ABOUT THE SPEAKER
Daniel Tammet - Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind."

Why you should listen

Daniel Tammet is a writer, linguist and educator. He is the creator of Optimnem, a website that has provided language learning instruction to thousands around the globe. His 2006 memoir Born on a Blue Day describes his life with high-functioning autistic savant syndrome; his new book, Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind, is a personal and scientific exploration of how the brain works and the differences and similarities between savant and non-savant minds.

Tammet set a European record on March 14, 2004, when he recited the mathematical constant pi (3.141...) to 22,514 decimal places from memory in a time of 5 hours, 9 minutes.

More profile about the speaker
Daniel Tammet | Speaker | TED.com
TED2011

Daniel Tammet: Different ways of knowing

Daniel Tammet: Ibat-ibang paraan ng kaalaman

Filmed:
2,246,769 views

Si Daniel Tammet ay may synesthesia o ibang pananaw sa wika, numero at nakikita -- ibig sabihin, ang kanyang pang-unawa sa mga salita, numero at kulay ay sama-samang hinabi sa isang bagong paraan upang makita at maunawaan ang mundo. May-akda ng "Ipinanganak sa Bughaw na Araw," si Tammet ay nagbabahagi ngayon ng kanyang sining at kaalaman sa wika- dito, sa isang sulyap sa kanyang magandang kaisipan.
- Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm a savantsavant,
0
0
2000
Ako ay isang pantas,
00:17
or more preciselytiyak,
1
2000
2000
o sa tuwirang salita,
00:19
a high-functioninggumagana ng mataas
2
4000
2000
isang may kakayanang mabuhay ng normal
00:21
autisticautistic savantsavant.
3
6000
2000
na pantas na may ibang pananaw sa mundo.
00:23
It's a rarebihirang conditionkalagayan.
4
8000
2000
Ito ay isang bihirang kalagayan.
00:25
And rarerRarer a still when accompaniedsinamahan,
5
10000
3000
At mas bihira kung sasamahan,
00:28
as in my casekaso,
6
13000
2000
tulad ng kalagayan ko,
00:30
by self-awarenesskamalayan sa sarili
7
15000
2000
sa pamamagitan ng sariling-kamalayan,
00:32
and a masterymastery of languagewika.
8
17000
3000
at masusing kaalaman ng salita.
00:35
Very oftenmadalas when I meetmatugunan ang someoneisang tao
9
20000
3000
Madalas, kapag ako ay may nakikilala
00:38
and they learnmatuto this about me,
10
23000
2000
at nalaman nila ito tungkol sa akin,
00:40
there's a certainilang kinduri of awkwardnesspagkasaliwa.
11
25000
3000
may tiyak na uri ng pagka-asiwa.
00:43
I can see it in theirkanilang eyesmga mata.
12
28000
3000
Nakikita ko ito sa kanilang mga mata.
00:46
They want to askHilingin sa me something.
13
31000
3000
May gusto silang itanong sa akin.
00:49
And in the endkatapusan, quitemedyo oftenmadalas,
14
34000
2000
At sa huli, madalas,
00:51
the urgeHinihimok is strongermas malakas than they are
15
36000
3000
ang udyok ay mas malakas kaysa kanila
00:54
and they blurtblurt it out:
16
39000
2000
at kanilang isinasambulat:
00:56
"If I give you my datepetsa of birthkapanganakan,
17
41000
2000
“Kung ibibigay ko sa iyo ang araw ng aking kapanganakan,
00:58
can you tell me what day of the weekLinggo I was bornIsinilang on?"
18
43000
2000
maibibigay mo ba kung anong linggo ako ipinanganak?”
01:00
(LaughterTawanan)
19
45000
3000
(Tawanan)
01:03
Or they mentionbanggitin cubecube rootsmga ugat
20
48000
3000
O magbabangggit sila ng ‘cube roots’
01:06
or askHilingin sa me to recitebigkasin a long numbernumero ng or long textteksto.
21
51000
4000
o ako ay pabibigkasin ng mahabang numero o mahabang teksto.
01:10
I hopepag-asa you'llmakikita mo forgivepatawarin me
22
55000
2000
Ako sana ay inyong patawarin,
01:12
if I don't performmagsagawa ng
23
57000
3000
kung hindi ko gawin
01:15
a kinduri of one-manmag-isang savantsavant showipakita ang for you todayngayon.
24
60000
4000
ang isang uri ng palabas ng ‘isang taong pantas’ para sa inyo ngayon.
01:19
I'm going to talk insteadsa halip
25
64000
3000
Sa halip, ako ay magsasalita
01:22
about something
26
67000
2000
tungkol sa isang bagay
01:24
farmalayo more interestingkawili-wiling
27
69000
2000
na mas nakaka-aliw
01:26
than datespetsa of birthkapanganakan or cubecube rootsmga ugat --
28
71000
3000
kaysa sa petsa ng kapanganakan o ‘cube roots’.
01:29
a little deepermas malalim
29
74000
2000
mas malalim ng kaunti
01:31
and a lot closermas malapit, to my mindisip, than work.
30
76000
3000
At mas malapit sa aking isipan, kaysa gawa.
01:34
I want to talk to you brieflymaikling
31
79000
2000
Nais kong saglit na ipahayag sa inyo
01:36
about perceptionpandama.
32
81000
3000
ang tungkol sa pananaw.
01:39
When he was writingpagsulat ng the playsgumaganap and the shortmaikling storieskuwento
33
84000
3000
Nang sya ay nagsusulat ng mga dula at mga maikling kwento,
01:42
that would make his namepangalan,
34
87000
2000
na gagawa ng kanyang pangalan,
01:44
AntonAnton ChekhovChekhov keptiningatan a notebookkuwaderno
35
89000
3000
si Anton Chekhov ay nagtabi ng kwaderno
01:47
in whichna kung saan he notednabanggit down
36
92000
2000
kung saan nya isinulat
01:49
his observationsmga obserbasyon
37
94000
2000
ang kanyang mga obserbasyon
01:51
of the worldmundo around him --
38
96000
2000
sa mundong nakapaligid sa kanya --
01:53
little detailsmga detalye
39
98000
2000
mga maliliit na detalye
01:55
that other people seemtila to missMiss.
40
100000
3000
na tila hindi pansin ng ibang mga tao.
01:58
EveryBawat time I readBasahin ang ChekhovChekhov
41
103000
3000
Tuwing binabasa ko si Chekhov
02:01
and his uniquenatatanging visionpangitain of humantao life,
42
106000
4000
at ang kanyang natatatanging pananaw sa buhay ng tao,
02:05
I'm remindedIpinaalala of why I too
43
110000
2000
naaalala ko kung bakit ako rin
02:07
becameay naging a writermanunulat.
44
112000
2000
ay naging manunulat.
02:09
In my booksmga aklat,
45
114000
2000
Sa aking mga libro,
02:11
I exploreGalugarin ang the naturekalikasan of perceptionpandama
46
116000
2000
tinutuklas ko ang pinagmulan ng pananaw
02:13
and how differentiba 't ibang kindsmga uri of perceivingpagpansin
47
118000
3000
at kung paanong ang ibat-ibang pananaw
02:16
createlumikha differentiba 't ibang kindsmga uri of knowingBatid
48
121000
2000
ay lumilikha ng ibat-ibang uri ng kaalaman
02:18
and understandingpag-unawa.
49
123000
3000
at pang-unawa.
02:23
Here are threetatlo questionsmga tanong
50
128000
2000
Narito ang tatlong katanungan
02:25
drawniguguhit from my work.
51
130000
2000
mula sa aking gawa.
02:27
RatherSa halip than try to figureFigure them out,
52
132000
2000
Sa halip na alamin ang mga ito,
02:29
I'm going to askHilingin sa you to considerisaalang-alang ang for a momentilang sandali
53
134000
3000
hinihiling ko sa inyo na isaalang-alang sandali
02:32
the intuitionsintuitions
54
137000
2000
ang sariling-wisyo
02:34
and the gutmatupok instinctskutob
55
139000
2000
at sariling pakiramdam
02:36
that are going throughsa pamamagitan ng your headulo and your heartpuso
56
141000
2000
sa inyong mga isipan at sa inyong mga puso
02:38
as you look at them.
57
143000
3000
habang tinitingnan ang mga ito.
02:41
For examplehalimbawa, the calculationPagkalkula:
58
146000
3000
Halimbawa, ang pagkalkula:
02:44
can you feel where on the numbernumero ng linena linya
59
149000
2000
Nararamdaman mo ba kung saan sa linya ng numero
02:46
the solutionsolusyon is likelymalamang to fallmahulog?
60
151000
3000
malamang na mahulog ang solusyon?
02:49
Or look at the foreigndayuhang wordsalita and the soundsmga tunog:
61
154000
3000
O tingnan ang banyagang salita at tunog:
02:52
can you get a sensekahulugan of the rangehanay of meaningskahulugan
62
157000
2000
Nakukuha mo ba ang ramdam at uri ng mga kahulugan
02:54
that it's pointingnakaturo you towardspatungo sa?
63
159000
3000
na itinuturo nito?
02:57
And in termsmga tuntunin of the linena linya of poetrytula,
64
162000
3000
At sa tuntunin ng tula,
03:00
why does the poetmakata use the wordsalita harepagong
65
165000
2000
bakit ang makata ay gumamit ng salitang liyebre
03:02
rathersa halip than rabbitkuneho?
66
167000
3000
kaysa sa kuneho?
03:06
I'm askingpagtatanong you to do this
67
171000
2000
Hinihiling kong gawin nyo ito
03:08
because I believe our personalpersonal perceptionspananaw, you see,
68
173000
4000
dahil naniniwala akong ang ating personal na pananaw, tingnan mo,
03:12
are at the heartpuso
69
177000
2000
ay nasa puso
03:14
of how we acquirekumuha ng mga knowledgekaalaman.
70
179000
2000
ng kung paano tayo kumukuha ng kaalaman.
03:16
AestheticPanglabas judgmentspaghatol,
71
181000
2000
Kabuoang paghatol,
03:18
rathersa halip than abstractAbstrakto (sining) reasoningpangangatwiran,
72
183000
3000
kaysa sa sariling pangangatwiran,
03:21
guideGabay and shapehugis the processproseso
73
186000
2000
ang gumagabay at humuhugis sa proseso
03:23
by whichna kung saan we all come to know
74
188000
3000
kung saan tayo ay natututo
03:26
what we know.
75
191000
2000
ng ating kaalaman.
03:28
I'm an extremematinding examplehalimbawa of this.
76
193000
3000
Ako ay isang matinding halimbawa nito.
03:31
My worldsmga daigdig of wordsmga salita and numbersmga numero
77
196000
3000
Ang aking mundo ng mga salita at numero
03:34
blurlumabo with colorkulay, emotionmatinding damdamin
78
199000
2000
ay hinarangan ng kulay, emosyon
03:36
and personalitypersonalidad.
79
201000
2000
at anyo.
03:38
As JuanJuan said,
80
203000
2000
Tulad ng sabi,
03:40
it's the conditionkalagayan that scientistssiyentipiko call synesthesiasynesthesia,
81
205000
3000
ito ay kondisyon na tinatawag ng mga siyentipiko na synesthesia,
03:43
an unusualhindi pangkaraniwang cross-talkmensahe sa krus
82
208000
2000
isang hindi pangakaraniwang tawiran
03:45
betweensa pagitan ng the sensespandamdam.
83
210000
3000
sa pagitan ng mga mga kabuluhan.
03:51
Here are the numbersmga numero one to 12
84
216000
2000
Narito ang mga numero mula isa hanggang labing dalawa
03:53
as I see them --
85
218000
2000
sa aking paningin --
03:55
everybawat numbernumero ng with its ownsariling shapehugis and characterpagkatao.
86
220000
4000
ang bawat numero na may sariling hugis at anyo.
03:59
One is a flashflash of whiteputi lightliwanag.
87
224000
2000
Ang isa ay isang sinag ng puting liwanag.
04:01
SixAnim na is a tinymaliit na maliit and very sadmalungkot blackitim holebutas.
88
226000
5000
Ang anim ay isang napakaliit at napakalunggkot na itim na butas.
04:06
The sketchesSketches are in blackitim and whiteputi here,
89
231000
3000
Ang mga guhit dito ay nasa itim at puti,
04:09
but in my mindisip they have colorskulay.
90
234000
2000
ngunit sa aking isipan ito ay may mga kulay.
04:11
ThreeTatlong is greenberde.
91
236000
2000
Ang tatlo ay berde.
04:13
FourApat na is blueasul.
92
238000
2000
Apat ay asul.
04:15
FiveLimang is yellowdilaw.
93
240000
3000
Lima ay dilaw.
04:20
I paintpintura as well.
94
245000
2000
Nagdidibuho rin ako.
04:22
And here is one of my paintingskuwadro na gawa.
95
247000
3000
at narito ang isa sa aking mga dibuho.
04:25
It's a multiplicationmultiplikasyon of two primepunong numbersmga numero.
96
250000
4000
Ito ay pagpaparami ng dalawang malakas na numero.
04:29
Three-dimensionalTatlong-dimensional shapeshugis
97
254000
2000
Tatlong may-sukat na hugis
04:31
and the spaceespasyo they createlumikha in the middleGitnang
98
256000
3000
at ang puwang na nilikha sa gitna
04:34
createslumilikha ng a newbagong shapehugis,
99
259000
2000
ay lumikha ng bagong hugis,
04:36
the answerang sagot to the sumsum.
100
261000
3000
ang kasagutan sa kabuuan.
04:39
What about biggermas malaki numbersmga numero?
101
264000
2000
Paano ang malalaking bilang?
04:41
Well you can't get much biggermas malaki than PiPi,
102
266000
4000
Kunsabagay, hindi mo na kayang lumaki pa sa Pi
04:45
the mathematicalmatematika constantpare-pareho.
103
270000
2000
ang walang tigil na numero.
04:47
It's an infinitewalang katapusan numbernumero ng --
104
272000
2000
Ito ay walang katapusang numero --
04:49
literallyliteral goesnapupunta on forevermagpakailanman.
105
274000
2000
tuwirang patungo sa magpakaylanman.
04:51
In this paintingpagpipinta that I madeginawa
106
276000
2000
Sa dibuhong ito na aking ginawa
04:53
of the first 20 decimalsay nirecord or of PiPi,
107
278000
4000
na mga unang dalawampu ng ng ikapuu ng Pi,
04:57
I take the colorskulay
108
282000
2000
kinuha ko ang mga kulay
04:59
and the emotionsemosyon and the texturestexture
109
284000
3000
at mga emosyon at mga habi
05:02
and I pullhila them all togethermagkakasama
110
287000
2000
at sama-sama ko itong hinila
05:04
into a kinduri of rollinglumiligid numericalang numerical landscapetanawin.
111
289000
5000
upang maging isang uri ng tanawin na gumugulong na mga numero.
05:09
But it's not only numbersmga numero that I see in colorskulay.
112
294000
3000
Subalit hindi lamang mga numero ang nakikita ko sa mga kulay.
05:12
WordsMga salita too, for me,
113
297000
2000
Ang mga salita rin, para sa akin,
05:14
have colorskulay and emotionsemosyon
114
299000
2000
ay may mga kulay at emosyon
05:16
and texturestexture.
115
301000
2000
at mga habi.
05:18
And this is an openingPambungad phrasemga katagang
116
303000
2000
At ito ay isang pambungad na salita
05:20
from the novelnobela "LolitaLolita."
117
305000
2000
mula sa nobelang "Lolita".
05:22
And NabokovNabokov was himselfkanyang sarili synestheticsynesthetic.
118
307000
4000
at si Nabokov mismo ay isang synthesthetic.
05:26
And you can see here
119
311000
2000
At iyong makikita dito
05:28
how my perceptionpandama of the soundtunog L
120
313000
3000
kung paanong ang aking pandama sa tunog na L
05:31
helpstumutulong sa the alliterationalliteration
121
316000
2000
ay tumulong sa sa pag-ulit
05:33
to jumpTumalon right out.
122
318000
3000
upang ito ay umangat.
05:36
AnotherIsa pang examplehalimbawa:
123
321000
2000
Isa pang halimbawa:
05:38
a little bitkaunti more mathematicalmatematika.
124
323000
2000
medyo matematikal.
05:40
And I wondermagtaka if some of you will noticePansinin ang
125
325000
2000
At iniisip ko kung ang iba sa inyo ay mapansin
05:42
the constructionkonstruksyon of the sentencepangungusap
126
327000
2000
ang paggawa ng pangungusap
05:44
from "The Great GatsbyGatsby."
127
329000
3000
mula sa "Magiting na Gatsby"
05:48
There is a processionprusisyon of syllablessyllables --
128
333000
3000
May prusisyon ng mga pantig ng salita --
05:51
wheattrigo, one;
129
336000
2000
Trigo, isa;
05:53
prairiesgayun, two;
130
338000
2000
parang, dalawa;
05:55
lostnawala SwedeSwede townsbayan, threetatlo --
131
340000
3000
nawalang bayan ng Sweko, tatlo --
05:58
one, two, threetatlo.
132
343000
2000
isa, dalawa, tatlo.
06:00
And this effectepekto is very pleasantkaaya-aya on the mindisip,
133
345000
4000
At ang epekto nito ay kaaya-aya sa isipan,
06:04
and it helpstumutulong sa the sentencepangungusap
134
349000
2000
at ito at tumutulong sa pangungusap
06:06
to feel right.
135
351000
3000
para maging mabuti sa pakiramdam.
06:09
Let's go back to the questionsmga tanong
136
354000
2000
Bumalik tayo sa katanungan
06:11
I posedginamitan you a momentilang sandali agoang nakalipas.
137
356000
3000
na aking binigay sa inyo kanina.
06:14
64 multiplieddumami ang mga by 75.
138
359000
3000
animnaput-apat padamihin ng pitumput-lima.
06:17
If some of you playMaglaro chessahedres,
139
362000
3000
Kung ang ilan sa inyo ang naglalaro ng chess,
06:20
you'llmakikita mo know that 64
140
365000
2000
malalaman nyo na ang animnaput-apat
06:22
is a squareSquare numbernumero ng,
141
367000
3000
ay isang parisukat na numero,
06:25
and that's why chessboardschessboards,
142
370000
2000
kaya ang chessboards,
06:27
eightwalong by eightwalong,
143
372000
2000
na may sukat na walo- pagitan -walo,
06:29
have 64 squaresparisukat.
144
374000
3000
ay may animnaput-apat na parisukat.
06:32
So that givesay nagbibigay us a formanyo
145
377000
2000
Kaya ito ay nagbibigay sa atin ng hugis
06:34
that we can picturelarawan, that we can perceivenatatalastas.
146
379000
3000
na ating maisasalarawan na ating maiisip.
06:37
What about 75?
147
382000
3000
Paano ang pitumput-lima?
06:40
Well if 100,
148
385000
2000
Sabagay, kung sa tingin mo ang isang-daan,
06:42
if we think of 100 as beingang pagiging like a squareSquare,
149
387000
3000
ay maraming parisukat na,
06:45
75 would look like this.
150
390000
3000
Ang aninnaput-lima ay ganito ang hitsura.
06:48
So what we need to do now
151
393000
2000
Kung ganun, ang kailangan nating gawin ngayon
06:50
is put those two picturesmga larawan
152
395000
2000
ay pagsamahin ang dalawang larawang ito
06:52
togethermagkakasama in our mindisip --
153
397000
2000
sa ating isip --
06:54
something like this.
154
399000
3000
tulad nito.
06:57
64 becomesay nagiging 6,400.
155
402000
4000
animnaput-apat magiging anim na libo at apat na daan.
07:01
And in the right-handkanang cornersulok,
156
406000
4000
At sa kanang bahagi,
07:05
you don't have to calculatekalkulahin anything.
157
410000
2000
hindi mo na kailangang magkalkula ng anuman.
07:07
FourApat na acrosssa iba 't ibang, fourapat na up and down --
158
412000
2000
Apat pahalang, apat pataas at pababa --
07:09
it's 16.
159
414000
3000
ito ay labing-anim.
07:12
So what the sumsum is actuallytalagang askingpagtatanong you to do
160
417000
2000
Kaya ang hinihiling ng kabuuan na gawin mo
07:14
is 16,
161
419000
2000
ay labing-anim,
07:16
16, 16.
162
421000
3000
labing-anim labing-anim, labing-anim.
07:19
That's a lot easiermas madali
163
424000
2000
Yan ay mas madali
07:21
than the way that the schoolpaaralan taughtItinuro you to do mathmatematika, I'm sure.
164
426000
3000
kaysa paraang tinuro sa iyo ng paaralan para gawin ang Matematika, sigurado ako.
07:24
It's 16, 16, 16, 48,
165
429000
2000
ito ay labing-anim, labing-anim, labing-anim, apatnaput-walo,
07:26
4,800 --
166
431000
2000
Apat na libo at walong daan --
07:28
4,800,
167
433000
2000
Apat na libo at walong daan,
07:30
the answerang sagot to the sumsum.
168
435000
3000
ang sagot na kabuuan.
07:33
EasyMadaling when you know how.
169
438000
2000
Madali kapag alam mo na.
07:35
(LaughterTawanan)
170
440000
3000
(Tawanan)
07:38
The secondIkalawang questiontanong was an IcelandicIcelandic wordsalita.
171
443000
3000
Ang ikalawang katanungan ay isang Icelandic na salita.
07:41
I'm assumingipagpapalagay na there are not manymaraming people here
172
446000
3000
Ipinapalagay kong hindi maraming tao dito
07:44
who speakmagsalita IcelandicIcelandic.
173
449000
2000
ang nagsasalita ng Icelandic.
07:46
So let me narrowmakitid na the choicesmga pagpili down to two.
174
451000
3000
Kaya liitan natin ang mga pagpipilian sa dalawa.
07:51
HnugginnHnugginn:
175
456000
2000
Hnugginn:
07:53
is it a happymasaya wordsalita,
176
458000
2000
ito ba ay isang masayang salita,
07:55
or a sadmalungkot wordsalita?
177
460000
2000
o isang malungkot na salita?
07:57
What do you say?
178
462000
2000
Ano ang iyong masasabi?
08:00
Okay.
179
465000
2000
Okay.
08:02
Some people say it's happymasaya.
180
467000
2000
Ang sabi ng iba ito ay masaya.
08:04
MostKaramihan people, a majorityKaramihan of people,
181
469000
2000
Karamihan ng mga tao, maraming tao,
08:06
say sadmalungkot.
182
471000
2000
sabi ay malungkot.
08:08
And it actuallytalagang meansibig sabihin ay sadmalungkot.
183
473000
4000
At ang tunay na ibig sabihin nito ay malungkot.
08:12
(LaughterTawanan)
184
477000
3000
(Tawanan)
08:15
Why do, statisticallybatay sa estadistika,
185
480000
3000
Bakit, sa istatistika,
08:18
a majorityKaramihan of people
186
483000
2000
ang karamihan ng mga tao
08:20
say that a wordsalita is sadmalungkot, in this casekaso,
187
485000
2000
ang sabi nila ito ay salitang malungkot, sa kasong ito,
08:22
heavymabigat in other caseskaso?
188
487000
3000
mabigat sa iba?
08:25
In my theoryteorya, languagewika evolves— nagbabago ang in suchgayong a way
189
490000
3000
Sa aking teorya, ang wika ay nabubuo sa isang paraan
08:28
that soundsmga tunog matchtugma,
190
493000
2000
na ang mga tugmang-tunog,
08:30
correspondtumutugma with, the subjectivesubjective,
191
495000
3000
ay tumutugon sa personal,
08:33
with the personalpersonal,
192
498000
2000
kasama ng personal,
08:35
intuitivemadaling maunawaan experiencekaranasan
193
500000
2000
na pag-intindi mula sa karanasan
08:37
of the listenertagapakinig.
194
502000
2000
ng nakikinig.
08:40
Let's have a look at the thirdikatlong questiontanong.
195
505000
3000
Tingnan natin ang ikatlong katanungan.
08:44
It's a linena linya from a poemtula by JohnJuan KeatsKay Keats hanggang.
196
509000
3000
Ito ay isang linya mula sa isang tula ni John Keats
08:47
WordsMga salita, like numbersmga numero,
197
512000
3000
Ang mga salita, tulad ng numero
08:50
expressExpress fundamentalpangunahing relationshipsugnayan ng
198
515000
3000
ay nagpapahayag ng mga pangunahing relasyon
08:53
betweensa pagitan ng objectsmga bagay
199
518000
2000
sa pagitan ng mga bagay
08:55
and eventspangyayari and forcespwersa
200
520000
2000
at mga kaganapan at mga pwersa
08:57
that constituteang bumubuo ng our worldmundo.
201
522000
2000
na bumubuo ng ating mundo.
08:59
It standsay nakatayo to reasondahilan kung bakit that we, existingumiiral in this worldmundo,
202
524000
3000
Nangangahulugan ito na tayo, na nabubuhay sa mundong ito,
09:02
should in the coursekurso of our livesbuhay
203
527000
2000
sa ating tanang-buhay,
09:04
absorbsaluhin ang mga intuitivelylikas those relationshipsugnayan ng.
204
529000
3000
ay dapat na intindihin ang mga relasyong ito.
09:07
And poetsmakata, like other artistsmga artist,
205
532000
3000
At ang mga manunula tulad ng iba pang mga lakandula,
09:10
playMaglaro with those intuitivemadaling maunawaan understandingspang-unawa.
206
535000
3000
ay naglalaro nang may ganitong pang-unawang kaisipan.
09:13
In the casekaso of harepagong,
207
538000
3000
Sa kaso ng liyebre,
09:16
it's an ambiguousmalabo soundtunog in EnglishIngles.
208
541000
2000
ito ng isang malabong tunog sa Ingles.
09:18
It can alsodin mean the fibersfibers that growlumago from a headulo.
209
543000
3000
Nangangahulugan din ito ng, mga hibla na tumutubo sa ulo.
09:21
And if we think of that --
210
546000
2000
At kung iisipin natin yan --
09:23
let me put the picturelarawan up --
211
548000
2000
hayaan mo akong ilagay ang larawan sa taas --
09:25
the fibersfibers representay kumakatawan sa vulnerabilitykahinaan.
212
550000
3000
Ang mga hibla ay kumakatawan sa kahinaan.
09:29
They yieldani to the slightestkahit kaunti movementkilusang
213
554000
3000
Ito ay maselang matatanggal sa kaunting galaw
09:32
or motiongalaw or emotionmatinding damdamin.
214
557000
3000
o kilos o emosyon.
09:35
So what you have is an atmospherekapaligiran
215
560000
4000
Kaya ang mayroon ka ay isang kapaligiran
09:39
of vulnerabilitykahinaan and tensiontensiyon.
216
564000
2000
ng kahinaan at tensyon.
09:41
The harepagong itselfmismo, the animalhayop --
217
566000
2000
Ang liyebre mismo, ang hayop --
09:43
not a catpusa, not a dogaso, a harepagong --
218
568000
3000
hindi isang pusa, hindi isang aso, isang liyebre --
09:46
why a harepagong?
219
571000
2000
bakit isang liyebre?
09:48
Because think of the picturelarawan --
220
573000
2000
Dahil isipin mo ang larawan --
09:50
not the wordsalita, the picturelarawan.
221
575000
2000
hindi ang salita, ang larawan.
09:52
The overlonghabaan earsmga tainga,
222
577000
2000
Ang sobrang-laking tainga,
09:54
the overlargeoverlarge feetmga paa,
223
579000
2000
Ang sobrang-laking paa,
09:56
helpstumutulong sa us to picturelarawan, to feel intuitivelylikas,
224
581000
3000
ay tumutulong sa atin na maisalarawan, na maramdaman sa isipan,
09:59
what it meansibig sabihin ay to limpnanlalata
225
584000
3000
kung ano ang ibig sabihin ng paglakad ng hindi normal
10:02
and to tremblemanginig.
226
587000
3000
at pagewang-gewang.
10:05
So in these fewilang minutesminuto,
227
590000
2000
Kaya sa kaunting minuto,
10:07
I hopepag-asa I've been ablemagagawang to sharemagbahagi
228
592000
2000
umaasa ako na naibahagi ko sa inyo
10:09
a little bitkaunti of my visionpangitain of things
229
594000
3000
ang kaunti kong pananaw sa ibang bagay
10:12
and to showipakita ang you
230
597000
3000
at ipakita ko sa inyo
10:15
that wordsmga salita can have colorskulay and emotionsemosyon,
231
600000
3000
kung paanong ang mga salita ay pwedeng magkaroon mga kulay at emosyon,
10:18
numbersmga numero, shapeshugis and personalitiesmga personalidad.
232
603000
3000
numero, hugis at anyo.
10:21
The worldmundo is richermayaman,
233
606000
2000
Ang mundo ay masagana,
10:23
vastermangyari
234
608000
2000
malawak
10:25
than it too oftenmadalas seemstila to be.
235
610000
3000
higit pa sa inakala mong anyo nito.
10:28
I hopepag-asa that I've givenibinigay you the desirehangarin
236
613000
3000
Umaasa ako na nabigyan ko kayo ng pagnanasa
10:31
to learnmatuto to see the worldmundo with newbagong eyesmga mata.
237
616000
3000
na matutong makita ang mundo nang may bagong pananaw.
10:34
Thank you.
238
619000
2000
Salamat sa inyo.
10:36
(ApplausePalakpakan)
239
621000
11000
(Palakpakan)
Translated by GemMa Linas Buquiran
Reviewed by Polimar Balatbat

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Daniel Tammet - Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind."

Why you should listen

Daniel Tammet is a writer, linguist and educator. He is the creator of Optimnem, a website that has provided language learning instruction to thousands around the globe. His 2006 memoir Born on a Blue Day describes his life with high-functioning autistic savant syndrome; his new book, Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind, is a personal and scientific exploration of how the brain works and the differences and similarities between savant and non-savant minds.

Tammet set a European record on March 14, 2004, when he recited the mathematical constant pi (3.141...) to 22,514 decimal places from memory in a time of 5 hours, 9 minutes.

More profile about the speaker
Daniel Tammet | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee