TEDxChapmanU
Mandy Len Catron: Falling in love is the easy part
Mandy Len Catron: Rơi vào lưới tình chính là phần dễ nhất
Filmed:
Readability: 3.5
3,963,490 views
Bạn có biết bạn có thể động lòng với bất kì ai chỉ với việc hỏi họ 36 câu hỏi?
Mandy Len Catron đã thử thí nghiệm này, nó đã có tác dụng, và cô ấy đã viết một chuyên mục về nó với mức độ lan tỏa nhanh chónh (có thể mẹ bạn đã gửi cho bạn rồi). Nhưng ... đó có phải là tình yêu thật sự? Nó có bền hay không? Và những điểm khác nhau giữa việc rơi vào lưới tình và ở lại trong nó là gì?
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I published this article
0
960
1456
Tôi đã viết một chuyên đề
00:14
in the New York Times Modern Love column
in January of this year.
in January of this year.
1
2440
4376
cho tờ New York Times mục Tình Yêu
Hiện Đại hồi tháng giêng này.
Hiện Đại hồi tháng giêng này.
00:18
"To Fall in Love With Anyone, Do This."
2
6840
2336
"Để rơi vào lưới tình,
hãy làm như sau."
hãy làm như sau."
00:21
And the article
is about a psychological study
is about a psychological study
3
9200
2296
Và chuyên đề là về một
nghiên cứu tâm lý
nghiên cứu tâm lý
00:23
designed to create romantic love
in the laboratory,
in the laboratory,
4
11520
3416
được thiết kế để tạo nên tình yêu
lãng mạn trong phòng thí nghiệm,
lãng mạn trong phòng thí nghiệm,
00:26
and my own experience
trying the study myself
trying the study myself
5
14960
2736
và trải nghiệm của bản thân
tôi khi áp dụng nó
tôi khi áp dụng nó
00:29
one night last summer.
6
17720
1856
vào một đêm hè năm trước.
00:31
So the procedure is fairly simple:
7
19600
2736
Bước thủ tục thì khá là dễ:
00:34
two strangers take turns asking each other
36 increasingly personal questions
36 increasingly personal questions
8
22360
6856
hai người xa lạ thay phiên nhau trả lời
36 câu hỏi tăng dần tính cá nhân
36 câu hỏi tăng dần tính cá nhân
00:41
and then they stare into each other's eyes
9
29240
2896
rồi sau đó nhìn chăm chú vào
mắt nhau
mắt nhau
00:44
without speaking for four minutes.
10
32159
2561
mà không lên tiếng trong vòng
bốn phút.
bốn phút.
00:47
So here are a couple of sample questions.
11
35360
3376
Đây là một số câu hỏi mẫu.
00:50
Number 12: If you could wake up tomorrow
having gained any one quality or ability,
having gained any one quality or ability,
12
38760
5256
Số 12: Nếu ngày mai thức dậy bạn
sở hữu một năng lực hay phẩm chất,
sở hữu một năng lực hay phẩm chất,
00:56
what would it be?
13
44040
1200
bạn sẽ chọn điều gì?
00:58
Number 28: When did you last cry
in front of another person?
in front of another person?
14
46240
4696
Số 28: Lần cuối bạn khóc trước mặt
người khác là khi nào?
người khác là khi nào?
01:02
By yourself?
15
50960
1216
Khi ở một mình?
01:04
As you can see, they really do
get more personal as they go along.
get more personal as they go along.
16
52200
4256
Bạn thấy đó, các số thứ tự càng cao thì
vấn đề cá nhân càng tăng dần.
vấn đề cá nhân càng tăng dần.
01:08
Number 30, I really like this one:
17
56480
2376
Số 30, tôi rất thích câu này:
01:10
Tell your partner
what you like about them;
what you like about them;
18
58880
2856
Hãy nói cho đối phương điều bạn
thích ở họ;
thích ở họ;
01:13
be very honest this time,
19
61760
1856
hãy thật thà lần này,
01:15
saying things you might not say
to someone you just met.
to someone you just met.
20
63640
4360
nói những điều bạn hiếm khi nói
đối với người mới gặp.
đối với người mới gặp.
01:20
So when I first came across this study
a few years earlier,
a few years earlier,
21
68840
4536
Khi tôi lần đầu bắt gặp cuộc
nghiên cứu này vài năm trước,
nghiên cứu này vài năm trước,
01:25
one detail really stuck out to me,
22
73400
2096
một chi tiết đã thực sự
ấn tượng tôi
ấn tượng tôi
01:27
and that was the rumor
that two of the participants
that two of the participants
23
75520
3056
và đó là lời đồn rằng có hai người
tham gia lúc ấy
tham gia lúc ấy
01:30
had gotten married six months later,
24
78600
2496
đã lấy nhau sau sáu tháng,
01:33
and they'd invited the entire lab
to the ceremony.
to the ceremony.
25
81120
4176
họ đã mời toàn bộ nhân viên phòng
thí nghiệm đến dự lễ.
thí nghiệm đến dự lễ.
01:37
So I was of course very skeptical
26
85320
2856
Đương nhiên, tôi đã rất ngờ vực
01:40
about this process of just
manufacturing romantic love,
manufacturing romantic love,
27
88200
3656
về quá trình hình thành nên tình yêu
lãng mạn này,
lãng mạn này,
01:43
but of course I was intrigued.
28
91880
2856
nhưng cũng phải nói là tôi đã
bị kích thích rồi.
bị kích thích rồi.
01:46
And when I got the chance
to try this study myself,
to try this study myself,
29
94760
3416
Và khi tôi có cơ hội thử nghiệm
nó với bản thân,
nó với bản thân,
01:50
with someone I knew
but not particularly well,
but not particularly well,
30
98200
3136
với một người tôi biết nhưng
không quen,
không quen,
01:53
I wasn't expecting to fall in love.
31
101360
3136
tôi chả hề mong sẽ động lòng gì.
01:56
But then we did, and --
32
104520
2696
Nhưng chúng tôi đã kết nhau,
và --
và --
01:59
(Laughter)
33
107240
1896
(Tiếng cười)
02:01
And I thought it made a good story,
so I sent it to the Modern Love column
so I sent it to the Modern Love column
34
109160
4376
Và tôi nghĩ nó là một câu chuyện hay
nên tôi đã gửi về mục Tình Yêu Hiện Đại
nên tôi đã gửi về mục Tình Yêu Hiện Đại
02:05
a few months later.
35
113560
1816
một vài tháng sau.
02:07
Now, this was published in January,
36
115400
3720
Nó được xuất bản vào tháng giêng,
02:11
and now it is August,
37
119880
1696
và bây giờ là tháng tám,
02:13
so I'm guessing that some of you
are probably wondering,
are probably wondering,
38
121600
3616
nên tôi đoán ắt hẳn các bạn chắc
đang tò mò muốn biết,
đang tò mò muốn biết,
02:17
are we still together?
39
125240
2376
liệu chúng tôi có còn bên nhau?
02:19
And the reason I think
you might be wondering this
you might be wondering this
40
127640
2375
Và lí do tôi biết các bạn đang
thắc mắc
thắc mắc
02:22
is because I have been asked this question
41
130039
2657
là vì tôi đã được hỏi
02:24
again and again and again
for the past seven months.
for the past seven months.
42
132720
3936
hết lần này rồi lượt khác
trong suốt 7 tháng qua.
trong suốt 7 tháng qua.
02:28
And this question is really
what I want to talk about today.
what I want to talk about today.
43
136680
3696
Và chính câu hỏi này là điều tôi
muốn chia sẻ ngày hôm nay.
muốn chia sẻ ngày hôm nay.
02:32
But let's come back to it.
44
140400
1456
Hãy quay lại với nó nào.
02:33
(Laughter)
45
141880
2976
(Tiếng cười)
02:36
So the week before the article came out,
46
144880
1976
Một tuần trước khi phát hành,
02:38
I was very nervous.
47
146880
2696
tôi đã rất lo lắng.
02:41
I had been working
on a book about love stories
on a book about love stories
48
149600
2576
Tôi đang viết một cuốn sách
về chuyện tình yêu
về chuyện tình yêu
02:44
for the past few years,
49
152200
1816
trong vài năm qua,
02:46
so I had gotten used to writing
about my own experiences
about my own experiences
50
154040
2816
nên tôi đã quen với lối viết về
trải nghiệm bản thân
trải nghiệm bản thân
02:48
with romantic love on my blog.
51
156880
3016
với tình yêu lãng mạn trên blog.
02:51
But a blog post might get
a couple hundred views at the most,
a couple hundred views at the most,
52
159920
4576
Nhưng một bài đăng như vậy chỉ đạt
chừng hơn trăm lượt xem là cùng,
chừng hơn trăm lượt xem là cùng,
02:56
and those were usually
just my Facebook friends,
just my Facebook friends,
53
164520
3096
và thường chỉ là bạn Facebook à,
02:59
and I figured my article
in the New York Times
in the New York Times
54
167640
2576
rồi tôi thiết nghĩ một chuyên đề
trên tờ New York TImes
trên tờ New York TImes
03:02
would probably get a few thousand views.
55
170240
2800
sẽ có thể đạt hơn ngàn lượt xem.
03:06
And that felt like a lot of attention
56
174080
2776
Và đó là quá nhiều sự chú ý
03:08
on a relatively new relationship.
57
176880
3176
cho một mối quan hệ chỉ vừa mới
bắt đầu.
bắt đầu.
03:12
But as it turned out, I had no idea.
58
180080
3280
Nhưng hóa ra, tôi chả biết gì cả.
03:16
So the article was published online
59
184240
1896
Thế nên khi chuyên đề được đăng
trên mạng
trên mạng
03:18
on a Friday evening,
60
186160
2056
vào một buổi chiều thứ sáu,
03:20
and by Saturday, this had happened
to the traffic on my blog.
to the traffic on my blog.
61
188240
6136
và đến ngày thứ bảy, đây chính là
lưu lượng lượt xem của blog tôi.
lưu lượng lượt xem của blog tôi.
03:26
And by Sunday, both the Today Show
and Good Morning America had called.
and Good Morning America had called.
62
194400
4880
Rồi đến Chủ nhật, chương trình Today
và Good Morning, America đã liên lạc.
và Good Morning, America đã liên lạc.
03:32
Within a month, the article
would receive over 8 million views,
would receive over 8 million views,
63
200720
4536
Trong vòng một tháng, bài báo đã
nhận hơn 8 triệu lượt xem,
nhận hơn 8 triệu lượt xem,
03:37
and I was, to say the least,
64
205280
2296
và tôi, thú thật là,
03:39
underprepared for this sort of attention.
65
207600
3896
đã không chuẩn bị cho sự chú ý này.
03:43
It's one thing to work up
the confidence to write honestly
the confidence to write honestly
66
211520
2976
Nó là một chuyện phải thu thập hết
can đảm để bộc lộ
can đảm để bộc lộ
03:46
about your experiences with love,
67
214520
2096
về sự trải nghiệm của bạn với
tình yêu,
tình yêu,
03:48
but it is another thing to discover
68
216640
2456
nhưng để tự khám phá ra rằng
chuyện tình yêu của bạn
chuyện tình yêu của bạn
03:51
that your love life
has made international news --
has made international news --
69
219120
2976
đã lên chuyên đàn quốc tế là một
chuyện khác --
chuyện khác --
03:54
(Laughter)
70
222120
1216
(Tiếng cười)
03:55
and to realize
that people across the world
that people across the world
71
223360
3816
và để nhận thức rằng
mọi người trên thế giới
mọi người trên thế giới
03:59
are genuinely invested
in the status of your new relationship.
in the status of your new relationship.
72
227200
4976
đang thật tình bị lôi kéo bởi
mối quan hệ chớm nở của bạn.
mối quan hệ chớm nở của bạn.
04:04
(Laughter)
73
232200
2176
(Tiếng cười)
04:06
And when people called or emailed,
which they did every day for weeks,
which they did every day for weeks,
74
234400
4816
Và khi có người liên lạc điện thoại
hay email, có khi mỗi ngày mỗi tuần,
hay email, có khi mỗi ngày mỗi tuần,
04:11
they always asked the same question first:
75
239240
3336
họ đều hỏi cùng một câu đầu tiên:
04:14
are you guys still together?
76
242600
2656
Hai người còn quen nhau không?
04:17
In fact, as I was preparing this talk,
77
245280
2336
Thật sự thì, khi tôi đang chuẩn bị
cho hôm nay,
cho hôm nay,
04:19
I did a quick search of my email inbox
78
247640
2256
tôi đã kiểm tra nhanh hòm thư đến
trong email
trong email
04:21
for the phrase "Are you still together?"
79
249920
1936
cho câu hỏi đó
04:23
and several messages
popped up immediately.
popped up immediately.
80
251880
2696
và vài tin nhắn lập tức hiện ra.
04:26
They were from students and journalists
81
254600
2655
Chúng đều từ học sinh và nhà báo
04:29
and friendly strangers like this one.
82
257279
3017
cùng với những người xa lạ tò mò.
04:32
I did radio interviews and they asked.
83
260320
2456
Tôi lên phỏng vấn trên radio và
họ cũng hỏi.
họ cũng hỏi.
04:34
I even gave a talk, and one woman
shouted up to the stage,
shouted up to the stage,
84
262800
3936
Khi tôi đang có bài nói chuyện,
một người phụ nữ thậm chí hét lên,
một người phụ nữ thậm chí hét lên,
04:38
"Hey Mandy, where's your boyfriend?"
85
266760
3336
"Mandy, bạn trai cô đâu rồi?'
04:42
And I promptly turned bright red.
86
270120
3296
Và tức thì, tôi thấy đỏ mặt.
04:45
I understand that this
is part of the deal.
is part of the deal.
87
273440
2816
Tôi hiểu đây là một điều bắt buộc.
04:48
If you write about your relationship
in an international newspaper,
in an international newspaper,
88
276280
3536
Nếu bạn viết về mối quan hệ của
mình cho một tờ báo quốc tế,
mình cho một tờ báo quốc tế,
04:51
you should expect people
to feel comfortable asking about it.
to feel comfortable asking about it.
89
279840
3656
bạn nên đoán trước rằng mọi người sẽ
tự nhiên hỏi thăm về nó.
tự nhiên hỏi thăm về nó.
04:55
But I just wasn't prepared
for the scope of the response.
for the scope of the response.
90
283520
4936
Nhưng tôi đã chưa chuẩn bị cho
phạm vi của câu hỏi này.
phạm vi của câu hỏi này.
05:00
The 36 questions seem
to have taken on a life of their own.
to have taken on a life of their own.
91
288480
3856
Bộ 36 câu hỏi ấy như đã có một
cuộc sống của chúng vậy.
cuộc sống của chúng vậy.
05:04
In fact, the New York Times
published a follow-up article
published a follow-up article
92
292360
3416
Thực tế, tờ New York Times đã cho
phát hành một bài bổ sung
phát hành một bài bổ sung
05:07
for Valentine's Day,
93
295800
1216
cho ngày Lễ Tình Yêu,
05:09
which featured readers' experiences
of trying the study themselves,
of trying the study themselves,
94
297040
4496
nói về trải nghiệm của độc giả
khi thử bài thí nghiệm,
khi thử bài thí nghiệm,
05:13
with varying degrees of success.
95
301560
2280
với nhiều mức độ thành công.
05:16
So my first impulse
in the face of all of this attention
in the face of all of this attention
96
304960
4216
Nên phản xạ đầu tiên của tôi
khi đối với mọi sự chú ý này
khi đối với mọi sự chú ý này
05:21
was to become very protective
of my own relationship.
of my own relationship.
97
309200
3440
chính là trở nên bênh vực cho
mối quan hệ của mình.
mối quan hệ của mình.
05:25
I said no to every request
for the two of us
for the two of us
98
313920
3016
Tôi từ chối tất cả lời mời
dành cho cả hai
dành cho cả hai
05:28
to do a media appearance together.
99
316960
2336
để làm một cuộc xuất hiện
công chúng cùng nhau.
công chúng cùng nhau.
05:31
I turned down TV interviews,
100
319320
1696
Tôi từ chối phỏng vấn TV,
05:33
and I said no to every request
for photos of the two us.
for photos of the two us.
101
321040
4136
kể cả những lần mời chụp hình
cả hai chúng tôi.
cả hai chúng tôi.
05:37
I think I was afraid that we would become
102
325200
2576
Tôi sợ chúng tôi sẽ trở thành
05:39
inadvertent icons
for the process of falling in love,
for the process of falling in love,
103
327800
4136
những thần tượng cho quá trình
rơi vào lưới tình,
rơi vào lưới tình,
05:43
a position I did not at all
feel qualified for.
feel qualified for.
104
331960
3720
một vị trí tôi cảm thấy mình chẳng
xứng đáng
xứng đáng
05:48
And I get it:
105
336760
2456
Rồi tôi hiểu rằng:
05:51
people didn't just want to know
if the study worked,
if the study worked,
106
339240
2776
họ không muốn biết kết quả
của cuộc thí nghiệm,
của cuộc thí nghiệm,
05:54
they wanted to know if it really worked:
107
342040
2936
họ muốn biết rằng nó có tác dụng
hay không:
hay không:
05:57
that is, if it was capable
of producing love that would last,
of producing love that would last,
108
345000
4696
đó là, nếu nó có khả năng tạo ra
một tình yêu lâu bền,
một tình yêu lâu bền,
06:01
not just a fling, but real love,
sustainable love.
sustainable love.
109
349720
5376
không chỉ thoáng qua, mà là một
tình yêu bền chặt.
tình yêu bền chặt.
06:07
But this was a question
I didn't feel capable of answering.
I didn't feel capable of answering.
110
355120
4096
Nhưng đây lại là câu hỏi tôi
thấy quá sức để trả lời.
thấy quá sức để trả lời.
06:11
My own relationship
was only a few months old,
was only a few months old,
111
359240
2696
Mối quan hệ của tôi chỉ mới
được tính vài tháng,
được tính vài tháng,
06:13
and I felt like people were asking
the wrong question in the first place.
the wrong question in the first place.
112
361960
4760
và mọi người lại đang hỏi không
đúng câu ngay từ đầu.
đúng câu ngay từ đầu.
06:20
What would knowing whether or not
we were still together really tell them?
we were still together really tell them?
113
368040
4136
Liệu biết được chúng tôi có bên nhau
nữa không thì giúp gì cho họ?
nữa không thì giúp gì cho họ?
06:24
If the answer was no,
114
372200
1656
Nếu câu trả lời là không,
06:25
would it make the experience
of doing these 36 questions
of doing these 36 questions
115
373880
3976
liệu nó có biến trải nghiệm
khi thử 36 câu hỏi này
khi thử 36 câu hỏi này
06:29
any less worthwhile?
116
377880
2200
bớt giá trị đi không?
06:32
Dr. Arthur Aron first wrote
about these questions
about these questions
117
380800
2776
Bác sĩ Arthur Aron lần đầu viết về
những câu hỏi này
những câu hỏi này
06:35
in this study here in 1997,
118
383600
4376
trong cuộc nghiên cứu năm 1997,
06:40
and here, the researcher's goal
was not to produce romantic love.
was not to produce romantic love.
119
388000
4736
và đây, mục tiêu của họ không phải
là tạo ra tình yêu lãng mạn.
là tạo ra tình yêu lãng mạn.
06:44
Instead, they wanted to foster
120
392760
1936
Thay vào đó, họ muốn tăng cường
06:46
interpersonal closeness
among college students,
among college students,
121
394720
3456
sự gần gũi cá nhân giữa những
sinh viên với nhau,
sinh viên với nhau,
06:50
by using what Aron called
122
398200
2736
bằng cách áp dụng điều mà
Aron gọi là
Aron gọi là
06:52
"sustained, escalating, reciprocal,
personalistic self-disclosure."
personalistic self-disclosure."
123
400960
4896
"sự bày tỏ bản thân, đối ứng,
lâu dài và tăng dần tính cá nhân."
lâu dài và tăng dần tính cá nhân."
06:57
Sounds romantic, doesn't it?
124
405880
2480
Nghe có vẻ lãng mạn, đúng không?
Nhưng cuộc nghiên cứu
đã có tác dụng.
đã có tác dụng.
07:01
But the study did work.
125
409600
1656
07:03
The participants
did feel closer after doing it,
did feel closer after doing it,
126
411280
3056
Người tham gia quả thực đã gần gũi
nhau hơn,
nhau hơn,
07:06
and several subsequent studies have also
used Aron's fast friends protocol
used Aron's fast friends protocol
127
414360
5296
và vài cuộc nghiên cứu theo sau cũng
áp dụng công thức giao hữu của Aaron
áp dụng công thức giao hữu của Aaron
07:11
as a way to quickly create
trust and intimacy between strangers.
trust and intimacy between strangers.
128
419680
4136
như một cách xây dựng cấp tốc mức
độ thân mật và tin cậy khi mới quen.
độ thân mật và tin cậy khi mới quen.
Họ đã áp dụng cho những cộng sự
cảnh sát và thành viên cộng đồng,
cảnh sát và thành viên cộng đồng,
07:15
They've used it between members
of the police and members of community,
of the police and members of community,
129
423840
3429
07:19
and they've used it between people
of opposing political ideologies.
of opposing political ideologies.
130
427293
3560
cũng như cho những người có
quan điểm chính trị đối lập nhau.
quan điểm chính trị đối lập nhau.
07:23
The original version of the story,
131
431800
1776
Bản nghiên cứu gốc của mọi sự,
07:25
the one that I tried last summer,
132
433600
2496
thứ mà tôi đã thử hè năm rồi,
07:28
that pairs the personal questions
with four minutes of eye contact,
with four minutes of eye contact,
133
436120
4216
bộ câu hỏi cá nhân với 4 phút
trao đổi ánh nhìn cho nhau,
trao đổi ánh nhìn cho nhau,
07:32
was referenced in this article,
134
440360
2096
đã được đề cập trong mục này,
07:34
but unfortunately it was never published.
135
442480
2600
nhưng thật tiếc là nó đã không được
công bố.
công bố.
07:38
So a few months ago, I was giving a talk
136
446640
3016
Một vài tháng trước đây, tôi đã
có một bài nói
có một bài nói
07:41
at a small liberal arts college,
137
449680
2296
tại vài trường giáo dục khai phóng,
07:44
and a student came up to me afterwards
138
452000
2696
và một sinh viên đến chào hỏi tôi,
07:46
and he said, kind of shyly,
139
454720
1920
khá là ngại ngùng,
07:49
"So, I tried your study,
and it didn't work."
and it didn't work."
140
457360
5016
"Em đã thử nghiên cứu của cô
và đã không thành công."
và đã không thành công."
07:54
He seemed a little mystified by this.
141
462400
3256
Cậu ấy dường như rối bời bởi nó.
07:57
"You mean, you didn't fall in love
with the person you did it with?" I asked.
with the person you did it with?" I asked.
142
465680
4776
"Ý em là em không thấy thích người
em đã thử cùng?" Tôi hỏi.
em đã thử cùng?" Tôi hỏi.
08:02
"Well..." He paused.
143
470480
2416
"Thực ra thì..."
Cậu ngập ngùng.
Cậu ngập ngùng.
08:04
"I think she just wants to be friends."
144
472920
2480
"Em nghĩ cô ấy chỉ muốn làm bạn."
08:09
"But did you become
better friends?" I asked.
better friends?" I asked.
145
477480
3736
"Nhưng hai người làm bạn tốt hơn chứ
nhỉ?" Tôi hỏi.
nhỉ?" Tôi hỏi.
08:13
"Did you feel like you got to really
know each other after doing the study?"
know each other after doing the study?"
146
481240
3656
"Em có cảm thấy rằng hai người
hiểu nhau hơn sau đó không?"
hiểu nhau hơn sau đó không?"
08:16
He nodded.
147
484920
1296
Cậu gật đầu.
08:18
"So, then it worked," I said.
148
486240
2936
"Thế thì, nó có tác dụng rồi,"
Tôi nói.
Tôi nói.
08:21
I don't think this is the answer
he was looking for.
he was looking for.
149
489200
4216
Tôi không nghĩ đó là câu trả lời
cậu ấy đang tìm kiếm.
cậu ấy đang tìm kiếm.
08:25
In fact, I don't think this is the answer
that any of us are looking for
that any of us are looking for
150
493440
4336
Thực chất, tôi không nghĩ đó là câu
trả lời mà chúng ta đang tìm kiếm
trả lời mà chúng ta đang tìm kiếm
08:29
when it comes to love.
151
497800
2256
khi bàn về tình yêu.
Tôi bắt gặp cuộc nghiên cứu này
08:32
I first came across this study
152
500080
1736
08:33
when I was 29
153
501840
1456
lần đầu khi mới 29 tuổi
08:35
and I was going through
a really difficult breakup.
a really difficult breakup.
154
503320
3416
và tôi đang trải qua một cuộc
chia tay rất khó khăn lúc đó.
chia tay rất khó khăn lúc đó.
08:38
I had been in the relationship
since I was 20,
since I was 20,
155
506760
2616
Tôi đã ở trong mối quan hệ đó
từ năm lên 20,
từ năm lên 20,
08:41
which was basically my entire adult life,
156
509400
2776
có thể nói là những năm trăng tròn,
08:44
and he was my first real love,
157
512200
2096
và anh ấy là mối tình đầu của tôi,
08:46
and I had no idea how or if
I could make a life without him.
I could make a life without him.
158
514320
5096
tôi không thể hình dung ra cuộc sống
thiếu bóng dáng anh ấy được.
thiếu bóng dáng anh ấy được.
08:51
So I turned to science.
159
519440
2376
Nên tôi tập trung vào khoa học.
08:53
I researched everything I could find
about the science of romantic love,
about the science of romantic love,
160
521840
4576
Tôi tìm tòi mọi thứ tôi có thể
về khoa học của tình yêu,
về khoa học của tình yêu,
08:58
and I think I was hoping that it might
somehow inoculate me from heartache.
somehow inoculate me from heartache.
161
526440
5096
và tôi nghĩ tôi sẽ nguôi ngoai
phần nào khỏi nỗi đau đó.
phần nào khỏi nỗi đau đó.
09:03
I don't know if I realized
this at the time --
this at the time --
162
531560
2640
Tôi không biết liệu có ngộ ra
điều này lúc ấy chưa --
điều này lúc ấy chưa --
09:07
I thought I was just doing research
for this book I was writing --
for this book I was writing --
163
535120
3296
Tôi nghĩ tôi chỉ đang sưu tầm cho
cuốn sách đang dở dang --
cuốn sách đang dở dang --
09:10
but it seems really obvious in retrospect.
164
538440
3416
nhưng nó lại rất rõ ràng trong
trí nhớ.
trí nhớ.
09:13
I hoped that if I armed myself
with the knowledge of romantic love,
with the knowledge of romantic love,
165
541880
4416
Tôi hi vọng rằng nếu tôi chuẩn bị
bản thân với kiến thức về tình yêu,
bản thân với kiến thức về tình yêu,
09:18
I might never have to feel
as terrible and lonely as I did then.
as terrible and lonely as I did then.
166
546320
4640
tôi chắc đã không cảm thấy cô quạnh
và khủng khiếp như hồi trước rồi.
và khủng khiếp như hồi trước rồi.
09:24
And all this knowledge
has been useful in some ways.
has been useful in some ways.
167
552320
4296
Và tất cả kiến thức này đều hữu
dụng trong vài khía cạnh.
dụng trong vài khía cạnh.
09:28
I am more patient with love.
I am more relaxed.
I am more relaxed.
168
556640
3296
Tôi trở nên kiên trì hơn với tình yêu,
tôi thư giãn nhiều hơn.
tôi thư giãn nhiều hơn.
09:31
I am more confident
about asking for what I want.
about asking for what I want.
169
559960
3576
Tôi tự tin về việc đòi hỏi
cho thứ mà mình muốn.
cho thứ mà mình muốn.
09:35
But I can also see myself more clearly,
170
563560
3736
Nhưng tôi cũng có thể xem xét
bản thân rõ hơn,
bản thân rõ hơn,
và nhận dạng được thứ tôi muốn
đôi lúc
đôi lúc
09:39
and I can see that what I want
is sometimes more
is sometimes more
171
567320
4256
09:43
than can reasonably be asked for.
172
571600
3056
vượt quá mức yêu cầu hợp lý.
09:46
What I want from love is a guarantee,
173
574680
3456
Những gì tôi muốn từ tình yêu là
sự bảo đảm,
sự bảo đảm,
09:50
not just that I am loved today
174
578160
2216
không chỉ được yêu ngày hôm nay
09:52
and that I will be loved tomorrow,
175
580400
2416
và cả ngày hôm sau,
09:54
but that I will continue to be loved
by the person I love indefinitely.
by the person I love indefinitely.
176
582840
5200
mà là tôi sẽ được yêu bởi người tôi
yêu mãi mãi.
yêu mãi mãi.
10:01
Maybe it's this possibility of a guarantee
177
589240
3496
Có thể chính là khả năng của
sự cam đoan
sự cam đoan
10:04
that people were really asking about
178
592760
1976
mà mọi người không ngừng hỏi
10:06
when they wanted to know
if we were still together.
if we were still together.
179
594760
2720
khi họ muốn biết liệu chúng tôi
còn bên nhau hay không.
còn bên nhau hay không.
10:10
So the story that the media told
about the 36 questions
about the 36 questions
180
598800
3936
Câu chuyện mà giới truyền thông kể
về bộ 36 câu hỏi
về bộ 36 câu hỏi
10:14
was that there might be
a shortcut to falling in love.
a shortcut to falling in love.
181
602760
3296
nói về sự thực hư của con đường tắt
dẫn đến tình yêu.
dẫn đến tình yêu.
10:18
There might be a way to somehow
mitigate some of the risk involved,
mitigate some of the risk involved,
182
606080
3736
Có thể có một lối đi tránh được
những mối nguy tham gia,
những mối nguy tham gia,
10:21
and this is a very appealing story,
183
609840
2616
và đây là một câu chuyện lôi cuốn,
10:24
because falling in love feels amazing,
184
612480
3176
bởi vì được yêu say mê thật tuyệt,
10:27
but it's also terrifying.
185
615680
2736
nhưng đồng thời cũng thật đáng sợ.
10:30
The moment you admit to loving someone,
186
618440
2576
Cái khoảnh khắc mà bạn thú nhận
tương tư một ai đó,
tương tư một ai đó,
10:33
you admit to having a lot to lose,
187
621040
2640
bạn đang đảm đương một sự mất mát
khá to lớn,
khá to lớn,
10:36
and it's true that these questions
do provide a mechanism
do provide a mechanism
188
624640
4216
và nó đúng là các câu hỏi này chỉ
bổ sung một cơ chế
bổ sung một cơ chế
10:40
for getting to know someone quickly,
189
628880
2296
cho sự tìm hiểu lẫn nhau cấp tốc,
10:43
which is also a mechanism for being known,
190
631200
2536
cũng như cho sự được biết đến,
10:45
and I think this is the thing
that most of us really want from love:
that most of us really want from love:
191
633760
4456
và tôi nghĩ đây chính là điều mà
đa số chúng ta trông chờ từ tình yêu:
đa số chúng ta trông chờ từ tình yêu:
10:50
to be known, to be seen, to be understood.
192
638240
4080
để được biết đến, được cảm thấy,
được thấu hiểu.
được thấu hiểu.
10:55
But I think when it comes to love,
193
643200
1936
Nhưng khi đến vấn đề tình yêu,
10:57
we are too willing to accept
the short version of the story.
the short version of the story.
194
645160
4496
chúng ta quá sẵn sàng chấp nhận
phiên bản ngắn của câu chuyện.
phiên bản ngắn của câu chuyện.
11:01
The version of the story that asks,
"Are you still together?"
"Are you still together?"
195
649680
3576
Phiên bản mà chỉ gồm 1 câu hỏi,
"Các bạn còn ở bên nhau không?"
"Các bạn còn ở bên nhau không?"
11:05
and is content with a yes or no answer.
196
653280
3120
và nội dung là một câu trả lời có
hoặc không.
hoặc không.
11:09
So rather than that question,
197
657560
1936
Thế nên thay vì câu hỏi đó,
11:11
I would propose we ask
some more difficult questions,
some more difficult questions,
198
659520
3656
tôi muốn đề nghị chúng ta hãy hỏi
nhưng câu có chiều sâu hơn,
nhưng câu có chiều sâu hơn,
11:15
questions like:
199
663200
1200
như thế này:
Làm sao bạn quyết định được ai
xứng đáng
xứng đáng
11:17
How do you decide who deserves your love
200
665080
3016
11:20
and who does not?
201
668120
1240
với tình yêu của bạn và
ai thì không?
ai thì không?
Làm sao bạn giữ vững được tình yêu
khi mọi thứ trở nên khó khăn,
khi mọi thứ trở nên khó khăn,
11:22
How do you stay in love
when things get difficult,
when things get difficult,
202
670840
3256
11:26
and how do you know
when to just cut and run?
when to just cut and run?
203
674120
2520
và làm sao bạn biết khi nào là nên
từ bỏ tất cả?
từ bỏ tất cả?
Làm sao bạn sống cùng với
sự nghi ngờ
sự nghi ngờ
11:29
How do you live with the doubt
204
677880
1896
11:31
that inevitably creeps
into every relationship,
into every relationship,
205
679800
3016
mà cứ luồng lách vào bất cứ
quan hệ nào,
quan hệ nào,
11:34
or even harder,
206
682840
1616
hay thậm chí khó hơn nữa,
11:36
how do you live with your partner's doubt?
207
684480
2360
làm sao bạn sống được trong
sự hoài nghi?
sự hoài nghi?
11:39
I don't necessarily know
the answers to these questions,
the answers to these questions,
208
687800
3616
Tôi không biết được câu trả lời cho
những câu hỏi dạng này,
những câu hỏi dạng này,
11:43
but I think they're an important start
at having a more thoughtful conversation
at having a more thoughtful conversation
209
691440
5136
nhưng tôi biết chúng là một khởi đầu
quan trọng cho một cuộc tâm sự
quan trọng cho một cuộc tâm sự
11:48
about what it means to love someone.
210
696600
2160
chân thực về ý nghĩa của
tình yêu.
tình yêu.
11:52
So, if you want it,
211
700080
2336
Do đó, nếu bạn muốn nó,
11:54
the short version of the story
of my relationship is this:
of my relationship is this:
212
702440
4296
phiên bản ngắn của câu chuyện
mối quan hệ của tôi là đây:
mối quan hệ của tôi là đây:
11:58
a year ago, an acquaintance
and I did a study
and I did a study
213
706760
3096
một năm trước, một người quen và tôi
đã nghiên cứu
đã nghiên cứu
12:01
designed to create romantic love,
214
709880
2696
với mục đích tạo nên tình yêu
lãng mạn,
lãng mạn,
12:04
and we fell in love,
215
712600
1696
rồi chúng tôi đã thích nhau,
12:06
and we are still together,
216
714320
1856
và chúng tôi vẫn còn bên nhau,
12:08
and I am so glad.
217
716200
2160
và tôi rất mừng vì điều đó.
12:11
But falling in love is not
the same thing as staying in love.
the same thing as staying in love.
218
719040
4760
Tuy nhiên, rơi vào lưới tình không
giống như việc ở lại lưới tình.
giống như việc ở lại lưới tình.
12:16
Falling in love is the easy part.
219
724440
2400
Rơi vào lưới tình là phần dễ nhất
thôi.
thôi.
12:20
So at the end of my article, I wrote,
"Love didn't happen to us.
"Love didn't happen to us.
220
728360
4376
Tôi đã viết cuối chuyên mục, "Tình
yêu không tự nhiên xảy ra với ta.
yêu không tự nhiên xảy ra với ta.
12:24
We're in love because we each
made the choice to be."
made the choice to be."
221
732760
3296
Chúng ta yêu nhau bởi chúng ta đều
lựa chọn như vậy. "
lựa chọn như vậy. "
12:28
And I cringe a little
when I read that now,
when I read that now,
222
736080
4176
Và tôi khá run người khi
đọc lại nó bây giờ,
đọc lại nó bây giờ,
12:32
not because it isn't true,
223
740280
2296
không vì nó không đúng,
12:34
but because at the time,
I really hadn't considered
I really hadn't considered
224
742600
3216
mà vì lúc đó,
tôi đã không cân nhắc kĩ mọi thứ
tôi đã không cân nhắc kĩ mọi thứ
12:37
everything that was contained
in that choice.
in that choice.
225
745840
3616
được chứa đựng trong
quyết định ấy.
quyết định ấy.
12:41
I didn't consider how many times
we would each have to make that choice,
we would each have to make that choice,
226
749480
5216
Tôi đã không cân nhắc số lần chúng
ta đã buộc phải đưa ra quyết định đó
ta đã buộc phải đưa ra quyết định đó
12:46
and how many times I will continue
to have to make that choice
to have to make that choice
227
754720
3576
và số lần tôi sẽ tiếp tục tìm đến
sự lựa chọn như vậy
sự lựa chọn như vậy
12:50
without knowing whether or not
he will always choose me.
he will always choose me.
228
758320
3816
dù có biết hay không anh ấy sẽ
luôn luôn chọn tôi.
luôn luôn chọn tôi.
12:54
I want it to be enough to have asked
and answered 36 questions,
and answered 36 questions,
229
762160
5496
Tôi muốn nó đủ để có thể hỏi và
trả lời 36 câu ấy,
trả lời 36 câu ấy,
12:59
and to have chosen to love someone
so generous and kind and fun
so generous and kind and fun
230
767680
5216
và đủ để chọn mà yêu một con người
tốt bụng, rộng lượng và vui vẻ
tốt bụng, rộng lượng và vui vẻ
13:04
and to have broadcast that choice
in the biggest newspaper in America.
in the biggest newspaper in America.
231
772920
5000
và đủ để công bố sự lựa chọn đó
trên tờ báo hàng đầu nước Mỹ.
trên tờ báo hàng đầu nước Mỹ.
Bù lại, việc tôi đạt được chính là
làm cho mối quan hệ của mình
làm cho mối quan hệ của mình
13:10
But what I have done instead
is turn my relationship
is turn my relationship
232
778880
3096
13:14
into the kind of myth
I don't quite believe in.
I don't quite believe in.
233
782000
4176
trở thành một chuyện cổ tích
mà tôi không tin vào mấy.
mà tôi không tin vào mấy.
13:18
And what I want, what perhaps
I will spend my life wanting,
I will spend my life wanting,
234
786200
4256
Và thứ tôi muốn, thứ mà có lẽ tôi
sẽ dành trọn đời ấp ủ,
sẽ dành trọn đời ấp ủ,
13:22
is for that myth to be true.
235
790480
2696
chính là cho câu chuyện cổ tích ấy
thành hiện thực.
thành hiện thực.
13:25
I want the happy ending
implied by the title to my article,
implied by the title to my article,
236
793200
4776
Tôi muốn kết thúc có hậu được lồng
vào trong tựa đề chuyên mục,
vào trong tựa đề chuyên mục,
13:30
which is, incidentally,
237
798000
1496
điều đó, nói đúng hơn,
13:31
the only part of the article
that I didn't actually write.
that I didn't actually write.
238
799520
3656
là phần duy nhất của bài viết mà tôi
chẳng hề đụng bút đến.
chẳng hề đụng bút đến.
13:35
(Laughter)
239
803200
3296
(Tiếng cười)
13:38
But what I have instead is the chance
to make the choice to love someone,
to make the choice to love someone,
240
806520
4696
Nhưng thứ tôi có thay vào đó lại là cơ hội
được lựa chọn để yêu một người,
được lựa chọn để yêu một người,
13:43
and the hope that he will choose
to love me back,
to love me back,
241
811240
3456
và hi vọng rằng anh ấy sẽ đáp trả
lại tình yêu của tôi,
lại tình yêu của tôi,
13:46
and it is terrifying,
242
814720
2696
và nó rất đáng sợ,
nhưng đó lại chính là điều khoản
của tình yêu.
của tình yêu.
13:49
but that's the deal with love.
243
817440
1736
13:51
Thank you.
244
819200
1240
Xin cám ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Mandy Len Catron - WriterMandy Len Catron explores love stories.
Why you should listen
Originally from Appalachian Virginia, Mandy Len Catron is a writer living and working in Vancouver, British Columbia. Her book How to Fall in Love with Anyone, is available for preorder on Amazon. Catron's writing has appeared in the New York Times, The Washington Post, and The Walrus, as well as literary journals and anthologies. She writes about love and love stories at The Love Story Project and teaches English and creative writing at the University of British Columbia. Her article "To Fall in Love with Anyone, Do This" was one of the most popular articles published by the New York Times in 2015.
Mandy Len Catron | Speaker | TED.com