EG 2008
Dan Ariely: Are we in control of our own decisions?
Dan Ariely soruyor, kararlarımız kendi kontrolümüzde mi?
Filmed:
Readability: 3.3
6,706,559 views
"Predictably Irrational" kitabının yazarı davranışçı ekonomist Dan Ariely klasik görsel yanılsamalar ve beklenmedik (bazen de şok edici) araştırma bulgularıyla kararlarımızda pek de düşündüğümüz kadar akılcı olmadığımızı gözler önüne seriyor.
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why. Full bio
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'll tell you a little bit about irrational behavior.
0
0
3000
Size biraz akıldışı davranıştan bahsedeceğim.
00:19
Not yours, of course -- other people's.
1
3000
2000
Sizlerin değil elbette. Başka insanların.
00:21
(Laughter)
2
5000
1000
(Kahkahalar)
00:22
So after being at MIT for a few years,
3
6000
4000
MIT'de bir süre bulunduktan sonra,
00:26
I realized that writing academic papers is not that exciting.
4
10000
4000
akademik makale yazmanın çok da heyecan verici olmadığını farkettim.
00:30
You know, I don't know how many of those you read,
5
14000
2000
Aranızda kimler bu tür yayınları okuyor bilmiyorum.
00:32
but it's not fun to read and often not fun to write --
6
16000
3000
Ama okuması da yazması da eğlenceli değil.
00:35
even worse to write.
7
19000
2000
Özellikle de yazması.
00:37
So I decided to try and write something more fun.
8
21000
3000
Ben de şansımı daha eğlenceli birşeyler yazmakta denemeye karar verdim.
00:40
And I came up with an idea that I will write a cookbook.
9
24000
4000
Ve bir yemek kitabı yazmaya karar verdim.
00:44
And the title for my cookbook was going to be
10
28000
2000
Yemek kitabımın başlığı da
00:46
"Dining Without Crumbs: The Art of Eating Over the Sink."
11
30000
3000
"Dökmeden Yemek: Lavabonun Üzerinde Yeme Sanatı."
00:49
(Laughter)
12
33000
2000
(Kahkahalar)
00:51
And it was going to be a look at life through the kitchen.
13
35000
3000
Hayata mutfak benzetmesi üzerinden yaklaşan bir kitap olacaktı.
00:54
And I was quite excited about this. I was going to talk
14
38000
2000
Çok heyecanlıydım. Biraz araştırma hakkında
00:56
a little bit about research, a little bit about the kitchen.
15
40000
3000
biraz da mutfak hakkında yazacaktım.
00:59
You know, we do so much in the kitchen I thought this would be interesting.
16
43000
3000
Hayatımızın büyük kısmı mutfakta geçiyor, ben de ilginç bir konu olacağını düşündüm.
01:02
And I wrote a couple of chapters.
17
46000
2000
Birkaç bölüm yazıp
01:04
And I took it to MIT press and they said,
18
48000
2000
MIT yayınevine götürdüm. Verdikleri cevap:
01:06
"Cute, but not for us. Go and find somebody else."
19
50000
4000
"Şirin. Ama bize göre değil. Başka birini bul."
01:10
I tried other people and everybody said the same thing,
20
54000
2000
Başkalarıyla da görüştüm ama herkes aynı şeyi söylüyordu,
01:12
"Cute. Not for us."
21
56000
3000
"Şirin. Bize göre değil".
01:15
Until somebody said,
22
59000
3000
Ta ki birisi şöyle diyene kadar,
01:18
"Look, if you're serious about this,
23
62000
2000
"Eğer bu konuda gerçekten ciddiysen,
01:20
you first have to write a book about your research. You have to publish something,
24
64000
3000
ilk önce kendi araştırman hakkında yazman gerek. Bir şeyler yayınlamalısın ki
01:23
and then you'll get the opportunity to write something else.
25
67000
2000
başka şeyler de yazabilme fırsatını ele geçirebilesin.
01:25
If you really want to do it you have to do it."
26
69000
2000
Eğer gerçekten istiyorsan, bunu yapmak zorundasın."
01:27
So I said, "You know, I really don't want to write about my research.
27
71000
3000
Ben de dedim ki, "Ben araştırmalarım hakkında yazmak istemiyorum.
01:30
I do this all day long. I want to write something else.
28
74000
2000
Bunu hergün yapıyorum. Ben başka birşeyler yazmak istiyorum.
01:32
Something a bit more free, less constrained."
29
76000
3000
Daha özgür, daha serbest birşeyler."
01:35
And this person was very forceful and said,
30
79000
3000
Konuştuğum kişi oldukça kararlıydı, dedi ki,
01:38
"Look. That's the only way you'll ever do it."
31
82000
2000
"Bak. Bu işi yapabilmenin tek yolu bu."
01:40
So I said, "Okay, if I have to do it -- "
32
84000
3000
Ben de dedim ki, "Tamam, eğer illa yapmam gerekiyorsa."
01:43
I had a sabbatical. I said, "I'll write about my research
33
87000
3000
Ücretli izin hakkım vardı. Dedim ki, "Eğer ki başka yolu yoksa
01:46
if there is no other way. And then I'll get to do my cookbook."
34
90000
2000
ben de önce araştırmalarım hakkında yazarım.Sonra da yemek kitabımı."
01:48
So I wrote a book on my research.
35
92000
3000
Dolayısıyla araştırmalarımla ilgili bir kitap yazdım.
01:51
And it turned out to be quite fun in two ways.
36
95000
3000
Ve oldukça eğlenceli gitti. İki sebepten ötürü.
01:54
First of all, I enjoyed writing.
37
98000
3000
Birincisi yazmaktan çok keyif alıyordum.
01:57
But the more interesting thing was that
38
101000
2000
Ama daha da ilginci
01:59
I started learning from people.
39
103000
2000
Başkalarından öğrenmeye başlamıştım.
02:01
It's a fantastic time to write,
40
105000
2000
Yazmak için harika bir zaman.
02:03
because there is so much feedback you can get from people.
41
107000
2000
Çünkü insanlardan öğrenebileceğiniz çok fazla şey var.
02:05
People write me about their personal experience,
42
109000
3000
İnsanlar bana kendi tecrübeleri hakkında yazmaya başladılar,
02:08
and about their examples, and what they disagree,
43
112000
2000
ve kendi örnekleri hakkında, katılmadıkları noktalar,
02:10
and nuances.
44
114000
2000
ve farklılıklar hakkında.
02:12
And even being here -- I mean the last few days,
45
116000
2000
Ve burada olmak bile. Yani son birkaç gündür,
02:14
I've known really heights of obsessive behavior
46
118000
3000
asla aklıma gelmeyecek derecede
02:17
I never thought about.
47
121000
2000
takıntılı davranışlar gördüm.
02:19
(Laughter)
48
123000
1000
(Kahkahalar)
02:20
Which I think is just fascinating.
49
124000
2000
Ve bence bu harikulade.
02:22
I will tell you a little bit about irrational behavior.
50
126000
3000
Size biraz akıldışı davranıştan bahsedeceğim.
02:25
And I want to start by giving you some examples of visual illusion
51
129000
3000
Söze birkaç görsel yanılsama örneği ile başlamak istiyorum.
02:28
as a metaphor for rationality.
52
132000
2000
Akılcı davranışa örnek olması için.
02:30
So think about these two tables.
53
134000
2000
Bu iki masaya dikkat edin.
02:32
And you must have seen this illusion.
54
136000
2000
Bu yanılsamayı önceden görmüşsünüzdür.
02:34
If I asked you what's longer, the vertical line on the table on the left,
55
138000
3000
Size hangisinin daha uzun olduğunu sorsam, soldaki masanın dikey kenarı mı,
02:37
or the horizontal line on the table on the right?
56
141000
3000
yoksa sağdaki masanın yatay kenarı mı?
02:40
Which one seems longer?
57
144000
3000
Hangisi daha uzun görünüyor?
02:43
Can anybody see anything but the left one being longer?
58
147000
3000
Soldakinin daha uzun olduğu dışında bir şey görebilen var mı?
02:46
No, right? It's impossible.
59
150000
2000
Yok, değil mi? Mümkün değil.
02:48
But the nice thing about visual illusion is we can easily demonstrate mistakes.
60
152000
3000
Fakat görsel yanılsamaların güzel tarafı yanlışları hemen gösterebiliyor olmamız.
02:51
So I can put some lines on; it doesn't help.
61
155000
3000
Üzerlerine bazı çizgiler koyabilirim. Bir şey değişmiyor.
02:54
I can animate the lines.
62
158000
2000
Çizgileri hareket ettirebilirim.
02:56
And to the extent you believe I didn't shrink the lines,
63
160000
2000
Çizgileri kısaltmadığıma inanacağınıza güvenerek,
02:58
which I didn't, I've proven to you that your eyes were deceiving you.
64
162000
5000
ki kısaltmadım, gözlerinizin sizi yanılttığını kanıtlayabilirim.
03:03
Now, the interesting thing about this
65
167000
2000
Şimdi, bunun ilginç tarafı,
03:05
is when I take the lines away,
66
169000
2000
çizgileri kaldırdığımda,
03:07
it's as if you haven't learned anything in the last minute.
67
171000
2000
az önce öğrendiklerinizin hiçbir anlamı kalmıyor.
03:09
(Laughter)
68
173000
3000
(Kahkahalar)
03:12
You can't look at this and say, "Okay now I see reality as it is."
69
176000
3000
Buna baktıp da, "Tamam şimdi gerçeği görüyorum" diyemezsiniz.
03:15
Right? It's impossible to overcome this
70
179000
2000
Değil mi? Bunun daha uzun olduğu hissinin
03:17
sense that this is indeed longer.
71
181000
3000
üstesinden gelmek mümkün değil.
03:20
Our intuition is really fooling us in a repeatable, predictable, consistent way.
72
184000
3000
Sezgilerimiz bizi tekrar tekrar, öngörülebilir ve tutarlı bir şekilde yanıltıyor.
03:23
And there is almost nothing we can do about it,
73
187000
3000
Ve bu konuda yapabileceğimiz neredeyse hiçbir şey yok.
03:26
aside from taking a ruler and starting to measure it.
74
190000
3000
Bir cetvel alıp ölçmeye başlamaktan başka.
03:29
Here is another one -- this is one of my favorite illusions.
75
193000
3000
İşte bir başka örnek. Bu benim en sevdiğim yanılsamalardan.
03:32
What do you see the color that top arrow is pointing to?
76
196000
3000
Üstteki okun işaret ettiği rengi ne olarak görüyorsunuz?
03:35
Brown. Thank you.
77
199000
2000
Kahverengi. Teşekkür ederim.
03:37
The bottom one? Yellow.
78
201000
2000
Aşağıdaki? Sarı.
03:39
Turns out they're identical.
79
203000
2000
Aslında her ikise de aynı.
03:41
Can anybody see them as identical?
80
205000
2000
Aynı olduklarını görebilen var mı?
03:43
Very very hard.
81
207000
2000
Çok çok zor.
03:45
I can cover the rest of the cube up.
82
209000
2000
Küpün üst tarafını kapatıp
03:47
And if I cover the rest of the cube you can see that they are identical.
83
211000
3000
sonra da geri kalanını da kapatınca aynı olduklarını görebiliyorsunuz.
03:50
And if you don't believe me you can get the slide later
84
214000
2000
Bana inanmıyorsanız slaytları sonra alıp
03:52
and do some arts and crafts and see that they're identical.
85
216000
3000
biraz uğraşıp aynı olduklarını görebilirsiniz.
03:55
But again it's the same story
86
219000
2000
Ama yine aynı hikaye.
03:57
that if we take the background away,
87
221000
2000
Arka planı kaldırdığımızda,
03:59
the illusion comes back. Right.
88
223000
2000
yanılsama geri geliyor. Evet.
04:01
There is no way for us not to see this illusion.
89
225000
3000
Bu yanılsamadan kurtulabilmemizin yolu yok.
04:04
I guess maybe if you're colorblind I don't think you can see that.
90
228000
3000
Bir ihtimal eğer renk körüyseniz bunu göremeyebilirsiniz.
04:07
I want you to think about illusion as a metaphor.
91
231000
3000
Yanılsamayı mecazi anlamda düşünmenizi istiyorum.
04:10
Vision is one of the best things we do.
92
234000
2000
Görmek en iyi yaptığımız şeylerden bir tanesi.
04:12
We have a huge part of our brain dedicated to vision --
93
236000
2000
Beynimizin büyük bir kısmı görme işlevine ayrılmış.
04:14
bigger than dedicated to anything else.
94
238000
2000
Diğer bütün işlevlerden daha büyük bir alan.
04:16
We do more vision more hours of the day than we do anything else.
95
240000
4000
Gün boyunca görmek kadar yoğun şekilde yaptığımız birşey daha yok.
04:20
And we are evolutionarily designed to do vision.
96
244000
2000
Ve evrim tarafından görmek için tasarlamışız.
04:22
And if we have these predictable repeatable mistakes in vision,
97
246000
3000
Ve görme konusunda böyle öngörülebilir ve tekrarlanan hatalar yapabiliyorsak,
04:25
which we're so good at,
98
249000
2000
bu kadar iyi olduğumuz halde,
04:27
what's the chance that we don't make even more mistakes
99
251000
2000
çok da iyi olmadığımız konularda
04:29
in something we're not as good at --
100
253000
2000
hata yapma ihtimalimizi düşünün.
04:31
for example, financial decision making:
101
255000
2000
Mesela, finansal konularda.
04:33
(Laughter)
102
257000
2000
(Kahkahalar)
04:35
something we don't have an evolutionary reason to do,
103
259000
2000
Evrimleşmemiz için bir gerekçe olmayan konularda.
04:37
we don't have a specialized part of the brain,
104
261000
2000
Beynimizde özel bir alanı kapsamayan
04:39
and we don't do that many hours of the day.
105
263000
2000
ve gün boyunca uzun saatler boyunca yapmadığımız konularda.
04:41
And the argument is in those cases
106
265000
3000
Bu tür durumlarda
04:44
it might be the issue that we actually make many more mistakes
107
268000
4000
çok daha fazla hata yapabileceğimizi düşünebiliriz.
04:48
and, worse, not have an easy way to see them.
108
272000
3000
Ve işin kötüsü, hatalarımızı anlamamızın kolay yolu da yok.
04:51
Because in visual illusions we can easily demonstrate the mistakes;
109
275000
3000
Çünkü görsel yanılsamalardaki hataları kolaylıkla oraya çıkarabiliriz.
04:54
in cognitive illusion it's much, much harder
110
278000
2000
Ama algısal yanılsamalarda insanlara hatalarını göstermek
04:56
to demonstrate to people the mistakes.
111
280000
2000
çok ama çok daha zor.
04:58
So I want to show you some cognitive illusions,
112
282000
3000
Size bazı algısal yanılsamalar göstermek istiyorum,
05:01
or decision-making illusions, in the same way.
113
285000
3000
ya da aynı şekilde verdiğimiz kararlardaki yanılsamaları.
05:04
And this is one of my favorite plots in social sciences.
114
288000
3000
Bu benim sosyal bilimlerdeki en sevdiğim grafiklerden bir tanesi.
05:07
It's from a paper by Johnson and Goldstein.
115
291000
4000
Johnson ve Goldstein'in bir makalesinden alınma.
05:11
And it basically shows
116
295000
2000
Organlarını bağışlayabileceğini
05:13
the percentage of people who indicated
117
297000
2000
belirten insanların
05:15
they would be interested in giving their organs to donation.
118
299000
4000
yüzdesel dağılımını gösteriyor.
05:19
And these are different countries in Europe. And you basically
119
303000
2000
Ve bunlar Avrupa'daki farklı ülkeler.
05:21
see two types of countries:
120
305000
2000
Ve açıkça iki tip ülke görüyorsunuz.
05:23
countries on the right, that seem to be giving a lot;
121
307000
2000
Sağdaki ülkeler çok bağışlıyor gibi görünüyor.
05:25
and countries on the left that seem to giving very little,
122
309000
3000
Soldaki ülkeler ise daha az bağışlıyor,
05:28
or much less.
123
312000
2000
ya da çok daha az.
05:30
The question is, why? Why do some countries give a lot
124
314000
2000
Soru şu, neden? Neden bazı ülkeler çok bağışlarken
05:32
and some countries give a little?
125
316000
2000
bazıları az bağışlıyor?
05:34
When you ask people this question,
126
318000
2000
İnsanlara bu soruyu sorduğunuzda,
05:36
they usually think that it has to be something about culture.
127
320000
2000
genellikle kültürle ilgili bir açıklaması olduğunu düşünürler.
05:38
Right? How much do you care about people?
128
322000
2000
Değil mi? İnsanları ne kadar önemsiyorsunuz?
05:40
Giving your organs to somebody else
129
324000
2000
Organlarınızı bir başkasına bağışlamak
05:42
is probably about how much you care about society, how linked you are.
130
326000
3000
muhtemelen toplumu ne kadar önemsediğinizle, aranızdaki bağın kuvveti ile ilgilidir.
05:45
Or maybe it is about religion.
131
329000
2000
Ya da belki de dinle ilgilidir.
05:47
But, if you look at this plot,
132
331000
2000
Fakat bu grafiğe dikkat ederseniz
05:49
you can see that countries that we think about as very similar
133
333000
3000
oldukça benzer olduğunu düşündüğümüz ülkelerin
05:52
actually exhibit very different behavior.
134
336000
3000
çok farklı davranışlar sergilediğini görebilirsiniz.
05:55
For example, Sweden is all the way on the right,
135
339000
2000
Mesela, İsveç en sağda.
05:57
and Denmark, that we think is culturally very similar,
136
341000
3000
Kültürel olarak yakın diyebileceğimiz Danimarka ise
06:00
is all the way on the left.
137
344000
2000
en solda.
06:02
Germany is on the left. And Austria is on the right.
138
346000
4000
Almanya solda. Avusturya ise sağda.
06:06
The Netherlands is on the left. And Belgium is on the right.
139
350000
3000
Hollanda solda. Belçika ise sağda.
06:09
And finally, depending on your particular version
140
353000
3000
Ve son olarak, Avrupa'daki benzerlikleri
06:12
of European similarity,
141
356000
2000
nasıl yorumladığınıza bağlı olarak
06:14
you can think about the U.K and France as either similar culturally or not.
142
358000
5000
İngiltere ve Fransa'yı kültürel olarak benzer ya da farklı bulabilirsiniz.
06:19
But it turns out that from organ donation they are very different.
143
363000
4000
Ama öyle görünüyor ki, organ bağışı açısından oldukça farklılar.
06:23
By the way, the Netherlands is an interesting story.
144
367000
2000
Bu arada, Hollanda'daki durum enteresan.
06:25
You see the Netherlands is kind of the biggest of the small group.
145
369000
5000
Gördüğünüz gibi Hollanda küçük grubun en büyüğü.
06:30
Turns out that they got to 28 percent
146
374000
3000
Ülkedeki bütün evlere
06:33
after mailing every household in the country a letter
147
377000
3000
organ bağışı programına katılmaları için yalvaran mektuplar gönderdikten sonra
06:36
begging people to join this organ donation program.
148
380000
3000
yüzde 28'e ulaşmayı başarmışlar.
06:39
You know the expression, "Begging only gets you so far"?
149
383000
3000
Hani yalvarmakla olmaz derler ya,
06:42
It's 28 percent in organ donation.
150
386000
3000
yüzde 28 organ bağışından bahsediyoruz.
06:45
(Laughter)
151
389000
2000
(Kahkahalar)
06:47
But whatever the countries on the right are doing
152
391000
2000
Fakat sağdaki ülkeler her ne yapıyorlarsa
06:49
they are doing a much better job than begging.
153
393000
2000
yalvarmaktan daha iyi bir iş çıkardıkları kesin.
06:51
So what are they doing?
154
395000
2000
Peki ne yapıyorlar?
06:53
Turns out the secret has to do with a form at the DMV.
155
397000
3000
Görünüşe göre işin sırrı motorlu taşıt bürosundaki bir formda.
06:56
And here is the story.
156
400000
2000
Olay şöyle gerçekleşiyor.
06:58
The countries on the left have a form at the DMV
157
402000
2000
Soldaki ülkelerin motorlu taşıt bürolarındaki formlarda
07:00
that looks something like this.
158
404000
2000
şöyle bir seçenek var.
07:02
Check the box below if you want to participate
159
406000
2000
Eğer organ bağışı kampanyasına katılmak istiyorsanız
07:04
in the organ donor program.
160
408000
2000
aşağıdaki kutuyu işaretleyin.
07:06
And what happens?
161
410000
2000
Ve ne oluyor?
07:08
People don't check, and they don't join.
162
412000
3000
İnsanlar işaretlemiyor. Ve katılmıyorlar.
07:11
The countries on the right, the ones that give a lot,
163
415000
2000
Sağdaki, daha çok bağışlayan ülkelerdeki form ise
07:13
have a slightly different form.
164
417000
2000
birazcık farklı.
07:15
It says check the box below if you don't want to participate.
165
419000
3000
Bu formlarda, eğer katılmak istemiyorsanız işaretleyiniz diyor.
07:18
Interestingly enough, when people get this,
166
422000
2000
İlginç şekilde, insanlar bu formu doldururken
07:20
they again don't check -- but now they join.
167
424000
3000
yine işaretmeliyorlar. Ama bu sefer katılmış oluyorlar.
07:23
(Laughter)
168
427000
3000
(Kahkahalar)
07:26
Now think about what this means.
169
430000
3000
Şimdi bunun ne anlama geldiği bir düşünün.
07:29
We wake up in the morning and we feel we make decisions.
170
433000
4000
Sabah yataktan kalkıyor ve kararlar verdiğimizi sanıyoruz.
07:33
We wake up in the morning and we open the closet
171
437000
2000
Sabah uyanıyor ve gardrobu açıyoruz.
07:35
and we feel that we decide what to wear.
172
439000
2000
Ve ne giyeceğimize karar verdiğimizi sanıyoruz.
07:37
And we open the refrigerator and we feel that we decide what to eat.
173
441000
3000
Sonra buzdolabını açıyoruz. Ve ne yiyeceğimize karar verdiğimizi sanıyoruz.
07:40
What this is actually saying is that
174
444000
2000
Bütün bunlar şu anlama geliyor:
07:42
much of these decisions are not residing within us.
175
446000
2000
bu kararların çoğunda ipler aslında bizim elimizde değil.
07:44
They are residing in the person who is designing that form.
176
448000
3000
İpler aslında o formları tasarlayan insanların elinde.
07:47
When you walk into the DMV,
177
451000
3000
Motorlu taşıt bürosuna gittiğinizde
07:50
the person who designed the form will have a huge influence
178
454000
2000
sizin vereceğiniz karar üzerinde, o formu tasarlayan kişinin
07:52
on what you'll end up doing.
179
456000
2000
çok büyük bir etkisi olacak.
07:54
Now it's also very hard to intuit these results. Think about it for yourself.
180
458000
4000
Şimdi, bu sonuçları önceden sezmek çok zor. Kendinizi bir düşünün.
07:58
How many of you believe
181
462000
2000
Aranızdan kaç kişi
08:00
that if you went to renew your license tomorrow,
182
464000
2000
yarın ehliyetini yenilmek için
08:02
and you went to the DMV,
183
466000
2000
motorlu taşıt bürosuna gittiğinde
08:04
and you would encounter one of these forms,
184
468000
2000
bu formlarların
08:06
that it would actually change your own behavior?
185
470000
3000
davranışlarını etkileyeceğine inanabilir?
08:09
Very, very hard to think that you will influence us.
186
473000
2000
Bizleri etkileyeceğine inanmak çok ama çok zor.
08:11
We can say, "Oh, these funny Europeans, of course it would influence them."
187
475000
2000
"Ah şu komik Avrupa'lılar. Elbette onları etkileyecektir." diyebiliriz..
08:13
But when it comes to us,
188
477000
3000
Ama bize geldiğinde
08:16
we have such a feeling that we are at the driver's seat,
189
480000
2000
iplerin bizim elimizde olduğuna inanırız,
08:18
we have such a feeling that we are in control,
190
482000
2000
kontrolün bizde olduğunu
08:20
and we are making the decision,
191
484000
2000
ve kararları bizim verdiğimizi hissederiz.
08:22
that it's very hard to even accept
192
486000
2000
Aslında kararı bizim vermediğimizi,
08:24
the idea that we actually have
193
488000
2000
ve bir karar vermiş yanılsamasına sürüklendiğimizi
08:26
an illusion of making a decision, rather than an actual decision.
194
490000
4000
kabullenmek o kadar zor ki.
08:30
Now, you might say,
195
494000
2000
Bu noktada diyebilirsiniz ki,
08:32
"These are decisions we don't care about."
196
496000
3000
"Çok da önemsediğimiz kararlar değil bunlar."
08:35
In fact, by definition, these are decisions
197
499000
2000
Oysa ki, tanım gereği, bu kararlar
08:37
about something that will happen to us after we die.
198
501000
2000
bizler öldükten sonra bize olacaklarla ilgili.
08:39
How could we care about something less
199
503000
3000
Biz öldükten sonra olacak şeyler hakkında
08:42
than something that happens after we die?
200
506000
2000
neden endişelenelim ki?
08:44
So a standard economist, someone who believes in rationality,
201
508000
3000
Akılcılığa inanan herhangi bir ekonomist size diyecektir ki,
08:47
would say, "You know what? The cost of lifting the pencil
202
511000
3000
"Biliyor musunuz? Bir kalemi kaldırıp
08:50
and marking a V is higher than the possible
203
514000
2000
kutuyu işaretlemenin bedeli
08:52
benefit of the decision,
204
516000
2000
kararın olası kazancından daha yüksek."
08:54
so that's why we get this effect."
205
518000
2000
Bu yüzden bu sonuca görüyoruz.
08:56
But, in fact, it's not because it's easy.
206
520000
3000
Fakat, işin aslı, kolay olduğu için değil.
08:59
It's not because it's trivial. It's not because we don't care.
207
523000
3000
Önemsiz olduğu için değil. Umursamadığımız için değil.
09:02
It's the opposite. It's because we care.
208
526000
3000
Tam tersi. Önemsediğimiz için.
09:05
It's difficult and it's complex.
209
529000
2000
Zor ve karmaşık bir durum.
09:07
And it's so complex that we don't know what to do.
210
531000
2000
O kadar karmaşık ki ne yapacağımızı bilmiyoruz.
09:09
And because we have no idea what to do
211
533000
2000
Ve ne yapacağımızı bilmediğimiz için de
09:11
we just pick whatever it was that was chosen for us.
212
535000
4000
bizim için seçilen neyse onu kabul ediyoruz.
09:15
I'll give you one more example for this.
213
539000
2000
Size bir örnek vereyim.
09:17
This is from a paper by Redelmeier and Schaefer.
214
541000
3000
Redelmeier ve Schaefer'in bir makalesinden alıntı.
09:20
And they said, "Well, this effect also happens to experts,
215
544000
3000
Diyorlar ki, "Bu yanılsamalardan uzmanlar da,
09:23
people who are well-paid, experts in their decisions,
216
547000
3000
iyi maaş alan, kendi kararlarında uzman insanlar da
09:26
do it a lot."
217
550000
2000
nasibini bolca alıyor".
09:28
And they basically took a group of physicians.
218
552000
2000
Çalışmaları bir doktor grubunu kapsıyor.
09:30
And they presented to them a case study of a patient.
219
554000
2000
Doktorlara bir hastanın vaka analizini gösteriyorlar.
09:32
Here is a patient. He is a 67-year-old farmer.
220
556000
4000
Hastanın durumu şu. 67 yaşında yaşlı bir çiftçi.
09:36
He's been suffering from a right hip pain for a while.
221
560000
2000
Uzun zamandır sağ kalça eklemindeki bir ağrıdan şikayetçi.
09:38
And then they said to the physician,
222
562000
2000
Ve doktorlara diyorlar ki;
09:40
"You decided a few weeks ago
223
564000
2000
"Birkaç hafta önce hiçbir yöntemin
09:42
that nothing is working for this patient.
224
566000
2000
bu hastada işe yaramadığına karar verdiniz.
09:44
All these medications, nothing seems to be working.
225
568000
2000
Bütün ilaçları denediniz. Hiçbiri işe yaramadı.
09:46
So you refer the patient to hip replacement therapy.
226
570000
3000
Ve hastayı kalça nakli ameliyatına yönlendirdiniz.
09:49
Hip replacement. Okay?"
227
573000
2000
Kalça nakli. Tamam mı?"
09:51
So the patient is on a path to have his hip replaced.
228
575000
3000
Hasta kalça nakli için hazırlıklarına başladı.
09:54
And then they said to half the physicians, they said,
229
578000
2000
Sonra doktorların yarısına diyolar ki;
09:56
"Yesterday you reviewed the patient's case
230
580000
2000
"Dün hastanın durumunu tekrar incelediniz,
09:58
and you realized that you forgot to try one medication.
231
582000
3000
ve denemeyi unuttuğunuz bir ilaç olduğunu farkettiniz.
10:01
You did not try ibuprofen.
232
585000
3000
İbuprofeni denemediniz.
10:04
What do you do? Do you pull the patient back and try ibuprofen?
233
588000
3000
Ne yapardınız? Hastayı tekrar çağırıp ibuprofeni dener miydiniz?
10:07
Or do you let them go and have hip replacement?"
234
591000
3000
Yoksa kalça nakli ameliyatına girmelerine razı mı olurdunuz?"
10:10
Well the good news is that most physicians in this case
235
594000
2000
İşin güzel tarafı, bu çalışmadaki doktorların çoğu
10:12
decided to pull the patient and try the ibuprofen.
236
596000
3000
hastayı geri çekip ibuprofeni denemeye karar veriyor.
10:15
Very good for the physicians.
237
599000
2000
Doktorlar açısından doğru bir karar.
10:17
The other group of the physicians, they said,
238
601000
2000
Doktorların diğer yarısına ise soruyu şu şekilde soruyorlar;
10:19
"Yesterday when you reviewed the case
239
603000
2000
"Dün hastanın durumunu tekrar incelediniz,
10:21
you discovered there were two medications you didn't try out yet,
240
605000
2000
ve denemeyi unuttuğunuz iki ilaç olduğunu farkettiniz,
10:23
ibuprofen and piroxicam."
241
607000
3000
ibuprofen ve piroxicam."
10:26
And they said, "You have two medications you didn't try out yet. What do you do?
242
610000
3000
Ve diyorlar ki, "Denemediğiniz iki ilaç var. Ne yapardınız?
10:29
You let them go. Or you pull them back.
243
613000
2000
Ameliyata gönderir miydiniz? Yoksa geri mi çağırıdınız?
10:31
And if you pull them back do you try ibuprofen or piroxicam? Which one?"
244
615000
3000
Ve eğer geri çağırırsanız, ibuprofeni mi yoksa piroxicamı mı denerdiniz? Hangisini?"
10:34
Now think of it. This decision
245
618000
2000
Şimdi düşünün.Bu karar
10:36
makes it as easy to let the patient continue with hip replacement.
246
620000
3000
hastayı kalça nakline gönderme konusunda bir karmaşa yaratmıyor.
10:39
But pulling them back, all of the sudden becomes more complex.
247
623000
3000
Ama hastayı geri çağırmak, birden daha karmaşık bir hal alıyor.
10:42
There is one more decision.
248
626000
2000
Karar verilecek bir şey daha var.
10:44
What happens now?
249
628000
2000
Bu durumda ne oluyor?
10:46
Majority of the physicians now choose to let the patient go
250
630000
3000
Doktorların çoğu hastanın kalça nakline
10:49
to hip replacement.
251
633000
2000
gitmesine razı oluyor.
10:51
I hope this worries you, by the way --
252
635000
2000
Umarım bunlar sizi endişelendiriyordur bu arada
10:53
(Laughter)
253
637000
1000
(Kahkahalar)
10:54
when you go to see your physician.
254
638000
2000
doktorunuzu bir sonraki görüşünüzde olacaklarla ilgili olarak.
10:56
The thing is is that no physician would ever say,
255
640000
3000
Olay şu ki, hiçbir doktor asla
10:59
"Piroxicam, ibuprofen, hip replacement.
256
643000
2000
piroxicam, ibuprofen ve kalça nakli tercihleri arasından
11:01
Let's go for hip replacement."
257
645000
2000
kalça nakline gitmeyi seçmez.
11:03
But the moment you set this as the default
258
647000
3000
Ama bunu bir ihmal olarak gösterdiğinizde
11:06
it has a huge power over whatever people end up doing.
259
650000
4000
insanların vereceği karar üzerinde büyük bir etkisi oluyor.
11:10
I'll give you a couple of more examples on irrational decision-making.
260
654000
3000
Akıldışı kararlara birkaç örnek daha vereceğim.
11:13
Imagine I give you a choice.
261
657000
2000
Size bir tercih sunuğumu farzedin.
11:15
Do you want to go for a weekend to Rome?
262
659000
2000
Bir haftasonu için Roma'ya mı gitmek isterdiniz?
11:17
All expenses paid:
263
661000
2000
Bütün masraflar ödenmiş,
11:19
hotel, transportation, food, breakfast,
264
663000
2000
otel, ulaşım, yemek, kahvaltı,
11:21
a continental breakfast, everything.
265
665000
2000
Basit bir kahvaltı, ve diğer herşey.
11:23
Or a weekend in Paris?
266
667000
2000
Yoksa Paris'te bir haftasonunu mu tercih ederdiniz?
11:25
Now, a weekend in Paris, a weekend in Rome, these are different things;
267
669000
3000
Şimdi, Paris veya Roma'da bir haftasonu geçirmek farklı şeyler.
11:28
they have different food, different culture, different art.
268
672000
2000
Farklı yemekler, farklı kültürler, farklı sanat eserleri.
11:30
Now imagine I added a choice to the set
269
674000
2000
Şimdi de işin içine kimsenin istemeyeceği
11:32
that nobody wanted.
270
676000
2000
bir seçenek dahil ettiğimi farzedin.
11:34
Imagine I said, "A weekend in Rome,
271
678000
2000
Mesela diyorum ki, "Roma'da bir haftasonu mu,
11:36
a weekend in Paris, or having your car stolen?"
272
680000
3000
Paris'te bir haftasonu mu, yoksa arabanızın çalınması mı?"
11:39
(Laughter)
273
683000
3000
(Kahkahalar)
11:42
It's a funny idea, because why would having your car stolen,
274
686000
3000
Komik bir düşünce. Neden arabanızın çalınması
11:45
in this set, influence anything?
275
689000
2000
bu seçenekler arasındaki kararınızı etkilesin ki?
11:47
(Laughter)
276
691000
2000
(Kahkahalar)
11:49
But what if the option to have your car stolen
277
693000
3000
Fakat arabanızın çalınması seçeneğini
11:52
was not exactly like this.
278
696000
2000
farklı bir seçenekle değiştirsek.
11:54
What if it was a trip to Rome, all expenses paid,
279
698000
2000
Mesela bütün masrafların ödendiği bir Roma seyahati,
11:56
transportation, breakfast,
280
700000
2000
ulaşım, kahvaltı dahil,
11:58
but doesn't include coffee in the morning.
281
702000
3000
ama sabah içeceğiniz kahveyi kapsamıyor.
12:01
If you want coffee you have to pay for it yourself. It's two euros 50.
282
705000
3000
Eğer kahve isterseniz ödemeniz gerekecek. Fiyatı da iki buçuk avro.
12:04
Now in some ways,
283
708000
3000
Bu durumda bir şekilde,
12:07
given that you can have Rome with coffee,
284
711000
2000
elinizde Roma'yı kahve ile seçebilme fırsatı varken
12:09
why would you possibly want Rome without coffee?
285
713000
3000
neden kahvesiz Roma'yı seçesiniz ki?
12:12
It's like having your car stolen. It's an inferior option.
286
716000
3000
Arabanızın çalınması gibi. Değersiz bir seçenek.
12:15
But guess what happened. The moment you add Rome without coffee,
287
719000
2000
Fakat tahmin edin ne oldu. Kahvesiz Roma seçeneğini eklediğiniz anda
12:17
Rome with coffee becomes more popular. And people choose it.
288
721000
5000
kahveli Roma daha popüler hale geldi. İnsanlar da bu seçeneğe yöneldiler.
12:22
The fact that you have Rome without coffee
289
726000
3000
Roma'yı kahvesiz de seçebilme durumunda olmanız
12:25
makes Rome with coffee look superior,
290
729000
2000
kahveli Roma seçeneğini üstün bir duruma soktu.
12:27
and not just to Rome without coffee -- even superior to Paris.
291
731000
3000
Sadece kahvesiz Roma'ya karşı değil, Paris'e karşı da.
12:30
(Laughter)
292
734000
4000
(Kahkahalar)
12:34
Here are two examples of this principle.
293
738000
2000
İşte size bu prensibe dair iki örnek.
12:36
This was an ad from The Economist a few years ago
294
740000
3000
İki yıl önce Ekonomist dergisinde çıkan bir reklamdan alıntı.
12:39
that gave us three choices.
295
743000
2000
Bize üç seçenek veriyorlar.
12:41
An online subscription for 59 dollars.
296
745000
3000
59 dolara internet üyeliği.
12:44
A print subscription for 125.
297
748000
4000
125 dolara baskı üyeliği.
12:48
Or you could get both for 125.
298
752000
2000
Ya da 125 dolara ikisi birden.
12:50
(Laughter)
299
754000
2000
(Kahkahalar)
12:52
Now I looked at this and I called up The Economist.
300
756000
2000
Bunu gördüğümde Ekonomist'e telefon açtım.
12:54
And I tried to figure out what were they thinking.
301
758000
3000
Ve kafalarından geçeni anlamaya çalıştım.
12:57
And they passed me from one person to another to another,
302
761000
3000
Beni sürekli birinden diğerine aktarıp durdular.
13:00
until eventually I got to a person who was in charge of the website.
303
764000
4000
En sonunda internet sitesinden sorumlu kişiye ulaştım.
13:04
And I called them up. And they went to check what was going on.
304
768000
3000
Aradım, onlarda bana durumu inceleyeceklerini söylediler.
13:07
The next thing I know, the ad is gone. And no explanation.
305
771000
4000
Sonrasında tek bildiğim reklam kaldırıldığı. Hem de hiçbir açıklama olmadan.
13:11
So I decided to do the experiment
306
775000
2000
Ben de Ekonomist'in benimle yapmasını
13:13
that I would have loved The Economist to do with me.
307
777000
3000
isteyeceğim bir deney yapmaya karar verdim.
13:16
I took this and I gave it to 100 MIT students.
308
780000
2000
Bunu alıp 100 MIT öğrencisine verdim.
13:18
I said, "What would you choose?"
309
782000
2000
Dedim ki, "Hangisini seçerdiniz?"
13:20
These are the market share. Most people wanted the combo deal.
310
784000
4000
Bunlar pazar payı. Çoğu insan ikili seçeneği istedi.
13:24
Thankfully nobody wanted the dominated option.
311
788000
2000
Ne mutlu ki kimse egemen olan seçeneği istemedi.
13:26
That means our students can read.
312
790000
2000
Bu da öğrencilerimizin okuyabildiği anlamına geliyor.
13:28
(Laughter)
313
792000
1000
(Kahkahalar)
13:29
But now if you have an option that nobody wants,
314
793000
3000
Fakat, eğer kimsenin istemediği bir seçenek varsa
13:32
you can take it off. Right?
315
796000
2000
onu çıkartabilirsiniz. Değil mi?
13:34
So I printed another version of this,
316
798000
2000
Ortadaki seçeneği çıkartarak
13:36
where I eliminated the middle option.
317
800000
2000
bunu tekrar bastırdım.
13:38
I gave it to another 100 students. Here is what happens.
318
802000
3000
Testi bir diğer 100 öğrenciye verdim. İşte sonuç.
13:41
Now the most popular option became the least popular.
319
805000
3000
En popüler seçenek şimdi en az popüler olan oldu.
13:44
And the least popular became the most popular.
320
808000
3000
En az popüler olan ise en popüler.
13:47
What was happening was the option that was useless,
321
811000
4000
Burada olan şu, ortadaki amaçsız seçenek
13:51
in the middle, was useless in the sense that nobody wanted it.
322
815000
4000
kimse onu istemediği için amaçsızdı.
13:55
But it wasn't useless in the sense that it helped people figure out
323
819000
2000
Fakat insanlara ne istediklerini bulmalarına yardım etmesi açısından
13:57
what they wanted.
324
821000
2000
amaçsız değildi.
13:59
In fact, relative to the option in the middle,
325
823000
3000
Aslında, sadece baskıyı 125'e alabildiğiniz
14:02
which was get only the print for 125,
326
826000
4000
ortadaki seçeneğe kıyasla
14:06
the print and web for 125 looked like a fantastic deal.
327
830000
4000
125'e baskı artı internet üyeliği iyi bir pazarlık gibi görünüyor.
14:10
And as a consequence, people chose it.
328
834000
2000
Ve sonuç olarak da, insanlar seçiyor.
14:12
The general idea here, by the way,
329
836000
2000
Buradaki ana fikir şu,
14:14
is that we actually don't know our preferences that well.
330
838000
2000
önceliklerimizin çok da iyi farkında değiliz.
14:16
And because we don't know our preferences that well
331
840000
2000
Ve önceliklerimizi iyi bilmediğimiz için de
14:18
we're susceptible to all of these influences from the external forces:
332
842000
4000
dışardan gelebilecek hertürlü etkiye açığız.
14:22
the defaults, the particular options that are presented to us, and so on.
333
846000
4000
Bize sunulan esas ve yan seçenekler. Ve benzerleri.
14:26
One more example of this.
334
850000
2000
Bir diğer örnek.
14:28
People believe that when we deal with physical attraction,
335
852000
3000
Konu fiziksel çekim olduğunda insanlar zanneder ki
14:31
we see somebody, and we know immediately whether we like them or not,
336
855000
3000
birini görür görmez onu beğenip beğenmediğimizi anlarız.
14:34
attracted or not.
337
858000
2000
Etkilenip etkilenmediğimizi.
14:36
Which is why we have these four-minute dates.
338
860000
2000
Bu dört dakikalık randevuların çıkış noktası da budur.
14:38
So I decided to do this experiment with people.
339
862000
3000
Bu konuda insanlar üzerinde bir deney yapmaya karar verdim.
14:41
I'll show you graphic images of people -- not real people.
340
865000
2000
Size insan çizimleri göstereceğim -- gerçek insanlar değil.
14:43
The experiment was with people.
341
867000
2000
Deney insanlar üzerine.
14:45
I showed some people a picture of Tom, and a picture of Jerry.
342
869000
3000
Br grup insana Tom'un ve Jerry'nin resimlerini gösterdim.
14:48
I said "Who do you want to date? Tom or Jerry?"
343
872000
3000
Ve sordum "Hangisiyle çıkmak isterdiniz? Tom'la mı, Jerry'le mi?"
14:51
But for half the people I added an ugly version of Jerry.
344
875000
4000
Fakat insanların yarısına Jerry'nin çirkin bir versiyonunu da gösterdim.
14:55
I took Photoshop and I made Jerry slightly less attractive.
345
879000
5000
Photoshop'u açtım ve Jerry biraz daha az çekici hale getirdim.
15:00
(Laughter)
346
884000
1000
(Kahkahalar)
15:01
The other people, I added an ugly version of Tom.
347
885000
4000
Diğer gruba ise Tom'un çirkin versiyonunu gösterdim.
15:05
And the question was, will ugly Jerry and ugly Tom
348
889000
3000
Ve şunu öğrenmeye çalıştım, çirkin Jerry ve Tom'un
15:08
help their respective, more attractive brothers?
349
892000
4000
daha çekici kardeşlerine yardımı dokunacak mı?
15:12
The answer was absolutely yes.
350
896000
2000
Cevap kesin bir şekilde evet oldu.
15:14
When ugly Jerry was around, Jerry was popular.
351
898000
2000
Çirkin Jerry varken Jerry popüler oldu.
15:16
When ugly Tom was around, Tom was popular.
352
900000
2000
Çirkin Tom varken Tom popüler oldu.
15:18
(Laughter)
353
902000
2000
(Kahkahalar)
15:20
This of course has two very clear implications
354
904000
2000
Buradan hayata dair
15:22
for life in general.
355
906000
4000
iki sonuç çıkarabiliriz.
15:26
If you ever go bar hopping, who do you want to take with you?
356
910000
3000
Eğer biriyle tanışma umuduyla bir bara gidecekseniz yanınıza kimi alacaksınız?
15:29
(Laughter)
357
913000
6000
(Kahkahalar)
15:35
You want a slightly uglier version of yourself.
358
919000
3000
Sizin biraz daha çirkin bir versiyonunuza ihtiyacınız var.
15:38
(Laughter)
359
922000
2000
(Kahkahalar)
15:40
Similar. Similar ... but slightly uglier.
360
924000
2000
Benzer. Benzer... ama azıcık daha çirkin.
15:42
(Laughter)
361
926000
2000
(Kahkahalar)
15:44
The second point, or course, is that
362
928000
2000
İkinci nokta da, tabi ki,
15:46
if somebody else invites you, you know how they think about you.
363
930000
3000
eğer birisi sizi davet ediyorsa, sizin hakkında ne düşündüğünü bilebilirsiniz.
15:49
(Laughter)
364
933000
3000
(Kahkahalar)
15:52
Now you're getting it.
365
936000
2000
Şimdi anlıyorsunuz.
15:54
What is the general point?
366
938000
2000
Buradan çıkarılacak ana fikir nedir?
15:56
The general point is that when we think about economics we have
367
940000
2000
Şöyle ki, ekonomide
15:58
this beautiful view of human nature.
368
942000
3000
insan doğasına dair beğeniyle bezenmiş bir bakış açısı vardır.
16:01
"What a piece of work is man! How noble in reason!"
369
945000
2000
"İnsan ne üstün bir yaratıktır! Ne yüce emelleri vardır!"
16:03
We have this view of ourselves, of others.
370
947000
3000
Kendimiz için de, başkaları için de bu şekilde düşünürüz.
16:06
The behavioral economics perspective
371
950000
2000
Davranışçı ekonomi ise
16:08
is slightly less generous to people.
372
952000
3000
insanlara bu kadar yüce gönüllü yaklaşmaz.
16:11
In fact in medical terms, that's our view.
373
955000
3000
Aslında tıbbi anlamda, bu bizim bakış açımız.
16:14
(Laughter)
374
958000
6000
(Kahkahalar)
16:20
But there is a silver lining.
375
964000
2000
Ama işin bir de iyi tarafı var.
16:22
The silver lining is, I think,
376
966000
2000
İyi tarafı, bana göre, aynı zamanda
16:24
kind of the reason that behavioral economics is interesting and exciting.
377
968000
4000
davranışçı ekonominin ilginç ve heyecan verici olmasının da nedeni.
16:28
Are we Superman? Or are we Homer Simpson?
378
972000
2000
Süpermen miyiz? Yoksa Homer Simpson mu?
16:30
When it comes to building the physical world,
379
974000
4000
Fiziksel dünyayı inşa etme konusunda
16:34
we kind of understand our limitations.
380
978000
2000
kendi sınırlarımızı anlayabiliyoruz.
16:36
We build steps. And we build these things
381
980000
2000
Merdivenler yapıyoruz. Ve kimsenin kullanmayı beceremediği
16:38
that not everybody can use obviously.
382
982000
3000
bu şeyleri yapıyoruz.
16:41
(Laughter)
383
985000
1000
(Kahkahalar)
16:42
We understand our limitations,
384
986000
2000
Sınırlarımızın farkındayız.
16:44
and we build around it.
385
988000
2000
Ve üzerine inşa ediyoruz.
16:46
But for some reason when it comes to the mental world,
386
990000
2000
Ama iş bir şekilde zihinsel dünyaya gelince,
16:48
when we design things like healthcare and retirement and stockmarkets,
387
992000
4000
sağlık ve emeklilik sigortaları, borsa gibi şeyler tasarlayıp,
16:52
we somehow forget the idea that we are limited.
388
996000
2000
bir şekilde sınırlarımız olduğu gerçeğini unutuyoruz.
16:54
I think that if we understood our cognitive limitations
389
998000
3000
Bence eğer fiziksel sınırlarımız olduğunu anladığımız şekilde,
16:57
in the same way that we understand our physical limitations,
390
1001000
2000
algılsal sınırlarımız olduğunu da kavrayabilirsek,
16:59
even though they don't stare us in the face in the same way,
391
1003000
2000
her ne kadar gözümüze aynı şekilde görünmeseler de,
17:01
we could design a better world.
392
1005000
3000
daha iyi bir dünya tasarlayabiliriz.
17:04
And that, I think, is the hope of this thing.
393
1008000
2000
Ve, bana kalırsa, işin umut verici tarafı da bu.
17:06
Thank you very much.
394
1010000
2000
Çok teşekkür ederim.
17:08
(Applause)
395
1012000
8000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Dan Ariely - Behavioral economistThe dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.
Why you should listen
Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably Irrational, The Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.
Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.
Dan Ariely | Speaker | TED.com