TED2013
Hyeonseo Lee: My escape from North Korea
Հիենսեո Լի: Իմ փախուստը Հյուսիսային Կորեայից
Filmed:
Readability: 3.9
13,915,716 views
Մանկության տարիներն անցկացնելով Հյուսիսային Կորեայում՝ Հիենսեո Լին կարծում էր, որ իր երկիրը «լավագույն երկիրն է մոլորակի վրա»: Նա դրանում չի կասկածել մինչև 90-ականների սովը: Նա 14 տարեկանում փախել է երկրից՝ որպեսզի Չինաստանում որպես փախստական նոր կյանք սկսելու համար: Ահա մի հոգեցունց պատմություն սեփական փրկության և հույսի մասին, ինչպես նաև մի հիշեցում նրանց, ովքեր կանգնած են մշտական վտանգի առաջ, նույնիսկ երբ սահմանն արդեն ետևում է:
Hyeonseo Lee - Activist
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind. Full bio
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
When I was little,
0
357
1351
Երբ ես փոքր էի,
00:17
I thought my country was the best on the planet,
1
1708
3362
կարծում էի, որ իմ երկիրը ամենալավ երկիրն է աշխարհում:
00:20
and I grew up singing a song called "Nothing To Envy."
2
5070
3375
Ես մեծացել եմ՝ երգելով «Նախանձելու բան չկա» երգը:
00:24
And I was very proud.
3
8445
2635
Ես շատ հպարտ էի դրանով:
00:26
In school, we spent a lot of time
4
11080
1788
Դպրոցում մենք բավականին ժամանակ էինք ծախսում
00:28
studying the history of Kim Il-Sung,
5
12868
1761
Կիմ Il Սունգի պատմությունը սերտելու վրա:,
00:30
but we never learned much about the outside world,
6
14629
3942
բայց երբրէ շատ բան չենք իմացել դրսի աշխարհի մասին,
00:34
except that America, South Korea, Japan are the enemies.
7
18571
4950
բացի նրանից, որ Ամերիկան, Հարավային Կորեան, Ճապոնիան թշնամիներ են:
00:39
Although I often wondered about the outside world,
8
23521
3214
Չնայած՝ ինձ միշտ հետաքրքրել է դրսի աշխարհը,
00:42
I thought I would spend my entire life in North Korea,
9
26735
4148
ես կարծում էի, որ ամբողջ կյանքս կանցկացնեմ Հյուսիսային Կորեայում,
00:46
until everything suddenly changed.
10
30883
3704
մինչև որ ամեն ինչ հանկարծակի փոխվեց:
00:50
When I was seven years old, I saw my first public execution,
11
34587
4760
Յոթ տարեկանում առաջին անգամ տեսա հանրային կախաղան բարձրացնելը,
00:55
but I thought my life in North Korea was normal.
12
39347
3258
բայց կարծում էի, որ իմ կյանքը Հյուսիսային Կորեայում նորմալ էր:
00:58
My family was not poor,
13
42605
2112
Իմ ընտանիքն աղքատ չէր,
01:00
and myself, I had never experienced hunger.
14
44717
3533
և ես երբևէ սով չէի զգացել:
01:04
But one day, in 1995, my mom brought home a letter
15
48250
4503
Սակայն մի օր՝ 1995-ին, մայրս տուն բերեց մի նամակ
01:08
from a coworker's sister.
16
52753
2063
իր համաաշխատակցուհու քրոջից:
01:10
It read, "When you read this, all five family members
17
54816
5134
Նամակում գրված էր. «Երբ սա կարդաք, մեր ընտանիքի 5 անդամները
01:15
will not exist in this world,
18
59950
2740
այլևս ողջ չեն լինի,
01:18
because we haven't eaten for the past two weeks.
19
62690
4151
քանի որ մենք հաց չենք կերել վերջին 2 շաբաթների ընացքում:
01:22
We are lying on the floor together,
20
66841
2472
Մենք միասին պառկած ենք հատակին,
01:25
and our bodies are so weak we are ready to die."
21
69313
8711
և մեր օրգանիզմներն այնքան թույլ են, որ մենք պատրաստ ենք մահանալ»։
01:33
I was so shocked.
22
78024
3307
Ես ապշած էի:
01:37
This was the first time I heard
23
81331
2146
Սա առաջին անգամն էր, որ լսում էի,
01:39
that people in my country were suffering.
24
83477
4237
թե իմ երկրում մարդիկ տառապում են:
01:43
Soon after, when I was walking past a train station,
25
87714
3310
Շուտով, երբ անցնում էի գնացքի կայարանի մոտով,
01:46
I saw something terrible
26
91024
1385
ես մի ահավոր տեսարանի ականատես եղա,
01:48
that I can't erase from my memory.
27
92409
3824
որը չեմ կարողանում ջնջել հիշողությունիցս:
01:52
A lifeless woman was lying on the ground,
28
96233
3168
Մի կին անկենդան պառկած էր գետնին՝
01:55
while an emaciated child in her arms
29
99401
3189
մինչ իր գրկի հյուծված երեխան
01:58
just stared helplessly at his mother's face.
30
102590
4410
անօգնական հայածքով նայում էր իր մոր դեմքին:
02:02
But nobody helped them, because they were so focused
31
107000
4240
Բայց ոչ մեկը չէր օգնում նրանց, որովհետև զբաղված էին իրենց
02:07
on taking care of themselves and their families.
32
111240
4625
և իրենց ընտանիքի հոգսերը հոգալով:
02:11
A huge famine hit North Korea in the mid-1990s.
33
115865
4117
1990-ականներին Հյուսիսային Կորեայում սով սկսվեց:
02:15
Ultimately, more than a million North Koreans
34
119982
2735
Վերջին հաշվով, մեկ միլիոնից ավելի Հյուսիսային կորեացիներ
02:18
died during the famine, and many only survived
35
122717
3317
մահացան սովից, և շատերն էլ ողջ մնացին
02:21
by eating grass, bugs and tree bark.
36
126034
5649
խոտ, միջատներ և ծառի արմատներ ուտելու շնորհիվ:
02:27
Power outages also became more and more frequent,
37
131683
3284
Էլեկտրաէներգիայի անջատումներն ավելի ու ավելի հաճախակի դարձան,
02:30
so everything around me was completely dark at night
38
134967
4357
և գիշերները ամեն ինչ բացարձակ մթության մեջ էր,
02:35
except for the sea of lights in China,
39
139324
2552
բացի Չինաստանի լույսերի ծովը,
02:37
just across the river from my home.
40
141876
2480
որ ձգվում էր գետի երկայնքով և երևում էր մեր տնից:
02:40
I always wondered why they had lights but we didn't.
41
144356
5324
Ինձ միշտ հետաքրքրել է, թե ինչու նրանք լույս ունեն, իսկ մենք՝ ոչ:
02:45
This is a satellite picture showing North Korea at night
42
149680
4344
Արբանյակից արված լուսանկարում պատկերված է գիշերային Հյուսիսային Կորեան՝
02:49
compared to neighbors.
43
154024
3412
իր հարևանների հետ համեմատությամբ:
02:53
This is the Amrok River,
44
157436
1943
Սա Ամրոք գետն է,
02:55
which serves as a part of the border
45
159379
2371
որը հանդիսանում է Չինաստանի և
02:57
between North Korea and China.
46
161750
2684
Հյուսային Կորեայի սահմանի մի մասը:
03:00
As you can see, the river can be very narrow
47
164434
2464
Ինչպես երևում է, գետը տեղ-տեղ շատ ծանծան է,
03:02
at certain points, allowing North Koreans to secretly cross.
48
166898
5996
ինչն էլ թույլ է տալիս Հյուսիսային կորեացիներին գաղտնի անցնել գետը:
03:08
But many die.
49
172894
1624
Բայց շատերն են մահանում:
03:10
Sometimes, I saw dead bodies floating down the river.
50
174518
7466
Երբեմն տեսնում էի, թե ինչպես է գետը դիակներ բերում:
03:17
I can't reveal many details [about] how I left North Korea,
51
181984
4940
Չեմ կարող շատ մանրամասներ բացահայտել այն մասին, թե ես ինչպես եմ լքել Հյուսիսային Կորեան,
03:22
but I only can say that during the ugly years of the famine
52
186924
4263
սակայն կարող եմ ասել, որ սովի դժվարագույն տարիներին
03:27
I was sent to China to live with distant relatives.
53
191187
5303
ինձ ուղարկել էին Չինաստան՝ իմ հեռավոր ազգականների տուն:
03:32
But I only thought
54
196490
1700
Ես կարծում էի, որ
03:34
that I would be separated from my family for a short time.
55
198190
4287
ընդամենը քիչ ժամանակով եմ բաժանվում իմ ընտանիքից:
03:38
I could have never imagined
56
202477
1692
Երբեք չէի կարող պատկերացնել, որ
03:40
that it would take 14 years to live together.
57
204169
4493
14 տարի կպահանջվի, որպեսզի մենք կրկին միասին ապրենք:
03:44
In China, it was hard living as a young girl without my family.
58
208662
4424
Ինձ նման երիտասարդ աղջկա համար շատ դժվար էր ապրել Չինաստանում առանց ընտանիքի:
03:48
I had no idea what life was going to be like
59
213086
3343
Պատկերացում չունեի, թե ինչպիսին պետք է լինի
03:52
as a North Korean refugee,
60
216429
1837
կյանքը որպես Հյուսիսսային կորեացի փախստական,
03:54
but I soon learned it's not only extremely difficult,
61
218266
3536
բայց շուտով ես հասկացա, որ դա ոչ միայն չափազանց դժվար է,
03:57
it's also very dangerous,
62
221802
2647
այլև շատ վտանգավոր է,
04:00
since North Korean refugees are considered in China
63
224449
4890
քանի որ Չինաստանում Հյուսիսային կորեացի փախստականները
04:05
as illegal migrants.
64
229339
2839
համարվում են էմիգրանտներ:
04:08
So I was living in constant fear
65
232178
2274
Այսպես, ես ապրում էի անընդհատ վախի մթնոլորտում,
04:10
that my identity could be revealed,
66
234452
2543
որ իմ ինքնությունը կարող էր բացահայտվել,
04:12
and I would be repatriated to a horrible fate
67
236995
3137
և ինձ կհայրենադարձնեին անտանելի ճակատագրին՝
04:16
back in North Korea.
68
240132
2756
Հյուսիսային Կորեայում:
04:18
One day, my worst nightmare came true,
69
242888
2712
ՄԻ օր իմ ամենավատ մղձավանջը կատարվեց,
04:21
when I was caught by the Chinese police
70
245600
2838
երբ ինձ բռնեց չինական ոստիկանությունը
04:24
and brought to the police station for interrogation.
71
248438
3999
և տարավ ոստիկանատուն հարցաքննման:
04:28
Someone had accused me of being North Korean,
72
252437
3438
Ինչ-որ մեկը մեղադրել էր ինձ Հյուսիսային Կորեայից լինելու մեջ,
04:31
so they tested my Chinese language abilities
73
255875
3685
և ոստիկանությունը ստուգեց չինարենի իմ գիտելիքներն
04:35
and asked me tons of questions.
74
259560
3323
ու ինձ անթիվ հարցեր տվեցին:
04:38
I was so scared,
75
262883
2273
Ես այնքան վախեցած էի,
04:41
I thought my heart was going to explode.
76
265156
3008
որ թվում էր՝ սիրտս հիմա կպայթի:
04:44
If anything seemed unnatural, I could be imprisoned
77
268164
3498
Եթե որևէ բան անբնական թվար, ինձ կարող էին բանտարկել
04:47
and repatriated.
78
271662
2184
և հայրենադարձնեին:
04:49
I thought my life was over,
79
273846
2447
Կարծում էի, որ կյանքս ավարտված է,
04:52
but I managed to control all the emotions inside me
80
276293
3239
բայց կարողացա կառավարել էմոցիաներս
04:55
and answer the questions.
81
279532
1958
և պատասխանեց հարցերին:
04:57
After they finished questioning me,
82
281490
2172
Երբ նրանք վերջացրին հարցաքննել ինձ,
04:59
one official said to another,
83
283662
2125
մի ոստիկանն ասաց մյուսին, -
05:01
"This was a false report.
84
285787
2078
«Սխալ զեկույց էր:
05:03
She's not North Korean."
85
287865
1932
Նա հյուսիսկորեացի չէ»:
05:05
And they let me go. It was a miracle.
86
289797
4222
Եվ նրանք ինձ բաց թողեցին: Հրաշք էր:
05:09
Some North Koreans in China seek asylum
87
294019
2871
Որոշ հյուսիսկորեացիներ ապաստարան են փնտրում
05:12
in foreign embassies,
88
296890
2323
օտարերկրյա դեսպանատներում,
05:15
but many can be caught by the Chinese police
89
299213
3316
բայց շատերին կարող է բռնել չինական ոստիկանությունը
05:18
and repatriated.
90
302529
1460
և հայրենադարձնել:
05:19
These girls were so lucky.
91
303989
2177
Այս աղջիկների բախտը բերել է:
05:22
Even though they were caught,
92
306166
1616
Չնայաչ նրանց բռնել էին,
05:23
they were eventually released
93
307782
1354
նրանց ի վերջո ազատ էին արձակել
05:25
after heavy international pressure.
94
309136
3348
միջազգային ճնշման տակ:
05:28
These North Koreans were not so lucky.
95
312484
3341
Այս հյուսիսկորեացիների բախտը չի բերել:
05:31
Every year, countless North Koreans are caught in China
96
315825
3915
Ամեն տարի անթիվ հյուսիսկորեացիներ են բռնվում Չինաստանում
05:35
and repatriated to North Korea,
97
319740
2712
և հայրենադարձվում են Հյուսիսային Կորեա,
05:38
where they can be tortured, imprisoned
98
322452
3534
որտեղ նրանց կարող են տանջանքների ենթարկել, բանտարկել,
05:41
or publicly executed.
99
325986
2791
կամ հանրության աչքի առջև կախաղան բարձրացնել:
05:44
Even though I was really fortunate to get out,
100
328777
3104
Չնայած նույնիսկ հաջողություն ունեցա դուրս գալ,
05:47
many other North Koreans have not been so lucky.
101
331881
3058
շատ այլ հյուսիսկորեացիների բախտն այդպես էլ չի բերել:
05:50
It's tragic that North Koreans have to hide their identities
102
334939
3801
Ցավալի է, որ հյուսիսկորեացիները ստիպված են թաքցնել իրենց ինքնությունը
05:54
and struggle so hard just to survive.
103
338740
4194
և այդքան դժվար պայքար մղել ողջ մնալու համար:
05:58
Even after learning a new language and getting a job,
104
342934
3038
Նույնիսկ նոր լեզու սովորելուց և աշխատանք ստանալուց հետո,
06:01
their whole world can be turned upside down in an instant.
105
345972
3881
իրենց ամբողջ աշխարհը կարող է մեկ վայրկյանում գլխիվայր շրջվել:
06:05
That's why, after 10 years of hiding my identity,
106
349853
3736
Ահա թե ինչու 10 տարի շարունակ իմ ինքնությունը թաքցնելուց հետո,
06:09
I decided to risk going to South Korea,
107
353589
4282
ես որոշեցի ռիսկի դիմել և գնալ Հյուսիսային Կորեա,
06:13
and I started a new life yet again.
108
357871
3075
և նոր կյանք սկսեցի նորից:
06:16
Settling down in South Korea was a lot more challenging
109
360946
3143
Հարավային Կորեայում հիմնվելը ավելի
06:19
than I had expected.
110
364089
2060
դժվար էր, քան ես պատկերացնում էի:
06:22
English was so important in South Korea,
111
366149
3429
Անգլերենը շատ կարևոր էր Հարավային Կորեայում,
06:25
so I had to start learning my third language.
112
369578
3283
այսպիսով ես սկսեցի սովոր իմ երրորդ լեզուն:
06:28
Also, I realized there was a wide gap
113
372861
3177
Ես նաև գիտակցում էի, որ մեծ
06:31
between North and South.
114
376038
1983
տարբերություն կա Հյուսիսի ու Հարավի միջ:
06:33
We are all Korean, but inside,
115
378021
2177
Մենք բոլորս կորեացիներ ենք, բայց ներքուստ
06:36
we have become very different
116
380198
1840
մենք շատ տարբերվում ենք
06:37
due to 67 years of division.
117
382038
3592
67 տարվա բաժանման հետևանքով:
06:41
I even went through an identity crisis.
118
385630
4039
Ես նույնիսկ անցել եմ ինքնության բացահայտման ճգնաժամի միջով:
06:45
Am I South Korean or North Korean?
119
389669
3240
Ես հարավկորեացի՞ եմ, թե՞ հյուսիսկորեացի:
06:48
Where am I from? Who am I?
120
392909
2959
Ես որտեղի՞ց եմ սերում, ո՞վ եմ ես:
06:51
Suddenly, there was no country
121
395868
2036
Հանկարծ հասկացա, որ չկա մի երկիր, որ
06:53
I could proudly call my own.
122
397904
5411
կարող եմ իմ սեփական երկիր կոչել:
06:59
Even though adjusting to life in South Korea was not easy,
123
403315
3991
Չնայած նույնիսկ հեշտ չէր հարմարվել Հարավային Կորեայի կյանքին,
07:03
I made a plan.
124
407306
1176
ես պլան կազմեցի:
07:04
I started studying for the university entrance exam.
125
408482
3453
Սկսեցի պարապել բուհի ընդունելության քննության համար:
07:07
Just as I was starting to get used to my new life,
126
411935
4015
Երբ սկսել էի հարմարվել իմ նոր կյանքին,
07:11
I received a shocking phone call.
127
415950
2543
սարսափելի հեռախոսազանգ ստացա:
07:14
The North Korean authorities
128
418493
1421
Հյուսիսկորեական իշխանությունները
07:15
intercepted some money that I sent to my family,
129
419914
2712
բացահայտել էին, որ ես գումար եմ ուղարկում իմ ընտանիքին,
07:18
and, as a punishment, my family was going
130
422626
2732
և որպես պատիժ, իմ ընտանիքին
07:21
to be forcibly removed
131
425358
2337
բռնի տեղափոխելու էին
07:23
to a desolate location in the countryside.
132
427695
3468
գյուղական մի անմարդաբնակ վայր:
07:27
They had to get out quickly,
133
431163
2720
Նրանք պետք է շուտափույթ դուրս գային երկրից,
07:29
so I started planning how to help them escape.
134
433883
3565
և ես սկսեցի պլանավորել, թե ինչպես օգնեմ նրանց փախչել:
07:33
North Koreans have to travel incredible distances
135
437448
3482
Հյուսիսկորեացիները ստիպված են անհավանական երկար ճանապարհ անցնել՝
07:36
on the path to freedom.
136
440930
2629
ազատություն ստանալու ճանապարհին:
07:39
It's almost impossible to cross the border
137
443559
2823
Գրեթե անհնար է Հյուսիսային և Հարավային Կորեաների միջև
07:42
between North Korea and South Korea,
138
446382
2858
սահմանը հատել,
07:45
so, ironically, I took a flight back to China
139
449240
3466
և այսպես, ճակատագրի հեգնանքով, ես հետ թռա դեպի Չինաստան
07:48
and I headed toward the North Korean border.
140
452706
3622
և ուղղվեցի դեպի Հյուսիսային Կորեայի սահման:
07:52
Since my family couldn't speak Chinese,
141
456328
2864
Քանի որ ընտանիքիս անդամները չինարեն չէին խոսում,
07:55
I had to guide them,
142
459192
2216
ստիպված էի առաջնորդել նրանց,
07:57
somehow, through more than 2,000 miles in China
143
461408
3803
որևէ կերպ Չինաստանով պետք է տանեի նրանց 2000 մղոնից ավելի
08:01
and then into Southeast Asia.
144
465211
3263
և հետո դեպի Հարավարևելյան Ասիա:
08:04
The journey by bus took one week,
145
468474
2542
Ճանապարհորդությունն ավտոբուսով տևեց մեկ շաբաթ,
08:06
and we were almost caught several times.
146
471016
3015
և մեզ մի քանի անգամ գրեթե բռնեցին:
08:09
One time, our bus was stopped
147
474031
2641
Մի անգամ մեր ավտոբուսը կանգնեցրեց
08:12
and boarded by a Chinese police officer.
148
476672
4459
և ավտոբուս բարձրացավ չինացի ոստիկանը:
08:17
He took everyone's I.D. cards,
149
481131
2103
Նա վերցրեց բոլորի նույնականացման քարտերը
08:19
and he started asking them questions.
150
483234
2633
և սկսեց նրանց հարցեր տալ:
08:21
Since my family couldn't understand Chinese,
151
485867
3595
Քանի որ ընտանիքիս անդամները չինարեն չէին հասկանում,
08:25
I thought my family was going to be arrested.
152
489462
4134
մտածեցի, որ կբռնեն իմ ընտանիքի անդմաներին:
08:29
As the Chinese officer approached my family,
153
493596
2981
Երբ չինացի ոստիկանը մոտեցավ ընտանիքիս անդամներին,
08:32
I impulsively stood up, and I told him
154
496577
2509
Ես միանգամից կանգնեցի և ասեցի նրան, որ
08:34
that these are deaf and dumb people
155
499086
2667
այս մարդիկ խուլ ու համր են,
08:37
that I was chaperoning.
156
501753
2205
որ ես ուղեկցում եմ նրանց:
08:39
He looked at me suspiciously,
157
503958
2174
Նա կասկածելի նայեց ինձ,
08:42
but luckily he believed me.
158
506132
3884
բայց բարեբախտաբար հավատաց ինձ:
08:45
We made it all the way to the border of Laos,
159
510016
3111
Մենք այդեպս ձևացրինք մինչև Լաոսի սահման,
08:49
but I had to spend almost all my money
160
513127
4627
բայց ես ստիպված էի ծախսել իմ ամբողջ գումարը
08:53
to bribe the border guards in Laos.
161
517754
2744
Լաոսում սահմանապահներին կաշառելու համար:
08:56
But even after we got past the border,
162
520498
2853
Բայց նույնիսկ կերբ մենք անցանք սահմանը,
08:59
my family was arrested and jailed
163
523351
2905
իմ ընտանիքի անդամներին բռնեցին և բանտարկեցին
09:02
for illegal border crossing.
164
526256
2509
ապօրինի սահմանն անցնելու համար:
09:04
After I paid the fine and bribe,
165
528765
2216
Կաշառքն ու տուգանքները մուծելուց հետո
09:06
my family was released in one month,
166
530981
3589
իմ ընտանիքին բաց թողեցին մեկ շաբաթվա ընթացքում,
09:10
but soon after, my family was arrested and jailed again
167
534570
3816
բայց շուտով իմ ընտանիքի անդամներին կրկին բռնեցին և բանտարկեցին
09:14
in the capital of Laos.
168
538386
2439
Լաոսի մայրաքաղաքում:
09:16
This was one of the lowest points in my life.
169
540825
4568
Սա իմ կըանքի վատագույն պահերից մեկն էր:
09:21
I did everything to get my family to freedom,
170
545393
5389
Ես ամեն ինչ արեցի իմ ընտանիքի ազատության համար,
09:26
and we came so close,
171
550782
2374
և մենք այնքան մոտ էինք դրան,
09:29
but my family was thrown in jail
172
553156
2297
սակայն իմ ընտանիքին բանտ նետեցին
09:31
just a short distance from the South Korean embassy.
173
555453
3544
հարավկորեական դեսպանատնից փոքր ինչ հեռու:
09:34
I went back and forth between the immigration office
174
558997
3026
Ես մեկ գնում էի ներգաղթի գրասենյակ,
09:37
and the police station,
175
562023
1731
հետո ոստիկանություն՝
09:39
desperately trying to get my family out,
176
563754
3028
հուսահատված փորձելով դուրս բերել ընտանիքիս անդամներին,
09:42
but I didn't have enough money
177
566782
1452
սակայն ես բավականին գումար չունեի,
09:44
to pay a bribe or fine anymore.
178
568234
2627
որպեսզի կրկին կաշառք տայի կամ տուգանքներ վճարեի:
09:46
I lost all hope.
179
570861
1794
Ես հույսս ամբողջովին կորցրել էի:
09:48
At that moment, I heard one man's voice ask me,
180
572655
3701
Այդ պահին լսեցի մի մարդու ձայն, ով հարցնում էր ինձ,-
09:52
"What's wrong?"
181
576356
1491
«Ի՞նչ է պատահել»:
09:53
I was so surprised
182
577847
1597
Ես զարմացել էի, որ միանգամայն անծանոթ
09:55
that a total stranger cared enough to ask.
183
579444
3933
իրեն նեղություն էր պատճառել հարցնել:
09:59
In my broken English, and with a dictionary,
184
583377
2554
Առանց բառարանի և իմ թերի անգլերենով
10:01
I explained the situation, and without hesitating,
185
585931
3954
ես բացատրեցի իրավիճակը, և առանց վարանելու,
10:05
the man went to the ATM
186
589885
2053
անծանոթը գնաց դեպի վճարման մեքենան
10:07
and he paid the rest of the money for my family
187
591938
2995
և վճարեց գումարի մյուս մասը, որպեսզի իմ ընտանիքի անդամներին և
10:10
and two other North Koreans to get out of jail.
188
594933
4064
երկու այլ հյուսիսկորեացիներին ազատեն բանտից:
10:14
I thanked him with all my heart, and I asked him,
189
598997
3404
Ես ամբողջ սրտով շնորհակալություն հայտնեցի նրան և հարցրեցի,-
10:18
"Why are you helping me?"
190
602401
2374
«Ինչո՞ւ եք օգնում ինձ»:
10:20
"I'm not helping you," he said.
191
604775
2295
«Ես Ձեզ չեմ օգնում,-ասաց նա
10:22
"I'm helping the North Korean people."
192
607070
3251
"Ես օգնում եմ հյուսիսկորեացի մարդկանց»:
10:26
I realized that this was a symbolic moment in my life.
193
610321
4498
Ես հասկացա, որ դա իմ կյանքում խորհրդանշական պահ էր:
10:30
The kind stranger symbolized new hope for me
194
614819
3589
Այդ անծանոթը խորհրդանշում էր նոր հույս ինձ և
10:34
and the North Korean people when we needed it most,
195
618408
3398
հյուսիսկորեացի մարդկանց համար, երբ մենք այդքան ունեինք դրա կարիքը,
10:37
and he showed me the kindness of strangers
196
621806
3251
նա նաև ցուցաբերեց անծանոթներին և միջազգային հանրությանը
10:40
and the support of the international community
197
625057
2610
բնորոշ բարությունն ու աջակցությունը,
10:43
are truly the rays of hope we North Korean people need.
198
627667
5221
ինչպես նաև հույսի շողերը, որի կարիքը մենք՝ հյուսիսկորեացիներս ունենք:
10:48
Eventually, after our long journey,
199
632888
2486
Ի վերջո, մեր երկարատև ճանապարհորդությունից հետո
10:51
my family and I were reunited in South Korea,
200
635374
3397
ես միացա ընտանիքիս անդամների հետ Հարավային Կորեայում,
10:54
but getting to freedom is only half the battle.
201
638771
3454
բայց ազատություն ստանալը ճակատամարտի ընդամենը մի մասն է:
10:58
Many North Koreans are separated from their families,
202
642225
3623
Շատ հյուսիսկորեացիներ բաժանված են իրենց ընտանիքներից և
11:01
and when they arrive in a new country,
203
645848
2813
երբ նրանք ժամանում են նոր երկիր,
11:04
they start with little or no money.
204
648661
3644
նրանք նոր կյանք են սկսում շատ քիչ փողով, կամ ընդհանրապես փող չունենալով:
11:08
So we can benefit from the international community
205
652305
3026
Այսպիսով, միջազգային հանրությունից մենք կարող ենք օգուտ քաղել
11:11
for education, English language training,
206
655331
3005
կրթության, անգլերենի ուսուցման,
11:14
job training, and more.
207
658336
2363
աշխատանքի ուսուցման և այլնի հարցերում:
11:16
We can also act as a bridge
208
660699
2114
Մենք կարող ենք նաև կամուրջ լինել
11:18
between the people inside North Korea
209
662813
2125
Հյուսիսային Կորեայում գտնվող մարդկանց
11:20
and the outside world,
210
664938
1980
և դրսի աշխարհի միջև,
11:22
because many of us stay in contact
211
666918
2724
քանի որ մեզանից շատերը կապ են պաշտպանում
11:25
with family members still inside,
212
669642
2769
իրենց ընտանիքի անդամների հետ, ովքեր դեռ ներոսում են,
11:28
and we send information and money
213
672411
2182
և մենք տեղեկատվություն և գումար ենք ուղարկում,
11:30
that is helping to change North Korea from inside.
214
674593
4568
որն էլ իր հերթին օգնում է, ոպեսզի Հյուսիսային Կորեան ներսից փոխվի:
11:35
I've been so lucky, received so much help
215
679161
3037
Իմ բախտը շատ է վերել, ինձ շատ են օգնել և
11:38
and inspiration in my life,
216
682198
2205
ոգեշնչել են իմ կյանքում,
11:40
so I want to help give aspiring North Koreans
217
684403
3344
դրա համար էլ ես ուզում եմ օգնել հյուսիսկորեացիներին ձգտելու
11:43
a chance to prosper
218
687747
2776
ունենալ հնարավորություն բարգավաճել
11:46
with international support.
219
690523
3038
միջազգային հանրության հետ մեկտեղ:
11:49
I'm confident that you will see more and more
220
693561
2486
Վստահ եմ, որ դուք ավելի ու ավելի շատ
11:51
North Koreans succeeding all over the world,
221
696047
2757
հյուսիսկորեացիների կտեսնեք, ովքեր հաջողության են հասել աշխարհում՝
11:54
including the TED stage.
222
698804
2351
ներառյալ TED-ի բեմը:
11:57
Thank you.
223
701155
2622
Շնորհակալություն:
11:59
(Applause)
224
703777
9722
Ծափահարություններ:
ABOUT THE SPEAKER
Hyeonseo Lee - ActivistAs a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind.
Why you should listen
Hyeonseo Lee grew up in North Korea but escaped to China in 1997. In 2008, when she was 28-years-old, she came to Seoul, South Korea, where she struggled to adjust to life in the bustling city. North Korean defectors often have a hard time in South Korea, she noted in the Wall Street Journal: "We defectors have to start from scratch. Prejudice against North Koreans and icy stares were other obstacles that were hard to cope with."
Now a student at Hankuk University of Foreign Studies, she has become an advocate for fellow refugees, even helping close relatives leave North Korea after they were targeted. Her dream? As she told the Korea Times, she'd like to work at the UN or an NGO that advocates for the human rights of North Koreans, including their right to be treated as political refugees.
She has a new book called The Girl with Seven Names.
Hyeonseo Lee | Speaker | TED.com