872
1180
ku njerëzit pyesin shumë.
06:36
This may hit a little too close
to home for some of you.
166
384536
2669
Kjo mund te ketë shumë kuptim për disa
prej jush.
06:39
[So in all your relationships,
you always have to be the giver?]
167
387229
3039
[Pra në të gjitha lidhjet, ti
duhet te jesh perherë dhënësi?]
06:42
(Laughter)
168
390292
1024
(Të qeshura)
06:43
What you see with successful givers
169
391340
1731
Cfarë shikon me dhënësit e sukseshem
06:45
is they recognize that it's OK
to be a receiver, too.
170
393095
3120
eshte se ata e kuptojne se eshte Ok
te jene edhe marrësa, gjithashtu.
06:48
If you run an organization,
we can actually make this easier.
171
396754
2863
Nëse drejtoni nje organizatë mund ta
bëjmë të duket e lehtë.
Mund ta bëjmë të lehtë
për njerëzit të kërkojnë ndihmë.
06:51
We can make it easier
for people to ask for help.
172
399641
2297
06:53
A couple colleagues and I
studied hospitals.
173
401962
2072
Disa kolegë dhe unë studiuam spitalet.
06:56
We found that on certain floors,
nurses did a lot of help-seeking,
174
404058
3202
Gjetëm se ne kate të caktuara,
infermieret benin shume kerkim-ndihme
06:59
and on other floors,
they did very little of it.
175
407284
2251
dhe në kate të tjera, bënin shumë pak.
07:01
The factor that stood out on the floors
where help-seeking was common,
176
409559
3346
Faktori qe dallohej në katet ku
kerkim-ndihma ishte e zakonshme,
ku ishte normë,
07:04
where it was the norm,
177
412929
1151
ishte se gjendej një infermiere
puna e vetme e se ciles
07:06
was there was just one nurse
whose sole job it was
178
414104
2375
07:08
to help other nurses on the unit.
179
416503
2031
ishte te ndihmonte infermieret e tjera.
Kur ky rol ishte në dispozicion,
07:10
When that role was available,
180
418558
1381
07:11
nurses said, "It's not embarrassing,
it's not vulnerable to ask for help --
181
419963
3657
infermieret thonin, "nuk eshtë e turpshme,
apo e prekshme te kerkosh ndihme--
07:15
it's actually encouraged."
182
423644
1380
por eshte e inkurajuar ne fakt."
07:18
Help-seeking isn't important
just for protecting the success
183
426263
2826
Kërkim-ndihma nuk është
e rëndësishme vetëm për mbrojtjen
e suksesit dhe mireqenien e dhënësve.
07:21
and the well-being of givers.
184
429113
1399
07:22
It's also critical to getting
more people to act like givers,
185
430536
2932
Eshte kritike për t'i bërë njerëzit
të sillen si dhënësit,
07:25
because the data say
186
433492
1189
sepse të dhënat tregojnë,
07:26
that somewhere between 75 and 90 percent
of all giving in organizations
187
434705
3400
që diku mes 75 dhe 90 përqind e gjithë
të dhënit ne organizata
07:30
starts with a request.
188
438129
1278
fillon me nje kërkesë.
07:31
But a lot of people don't ask.
189
439996
1448
Por shumë njerëz nuk pyesin.
07:33
They don't want to look incompetent,
190
441468
1748
Ata nuk duan të duken të paaftë,
07:35
they don't know where to turn,
they don't want to burden others.
191
443240
3027
ata nuk dinë se kur të kthehen,
nuk duan të rëndojnë të tjerët.
07:38
Yet if nobody ever asks for help,
192
446291
1709
Pra nëse dikush nuk kerkon ndihmë,
07:40
you have a lot of frustrated givers
in your organization
193
448024
2675
ka shumë dhënësa të frustruar
në organizatën tuaj
07:42
who would love to step up and contribute,
194
450723
1983
që do donin të futen dhe të ndihmojnë,
07:44
if they only knew
who could benefit and how.
195
452730
2166
nëse do ta dinin kush përfiton dhe si.
07:47
But I think the most important thing,
196
455413
1798
Por mendoj se gjëja kryesore,
07:49
if you want to build a culture
of successful givers,
197
457235
2476
për të ndërtuar një kulturë me dhënësa
të suksesshëm,
07:51
is to be thoughtful about who
you let onto your team.
198
459735
2802
është të jesh i matur rreth cilit do
futësh në ekip.
07:54
I figured, you want a culture
of productive generosity,
199
462561
3016
Zbulova se, nëse do një kulturë me
prodhimtari bujarie
07:57
you should hire a bunch of givers.
200
465601
1972
duhet të punësosh disa dhënësa.
07:59
But I was surprised to discover, actually,
that that was not right --
201
467597
3670
Por u surprizova kur zbulova se kjo nuk
ishte e vërtetë--
08:03
that the negative impact
of a taker on a culture
202
471715
2475
se impakti negativ e një marrësi
në një kulturë
08:06
is usually double to triple
the positive impact of a giver.
203
474214
2869
eshte zakonisht dyfish apo trefish
i impaktit pozitiv të dhënësve.
08:09
Think about it this way:
204
477530
1150
Mendojeni kështu:
08:10
one bad apple can spoil a barrel,
205
478704
1664
një mollë e prishur mund ta prishë fucinë,
08:12
but one good egg
just does not make a dozen.
206
480392
2826
por nje vezë e mirë nuk bëhet një dyzinë.
08:15
I don't know what that means --
207
483942
1552
Nuk e kuptoj se cdo të thotë--
08:17
(Laughter)
208
485518
1119
(Të qeshura)
08:18
But I hope you do.
209
486661
1373
Por shpresoj ta kuptoni ju.
08:20
No -- let even one taker into a team,
210
488058
3322
Jo-- lëreni të paktën nje marrës në ekip,
08:23
and you will see that the givers
will stop helping.
211
491404
2854
dhe do të shikoni se dhënësit do të
pushojnë së ndihmuari.
08:26
They'll say, "I'm surrounded
by a bunch of snakes and sharks.
212
494648
2930
Do të thonë, " Jam rrethuar nga ca
gjarpërinj dhe peshkaqenë.
08:29
Why should I contribute?"
213
497602
1366
Pse duhet të ndihmoj?"
08:30
Whereas if you let one giver into a team,
214
498992
1976
Pra nëse lejoni një dhënës në ekip,
08:32
you don't get an explosion of generosity.
215
500992
2122
nuk është se do shpërthejë bujaria.
08:35
More often, people are like,
216
503138
1421
Shpesh herë, njerëzit mendojnë si,
08:36
"Great! That person can do all our work."
217
504583
2138
"Bukur! Ky mund ta bëjë të gjithë punën."
08:39
So, effective hiring and screening
and team building
218
507077
2746
Pra, punësimi efektiv, dhe ekzaminimi
e ndertimi i ekipit
08:41
is not about bringing in the givers;
219
509847
2136
nuk është duke sjellë dhënësit;
08:44
it's about weeding out the takers.
220
512007
2214
por duke larguar marrësit.
08:47
If you can do that well,
221
515036
1151
Nëse bën mirë këtë,
08:48
you'll be left with givers and matchers.
222
516211
1942
të mbetën dhënësit dhe të ekuilibruarit.
08:50
The givers will be generous
223
518177
1365
Dhënësit do të jenë bujarë
08:51
because they don't have to worry
about the consequences.
224
519566
2634
sepse nuk do të kenë shqetësimin për
pasojat.
08:54
And the beauty of the matchers
is that they follow the norm.
225
522224
3113
Dhe e mira e të ekuilibruarve është se
ata ndjekin normat.
08:57
So how do you catch a taker
before it's too late?
226
525361
2768
Si mund ta kuptosh nje marrës para se
të jetë vonë?
09:00
We're actually pretty bad
at figuring out who's a taker,
227
528745
2887
Jemi shumë keq në gjetjen se
kush është marrës,
09:03
especially on first impressions.
228
531656
1826
vecanërisht në përshtypjet e para.
09:05
There's a personality trait
that throws us off.
229
533506
2308
Ka nje vecori personaliteti qe na ndalon
ta bëjmë
09:07
It's called agreeableness,
230
535838
1305
Quhet tipari i këndshmërisë,
09:09
one the major dimensions
of personality across cultures.
231
537167
2621
nje nga dimensionet me të mëdha të
personalitetit në botë.
09:11
Agreeable people are warm and friendly,
they're nice, they're polite.
232
539812
3485
Njerëzit e kendshëm, janë të ngrohtë,
shoqërues, të mirë e të sjellshëm,
09:15
You find a lot of them in Canada --
233
543321
1791
Gjeni goxha nga ta në Kanada--
09:17
(Laughter)
234
545136
1603
(Të qeshura)
09:18
Where there was actually
a national contest
235
546763
3497
Kur atje bëhej një konkurs kombëtar
09:22
to come up with a new Canadian slogan
and fill in the blank,
236
550284
3030
për të dalë me nje slogan të ri kanadez,
dhe të plotësohej,
09:25
"As Canadian as ..."
237
553338
1575
"Aq kanadez si... "
09:26
I thought the winning entry
was going to be,
238
554937
2084
Mendova se slogani fitues do të ishte,
09:29
"As Canadian as maple syrup,"
or, "... ice hockey."
239
557045
2471
Aq kanadez si shurupi panjës" ose "hokeji"
09:31
But no, Canadians voted
for their new national slogan to be --
240
559540
2985
Por jo, kanadezët votuan që slogani fitues
të ishte--
09:34
I kid you not --
241
562549
1161
Nuk tallem--
09:35
"As Canadian as possible
under the circumstances."
242
563734
2431
"Aq kanadez sa të jetë e mundur
në cdo rrethanë."
09:38
(Laughter)
243
566189
3213
(Të qeshura)
09:42
Now for those of you
who are highly agreeable,
244
570020
2371
Tani për të gjithë ju që jeni shumë
të këndshëm,
09:44
or maybe slightly Canadian,
245
572415
1393
ose ndoshta pak kanadez,
09:45
you get this right away.
246
573832
1373
e kuptoni këtë direkt.
09:47
How could I ever say I'm any one thing
247
575229
1817
Si mund ta them se jam dicka
09:49
when I'm constantly adapting
to try to please other people?
248
577070
2826
kur gjithmone përpiqem të kënaq njerëzit
e tjerë?
09:52
Disagreeable people do less of it.
249
580400
1823
Njerëzit e pakëndshëm bëjnë më pak.
09:54
They're more critical,
skeptical, challenging,
250
582247
2937
Ata janë me kritikë, skeptikë, sfidues
dhe kanë më shumë gjasa se moshatarët
e tyre për të shkuar në shkollën e ligjit.
09:57
and far more likely than their peers
to go to law school.
251
585208
3054
10:00
(Laughter)
252
588286
1143
(Të qeshura)
10:01
That's not a joke,
that's actually an empirical fact.
253
589453
2655
Nuk është shaka por nje fakt empirik.
10:04
(Laughter)
254
592132
1059
(Të qeshura)
10:05
So I always assumed
that agreeable people were givers
255
593215
2549
Gjithmonë kam supozuar se
njerëzit e këndshëm janë dhënësa
10:07
and disagreeable people were takers.
256
595788
1947
dhe të pakëndshmit ishin marrësa.
10:09
But then I gathered the data,
257
597759
1430
Pastaj mblodha të dhëna,
10:11
and I was stunned to find
no correlation between those traits,
258
599213
3113
dhe u habita kur nuk gjeta lidhje
mes ketyre vecorive,
10:14
because it turns out
that agreeableness-disagreeableness
259
602350
2659
se duket se këndshmëria dhe
të pakëndshmëria
janë një lustër e jashtme:
10:17
is your outer veneer:
260
605033
1163
10:18
How pleasant is it to interact with you?
261
606220
1941
Sa këndshëm është të komunikosh me ju?
Të dhënit dhe te marrit janë nga
motivet e brendshme tuajat:
10:20
Whereas giving and taking
are more of your inner motives:
262
608185
2692
10:22
What are your values?
What are your intentions toward others?
263
610901
2892
Cilat janë vlerat tuaja?
Cilat janë interesat drejt të tjerëve?
10:25
If you really want to judge
people accurately,
264
613817
2192
Nëse do të gjykosh njerëzit me saktësi,
10:28
you have to get to the moment every
consultant in the room is waiting for,
265
616033
3517
duhet të arrish ne momentin kur cdokush
nga konsultantet ketu priten gjatë
10:31
and draw a two-by-two.
266
619574
1165
dhe te besh kete diagrame.
10:32
(Laughter)
267
620763
2098
(Të qeshura)
10:37
The agreeable givers are easy to spot:
268
625648
2007
Dhënësit e këndshëm dallohen lehtësisht:
10:39
they say yes to everything.
269
627679
2634
thonë po për cdo gjë.
10:43
The disagreeable takers
are also recognized quickly,
270
631740
2873
Edhe marrësit e pakëndshëm njihen
lehtësisht,
10:46
although you might call them
by a slightly different name.
271
634637
3907
edhe pse mund t'i thërrisni ata me emra
të ndryshëm.
10:50
(Laughter)
272
638568
1864
(Të qeshura)
10:53
We forget about the other
two combinations.
273
641828
2072
Harrojmë dy kombinimet e tjera.
10:55
There are disagreeable givers
in our organizations.
274
643924
3335
Ka dhënësa të pakëndshëm në
organizatat tona.
10:59
There are people who are gruff
and tough on the surface
275
647283
2641
Ka njerëz që janë të fortë e të ashpër
në sipërfaqe
11:01
but underneath have
others' best interests at heart.
276
649948
2538
por në zemrat e tyre kanë qëllime
dashamirëse.
11:05
Or as an engineer put it,
277
653089
1363
Ose sic tha një inxhinier,
11:06
"Oh, disagreeable givers --
278
654476
1606
"Dhënësit e pakëndshëm janë--
11:08
like somebody with a bad user interface
but a great operating system."
279
656106
3876
si dikush me interface perdoruesi të keqe
por me sistem shumë të mirë operues."
11:12
(Laughter)
280
660006
1286
(Të qeshura)
11:13
If that helps you.
281
661316
1371
Nese kjo ju ndihmon.
11:14
(Laughter)
282
662711
1150
(Të qeshura)
11:16
Disagreeable givers are the most
undervalued people in our organizations,
283
664424
3503
Dhënësit e pakëndshëm janë të
nënvlerësuar në shoqëritë tona,
11:19
because they're the ones
who give the critical feedback
284
667951
2592
sepse janë ata që japin reagimin kritik
11:22
that no one wants to hear
but everyone needs to hear.
285
670567
2606
qe asnjë nuk do ta dëgjojë
por të gjithë duhet ta dinë.
11:25
We need to do a much better job
valuing these people
286
673197
2488
Duhet të bejme me shumë për t'i
vlerësuar këta njerëz
11:27
as opposed to writing them off early,
287
675709
1788
në vend që t'i injorojmë shpejt e shpejt
11:29
and saying, "Eh, kind of prickly,
288
677521
1744
duke thënë, "O, eshte i serte,
11:31
must be a selfish taker."
289
679289
1497
duhet të jetë marrës egoist."
11:33
The other combination we forget about
is the deadly one --
290
681849
2759
Kombinimi tjetër që harrojmë është ai
i tmerrshmi--
11:36
the agreeable taker,
also known as the faker.
291
684632
2682
marrësi i këndshëm i njohur si
i shtiruri.
11:40
This is the person
who's nice to your face,
292
688444
2065
Ky është ai person që është i mirë
përballë,
11:42
and then will stab you right in the back.
293
690533
1980
dhe të godet pas shpine.
11:44
(Laughter)
294
692537
1332
(Të qeshura)
11:46
And my favorite way to catch
these people in the interview process
295
694537
3234
Menyra ime e preferuar sesi ti dalloj ata
gjatë një interviste
11:49
is to ask the question,
296
697795
1272
është t'u bëj pyetjen,
11:51
"Can you give me the names of four people
297
699091
1962
"Mund të më tregoni emrat e kater njerëzve
11:53
whose careers you have
fundamentally improved?"
298
701077
2369
karrierën e së cilëve ju e keni
përmirësuar shumë?"
Marrësat do jua tregojnë kater emra,
11:56
The takers will give you four names,
299
704424
1893
11:58
and they will all be more
influential than them,
300
706341
2697
dhe do të jenë më influencues se ata,
12:01
because takers are great at kissing up
and then kicking down.
301
709062
3202
sepse marrësat ta bëjnë shumë mirë qejfin
dhe më pas të godasin.
12:04
Givers are more likely to name people
who are below them in a hierarchy,
302
712957
3400
Dhënësit do tregojnë emrat e njerëzve
që janë poshtë tyre në hierarki,
12:08
who don't have as much power,
303
716381
1546
që nuk kanë shumë pushtet,
12:09
who can do them no good.
304
717951
1372
që nuk mund t'u bëjnë të mira.
12:11
And let's face it, you all know
you can learn a lot about character
305
719723
3174
Pranojeni se të gjithë mësoni më shumë
për karakterin e dikujt
12:14
by watching how someone
treats their restaurant server
306
722921
2555
duke shikuar se si dikush sillet
me kamarierin
12:17
or their Uber driver.
307
725500
1163
apo me shoferin e Uber.
Pra, nëse bëjmë mirë këtë,
12:19
So if we do all this well,
308
727319
1266
nëse përjashtojmë marrësat nga
shoqëritë tona,
12:20
if we can weed takers
out of organizations,
309
728609
2084
12:22
if we can make it safe to ask for help,
310
730717
1912
nëse sigurojmë kërkesen për ndihmë,
12:24
if we can protect givers from burnout
311
732653
2014
nëse mbrojmë dhënësat nga djegia
12:26
and make it OK for them to be ambitious
in pursuing their own goals
312
734691
3227
dhe i mundesojme që ata të jenë ambicioze
të ndjekin qëllimet e tyre
12:29
as well as trying to help other people,
313
737942
2156
po ashtu dhe duke ndihmuar të tjerët,
12:32
we can actually change the way
that people define success.
314
740122
2907
mund ta ndryshojmë menyrën sesi
përcaktohet suksesi.
12:35
Instead of saying it's all about
winning a competition,
315
743053
3352
Në vend që të thuash se cdo gjë është
kompeticion,
12:38
people will realize success
is really more about contribution.
316
746429
3540
njerezit do ta kuptojne qe suksesi
duhet shikuar më shumë si kontribut.
12:42
I believe that the most
meaningful way to succeed
317
750761
2361
Besoj se mënyra me domethënëse për
sukses ështe
12:45
is to help other people succeed.
318
753146
1870
të ndihmosh të tjerët t'ia dalin mbanë.
12:47
And if we can spread that belief,
319
755040
1671
Dhe nëse shpërndajmë këtë besim
12:48
we can actually turn paranoia upside down.
320
756735
2651
realisht mund ta mposhtim paranojën.
12:51
There's a name for that.
321
759410
1163
Ka një emër për këtë.
12:52
It's called "pronoia."
322
760597
1436
Quhet "Pronoja."
12:55
Pronoia is the delusional belief
323
763025
1697
Pronoja është besimi deluzional
12:56
that other people
are plotting your well-being.
324
764746
2600
që të tjerët po të bëjnë komplot ty.
12:59
(Laughter)
325
767370
1523
(Të qeshura)
13:02
That they're going around behind your back
326
770908
2553
Që ata shkojnë pas teje
13:05
and saying exceptionally
glowing things about you.
327
773485
2916
dhe thonë gjëra të mira rreth teje.
13:09
The great thing about a culture of givers
is that's not a delusion --
328
777647
3809
Gjëja e mirë e kulturës të dhënësve është
që nuk është deluzion --
13:13
it's reality.
329
781480
1234
është realiteti.
13:15
I want to live in a world
where givers succeed,
330
783697
2576
Dua të jetoj në një botë ku dhënësit
tia dalin mbanë,
13:18
and I hope you will help me
create that world.
331
786297
2322
dhe shpresoj të më ndihmoni ta
krijoj këtë botë.
13:20
Thank you.
332
788643
1221
Faleminderit.
13:21
(Applause)
333
789888
5286
(Duartrokitje)
Translated by Gramoz Pisha
Reviewed by Helena Bedalli

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Adam Grant - Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others.

Why you should listen

In his groundbreaking book Give and Take, top-rated Wharton professor Adam Grant upended decades of conventional motivational thinking with the thesis that giving unselfishly to colleagues or clients can lead to one’s own long-term success. Grant’s research has led hundreds of advice seekers (and HR departments) to his doorstep, and it’s changing the way leaders view their workforces.

Grant's book Originals: How Non-Conformists Move the World examines how unconventional thinkers overturn the status quo and champion game-changing ideas.

Grant is the host of the TED original podcast WorkLife, taking us inside unconventional workplaces to explore the ideas we can all use to make work more meaningful and creative.

More profile about the speaker
Adam Grant | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM