TEDSummit
Abigail Marsh: Why some people are more altruistic than others
Abigail Marsh: Neden Bazı İnsanlar Diğerlerine Göre Daha Özverilidir
Filmed:
Readability: 4.4
2,142,656 views
Neden bazı insanlar kendilerini düşünmeden, kendi hayatlarını hiçe sayarak diğer insanlara yardım eder? Araştırmacı psikolog Abigail Marsh hiç tanımadıkları insanlara böbrek bağışı yapmak gibi olağandışı özverili davranışlarda bulunan kişilerin motivasyonlarını inceliyor. Bu kişilerin beyinleri farklı mı?
Abigail Marsh - Psychologist
Abigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves? Full bio
Abigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's a man out there, somewhere,
0
760
2096
Oralarda bir yerde,
aktör Idris Elba'ya benzeyen
bir adam vardı.
bir adam vardı.
00:14
who looks a little bit
like the actor Idris Elba,
like the actor Idris Elba,
1
2880
2976
00:17
or at least he did 20 years ago.
2
5880
2376
En azından 20 yıl önceki
hâline benziyordu.
hâline benziyordu.
Onun hakkında, kendi
hayatını tehlikeye atarak
hayatını tehlikeye atarak
00:20
I don't know anything else about him,
3
8280
1816
00:22
except that he once saved my life
4
10120
1896
benim hayatımı kurtarması dışında
00:24
by putting his own life in danger.
5
12040
1640
hiçbir şey bilmiyorum.
Bu adam, gece yarısında, dört şeritli
bir otoyol trafiğinin ortasında,
bir otoyol trafiğinin ortasında,
00:26
This man ran across four lanes of freeway
traffic in the middle of the night
traffic in the middle of the night
6
14600
5376
hayatımı kaybedebileceğim
bir kazadan sonra,
bir kazadan sonra,
00:32
to bring me back to safety
7
20000
1776
00:33
after a car accident
that could have killed me.
that could have killed me.
8
21800
2776
beni güvenli bir şekilde hayata döndürdü.
00:36
And the whole thing
left me really shaken up, obviously,
left me really shaken up, obviously,
9
24600
2656
Olay tabii ki beni oldukça
derinden sarstı.
derinden sarstı.
Ayrıca içimi kemiren,
buram buram bir merakla
buram buram bir merakla
00:39
but it also left me with this
kind of burning, gnawing need
kind of burning, gnawing need
10
27280
3976
bunu neden yaptığını
anlama ihtiyacı hissettim.
anlama ihtiyacı hissettim.
00:43
to understand why he did it,
11
31280
1640
00:45
what forces within him
caused him to make the choice
caused him to make the choice
12
33760
2776
Hayatımı borçlu olduğum
bir seçimi yapmasına
bir seçimi yapmasına
neden olan şeyler neydi?
00:48
that I owe my life to,
13
36560
1856
00:50
to risk his own life
to save the life of a stranger?
to save the life of a stranger?
14
38440
3616
Neden bir yabancıyı kurtarmak için
kendi hayatını tehlikeye attı?
kendi hayatını tehlikeye attı?
00:54
In other words, what are the causes of his
or anybody else's capacity for altruism?
or anybody else's capacity for altruism?
15
42080
5040
Başka bir deyişle onun veya bir başkasının
fedakârlık kapasitesinin sebepleri neydi?
fedakârlık kapasitesinin sebepleri neydi?
00:59
But first let me tell you what happened.
16
47840
2016
Ama önce o gece olanları anlatayım.
O gece 19 yaşındaydım.
01:01
That night, I was 19 years old
17
49880
1456
01:03
and driving back to my home
in Tacoma, Washington,
in Tacoma, Washington,
18
51360
2376
Interstate 5 yolunu kullanarak
Washington, Tacoma'daki
Washington, Tacoma'daki
01:05
down the Interstate 5 freeway,
19
53760
1816
evime dönüyordum.
01:07
when a little dog
darted out in front of my car.
darted out in front of my car.
20
55600
2536
Aniden bir köpek önüme çıktı
01:10
And I did exactly
what you're not supposed to do,
what you're not supposed to do,
21
58160
2336
Ve tam olarak yapmamanız gereken
bir şey yaptım.
bir şey yaptım.
Kaçmak için direksiyonu kırdım.
01:12
which is swerve to avoid it.
22
60520
1360
01:14
And I discovered why
you're not supposed to do that.
you're not supposed to do that.
23
62480
2440
Ve neden yapmamanız gerektiğini keşfettim.
01:17
I hit the dog anyways,
24
65319
1737
Neyse, köpeğe çarptım
01:19
and that sent the car into a fishtail,
25
67080
2616
ve bu arabamın arkasının savrulmasına,
01:21
and then a spin across the freeway,
26
69720
2576
otoyolun ortasında dönmesine
01:24
until finally it wound up
in the fast lane of the freeway
in the fast lane of the freeway
27
72320
3576
ve sonunda da otoyolun hız şeridinde
01:27
faced backwards into oncoming traffic
28
75920
2936
trafik akışının tersine doğru döndü
01:30
and then the engine died.
29
78880
1360
ve sonra motor durdu.
01:33
And I was sure in that moment
that I was about to die too,
that I was about to die too,
30
81480
3560
Ve o anda ölmek
üzere olduğumdan da emindim
üzere olduğumdan da emindim
01:37
but I didn't
31
85880
1216
ama ölmedim,
01:39
because of the actions
of that one brave man
of that one brave man
32
87120
2736
çünkü cesur bir adam
01:41
who must have made the decision
33
89880
1496
saliseler içinde bir karar vererek
01:43
within a fraction of a second
of seeing my stranded car
of seeing my stranded car
34
91400
3016
yolda kalmış arabamı gördü
ve kenara çekerek
ve kenara çekerek
01:46
to pull over and run
across four lanes of freeway traffic
across four lanes of freeway traffic
35
94440
4256
akan trafikte dört şeridi koşup
01:50
in the dark
36
98720
1936
gece karanlığında
01:52
to save my life.
37
100680
1976
hayatımı kurtardı.
01:54
And then after he got my car working again
38
102680
2896
Daha sonra arabamı çalıştırıp
01:57
and got me back to safety
and made sure I was going to be all right,
and made sure I was going to be all right,
39
105600
3616
beni güvenli bir yere götürdü
ve iyi olduğumdan emin olunca da
ve iyi olduğumdan emin olunca da
02:01
he drove off again.
40
109240
1536
arabasını sürerek uzaklaştı.
02:02
He never even told me his name,
41
110800
2336
Bana adını bile söylemedi
02:05
and I'm pretty sure
I forgot to say thank you.
I forgot to say thank you.
42
113160
2160
ve ben de teşekkür etmeyi
unuttuğumdan da eminim.
unuttuğumdan da eminim.
02:08
So before I go any further,
43
116440
1936
Anlatmaya devam etmeden önce
02:10
I really want to take a moment
44
118400
1456
bir an durup
02:11
to stop and say thank you
to that stranger.
to that stranger.
45
119880
2800
bu yabancıya teşekkür etmek istiyorum.
02:15
(Applause)
46
123280
1720
(Alkışlar)
02:22
I tell you all of this
47
130919
1217
Bunların tümünü
02:24
because the events of that night changed
the course of my life to some degree.
the course of my life to some degree.
48
132160
4216
o gece yaşadıklarımın hayatımı önemli
derecede etkilediği için anlatıyorum.
derecede etkilediği için anlatıyorum.
02:28
I became a psychology researcher,
49
136400
1616
Bir psikoloji araştırmacısı oldum
02:30
and I've devoted my work to understanding
the human capacity to care for others.
the human capacity to care for others.
50
138040
4776
ve çalışmalarımı insanların diğerlerini
önemseme kapasitesini anlamaya adadım.
önemseme kapasitesini anlamaya adadım.
02:34
Where does it come from,
and how does it develop,
and how does it develop,
51
142840
2336
Bu nereden geliyor ve nasıl gelişiyor
02:37
and what are the extreme forms
that it can take?
that it can take?
52
145200
2240
ve ulaşabileceği aşırı formlar nelerdir?
02:40
These questions are really important
to understanding basic aspects
to understanding basic aspects
53
148120
3176
Bu sorular insanın sosyal doğasının
temel hâllerini anlamak için
temel hâllerini anlamak için
02:43
of human social nature.
54
151320
1240
oldukça önemli.
02:45
A lot of people,
and this includes everybody
and this includes everybody
55
153320
2096
Ekonomist ve filozoflardan
02:47
from philosophers
and economists to ordinary people
and economists to ordinary people
56
155440
2896
sıradan insanlara kadar birçok insan,
02:50
believe that human nature
is fundamentally selfish,
is fundamentally selfish,
57
158360
3256
insan doğasının temelde bencil olduğuna
02:53
that we're only ever really motivated
by our own welfare.
by our own welfare.
58
161640
4176
ve insanın sadece kendi refahıyla
motive olacağına inanır.
motive olacağına inanır.
02:57
But if that's true, why do some people,
like the stranger who rescued me,
like the stranger who rescued me,
59
165840
4296
Fakat bu doğruysa, neden bazı insanlar,
beni kurtaran yabancı gibi,
beni kurtaran yabancı gibi,
03:02
do selfless things,
like helping other people
like helping other people
60
170160
2496
diğer insanlar için çok riskli
ve kendilerine zarar verebilecek
fedakârlıkta bulunurlar?
fedakârlıkta bulunurlar?
03:04
at enormous risk and cost to themselves?
61
172680
2440
03:07
Answering this question
62
175880
1296
Bu soruyu cevaplamak için
03:09
requires exploring the roots
of extraordinary acts of altruism,
of extraordinary acts of altruism,
63
177200
4096
olağandışı fedakârlık davranış
kökenlerinin araştırılması
kökenlerinin araştırılması
ve bu gibi davranış sahiplerini
diğer insanlardan farklı yapan şeyin
diğer insanlardan farklı yapan şeyin
03:13
and what might make people
who engage in such acts
who engage in such acts
64
181320
2376
ne olduğunun incelenmesi gerekmektedir.
03:15
different than other people.
65
183720
1856
03:17
But until recently, very little work
on this topic had been done.
on this topic had been done.
66
185600
3080
Fakat çok yakın zamanlara kadar
bu konuda çok az çalışma yapıldı.
bu konuda çok az çalışma yapıldı.
03:21
The actions of the man who rescued me
67
189920
1816
Beni kurtaran adamın davranışları,
03:23
meet the most stringent
definition of altruism,
definition of altruism,
68
191760
2976
fedakârlığın en katı tanımı olan
gönüllü ve maliyet de içerebilen
gönüllü ve maliyet de içerebilen
03:26
which is a voluntary, costly behavior
69
194760
2616
ve başka bireylere yardım etme
arzusuyla motive olmak
arzusuyla motive olmak
03:29
motivated by the desire
to help another individual.
to help another individual.
70
197400
2440
tanımını karşılamaktadır.
03:32
So it's a selfless act
intended to benefit only the other.
intended to benefit only the other.
71
200640
3120
Yani başkasının yararına yapılan
özverili bir harekettir.
özverili bir harekettir.
03:36
What could possibly
explain an action like that?
explain an action like that?
72
204560
2560
Peki böyle bir davranışı ne açıklayabilir?
03:40
One answer is compassion, obviously,
73
208120
1936
Cevaplardan birisi olan merhamet
03:42
which is a key driver of altruism.
74
210080
1800
özverinin ana etmenlerindendir.
03:44
But then the question becomes,
75
212520
1616
O zaman soru şu oluyor:
03:46
why do some people
seem to have more of it than others?
seem to have more of it than others?
76
214160
2760
Neden bazıları diğerlerinden
daha merhametli gibidirler?
daha merhametli gibidirler?
03:50
And the answer may be that the brains
of highly altruistic people
of highly altruistic people
77
218120
3896
Ve cevap da, ziyadesiyle
özverili kişilerin beyinlerinin
özverili kişilerin beyinlerinin
03:54
are different in fundamental ways.
78
222040
2200
temelde diğerlerinden
farklı olduğu olabilir.
farklı olduğu olabilir.
03:57
But to figure out how,
79
225120
1896
Bunun nasıl olduğunu çözmek için
03:59
I actually started from the opposite end,
80
227040
2120
işe, tam tersi olan
04:02
with psychopaths.
81
230160
1200
psikopatlarla başladım.
04:04
A common approach to understanding
basic aspects of human nature,
basic aspects of human nature,
82
232680
3096
Diğer insanlara yardım etme isteği gibi
insan doğasının temel yönlerini açıklamaya
çalışmada ana yaklaşımlardan biri,
çalışmada ana yaklaşımlardan biri,
04:07
like the desire to help other people,
83
235800
2016
04:09
is to study people
in whom that desire is missing,
in whom that desire is missing,
84
237840
3136
tam da psikopatlar gibi
04:13
and psychopaths are exactly such a group.
85
241000
2120
bu isteğin olmadığı bir grubu çalışmak.
04:16
Psychopathy is a developmental disorder
86
244200
2376
Psikopatlık daha çok
genetik kökenleri olan
genetik kökenleri olan
04:18
with strongly genetic origins,
87
246600
2096
gelişimsel bir bozukluktur.
04:20
and it results in a personality
that's cold and uncaring
that's cold and uncaring
88
248720
2896
Soğuk ve duyarsız bir kişiliktir.
04:23
and a tendency to engage in antisocial
and sometimes very violent behavior.
and sometimes very violent behavior.
89
251640
3524
Antisosyal ve bazen çok
şiddet içeren davranışlara eğilimlidir.
şiddet içeren davranışlara eğilimlidir.
04:28
Once my colleagues and I
at the National Institute of Mental Health
at the National Institute of Mental Health
90
256040
3256
Meslektaşlarımla birlikte
Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü'nde
Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü'nde
04:31
conducted some of the first ever
brain imaging research
brain imaging research
91
259320
2615
psikopat yetişkinlerin
beyin görselleri üzerine
beyin görselleri üzerine
04:33
of psychopathic adolescents,
92
261959
2137
ilk araştırmayı yürüttüğümüzde,
bizim bulgularımız ve diğer
araştırmacıların şimdiki bulguları
araştırmacıların şimdiki bulguları
04:36
and our findings, and the findings
of other researchers now,
of other researchers now,
93
264120
2856
04:39
have shown that people
who are psychopathic
who are psychopathic
94
267000
2296
psikopat insanların oldukça
tutarlı bir şekilde
tutarlı bir şekilde
04:41
pretty reliably exhibit
three characteristics.
three characteristics.
95
269320
2920
üç tür karakteristik özellik
sergilediklerini gösterdi.
sergilediklerini gösterdi.
04:45
First, although they're not generally
insensitive to other people's emotions,
insensitive to other people's emotions,
96
273160
4616
İlk olarak, diğerlerinin duygularına karşı
genelde duyarsız olmamalarına rağmen,
genelde duyarsız olmamalarına rağmen,
04:49
they are insensitive to signs
that other people are in distress.
that other people are in distress.
97
277800
3776
sıkıntı içindeki insanların
işaretlerine karşı duyarsızdır.
işaretlerine karşı duyarsızdır.
04:53
And in particular,
98
281600
1216
Ve özellikle
buradaki gibi korkmuş yüz ifadelerini
tanımakta zorluk yaşarlar.
tanımakta zorluk yaşarlar.
04:54
they have difficulty recognizing
fearful facial expressions like this one.
fearful facial expressions like this one.
99
282840
3896
04:58
And fearful expressions convey
urgent need and emotional distress,
urgent need and emotional distress,
100
286760
3696
Korkmuş ifadeler acil ihtiyaç
ve duygusal sıkıntıyı bildirir
ve duygusal sıkıntıyı bildirir
05:02
and they usually elicit
compassion and a desire to help
compassion and a desire to help
101
290480
2616
ve genelde bunu gören insanlarda merhamet
ve yardım etme isteğini
ortaya çıkarırlar.
ortaya çıkarırlar.
05:05
in people who see them,
102
293120
1256
05:06
so it makes sense that people
who tend to lack compassion
who tend to lack compassion
103
294400
2696
Yani merhamet duygusu az olan insanların
05:09
also tend to be insensitive to these cues.
104
297120
2120
bu işaretlere karşı
duyarsız olmaları da mantıklıdır.
duyarsız olmaları da mantıklıdır.
05:12
The part of the brain
105
300520
1216
Beynin korku ifadelerini
05:13
that's the most important
for recognizing fearful expressions
for recognizing fearful expressions
106
301760
2896
anlama konusunda en önemli kısmının adı
amigdaladır.
05:16
is called the amygdala.
107
304680
1256
Çok ender vakalarda amigdalası
hiç bulunmayan insanlar olabiliyor
hiç bulunmayan insanlar olabiliyor
05:17
There are very rare cases of people
who lack amygdalas completely,
who lack amygdalas completely,
108
305960
3416
05:21
and they're profoundly impaired
in recognizing fearful expressions.
in recognizing fearful expressions.
109
309400
3856
ve bu kişiler korku ifadelerini tanıma
konusunda son derece engellidir.
konusunda son derece engellidir.
05:25
And whereas healthy adults and children
110
313280
2376
Oysa sağlıklı yetişkin ve çocuklar genelde
05:27
usually show big spikes
in amygdala activity
in amygdala activity
111
315680
2616
korku ifadelerine baktıklarında
amigdala aktiviteleri
hızlı bir yükseliş gösterir.
hızlı bir yükseliş gösterir.
05:30
when they look at fearful expressions,
112
318320
2136
05:32
psychopaths' amygdalas
are underreactive to these expressions.
are underreactive to these expressions.
113
320480
3136
Psikopatların amigdalaları
bu ifadelere karşı tepkisiz gibidir.
bu ifadelere karşı tepkisiz gibidir.
05:35
Sometimes they don't react at all,
114
323640
1656
Bazen hiç tepki vermezler.
05:37
which may be why they have
trouble detecting these cues.
trouble detecting these cues.
115
325320
2620
Bu da neden bu işaretleri
anlayamadıklarını gösterir.
anlayamadıklarını gösterir.
05:41
Finally, psychopaths' amygdalas
are smaller than average
are smaller than average
116
329240
3136
Son olarak, psikopatların amigdalaları
ortalamaya göre yüzde 18-20 daha küçüktür.
05:44
by about 18 or 20 percent.
117
332400
1600
05:46
So all of these findings
are reliable and robust,
are reliable and robust,
118
334920
3816
Yani tüm bu bulgular muteber ve sağlamdır
05:50
and they're very interesting.
119
338760
1456
ve de oldukça ilginçtir.
05:52
But remember that my main interest
120
340240
1656
Ama hatırlarsanız asıl ilgi alanım
05:53
is not understanding
why people don't care about others.
why people don't care about others.
121
341920
3536
insanların diğer insanları
neden umursamadığı değil.
neden umursamadığı değil.
05:57
It's understanding why they do.
122
345480
1560
Neden umursadıklarını anlamak.
05:59
So the real question is,
123
347880
2296
Yani asıl soru:
06:02
could extraordinary altruism,
124
350200
2256
Psikopatinin tam tersi olan
06:04
which is the opposite of psychopathy
125
352480
2216
olağandışı özverililik,
06:06
in terms of compassion
and the desire to help other people,
and the desire to help other people,
126
354720
3416
merhamet ve başkalarına yardım açısından
06:10
emerge from a brain that is also
the opposite of psychopathy?
the opposite of psychopathy?
127
358160
4016
psikopatik beyin yapısının
tam tersinden kaynaklanıyor olabilir mi?
tam tersinden kaynaklanıyor olabilir mi?
06:14
A sort of antipsychopathic brain,
128
362200
2240
Öyle bir antipsikopat beyin ki,
06:17
better able to recognize
other people's fear,
other people's fear,
129
365880
3096
diğer insanların korkularını
daha iyi anlayabiliyor
daha iyi anlayabiliyor
06:21
an amygdala that's more reactive
to this expression
to this expression
130
369000
2416
ve amigdalası bu ifadeye
daha fazla tepki veriyor
daha fazla tepki veriyor
06:23
and maybe larger than average as well?
131
371440
1840
ve belki ortalamadan çok daha büyük.
06:25
As my research has now shown,
132
373920
2016
Araştırmalarımın gösterdiğine göre,
06:27
all three things are true.
133
375960
1456
bu üçü de doğru.
06:29
And we discovered this
134
377440
1256
Ve biz bunu
06:30
by testing a population
of truly extraordinary altruists.
of truly extraordinary altruists.
135
378720
3016
olağandışı özverili kişileri
test ederek keşfettik.
test ederek keşfettik.
06:33
These are people who have given
one of their own kidneys
one of their own kidneys
136
381760
2656
Bu insanlar hiç tanımadıkları
bir yabancıya
bir yabancıya
böbreklerden birini vermiş kişilerdir.
06:36
to a complete stranger.
137
384440
1200
06:38
So these are people who have volunteered
to undergo major surgery
to undergo major surgery
138
386600
3096
Bu insanlar bıçak altına yatıp
sağlıklı bir böbreklerinin alınmasını ve
06:41
so that one of their own
healthy kidneys can be removed
healthy kidneys can be removed
139
389720
2616
daha önce tanışmadıkları
veya karşılaşmayacakları
veya karşılaşmayacakları
06:44
and transplanted into a very ill stranger
140
392360
2056
tamamen yabancı birine
nakil edilmesine gönüllü olan kişiler.
nakil edilmesine gönüllü olan kişiler.
06:46
that they've never met and may never meet.
141
394440
2040
06:49
"Why would anybody do this?"
is a very common question.
is a very common question.
142
397040
2800
"Bir insan bunu neden yapar ki?"
çok sık duyduğumuz bir soru.
çok sık duyduğumuz bir soru.
06:52
And the answer may be
143
400520
1376
Cevabı da
06:53
that the brains of these
extraordinary altruists
extraordinary altruists
144
401920
2256
olağandışı özverili kişilerin beyinlerinin
06:56
have certain special characteristics.
145
404200
1800
özel bir yapısının olması olabilir.
06:59
They are better at recognizing
other people's fear.
other people's fear.
146
407040
3216
Bu kişiler diğerlerinin korkularını
tanımada daha iyidir.
tanımada daha iyidir.
07:02
They're literally better at detecting
when somebody else is in distress.
when somebody else is in distress.
147
410280
3416
Sıkıntılı bir insanı anlamada
gerçekten daha iyilerdir.
gerçekten daha iyilerdir.
Bunun nedeni amigdalalarının
bu ifadelere daha duyarlı olması olabilir.
bu ifadelere daha duyarlı olması olabilir.
07:05
This may be in part because their amygdala
is more reactive to these expressions.
is more reactive to these expressions.
148
413720
4656
07:10
And remember, this is the same part
of the brain that we found
of the brain that we found
149
418400
2936
Hatırlayın, beynin bulduğumuz bu kısmı
07:13
was underreactive
in people who are psychopathic.
in people who are psychopathic.
150
421360
2336
psikopatik insanlarda tepkisizdi.
Son olarak, amigdalaları
ortalamadan yaklaşık olarak
ortalamadan yaklaşık olarak
07:15
And finally, their amygdalas
are larger than average as well,
are larger than average as well,
151
423720
2896
yüzde 8 daha büyük.
07:18
by about eight percent.
152
426640
1216
07:19
So together, what these data suggest
153
427880
1736
Yani bu veriler, dünya üzerinde
07:21
is the existence of something
like a caring continuum in the world
like a caring continuum in the world
154
429640
3616
bir ucunda son derece
psikopatik insanların
psikopatik insanların
ve diğer ucunda da çok merhametli
07:25
that's anchored at the one end
by people who are highly psychopathic,
by people who are highly psychopathic,
155
433280
3536
ve aşırı özverili eylemlerde bulunan
insanların olduğu şefkat sürekliliği gibi
insanların olduğu şefkat sürekliliği gibi
07:28
and at the other by people
who are very compassionate
who are very compassionate
156
436840
2496
bir şeyin varlığını gösteriyor.
07:31
and driven to acts of extreme altruism.
157
439360
1920
07:34
But I should add that what makes
extraordinary altruists so different
extraordinary altruists so different
158
442760
3936
Ama şunu eklemeliyim ki
olağandışı özverilileri farklı kılan şey
olağandışı özverilileri farklı kılan şey
ortalamanın üzerinde bir
merhamete sahip olmaları değildir.
merhamete sahip olmaları değildir.
07:38
is not just that they're
more compassionate than average.
more compassionate than average.
159
446720
2696
Öyleler,
07:41
They are,
160
449440
1216
ama onları asıl olağandışı yapan şey
07:42
but what's even more unusual about them
161
450680
1896
07:44
is that they're compassionate
and altruistic
and altruistic
162
452600
2096
sadece yakın çevresi olan
07:46
not just towards people
who are in their own innermost circle
who are in their own innermost circle
163
454720
2936
arkadaş ve ailesine karşı merhametli
07:49
of friends and family. Right?
164
457680
1976
ve özverili olmamalarıdır. Değil mi?
07:51
Because to have compassion for people
that you love and identify with
that you love and identify with
165
459680
3256
Çünkü sevdiğiniz ve çevrenizdeki
insanlara şefkatiniz olması
insanlara şefkatiniz olması
07:54
is not extraordinary.
166
462960
2200
olağandışı değildir.
07:58
Truly extraordinary altruists' compassion
extends way beyond that circle,
extends way beyond that circle,
167
466040
4176
Gerçek olağandışı özverili merhameti
bu çemberin çok daha dışındadır,
bu çemberin çok daha dışındadır,
08:02
even beyond their wider
circle of acquaintances
circle of acquaintances
168
470240
2216
hatta geniş çemberindeki
eş-dostlarının da ötesinde
eş-dostlarının da ötesinde
08:04
to people who are outside
their social circle altogether,
their social circle altogether,
169
472480
2936
sosyal çemberlerinin dışındaki insanlardan
08:07
total strangers,
170
475440
1536
tamamen yabancı insanlara kadar.
08:09
just like the man who rescued me.
171
477000
1600
Tıpkı beni kurtaran adam gibi.
08:11
And I've had the opportunity now
to ask a lot of altruistic kidney donors
to ask a lot of altruistic kidney donors
172
479960
3496
Ve ben, özverili böbrek bağışçılarına
08:15
how it is that they manage to generate
such a wide circle of compassion
such a wide circle of compassion
173
483480
4376
hiç tanımadıkları bir insana
böbreklerini bağışlayabilecek kadar
böbreklerini bağışlayabilecek kadar
08:19
that they were willing to give
a complete stranger their kidney.
a complete stranger their kidney.
174
487880
3336
büyük bir şefkate nasıl sahip olduklarını
sorma şansına sahip oldum.
sorma şansına sahip oldum.
08:23
And I found it's a really difficult
question for them to answer.
question for them to answer.
175
491240
3496
Ve onlar için bu sorunun
zor bir soru olduğunu anladım.
zor bir soru olduğunu anladım.
08:26
I say, "How is it that
you're willing to do this thing
you're willing to do this thing
176
494760
4056
Onlara şunu sordum:
"Başkaları böyle bir şeyi yapamazken
"Başkaları böyle bir şeyi yapamazken
08:30
when so many other people don't?
177
498840
1976
siz nasıl yapabildiniz?"
08:32
You're one of fewer than 2,000 Americans
178
500840
2416
Sizler böbreğini hiç tanımadığı
birine bağışlayan
birine bağışlayan
08:35
who has ever given a kidney to a stranger.
179
503280
2616
iki binden daha az
Amerikalıdan yalnızca birisiniz.
Amerikalıdan yalnızca birisiniz.
08:37
What is it that makes you so special?"
180
505920
1840
Sizi bu kadar özel kılan ne?"
08:40
And what do they say?
181
508400
1280
Ne mi dediler?
08:43
They say, "Nothing.
182
511400
1920
"Hiçbir şey." dediler.
08:46
There's nothing special about me.
183
514200
1776
"Özel bir yanım yok.
08:48
I'm just the same as everybody else."
184
516000
1799
Ben de herkes gibiyim."
08:51
And I think that's actually
a really telling answer,
a really telling answer,
185
519200
3096
Bence bu gerçekten çarpıcı bir cevap,
08:54
because it suggests that the circles
of these altruists don't look like this,
of these altruists don't look like this,
186
522320
3840
çünkü bu özverili insanların
çevreleri bu şekilde değil,
çevreleri bu şekilde değil,
08:59
they look more like this.
187
527240
1976
daha çok şu şekilde.
09:01
They have no center.
188
529240
1240
Onlarda merkez yok.
09:03
These altruists literally
don't think of themselves
don't think of themselves
189
531320
2416
Bu özverililer kendilerini
herhangi bir şeyin merkezinde görmüyorlar.
09:05
as being at the center of anything,
190
533760
2256
09:08
as being better or more inherently
important than anybody else.
important than anybody else.
191
536040
2960
Başkasından daha iyi veya
doğal olarak önemli değiller.
doğal olarak önemli değiller.
Bir özveriliye, böbreğini bağışlamasının
neden mantıklı geldiğini sorduğumda;
neden mantıklı geldiğini sorduğumda;
09:12
When I asked one altruist
why donating her kidney made sense to her,
why donating her kidney made sense to her,
192
540000
3216
09:15
she said, "Because it's not about me."
193
543240
2720
"Çünkü bu benimle ilgili değil." dedi.
09:19
Another said,
194
547040
1736
Bir diğeri de şöyle dedi:
09:20
"I'm not different. I'm not unique.
195
548800
2256
"Ben farklı değilim. Eşsiz değilim.
09:23
Your study here is going to find out
that I'm just the same as you."
that I'm just the same as you."
196
551080
3336
Buradaki çalışmanda seninle
aynı olduğumu bulacaksın."
aynı olduğumu bulacaksın."
09:26
I think the best description
for this amazing lack of self-centeredness
for this amazing lack of self-centeredness
197
554440
4096
Bence benmerkezci olmayan bu
büyüleyici şey için en iyi tanım
büyüleyici şey için en iyi tanım
09:30
is humility,
198
558560
1856
tevazudur.
09:32
which is that quality
that in the words of St. Augustine
that in the words of St. Augustine
199
560440
3096
Aziz Augustine sözlerinde
bunun insanı melek yaptığını belirtir.
09:35
makes men as angels.
200
563560
1520
09:38
And why is that?
201
566120
1696
Peki bu neden böyle?
09:39
It's because if there's
no center of your circle,
no center of your circle,
202
567840
2776
Çünkü eğer dairenizde bir merkez yoksa,
09:42
there can be no inner rings
or outer rings,
or outer rings,
203
570640
2536
iç ve dış halkalar da olamaz.
09:45
nobody who is more or less worthy
of your care and compassion
of your care and compassion
204
573200
2896
İlgi ve merhametiniz hiç kimse için
daha az veya daha fazla değildir.
09:48
than anybody else.
205
576120
1200
09:49
And I think that this is what really
distinguishes extraordinary altruists
distinguishes extraordinary altruists
206
577920
3496
Bence bu olağandışı özverilileri
ortalama bir insandan
ayıran şey tam olarak bu.
ayıran şey tam olarak bu.
09:53
from the average person.
207
581440
1240
09:55
But I also think that this is a view
of the world that's attainable by many
of the world that's attainable by many
208
583400
3576
Fakat ayrıca bana göre bu, birçok
insanın hatta insanların ekserisinin
insanın hatta insanların ekserisinin
09:59
and maybe even most people.
209
587000
1976
elde edebileceği bir dünya görüşü.
10:01
And I think this
because at the societal level,
because at the societal level,
210
589000
2256
Ve bence toplum düzeyinde de
10:03
expansions of altruism and compassion
are already happening everywhere.
are already happening everywhere.
211
591280
3720
özveri ve merhametin büyümesi
her yerde yaşanıyor.
her yerde yaşanıyor.
10:07
The psychologist Steven Pinker
and others have shown
and others have shown
212
595920
2456
Psikolog Steven Pinker
ve diğerlerinin belirttiği gibi,
ve diğerlerinin belirttiği gibi,
10:10
that all around the world people
are becoming less and less accepting
are becoming less and less accepting
213
598400
3256
dünya genelinde insanların
geniş çerçevede
geniş çerçevede
10:13
of suffering in ever-widening
circles of others,
circles of others,
214
601680
2456
haksızlıklara karşı tahammülü
daha da azalıyor,
daha da azalıyor,
10:16
which has led to declines
of all kinds of cruelty and violence,
of all kinds of cruelty and violence,
215
604160
3056
bu da hayvan istismarından
ev içi şiddete ve idama kadar
ev içi şiddete ve idama kadar
10:19
from animal abuse to domestic violence
to capital punishment.
to capital punishment.
216
607240
3520
birçok konuda zulüm ve
şiddetin azalmasına yol açıyor.
şiddetin azalmasına yol açıyor.
10:23
And it's led to increases
in all kinds of altruism.
in all kinds of altruism.
217
611480
2816
Ve bu da her tür özverililiğin
artışına yol açıyor.
artışına yol açıyor.
10:26
A hundred years ago, people
would have thought it was ludicrous
would have thought it was ludicrous
218
614320
3096
100 yıl önce olsaydı,
hiç tanımadığınız insanlara
hiç tanımadığınız insanlara
10:29
how normal and ordinary it is
219
617440
1496
bugünkü gibi
10:30
for people to donate
their blood and bone marrow
their blood and bone marrow
220
618960
3296
kan ve kemik iliği bağışının
bu kadar normal yapılmasına
bu kadar normal yapılmasına
10:34
to complete strangers today.
221
622280
1640
insanlar gülüp geçerdi.
10:36
Is it possible that
a hundred years from now
a hundred years from now
222
624720
2096
Bundan 100 yıl sonra
10:38
people will think
that donating a kidney to a stranger
that donating a kidney to a stranger
223
626840
2576
yabancı bir kişiye
böbreğinizi bağışlamanız
böbreğinizi bağışlamanız
10:41
is just as normal and ordinary
224
629440
1456
bugün kan ve kemik iliği bağışlamamız gibi
10:42
as we think donating blood
and bone marrow is today?
and bone marrow is today?
225
630920
3016
normal ve olağan gelecek midir?
10:45
Maybe.
226
633960
1200
Belki.
10:47
So what's at the root
of all these amazing changes?
of all these amazing changes?
227
635800
2896
Peki bu büyüleyici değişikliklerin
kökeninde ne var?
kökeninde ne var?
10:50
In part it seems to be
228
638720
1776
Bu durum kısmen
10:52
increases in wealth
and standards of living.
and standards of living.
229
640520
3200
yaşam standartları ve refahının
yükselmesinden kaynaklanıyor gibi.
yükselmesinden kaynaklanıyor gibi.
10:56
As societies become
wealthier and better off,
wealthier and better off,
230
644600
2736
Toplumlar zenginleştikçe
ve daha iyi hâle geldikçe,
ve daha iyi hâle geldikçe,
10:59
people seem to turn
their focus of attention outward,
their focus of attention outward,
231
647360
2616
insanlar dikkatlerini daha fazla
dışarıya çevirecekler
dışarıya çevirecekler
11:02
and as a result, all kinds of altruism
towards strangers increases,
towards strangers increases,
232
650000
3856
ve sonuç olarak, gönüllülükten dernek
bağışlarına ve böbrek bağışlamaya kadar
bağışlarına ve böbrek bağışlamaya kadar
11:05
from volunteering to charitable donations
and even altruistic kidney donations.
and even altruistic kidney donations.
233
653880
4720
yabancılara karşı özveri artacaktır.
11:11
But all of these changes also yield
234
659440
2976
Ama tüm bu değişimler ayrıca garip ve
11:14
a strange and paradoxical result,
235
662440
3216
paradoksal sonuçlara yol açıyor.
11:17
which is that even as the world is
becoming a better and more humane place,
becoming a better and more humane place,
236
665680
3536
Dünyanın gittikçe daha iyi ve daha
insani bir yer olmasına rağmen,
insani bir yer olmasına rağmen,
ki öyle,
11:21
which it is,
237
669240
1216
yaygın bir kanaate göre
dünya giderek daha kötü
dünya giderek daha kötü
11:22
there's a very common perception
that it's becoming worse
that it's becoming worse
238
670480
2696
ve acımasız bir yer oluyor,
ki öyle değil.
ki öyle değil.
11:25
and more cruel, which it's not.
239
673200
2040
11:28
And I don't know exactly why this is,
240
676080
1816
Bunun neden böyle olduğunu bilemiyorum
11:29
but I think it may be
that we now just know so much more
that we now just know so much more
241
677920
3576
ama bence bunu nedeni
artık bizim uzağımızdaki yerlerde
artık bizim uzağımızdaki yerlerde
11:33
about the suffering
of strangers in distant places,
of strangers in distant places,
242
681520
3176
yaşanan acılar hakkında
çok fazla bilgi sahibi olmamız
çok fazla bilgi sahibi olmamız
11:36
and so we now care a lot more
243
684720
2416
ve bu yüzden uzağımızdaki
yabancıların acılarını
yabancıların acılarını
11:39
about the suffering
of those distant strangers.
of those distant strangers.
244
687160
2200
daha çok önemsiyor olmamızdır.
11:42
But what's clear is the kinds
of changes we're seeing show
of changes we're seeing show
245
690240
3696
Fakat net olan bir şey var ki,
o da gördüğümüz değişikliklerin
o da gördüğümüz değişikliklerin
11:45
that the roots of altruism and compassion
246
693960
2456
merhamet ve özverililiğin köklerinin
şiddet ve zalimlik gibi insan doğasının
bir parçası olduğunu, hatta daha da büyük
bir parçası olduğunu, hatta daha da büyük
11:48
are just as much a part of human nature
as cruelty and violence,
as cruelty and violence,
247
696440
3016
11:51
maybe even more so,
248
699480
1696
bir parçası olduğunu gösteriyor.
11:53
and while some people do seem
to be inherently more sensitive
to be inherently more sensitive
249
701200
4056
Ve bazı insanlar tabiatları gereği
uzaktaki kişilerin acılarına
uzaktaki kişilerin acılarına
11:57
to the suffering of distant others,
250
705280
2096
çok daha duyarlı görünürken,
11:59
I really believe that the ability
to remove oneself
to remove oneself
251
707400
2776
ben gerçekten inanıyorum ki,
kendini çemberin merkezinden çıkarma
kendini çemberin merkezinden çıkarma
12:02
from the center of the circle
252
710200
1776
ve merhamet çemberini
12:04
and expand the circle of compassion
outward to include even strangers
outward to include even strangers
253
712000
4056
yabancıları da içine alacak şekilde
genişletme kabiliyeti
genişletme kabiliyeti
12:08
is within reach for almost everyone.
254
716080
2800
neredeyse herkesin ulaşabileceği bir şey.
12:12
Thank you.
255
720080
1216
Teşekkürler.
12:13
(Applause)
256
721320
7578
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Abigail Marsh - PsychologistAbigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves?
Why you should listen
How do we understand what others think and feel? An associate professor in the department of psychology and the interdisciplinary neuroscience program at Georgetown University, Abigail Marsh focuses on social and affective neuroscience. She addresses questions using multiple approaches that include functional and structural brain imaging in adolescents and adults from both typical and non-typical populations, as well as behavioral, cognitive, genetic and pharmacological techniques. Among her ongoing research projects are brain imaging and behavioral studies of altruistic kidney donors and brain imaging studies of children/adolescents with severe conduct problems and limited empathy.
Marsh's 2017 book The Fear Factor: How One Emotion Connects Altruists, Psychopaths, and Everyone In-Between explores the extremes of human generosity and cruelty.
Abigail Marsh | Speaker | TED.com