TED2007
Murray Gell-Mann: The ancestor of language
مُری گِل-مان از نیای زبان می‌گوید
Filmed:
Readability: 3.6
944,446 views
پس از سخنرانی در TED2007 که راجع به عظمت‌های فیزیک بود، مُری گِل-مان یک سخنرانی سریع دربارهٔ یک علاقهً دیگرش ایراد می‌کند: یافتن نیای زبان‌های امروزی.
Murray Gell-Mann - Physicist
Murray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe. Full bio
Murray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Well, I'm involved in other things, besides physics.
0
1000
4000
خوب، من در چیزهای دیگه به جز فیزیک هم دست دارم.
00:17
In fact, mostly now in other things.
1
5000
2000
اتفاقاً، حالا بیشتر روی چیزهای دیگه کار می‌کنم.
00:19
One thing is distant relationships among human languages.
2
7000
4000
یکی از اونها فاصلۀ خویشاوندی میان زبان‌های انسانه.
00:24
And the professional, historical linguists in the U.S.
3
12000
4000
و متخصصان، زبانشناس‌های تاریخی در آمریکا
00:28
and in Western Europe mostly try to stay away
4
16000
3000
و در اروپای غربی بیشتر تلاش دارند تا
00:31
from any long-distance relationships, big groupings,
5
19000
4000
از روابط دور؛ گروه‌بندی‌های بزرگ،
00:35
groupings that go back a long time,
6
23000
3000
مثلاً گروه‌بندی‌هایی که به زمان خیلی قدیم برمی‌گردند،
00:38
longer than the familiar families.
7
26000
3000
قدیمی‌تر از نسبت‌های فامیلی شناخته شده دوری جویند.
00:41
They don't like that. They think it's crank. I don't think it's crank.
8
29000
4000
آنها از اون خوششان نمی‌آید. فکر می‌کند مسخرست. ولی من فکر نمی‌کنم مسخره باشه.
00:45
And there are some brilliant linguists, mostly Russians,
9
33000
3000
و شماری زبانشناس برجسته هستند، اکثراً روسی،
00:48
who are working on that, at Santa Fe Institute and in Moscow,
10
36000
4000
که دارند روی این مسئله در موسسۀ سانتا فی مسکو تحقیق می‌کنند،
00:52
and I would love to see where that leads.
11
40000
4000
و من خیلی دوست دارم ببینم به کجا می‌رسند.
00:56
Does it really lead to a single ancestor
12
44000
3000
آیا واقعاً به یک نیای یگانه در
00:59
some 20, 25,000 years ago?
13
47000
3000
در حدود ۲۰ تا۲۵،۰۰۰ سال پیش منتهی میشه؟
01:02
And what if we go back beyond that single ancestor,
14
50000
3000
و چی میشه اگه به قبل این جد اصلی برگردیم،
01:05
when there was presumably a competition among many languages?
15
53000
4000
زمانی که احتمالاً رقابتی میان زبان‌های گوناگون بوده؟
01:09
How far back does that go? How far back does modern language go?
16
57000
3000
تا کجا عقب می‌ره؟ زبان مدرن چه قدر قدمت داره؟
01:13
How many tens of thousands of years does it go back?
17
61000
3000
به چند ده هزار سال پیش برمی‌گرده؟
01:16
Chris Anderson: Do you have a hunch or a hope for what the answer to that is?
18
64000
3000
کریس اندرسن: آیا شما حدس یا انتظاری برای جواب این سوال دارید؟
01:19
Murray Gell-Mann: Well, I would guess that modern language must be older
19
67000
3000
مُری گِل-مان: خب، من حدس می‌زنم که زبان مدرن باید قدیمی‌تر از
01:22
than the cave paintings and cave engravings and cave sculptures
20
70000
4000
آن نقاشی‌های و حکاکی‌ها و مجسمه‌سازی‌ها در غارها
01:26
and dance steps in the soft clay in the caves in Western Europe,
21
74000
5000
و جای پای رقص‌ها در گل نرم غارها در اروپای غربی باشه
01:31
in the Aurignacian Period some 35,000 years ago, or earlier.
22
79000
6000
در دورۀ اوريگناسی حدود ۳۵،۰۰۰ سال پیش یا قبلتر.
01:37
I can't believe they did all those things and didn't also have a modern language.
23
85000
3000
برایم باورکردنی نیست که اونها قادر به انجام تمام این کارها بودند و یک زبان مدرن نداشتند.
01:40
So, I would guess that the actual origin goes back at least that far and maybe further.
24
88000
5000
پس من حدس می‌زنم که اصل واقعی زبان مدرن حداقل تا اون حد قدیمی است یا شاید هم قدیمی‌تره.
01:45
But that doesn't mean that all, or many, or most
25
93000
3000
ولی این بدان معنی نیست که تمام یا حتی اکثریت
01:48
of today's attested languages couldn't descend perhaps
26
96000
4000
زبان‌های فعلی نمی‌تونند از یک زبان
01:52
from one that's much younger than that, like say 20,000 years,
27
100000
4000
که شاید خیلی تازه‌تر از اون باشه نشأت گرفته باشند، مثلاً ۲۰،۰۰۰ سال،
01:56
or something of that kind. It's what we call a bottleneck.
28
104000
3000
یا چیزی در این حدود. این چیزیه که ما بهش پدیدۀ تگنا می‌گیم.
02:00
CA: Well, Philip Anderson may have been right.
29
108000
1000
کریس: خب، شاید فیلیپ اندرسن درست می‌گفت.
02:01
You may just know more about everything than anyone.
30
109000
3000
شاید شما در مورد همه چیز از هر کسی بیشتر می‌دونید.
02:04
So, it's been an honor. Thank you Murray Gell-Mann.
31
112000
2000
افتخار دادید. مری گل-مان، سپاسگزارم.
02:06
(Applause)
32
114000
4000
(تشویق)
ABOUT THE SPEAKER
Murray Gell-Mann - PhysicistMurray Gell-Mann brings visibility to a crucial aspect of our existence that we can't actually see: elemental particles. He won the Nobel Prize in Physics for introducing quarks, one of two fundamental ingredients for all matter in the universe.
Why you should listen
He's been called "the man with five brains" -- and Murray Gell-Mann has the resume to prove it. In addition to being a Nobel laureate, he is an accomplished physicist who's earned numerous awards, medals and honorary degrees for his work with subatomic particles, including the groundbreaking theory that the nucleus of an atom comprises 100 or so fundamental building blocks called quarks.
Gell-Mann's influence extends well beyond his field: He's a member of the National Academy of Sciences, the American Academy of Arts and Sciences, and the Council on Foreign Relations. He also serves on the board of the Wildlife Conservation Society and is a director of Encyclopedia Britannica. Gell-Mann, a professor emeritus of Caltech, now heads the evolution of human languages program at the Santa Fe Institute, which he cofounded in 1984.
A prolific writer -- he's penned scores of academic papers and several books, including The Quark and the Jaguar -- Gell-Mann is also the subject of the popular science biography Strange Beauty: Murray Gell-Mann and the Revolution in 20th-Century Physics.
Murray Gell-Mann | Speaker | TED.com