ABOUT THE SPEAKER
Abigail Marsh - Psychologist
Abigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves?

Why you should listen

How do we understand what others think and feel? An associate professor in the department of psychology and the interdisciplinary neuroscience program at Georgetown University, Abigail Marsh focuses on social and affective neuroscience. She addresses questions using multiple approaches that include functional and structural brain imaging in adolescents and adults from both typical and non-typical populations, as well as behavioral, cognitive, genetic and pharmacological techniques. Among her ongoing research projects are brain imaging and behavioral studies of altruistic kidney donors and brain imaging studies of children/adolescents with severe conduct problems and limited empathy.

Marsh's 2017 book The Fear Factor: How One Emotion Connects Altruists, Psychopaths, and Everyone In-Between explores the extremes of human generosity and cruelty.

More profile about the speaker
Abigail Marsh | Speaker | TED.com
TEDSummit

Abigail Marsh: Why some people are more altruistic than others

Abigail Marsh: Tại sao một số người có lòng vị tha hơn những người khác

Filmed:
2,142,656 views

Tại sao một số người làm những việc vị tha, giúp người khác thậm chí phải liều mạng sống mình? Nhà nghiên cứu tâm lý Abigail Marsh tìm hiểu những động lực của những người làm những việc cực kỳ cao thượng, như hiến 1 quả thận cho người hoàn toàn xa lạ. Có phải bộ não của họ rất khác biệt?
- Psychologist
Abigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves? Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Đây là một người bình thường ở đâu đó,
00:12
There's a man out there, somewheremột vài nơi,
0
760
2096
00:14
who looksnhìn a little bitbit
like the actordiễn viên IdrisIdris ElbaElba,
1
2880
2976
hơi giống diễn viên Idris Elba,
00:17
or at leastít nhất he did 20 yearsnăm agotrước.
2
5880
2376
hay ít ra cũng giống ông ta
cách đây 20 năm.
00:20
I don't know anything elsekhác about him,
3
8280
1816
Tôi không biết gì khác về ông ta,
00:22
exceptngoại trừ that he onceMột lần savedđã lưu my life
4
10120
1896
trừ một lần ông ta cứu tôi
00:24
by puttingđặt his ownsở hữu life in dangernguy hiểm.
5
12040
1640
một cách liều mạng.
00:26
This man ranchạy acrossbăng qua fourbốn laneslàn đường of freewayđường cao tốc
trafficgiao thông in the middleở giữa of the night
6
14600
5376
Người này chạy băng qua 4 làn đường cao
tốc giữa đêm tối
00:32
to bringmang đến me back to safetyan toàn
7
20000
1776
để đưa tôi ra khỏi nơi nguy hiểm
00:33
after a carxe hơi accidentTai nạn
that could have killedbị giết me.
8
21800
2776
sau một tai nạn xe có thể giết chết tôi.
00:36
And the wholetoàn thể thing
left me really shakenrung động up, obviouslychắc chắn,
9
24600
2656
Đương nhiên, sự việc làm tôi vô cùng
cảm động,
00:39
but it alsocũng thế left me with this
kindloại of burningđốt, gnawinggặm nhấm need
10
27280
3976
nhưng cũng để lại trong tôi một tình cảm
nung nấu, dai dẳng muốn
00:43
to understandhiểu không why he did it,
11
31280
1640
biết được tại sao ông ta làm điều đó,
00:45
what forceslực lượng withinbên trong him
causedgây ra him to make the choicelựa chọn
12
33760
2776
động lực nào đã thúc đẩy ông
quyết định làm điều
00:48
that I owenợ my life to,
13
36560
1856
mà tôi phải nợ cả đời,
00:50
to riskrủi ro his ownsở hữu life
to savetiết kiệm the life of a strangerlạ?
14
38440
3616
ông đã liều mạng mình
để cứu một người xa lạ?
00:54
In other wordstừ ngữ, what are the causesnguyên nhân of his
or anybodybất kỳ ai else'scủa người khác capacitysức chứa for altruismchủ nghĩa vị tha?
15
42080
5040
Nói cách khác, động lực của lòng
vị tha ở ông hay ở bất kỳ ai là gì?
Nhưng trước hết cho phép tôi
kể điều đã xảy ra.
00:59
But first let me tell you what happenedđã xảy ra.
16
47840
2016
01:01
That night, I was 19 yearsnăm old
17
49880
1456
Đêm hôm đó, tôi 19 tuổi
01:03
and drivingđiều khiển back to my home
in TacomaTacoma, WashingtonWashington,
18
51360
2376
đang lái xe về nhà
ở Tacoma, Washington,
01:05
down the InterstateLiên tiểu bang 5 freewayđường cao tốc,
19
53760
1816
theo trục cao tốc số 5,
01:07
when a little dogchó
darteddarted out in fronttrước mặt of my carxe hơi.
20
55600
2536
thì một con chó nhỏ chạy ra
ngay trước xe tôi.
01:10
And I did exactlychính xác
what you're not supposedgiả định to do,
21
58160
2336
Và tôi đã làm điều không nên làm,
01:12
which is swerveswerve to avoidtránh it.
22
60520
1360
đó là quẹo để tránh nó.
01:14
And I discoveredphát hiện ra why
you're not supposedgiả định to do that.
23
62480
2440
Tôi đã hiểu ra tại sao
không nên làm như thế.
01:17
I hitđánh the dogchó anywaysanyways,
24
65319
1737
Tôi vẫn va phải con chó,
01:19
and that sentgởi the carxe hơi into a fishtailfishtail,
25
67080
2616
và làm cho xe tôi vẽ
một đường ngoằn ngoèo,
01:21
and then a spinquay acrossbăng qua the freewayđường cao tốc,
26
69720
2576
rồi quặt ngang đường cao tốc,
01:24
untilcho đến finallycuối cùng it woundvết thương up
in the fastNhanh laneLane of the freewayđường cao tốc
27
72320
3576
cho tới lúc nó dừng ở làn đường
nhanh nhất của cao tốc,
01:27
facedphải đối mặt backwardsngược into oncomingoncoming trafficgiao thông
28
75920
2936
xe đối đầu với dòng lưu thông
01:30
and then the engineđộng cơ diedchết.
29
78880
1360
rồi tắt máy.
01:33
And I was sure in that momentchốc lát
that I was about to diechết too,
30
81480
3560
Lúc đó tôi nghĩ mình chết chắc,
01:37
but I didn't
31
85880
1216
nhưng không
01:39
because of the actionshành động
of that one bravecan đảm man
32
87120
2736
nhờ hành động của người đàn
ông can đảm
01:41
who mustphải have madethực hiện the decisionphán quyết
33
89880
1496
đã quyết định,
01:43
withinbên trong a fractionphân số of a secondthứ hai
of seeingthấy my strandedbị mắc kẹt carxe hơi
34
91400
3016
trong tích tắc khi thấy xe tôi lâm nạn,
01:46
to pullkéo over and runchạy
acrossbăng qua fourbốn laneslàn đường of freewayđường cao tốc trafficgiao thông
35
94440
4256
tấp xe vào lề và chạy băng qua
bốn làn đường cao tốc
01:50
in the darktối
36
98720
1936
trong đêm tối
01:52
to savetiết kiệm my life.
37
100680
1976
để cứu tôi.
01:54
And then after he got my carxe hơi workingđang làm việc again
38
102680
2896
Rồi sau đó ông khởi động lại xe tôi
01:57
and got me back to safetyan toàn
and madethực hiện sure I was going to be all right,
39
105600
3616
khi đưa tôi trở lại an toàn
và biết chắc chắn là tôi ổn
02:01
he drovelái off again.
40
109240
1536
rồi mới lái xe đi.
02:02
He never even told me his nameTên,
41
110800
2336
Ông ta không nói cho tôi biết tên,
02:05
and I'm prettyđẹp sure
I forgotquên mất to say thank you.
42
113160
2160
và tôi có lẽ tôi cũng quên mất lời cảm ơn.
02:08
So before I go any furtherthêm nữa,
43
116440
1936
Vì thế trước khi tôi tiếp tục,
02:10
I really want to take a momentchốc lát
44
118400
1456
tôi muốn dành một phút
02:11
to stop and say thank you
to that strangerlạ.
45
119880
2800
để cảm ơn người xa lạ kia.
02:15
(ApplauseVỗ tay)
46
123280
1720
(Vỗ tay)
Tôi nói với các bạn về chuyện đó
02:22
I tell you all of this
47
130919
1217
02:24
because the eventssự kiện of that night changedđã thay đổi
the coursekhóa học of my life to some degreetrình độ.
48
132160
4216
vì sự việc tối hôm đó đã thay đổi đời tôi
ở một mức độ nào đó.
Tôi trở thành nhà nghiên cứu tâm lý học,
02:28
I becameđã trở thành a psychologytâm lý học researchernhà nghiên cứu,
49
136400
1616
02:30
and I've devotedhết lòng my work to understandinghiểu biết
the humanNhân loại capacitysức chứa to carequan tâm for othersKhác.
50
138040
4776
và tôi cố gắng tìm hiểu khả năng chăm sóc
người khác của con người.
02:34
Where does it come from,
and how does it developphát triển, xây dựng,
51
142840
2336
Khả năng đó từ đâu tới,
nó phát triển như thế nào,
02:37
and what are the extremecực formscác hình thức
that it can take?
52
145200
2240
và mức độ lớn nhất của nó là gì?
Những câu hỏi này rất quan trọng
để hiểu được những phương diện cơ bản
02:40
These questionscâu hỏi are really importantquan trọng
to understandinghiểu biết basiccăn bản aspectscác khía cạnh
53
148120
3176
02:43
of humanNhân loại socialxã hội naturethiên nhiên.
54
151320
1240
của bản chất xã hội loài người.
02:45
A lot of people,
and this includesbao gồm everybodymọi người
55
153320
2096
Nhiều người, và điều này bao hàm
mỗi người
02:47
from philosophersnhà triết học
and economistsnhà kinh tế học to ordinarybình thường people
56
155440
2896
từ triết gia và nhà kinh tế
cho đến dân thường
02:50
believe that humanNhân loại naturethiên nhiên
is fundamentallyvề cơ bản selfishích kỷ,
57
158360
3256
tin rằng bản chất con người
được xây dựng trên sự ích kỷ,
02:53
that we're only ever really motivatedđộng cơ
by our ownsở hữu welfarephúc lợi.
58
161640
4176
rằng chúng ta chỉ có động lực
tìm sự thoải mái của riêng mình.
02:57
But if that's truethật, why do some people,
like the strangerlạ who rescuedgiải cứu me,
59
165840
4296
Nhưng nếu điều đó là đúng, thì tại sao một
số người như người xa lạ đó lại cứu tôi,
03:02
do selflessvị tha things,
like helpinggiúp other people
60
170160
2496
làm những điều vì người khác,
như giúp đỡ người khác
03:04
at enormousto lớn riskrủi ro and costGiá cả to themselvesbản thân họ?
61
172680
2440
bất chấp biết bao nguy hiểm và
nguy hại đến chính bản thân mình?
03:07
AnsweringTrả lời this questioncâu hỏi
62
175880
1296
Để trả lời cho câu hỏi này
03:09
requiresđòi hỏi exploringkhám phá the rootsnguồn gốc
of extraordinarybất thường actshành vi of altruismchủ nghĩa vị tha,
63
177200
4096
ta cần tìm ra những nguyên nhân gốc rễ
của hành động tuyệt vời vì người khác,
03:13
and what mightcó thể make people
who engagethuê in suchnhư là actshành vi
64
181320
2376
và lý do làm cho người ta dấn thân
vào những việc
03:15
differentkhác nhau than other people.
65
183720
1856
khác với mọi người như vậy.
03:17
But untilcho đến recentlygần đây, very little work
on this topicđề tài had been donelàm xong.
66
185600
3080
Nhưng cho tới gần đây, rất ít nghiên cứu
về chủ đề này được quan tâm.
03:21
The actionshành động of the man who rescuedgiải cứu me
67
189920
1816
Những hành động của người cứu tôi
03:23
meetgặp the mostphần lớn stringentnghiêm ngặt
definitionĐịnh nghĩa of altruismchủ nghĩa vị tha,
68
191760
2976
có chứa khái niệm hóc búa nhất
của lòng vị tha,
03:26
which is a voluntarytình nguyện, costlytốn kém behaviorhành vi
69
194760
2616
đó là một thái độ tự nguyện cao cả
03:29
motivatedđộng cơ by the desirekhao khát
to help anotherkhác individualcá nhân.
70
197400
2440
được thúc đẩy bởi ý muốn giúp người khác.
03:32
So it's a selflessvị tha acthành động
intendeddự định to benefitlợi ích only the other.
71
200640
3120
Vậy đó là một hành động vị tha
để mang lại lợi ích cho người khác.
Điều gì có thể lý giải một
hành động như thế?
03:36
What could possiblycó thể
explaingiải thích an actionhoạt động like that?
72
204560
2560
Một câu trả lời rõ ràng, đó
là lòng trắc ẩn,
03:40
One answercâu trả lời is compassionlòng trắc ẩn, obviouslychắc chắn,
73
208120
1936
03:42
which is a keyChìa khóa driverngười lái xe of altruismchủ nghĩa vị tha.
74
210080
1800
nó là chìa khóa dẫn đến lòng vị tha.
03:44
But then the questioncâu hỏi becomestrở thành,
75
212520
1616
Nhưng rồi câu hỏi tiếp theo là,
03:46
why do some people
seemhình như to have more of it than othersKhác?
76
214160
2760
tại sao một số người hình như
có lòng trắc ẩn nhiều hơn người khác?
03:50
And the answercâu trả lời mayTháng Năm be that the brainsnão
of highlycao altruisticvị tha people
77
218120
3896
Câu trả lời có thể là do não của
những người có lòng vị tha
03:54
are differentkhác nhau in fundamentalcăn bản wayscách.
78
222040
2200
rất khác về cấu trúc.
03:57
But to figurenhân vật out how,
79
225120
1896
Để minh họa,
03:59
I actuallythực ra startedbắt đầu from the oppositeđối diện endkết thúc,
80
227040
2120
tôi bắt đầu từ trường hợp đặc biệt nhất,
04:02
with psychopathsPsychopaths.
81
230160
1200
trường hợp bệnh tâm thần.
Một cách tiếp cận chung để hiểu
những phương diện tự nhiên của con người,
04:04
A commonchung approachtiếp cận to understandinghiểu biết
basiccăn bản aspectscác khía cạnh of humanNhân loại naturethiên nhiên,
82
232680
3096
04:07
like the desirekhao khát to help other people,
83
235800
2016
như sự ham muốn giúp người khác,
04:09
is to studyhọc people
in whomai that desirekhao khát is missingmất tích,
84
237840
3136
là tìm hiểu chính những người bị
thiếu những tình cảm đó,
04:13
and psychopathsPsychopaths are exactlychính xác suchnhư là a groupnhóm.
85
241000
2120
và người bệnh tâm thần chính là
1 nhóm như vậy.
04:16
PsychopathyPsychopathy is a developmentalphát triển disorderrối loạn
86
244200
2376
Bệnh tâm thần là sự rối loạn phát triển
04:18
with stronglymạnh mẽ geneticdi truyền originsnguồn gốc,
87
246600
2096
do di truyền rõ nét,
04:20
and it resultscác kết quả in a personalitynhân cách
that's coldlạnh and uncaringuncaring
88
248720
2896
tạo ra một cá tính lạnh lùng và vô cảm
04:23
and a tendencykhuynh hướng to engagethuê in antisocialantisocial
and sometimesđôi khi very violenthung bạo behaviorhành vi.
89
251640
3524
có khuynh hướng chống lại xã hội
và đôi khi có hành vi rất bạo lực.
Một lần kia, tại Viện Sức khỏe Tâm thần
Quốc gia, những đồng nghiệp và tôi
04:28
OnceMột lần my colleaguesđồng nghiệp and I
at the NationalQuốc gia InstituteHọc viện of MentalTâm thần HealthSức khỏe
90
256040
3256
04:31
conductedtiến hành some of the first ever
brainóc imaginghình ảnh researchnghiên cứu
91
259320
2615
tiến hành một số nghiên cứu hình ảnh
về não lần đầu tiên
04:33
of psychopathicpsychopathic adolescentsthanh thiếu niên,
92
261959
2137
trên những thiếu niên bệnh tâm thần,
04:36
and our findingskết quả, and the findingskết quả
of other researchersCác nhà nghiên cứu now,
93
264120
2856
những kết quả tìm thấy của chúng tôi
và những nghiên cứu khác
04:39
have shownđược hiển thị that people
who are psychopathicpsychopathic
94
267000
2296
đã chỉ ra rằng người có bệnh tâm thần
04:41
prettyđẹp reliablyđáng tin cậy exhibittriển lãm
threesố ba characteristicsđặc điểm.
95
269320
2920
thể hiện rõ nét 3 đặc tính.
04:45
First, althoughmặc dù they're not generallynói chung là
insensitiveinsensitive to other people'sngười emotionscảm xúc,
96
273160
4616
Thứ nhất, dù họ không vô cảm
trước cảm xúc của người khác,
04:49
they are insensitiveinsensitive to signsdấu hiệu
that other people are in distressphiền muộn.
97
277800
3776
họ lại vô cảm trước những đau khổ
của người xung quanh.
04:53
And in particularcụ thể,
98
281600
1216
Đặc biệt,
04:54
they have difficultykhó khăn recognizingcông nhận
fearfulđáng sợ facialda mặt expressionsbiểu thức like this one.
99
282840
3896
họ khó nhận ra những sự diễn đạt lo
sợ trên nét mặt ví dụ như nét mặt này.
04:58
And fearfulđáng sợ expressionsbiểu thức conveychuyên chở
urgentkhẩn cấp need and emotionalđa cảm distressphiền muộn,
100
286760
3696
Sự diễn đạt nỗi sợ phát ra lời cầu xin
khẩn cấp, thể hiện cơn đau cảm xúc,
05:02
and they usuallythông thường elicitelicit
compassionlòng trắc ẩn and a desirekhao khát to help
101
290480
2616
khẩn nài sự cảm thông và
sự giúp đỡ
05:05
in people who see them,
102
293120
1256
đến những người họ gặp,
05:06
so it makeslàm cho sensegiác quan that people
who tendcó xu hướng to lackthiếu sót compassionlòng trắc ẩn
103
294400
2696
điều đó có nghĩa là những người
thiếu lòng trắc ẩn
05:09
alsocũng thế tendcó xu hướng to be insensitiveinsensitive to these cuestín hiệu.
104
297120
2120
sẽ có khuynh hướng vô cảm với
những tín hiệu này.
05:12
The partphần of the brainóc
105
300520
1216
Một phần trong não,
05:13
that's the mostphần lớn importantquan trọng
for recognizingcông nhận fearfulđáng sợ expressionsbiểu thức
106
301760
2896
phần quan trọng nhất để nhận ra
những biểu hiện của sự sợ hãi
05:16
is calledgọi là the amygdalahạch hạnh nhân.
107
304680
1256
được gọi là hạch amygdala.
05:17
There are very rarehiếm casescác trường hợp of people
who lackthiếu sót amygdalasamygdalas completelyhoàn toàn,
108
305960
3416
Rất hiếm khi có người thiếu hoàn toàn
hạch amygdala,
05:21
and they're profoundlysâu sắc impairedbị khiếm khuyết
in recognizingcông nhận fearfulđáng sợ expressionsbiểu thức.
109
309400
3856
những người này có rất ít khả năng nhận
ra những biểu hiện sợ hãi của người khác.
05:25
And whereastrong khi healthykhỏe mạnh adultsngười trưởng thành and childrenbọn trẻ
110
313280
2376
Trong khi ở người lớn và
trẻ em bình thường
khi hạch amygdala hoạt động
thì thấy xuất hiện gai lớn
05:27
usuallythông thường showchỉ biglớn spikesgai
in amygdalahạch hạnh nhân activityHoạt động
111
315680
2616
đó là lúc họ nhìn những biểu
hiện của nỗi sợ,
05:30
when they look at fearfulđáng sợ expressionsbiểu thức,
112
318320
2136
hạch amygdala của người bệnh tâm thần
không phản ứng đủ trước biểu hiện này.
05:32
psychopaths''Psychopaths amygdalasamygdalas
are underreactiveunderreactive to these expressionsbiểu thức.
113
320480
3136
Đôi khi họ không có một phản ứng nào cả,
05:35
SometimesĐôi khi they don't reactphản ứng at all,
114
323640
1656
05:37
which mayTháng Năm be why they have
troublerắc rối detectingphát hiện these cuestín hiệu.
115
325320
2620
đó có thể là lý do tại sao họ không bình
thường trước những tín hiệu này.
Cuối cùng, hạch amygdala của người bệnh
tâm thần nhỏ hơn bình thường
05:41
FinallyCuối cùng, psychopaths''Psychopaths amygdalasamygdalas
are smallernhỏ hơn than averageTrung bình cộng
116
329240
3136
05:44
by about 18 or 20 percentphần trăm.
117
332400
1600
khoảng 18 đến 20% về hình thể.
05:46
So all of these findingskết quả
are reliableđáng tin cậy and robustmạnh mẽ,
118
334920
3816
Tất cả những phát hiện này
đều đáng tin cậy, chính xác
05:50
and they're very interestinghấp dẫn.
119
338760
1456
và rất thú vị.
05:52
But remembernhớ lại that my mainchủ yếu interestquan tâm
120
340240
1656
Xin lưu ý, mục tiêu chính của tôi
05:53
is not understandinghiểu biết
why people don't carequan tâm about othersKhác.
121
341920
3536
không phải là tìm hiểu tại sao
người ta không quan tâm đến người khác,
05:57
It's understandinghiểu biết why they do.
122
345480
1560
mà là tìm hiểu tại sao họ lại quan tâm.
Vậy câu hỏi ở đây là,
05:59
So the realthực questioncâu hỏi is,
123
347880
2296
có phải trạng thái của người
có lòng vị tha cao đẹp,
06:02
could extraordinarybất thường altruismchủ nghĩa vị tha,
124
350200
2256
06:04
which is the oppositeđối diện of psychopathyPsychopathy
125
352480
2216
đối lập với trạng thái bệnh tâm thần,
06:06
in termsđiều kiện of compassionlòng trắc ẩn
and the desirekhao khát to help other people,
126
354720
3416
còn nói về lòng trắc ẩn và sự ham
muốn giúp đỡ người khác,
06:10
emergehiện ra from a brainóc that is alsocũng thế
the oppositeđối diện of psychopathyPsychopathy?
127
358160
4016
có phải lòng vị tha xuất phát từ bộ não
khác biệt với não người tâm thần?
06:14
A sortsắp xếp of antipsychopathicantipsychopathic brainóc,
128
362200
2240
Có phải não mạnh khỏe,
có thể nhận ra nỗi sợ của người khác
dễ dàng hơn,
06:17
better ablecó thể to recognizenhìn nhận
other people'sngười fearnỗi sợ,
129
365880
3096
hạch amygdala hoạt động tốt hơn
trước loại biểu hiện này
06:21
an amygdalahạch hạnh nhân that's more reactivephản ứng
to this expressionbiểu hiện
130
369000
2416
và có thể có hình dạng lớn hơn
mức trung bình?
06:23
and maybe largerlớn hơn than averageTrung bình cộng as well?
131
371440
1840
06:25
As my researchnghiên cứu has now shownđược hiển thị,
132
373920
2016
Theo nghiên cứu của tôi,
06:27
all threesố ba things are truethật.
133
375960
1456
cả ba đều đúng.
Chúng tôi đã phát hiện ra điều này
06:29
And we discoveredphát hiện ra this
134
377440
1256
06:30
by testingthử nghiệm a populationdân số
of trulythực sự extraordinarybất thường altruistsaltruists.
135
378720
3016
qua thử nghiệm trên nhóm người
có lòng vị tha tuyệt vời.
06:33
These are people who have givenđược
one of theirhọ ownsở hữu kidneysthận
136
381760
2656
Có những người đã hiến
một quả thận của mình
06:36
to a completehoàn thành strangerlạ.
137
384440
1200
cho một người không quen biết.
06:38
So these are people who have volunteeredtình nguyện
to undergotrải qua majorchính surgeryphẫu thuật
138
386600
3096
Họ là những người chấp nhận một
cuộc phẫu thuật đau đớn
06:41
so that one of theirhọ ownsở hữu
healthykhỏe mạnh kidneysthận can be removedloại bỏ
139
389720
2616
cắt đi một quả thận mạnh khỏe của mình
06:44
and transplantedcấy ghép into a very illbệnh strangerlạ
140
392360
2056
để cấy vào một người xa lạ đau ốm
06:46
that they'vehọ đã never metgặp and mayTháng Năm never meetgặp.
141
394440
2040
mà họ chưa bao giờ gặp và
có thể là không bao giờ gặp.
06:49
"Why would anybodybất kỳ ai do this?"
is a very commonchung questioncâu hỏi.
142
397040
2800
"Tại sao người ta có thể làm điều đó?"
đây là câu hỏi chính.
06:52
And the answercâu trả lời mayTháng Năm be
143
400520
1376
Câu trả lời có thể là
06:53
that the brainsnão of these
extraordinarybất thường altruistsaltruists
144
401920
2256
não của những người có lòng
vị tha tuyệt vời này
06:56
have certainchắc chắn specialđặc biệt characteristicsđặc điểm.
145
404200
1800
có một vài tính chất rất đặc biệt.
06:59
They are better at recognizingcông nhận
other people'sngười fearnỗi sợ.
146
407040
3216
Họ có thể nhận ra nỗi sợ của người khác
dễ dàng hơn.
Theo nghĩa đen, họ phát hiện một cách dễ
dàng hơn khi nào người khác đau khổ.
07:02
They're literallynghĩa đen better at detectingphát hiện
when somebodycó ai elsekhác is in distressphiền muộn.
147
410280
3416
07:05
This mayTháng Năm be in partphần because theirhọ amygdalahạch hạnh nhân
is more reactivephản ứng to these expressionsbiểu thức.
148
413720
4656
Đây có thể là một yếu tố vì amygdala của
họ phản ứng mạnh hơn đối với tín hiệu này.
07:10
And remembernhớ lại, this is the sametương tự partphần
of the brainóc that we foundtìm
149
418400
2936
Và xin nhớ rằng đây chính là phần
não chúng tôi thấy
07:13
was underreactiveunderreactive
in people who are psychopathicpsychopathic.
150
421360
2336
bị hạn chế ở
những người bệnh tâm thần.
Sau cùng, người có lòng vị tha rõ
nét có amygdala lớn hơn mức trung bình
07:15
And finallycuối cùng, theirhọ amygdalasamygdalas
are largerlớn hơn than averageTrung bình cộng as well,
151
423720
2896
07:18
by about eighttám percentphần trăm.
152
426640
1216
khoảng 8%.
07:19
So togethercùng với nhau, what these datadữ liệu suggestđề nghị
153
427880
1736
Tóm lại, những dữ liệu này nói lên
07:21
is the existencesự tồn tại of something
like a caringchăm sóc continuumliên tục in the worldthế giới
154
429640
3616
sự liên hệ trực tiếp của kích thước
hạch amigdala đến các nhóm người,
07:25
that's anchoredthả neo at the one endkết thúc
by people who are highlycao psychopathicpsychopathic,
155
433280
3536
từ người bệnh tâm thần nặng,
07:28
and at the other by people
who are very compassionatetừ bi
156
436840
2496
đến những người có lòng từ bi bao la
07:31
and drivenlái xe to actshành vi of extremecực altruismchủ nghĩa vị tha.
157
439360
1920
có những hành động vô cùng nhân ái.
07:34
But I should addthêm vào that what makeslàm cho
extraordinarybất thường altruistsaltruists so differentkhác nhau
158
442760
3936
Nhưng tôi nên thêm rằng điều làm cho
những người từ bi trở nên khác biệt
07:38
is not just that they're
more compassionatetừ bi than averageTrung bình cộng.
159
446720
2696
không phải là họ vị tha hơn
mức trung bình.
07:41
They are,
160
449440
1216
Mà chính là,
điều mà thậm chí không bình
thường ở chính con người họ,
07:42
but what's even more unusualbất thường about them
161
450680
1896
07:44
is that they're compassionatetừ bi
and altruisticvị tha
162
452600
2096
họ rất từ bi và vị tha
07:46
not just towardsvề hướng people
who are in theirhọ ownsở hữu innermostinnermost circlevòng tròn
163
454720
2936
không chỉ đối với người trong nhóm
những người thân quen
07:49
of friendsbạn bè and familygia đình. Right?
164
457680
1976
bạn bè và gia đình. Phải vậy không?
07:51
Because to have compassionlòng trắc ẩn for people
that you love and identifynhận định with
165
459680
3256
Vì nếu lo lắng cho người mà bạn yêu thương
và giống bạn
07:54
is not extraordinarybất thường.
166
462960
2200
thì đâu có gì là tuyệt vời.
Lòng từ bi tuyệt vời của họ
mở rộng cho mọi người,
07:58
TrulyThật sự extraordinarybất thường altruists'altruists' compassionlòng trắc ẩn
extendskéo dài way beyondvượt ra ngoài that circlevòng tròn,
167
466040
4176
thậm chí đến với người ngoài
mối quan hệ quen biết
08:02
even beyondvượt ra ngoài theirhọ widerrộng hơn
circlevòng tròn of acquaintancesngười quen
168
470240
2216
08:04
to people who are outsideở ngoài
theirhọ socialxã hội circlevòng tròn altogetherhoàn toàn,
169
472480
2936
đến với người không thuộc
cùng nhóm xã hội,
08:07
totaltoàn bộ strangersngười lạ,
170
475440
1536
đến với người hoàn toàn xa lạ,
08:09
just like the man who rescuedgiải cứu me.
171
477000
1600
như trường hợp người đàn ông cứu tôi.
08:11
And I've had the opportunitycơ hội now
to askhỏi a lot of altruisticvị tha kidneythận donorsCác nhà tài trợ
172
479960
3496
Tôi có may mắn được hỏi nhiều
người hiến thận
08:15
how it is that they managequản lý to generatetạo ra
suchnhư là a widerộng circlevòng tròn of compassionlòng trắc ẩn
173
483480
4376
bằng cách nào họ có được lòng
thương người rộng lớn như vậy
08:19
that they were willingsẵn lòng to give
a completehoàn thành strangerlạ theirhọ kidneythận.
174
487880
3336
đến mức mà có thể cho một người xa lạ
quả thận của mình.
08:23
And I foundtìm it's a really difficultkhó khăn
questioncâu hỏi for them to answercâu trả lời.
175
491240
3496
Và tôi nhận ra rằng đó là câu hỏi quá khó
để trả lời.
08:26
I say, "How is it that
you're willingsẵn lòng to do this thing
176
494760
4056
Tôi nói, " Làm thế nào bạn có thể làm
điều đó
08:30
when so manynhiều other people don't?
177
498840
1976
khi mà nhiều người khác không làm?
08:32
You're one of fewerít hơn than 2,000 AmericansNgười Mỹ
178
500840
2416
Bạn là 1 trong khoảng 2000 người Mỹ
08:35
who has ever givenđược a kidneythận to a strangerlạ.
179
503280
2616
đã hiến 1 quả thận cho người xa lạ.
08:37
What is it that makeslàm cho you so specialđặc biệt?"
180
505920
1840
Điều gì làm bạn trở nên đặc biệt như vậy?"
08:40
And what do they say?
181
508400
1280
Họ trả lời thế nào?
08:43
They say, "Nothing.
182
511400
1920
Họ nói, "Không gì cả.
08:46
There's nothing specialđặc biệt about me.
183
514200
1776
Tôi không có gì đặc biệt cả.
08:48
I'm just the sametương tự as everybodymọi người elsekhác."
184
516000
1799
Tôi giống mọi người thôi."
08:51
And I think that's actuallythực ra
a really tellingnói answercâu trả lời,
185
519200
3096
Và tôi nghĩ đó là một câu trả lời ý nghĩa,
08:54
because it suggestsgợi ý that the circleshình tròn
of these altruistsaltruists don't look like this,
186
522320
3840
vì nó gợi ra rằng lòng vị tha của những
người này không giống thế này,
08:59
they look more like this.
187
527240
1976
mà giống thế này hơn.
09:01
They have no centerTrung tâm.
188
529240
1240
Vòng tròn không có tâm.
Những người vì tha nhân thật sự
không nghĩ về chính họ,
09:03
These altruistsaltruists literallynghĩa đen
don't think of themselvesbản thân họ
189
531320
2416
09:05
as beingđang at the centerTrung tâm of anything,
190
533760
2256
không cho mình như là
trung tâm của vũ trụ,
09:08
as beingđang better or more inherentlyvốn có
importantquan trọng than anybodybất kỳ ai elsekhác.
191
536040
2960
không nghĩ mình quan trọng hơn
hay tốt đẹp hơn người khác.
Khi tôi hỏi một người tại sao việc
cho thận có ý nghĩa đối với cô ta,
09:12
When I askedyêu cầu one altruistaltruist
why donatingtặng her kidneythận madethực hiện sensegiác quan to her,
192
540000
3216
09:15
she said, "Because it's not about me."
193
543240
2720
cô ta trả lời, "Vì điều đó
giúp người khác."
Người hiến thận khác nói,
09:19
AnotherKhác said,
194
547040
1736
"Tôi không có gì khác biệt. Tôi không
phải là người duy nhất.
09:20
"I'm not differentkhác nhau. I'm not uniqueđộc nhất.
195
548800
2256
09:23
Your studyhọc here is going to find out
that I'm just the sametương tự as you."
196
551080
3336
Nghiên cứu của bạn sẽ cho thấy
tôi cũng giống như bạn thôi."
09:26
I think the besttốt descriptionsự miêu tả
for this amazingkinh ngạc lackthiếu sót of self-centerednesstự centeredness
197
554440
4096
Tôi nghĩ sự mô tả hay nhất cho sự vắng
bóng tuyệt diệu của lòng ích kỷ
09:30
is humilitysự khiêm tốn,
198
558560
1856
là sự khiêm nhường,
09:32
which is that qualityphẩm chất
that in the wordstừ ngữ of StSt. AugustineAugustine
199
560440
3096
đó là đức tính, nói theo
cách nói của Thánh Augustine,
09:35
makeslàm cho menđàn ông as angelsThiên thần.
200
563560
1520
làm con người trở thành thiên thần.
09:38
And why is that?
201
566120
1696
Tại sao vậy?
09:39
It's because if there's
no centerTrung tâm of your circlevòng tròn,
202
567840
2776
vì nếu có cái tâm ở giữa vòng tròn đó,
09:42
there can be no innerbên trong ringsNhẫn
or outerbên ngoài ringsNhẫn,
203
570640
2536
nó sẽ không còn là hình dạng của
chiếc nhẫn nữa,
09:45
nobodykhông ai who is more or lessít hơn worthyxứng đáng
of your carequan tâm and compassionlòng trắc ẩn
204
573200
2896
bạn không còn sự "nhẫn" nại của lòng
từ bi để có thể chăm sóc ai
09:48
than anybodybất kỳ ai elsekhác.
205
576120
1200
không bất kỳ ai.
09:49
And I think that this is what really
distinguishesphân biệt extraordinarybất thường altruistsaltruists
206
577920
3496
Tôi nghĩ đây là điều phân biệt
người vị tha tuyệt vời
09:53
from the averageTrung bình cộng personngười.
207
581440
1240
với người bình thường.
Nhưng theo tôi nhiều người cho rằng việc
không đặt mình ở trung tâm là khả thi
09:55
But I alsocũng thế think that this is a viewlượt xem
of the worldthế giới that's attainableđạt được by manynhiều
208
583400
3576
và thậm chí có thể là số đông
nghĩ như vậy.
09:59
and maybe even mostphần lớn people.
209
587000
1976
10:01
And I think this
because at the societalxã hội levelcấp độ,
210
589000
2256
Tôi nghĩ như vậy vì ở một mức độ xã hội,
10:03
expansionsmở rộng of altruismchủ nghĩa vị tha and compassionlòng trắc ẩn
are alreadyđã happeningxảy ra everywheremọi nơi.
211
591280
3720
sự mở rộng của lòng vị tha và lòng trắc ẩn
luôn hiện diện ở mọi nơi.
Nhà tâm lý học Steven Pinker
và những học giả khác nhận xét
10:07
The psychologistnhà tâm lý học StevenSteven PinkerPinker
and othersKhác have shownđược hiển thị
212
595920
2456
10:10
that all around the worldthế giới people
are becomingtrở thành lessít hơn and lessít hơn acceptingchấp nhận
213
598400
3256
tất cả mọi người trên thế giới
đang trở nên khó chấp nhận
10:13
of sufferingđau khổ in ever-wideningbao giờ mở rộng
circleshình tròn of othersKhác,
214
601680
2456
những đau khổ của đồng loại,
10:16
which has led to declinestừ chối
of all kindscác loại of crueltytàn ác and violencebạo lực,
215
604160
3056
điều đó làm giảm bớt
những hình thức tàn ác và bạo lực,
10:19
from animalthú vật abuselạm dụng to domestictrong nước violencebạo lực
to capitalthủ đô punishmenthình phạt.
216
607240
3520
từ hành hạ động vật, bạo lực
gia đình cho tới bản án tử hình.
10:23
And it's led to increasestăng
in all kindscác loại of altruismchủ nghĩa vị tha.
217
611480
2816
Và nó làm tăng các hoạt động
vị tha
Cách đây một trăm năm, người ta
cho là hão huyền
10:26
A hundredhàng trăm yearsnăm agotrước, people
would have thought it was ludicrouslố bịch
218
614320
3096
vì làm gì có chuyện xem là bình thường
10:29
how normalbình thường and ordinarybình thường it is
219
617440
1496
10:30
for people to donatequyên góp
theirhọ bloodmáu and bonekhúc xương marrowtủy
220
618960
3296
đối với việc hiến máu, tặng tủy
10:34
to completehoàn thành strangersngười lạ todayhôm nay.
221
622280
1640
cho người hoàn toàn xa lạ ở thời nay.
10:36
Is it possiblekhả thi that
a hundredhàng trăm yearsnăm from now
222
624720
2096
Có phải từ 100 năm nay
người ta có thể nghĩ việc hiến thận cho
một người xa lạ
10:38
people will think
that donatingtặng a kidneythận to a strangerlạ
223
626840
2576
chỉ là việc bình thường và
thường ngày
10:41
is just as normalbình thường and ordinarybình thường
224
629440
1456
10:42
as we think donatingtặng bloodmáu
and bonekhúc xương marrowtủy is todayhôm nay?
225
630920
3016
như là ngày nay ta nghĩ đến việc
cho máu và tủy không?
10:45
Maybe.
226
633960
1200
Có thể.
10:47
So what's at the rootnguồn gốc
of all these amazingkinh ngạc changesthay đổi?
227
635800
2896
Vậy những thay đổi ngoạn mục, tận
gốc rễ này là gì?
10:50
In partphần it seemsdường như to be
228
638720
1776
Một phần, đó dường như là
10:52
increasestăng in wealthsự giàu có
and standardstiêu chuẩn of livingsống.
229
640520
3200
nhờ vào sự tăng về của
cải và nâng cao tiêu chuẩn sống.
10:56
As societiesxã hội becometrở nên
wealthiergiàu có and better off,
230
644600
2736
Khi xã hội trở nên giàu có hơn
và tốt đẹp hơn,
10:59
people seemhình như to turnxoay
theirhọ focustiêu điểm of attentionchú ý outwardra nước ngoài,
231
647360
2616
hình như người ta mở rộng
mối quan tâm ra bên ngoài,
11:02
and as a resultkết quả, all kindscác loại of altruismchủ nghĩa vị tha
towardsvề hướng strangersngười lạ increasestăng,
232
650000
3856
như vậy tất cả các hình thức của lòng vị
tha hướng đến người xa lạ càng tăng lên,
11:05
from volunteeringhoạt động tình nguyện to charitabletừ thiện donationssự đóng góp
and even altruisticvị tha kidneythận donationssự đóng góp.
233
653880
4720
từ việc tình nguyện đến thiện nguyện bác
ái cho đến thậm chí việc hiến tặng thận.
11:11
But all of these changesthay đổi alsocũng thế yieldnăng suất
234
659440
2976
Nhưng tất cả những thay đổi
này cũng dẫn đến
11:14
a strangekỳ lạ and paradoxicalnghịch lý resultkết quả,
235
662440
3216
một kết quả kỳ cục và nghịch lý,
11:17
which is that even as the worldthế giới is
becomingtrở thành a better and more humanenhân đạo placeđịa điểm,
236
665680
3536
đó là thậm chí thế giới đang trở nên một
nơi tốt hơn và nhân bản hơn,
11:21
which it is,
237
669240
1216
và đúng là như vậy,
11:22
there's a very commonchung perceptionnhận thức
that it's becomingtrở thành worsetệ hơn
238
670480
2696
thì cũng có một thực tế
ở đó thế giới trở nên tồi tệ hơn
11:25
and more cruelhung ác, which it's not.
239
673200
2040
và bạo lực hơn, mà nó không đáng như vậy.
Tôi không biết chính xác tại
sao lại như vậy,
11:28
And I don't know exactlychính xác why this is,
240
676080
1816
11:29
but I think it mayTháng Năm be
that we now just know so much more
241
677920
3576
nhưng tôi nghĩ có thể chính việc
chúng ta biết nhiều hơn
11:33
about the sufferingđau khổ
of strangersngười lạ in distantxa xôi placesnơi,
242
681520
3176
tình trạng đau khổ của
con người ở nơi khác,
11:36
and so we now carequan tâm a lot more
243
684720
2416
làm cho chúng ta cảm nhận và
lo lắng nhiều hơn
11:39
about the sufferingđau khổ
of those distantxa xôi strangersngười lạ.
244
687160
2200
về nỗi đau con người ở khắp nơi.
11:42
But what's cleartrong sáng is the kindscác loại
of changesthay đổi we're seeingthấy showchỉ
245
690240
3696
Nhưng những thay đổi thật rõ ràng
để chúng ta nhận thấy rằng
11:45
that the rootsnguồn gốc of altruismchủ nghĩa vị tha and compassionlòng trắc ẩn
246
693960
2456
gốc rễ của lòng vị tha và lòng trắc ẩn
là 1 phần trong bản chất con
người và sự ác độc, bạo lực cũng vậy,
11:48
are just as much a partphần of humanNhân loại naturethiên nhiên
as crueltytàn ác and violencebạo lực,
247
696440
3016
11:51
maybe even more so,
248
699480
1696
nhưng có thể phần tốt đẹp lớn hơn,
11:53
and while some people do seemhình như
to be inherentlyvốn có more sensitivenhạy cảm
249
701200
4056
và trong khi vài người dường như
tự bản thân có nhiều đồng cảm hơn
11:57
to the sufferingđau khổ of distantxa xôi othersKhác,
250
705280
2096
với sự đau khổ của người khác,
11:59
I really believe that the abilitycó khả năng
to removetẩy oneselfbản thân
251
707400
2776
thì tôi nghĩ rằng khả năng
thay đổi chính mình
12:02
from the centerTrung tâm of the circlevòng tròn
252
710200
1776
để không còn xem mình là trung tâm
12:04
and expandmở rộng the circlevòng tròn of compassionlòng trắc ẩn
outwardra nước ngoài to includebao gồm even strangersngười lạ
253
712000
4056
và biết mở rộng lòng
với cả những người xa lạ
12:08
is withinbên trong reachchạm tới for almosthầu hết everyonetất cả mọi người.
254
716080
2800
là trong tầm tay của tất cả mọi người.
12:12
Thank you.
255
720080
1216
Cảm ơn.
12:13
(ApplauseVỗ tay)
256
721320
7578
(Vỗ tay)
Translated by Hong Khanh LE
Reviewed by Phuong Duc

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Abigail Marsh - Psychologist
Abigail Marsh asks essential questions: If humans are evil, why do we sometimes go to extraordinary lengths to help others even at a cost to ourselves?

Why you should listen

How do we understand what others think and feel? An associate professor in the department of psychology and the interdisciplinary neuroscience program at Georgetown University, Abigail Marsh focuses on social and affective neuroscience. She addresses questions using multiple approaches that include functional and structural brain imaging in adolescents and adults from both typical and non-typical populations, as well as behavioral, cognitive, genetic and pharmacological techniques. Among her ongoing research projects are brain imaging and behavioral studies of altruistic kidney donors and brain imaging studies of children/adolescents with severe conduct problems and limited empathy.

Marsh's 2017 book The Fear Factor: How One Emotion Connects Altruists, Psychopaths, and Everyone In-Between explores the extremes of human generosity and cruelty.

More profile about the speaker
Abigail Marsh | Speaker | TED.com