ABOUT THE SPEAKER
Hyeonseo Lee - Activist
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind.

Why you should listen

 

Hyeonseo Lee grew up in North Korea but escaped to China in 1997. In 2008, when she was 28-years-old, she came to Seoul, South Korea, where she struggled to adjust to life in the bustling city. North Korean defectors often have a hard time in South Korea, she noted in the Wall Street Journal: "We defectors have to start from scratch. Prejudice against North Koreans and icy stares were other obstacles that were hard to cope with."
 
Now a student at Hankuk University of Foreign Studies, she has become an advocate for fellow refugees, even helping close relatives leave North Korea after they were targeted. Her dream? As she told the Korea Times, she'd like to work at the UN or an NGO that advocates for the human rights of North Koreans, including their right to be treated as political refugees.

She has a new book called The Girl with Seven Names.

More profile about the speaker
Hyeonseo Lee | Speaker | TED.com
TED2013

Hyeonseo Lee: My escape from North Korea

Hyeonseo Lee: Moja ucieczka z Korei Północnej

Filmed:
13,915,716 views

Jako dziecko dorastające w Korei Północnej, Hyeonseo Lee myślała, że jej kraj jest ''najlepszy na Ziemi''. Tak było do czasu kiedy w latach dziewięćdziesiątych XX wieku nadszedł ogromny głód. Wtedy zaczęła się zastanawiać czy jej kraj naprawdę taki jest. Uciekła z kraju w wieku 14 lat, żeby życie w ukryciu w Chinach jako uchodźczyni. Oto wstrząsająca, osobista opowieść o woli przetrwania i nadziei... Oraz znaczące przypomnienie o tych, którzy żyją w ciągłym zagrożeniu, nawet kiedy granica zostaje już daleko w tyle.
- Activist
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
When I was little,
0
357
1351
Kiedy byłam mała,
00:17
I thought my countrykraj was the bestNajlepiej on the planetplaneta,
1
1708
3362
myślałam, że mój kraj jest najlepszy na świecie.
00:20
and I grewrósł up singingśpiewanie a songpiosenka callednazywa "Nothing To EnvyZawiść."
2
5070
3375
Dorastałam śpiewając piosenkę ''Nothing to Envy''.
00:24
And I was very prouddumny.
3
8445
2635
I byłam z tego bardzo dumna.
00:26
In schoolszkoła, we spentwydany a lot of time
4
11080
1788
W szkole mnóstwo czasu zajmowała nam
00:28
studyingstudiować the historyhistoria of KimKim Il-SungIl-Sung,
5
12868
1761
nauka historii życia Kim Ir Sena,
00:30
but we never learnednauczyli much about the outsidena zewnątrz worldświat,
6
14629
3942
Ale nigdy nie uczono nas dużo
o historii innych krajów.
00:34
exceptz wyjątkiem that AmericaAmeryka, SouthPołudniowa KoreaKorea, JapanJaponia are the enemieswrogowie.
7
18571
4950
Oprócz tego, że Ameryka, Korea Południowa
i Japonia są naszymi wrogami.
00:39
AlthoughChociaż I oftenczęsto wonderedzastanawiałem się about the outsidena zewnątrz worldświat,
8
23521
3214
Mimo, że zawsze ciekawił mnie świat zewnętrzny,
00:42
I thought I would spendwydać my entireCały life in NorthPółnoc KoreaKorea,
9
26735
4148
myślałam, że całe życie przeżyję w Korei Północnej,
00:46
untilaż do everything suddenlynagle changedzmienione.
10
30883
3704
aż wszystko nagle się zmieniło.
00:50
When I was sevensiedem yearslat oldstary, I saw my first publicpubliczny executionwykonanie,
11
34587
4760
Kiedy miałam 7 lat,
widziałam pierwszą publiczną egzekucję,
00:55
but I thought my life in NorthPółnoc KoreaKorea was normalnormalna.
12
39347
3258
ale nadal uważałam życie
w Korei Północnej za normalne.
00:58
My familyrodzina was not poorubogi,
13
42605
2112
Moja rodzina nie była biedna,
01:00
and myselfsiebie, I had never experienceddoświadczony hungergłód.
14
44717
3533
nigdy nie doświadczyłam głodu.
01:04
But one day, in 1995, my mommama broughtprzyniósł home a letterlist
15
48250
4503
Ale pewnego dnia, w 1995,
moja mama przyniosła do domu list
01:08
from a coworker'swspółpracownika sistersiostra.
16
52753
2063
od siostry znajomej z pracy.
01:10
It readczytać, "When you readczytać this, all fivepięć familyrodzina membersczłonków
17
54816
5134
Napisano w nim: ''Gdy to czytasz,
pięciu członków twojej rodziny
01:15
will not exististnieć in this worldświat,
18
59950
2740
najprawdopodobniej już nie żyje,
01:18
because we haven'tnie mam eatenjeść for the pastprzeszłość two weekstygodnie.
19
62690
4151
Ponieważ od dwóch tygodni nic nie jedliśmy.
01:22
We are lyingkłamstwo on the floorpiętro togetherRazem,
20
66841
2472
Leżymy na podłodze
01:25
and our bodiesciała are so weaksłaby we are readygotowy to dieumierać."
21
69313
8711
i jesteśmy tak słabi, że jesteśmy gotowi umrzeć'.
01:33
I was so shockedwstrząśnięty.
22
78024
3307
Byłam strasznie zszokowana.
01:37
This was the first time I heardsłyszał
23
81331
2146
Po raz pierwszy usłyszałam,
01:39
that people in my countrykraj were sufferingcierpienie.
24
83477
4237
że ludzie w moim kraju cierpieli.
01:43
SoonWkrótce after, when I was walkingpieszy pastprzeszłość a trainpociąg stationstacja,
25
87714
3310
Niedługo później, przechodząc obok stacji kolejowej,
01:46
I saw something terriblestraszny
26
91024
1385
zobaczyłam coś tak strasznego,
01:48
that I can't erasewymazać from my memorypamięć.
27
92409
3824
że na zawsze pozostanie to w mojej pamięci.
01:52
A lifelessmartwe womankobieta was lyingkłamstwo on the groundziemia,
28
96233
3168
Martwa kobieta leżała na ziemi,
01:55
while an emaciatedwychudzony childdziecko in her armsramiona
29
99401
3189
a jej wychudzone dziecko,
które trzymała w objęciach,
01:58
just staredpatrzył helplesslybezradnie at his mother'smatki facetwarz.
30
102590
4410
bezradnie wpatrywało się w twarz swojej matki.
02:02
But nobodynikt helpedpomógł them, because they were so focusedskupiony
31
107000
4240
Ale nikt im nie pomógł,
każdy był zajęty troską o siebie
02:07
on takingnabierający careopieka of themselvessami and theirich familiesrodziny.
32
111240
4625
i własną rodzinę.
02:11
A hugeolbrzymi faminegłód hittrafienie NorthPółnoc KoreaKorea in the mid-Środek-1990s.
33
115865
4117
W połowie lat 90-tych w Koreę Północną
uderzyła ogromna fala głodu.
02:15
UltimatelyOstatecznie, more than a millionmilion NorthPółnoc KoreansKoreańczycy
34
119982
2735
W tym czasie zmarło
ponad milion Północnoreańczyków,
02:18
diedzmarły duringpodczas the faminegłód, and manywiele only survivedprzeżył
35
122717
3317
a wielu przeżyło tylko dzięki jedzeniu
02:21
by eatingjedzenie grasstrawa, bugsbłędy and treedrzewo barkszczekać.
36
126034
5649
trawy, robaków i kory.
02:27
PowerZasilania outagesprzerwy w dostawie alsorównież becamestał się more and more frequentczęsty,
37
131683
3284
Przerwy w dostawach energii
stawały się coraz częstsze,
02:30
so everything around me was completelycałkowicie darkciemny at night
38
134967
4357
i w nocy wszystko spowijała ciemność.
02:35
exceptz wyjątkiem for the seamorze of lightsświatła in ChinaChiny,
39
139324
2552
Można było dostrzec jedynie
światła docierające z Chin,
02:37
just acrossprzez the riverrzeka from my home.
40
141876
2480
zaraz zza drugiej strony rzeki
koło mojego domu.
02:40
I always wonderedzastanawiałem się why they had lightsświatła but we didn't.
41
144356
5324
Zawsze zastanawiało mnie
dlaczego oni mieli światło, a my nie.
02:45
This is a satellitesatelita pictureobrazek showingseans NorthPółnoc KoreaKorea at night
42
149680
4344
To satelitarne zdjęcie Korei Północnej nocą
02:49
comparedporównywane to neighborssąsiedzi.
43
154024
3412
w porównaniu do sąsiadów.
02:53
This is the AmrokAmrok RiverRzeka,
44
157436
1943
To rzeka Yalu Jiang,
02:55
whichktóry servessłuży as a partczęść of the bordergranica
45
159379
2371
stanowiąca cześć granicy
02:57
betweenpomiędzy NorthPółnoc KoreaKorea and ChinaChiny.
46
161750
2684
między Koreą Północną i Chinami.
03:00
As you can see, the riverrzeka can be very narrowwąska
47
164434
2464
Jak widać, na pewnych odcinkach
rzeka jest bardzo wąska,
03:02
at certainpewny pointszwrotnica, allowingpozwalać NorthPółnoc KoreansKoreańczycy to secretlypotajemnie crosskrzyż.
48
166898
5996
co pozwala potajemnie przekraczać granicę.
03:08
But manywiele dieumierać.
49
172894
1624
Jednak wielu umiera próbując.
03:10
SometimesCzasami, I saw deadnie żyje bodiesciała floatingRuchomy down the riverrzeka.
50
174518
7466
Widywałam martwe ciała dryfujące w dół rzeki.
03:17
I can't revealodsłonić manywiele detailsdetale [about] how I left NorthPółnoc KoreaKorea,
51
181984
4940
Nie mogę wiele ujawnić
jak udało mi się uciec z Korei Północnej,
03:22
but I only can say that duringpodczas the uglybrzydki yearslat of the faminegłód
52
186924
4263
mogę jedynie powiedzieć,
że podczas okrutnych lat głodu
03:27
I was sentwysłane to ChinaChiny to liverelacja na żywo with distantodległy relativeskrewni.
53
191187
5303
wysłano mnie do Chin do dalekich krewnych.
03:32
But I only thought
54
196490
1700
Wydawało mi się,
03:34
that I would be separatedrozdzielony from my familyrodzina for a shortkrótki time.
55
198190
4287
że zostanę odłączona od mojej rodziny na krótko.
03:38
I could have never imaginedwyobrażałem sobie
56
202477
1692
Nawet sobie nie wyobrażałam,
03:40
that it would take 14 yearslat to liverelacja na żywo togetherRazem.
57
204169
4493
że to może potrwać aż 14 lat.
03:44
In ChinaChiny, it was hardciężko livingżycie as a youngmłody girldziewczyna withoutbez my familyrodzina.
58
208662
4424
Ciężko było młodej dziewczynie
żyć w Chinach bez rodziny.
03:48
I had no ideapomysł what life was going to be like
59
213086
3343
Nie miałam pojęcia jak będzie wyglądać życie
03:52
as a NorthPółnoc KoreanKoreański refugeeuchodźca,
60
216429
1837
północnokoreańskiej uchodźczyni,
03:54
but I soonwkrótce learnednauczyli it's not only extremelyniezwykle difficulttrudny,
61
218266
3536
ale szybko się przekonałam,
że to nie tylko bardzo trudne,
03:57
it's alsorównież very dangerousniebezpieczny,
62
221802
2647
ale również bardzo niebezpieczne,
04:00
sinceod NorthPółnoc KoreanKoreański refugeesuchodźcy are considereduważane in ChinaChiny
63
224449
4890
ponieważ uważa się ich w Chinach
04:05
as illegalnielegalny migrantsmigrantów.
64
229339
2839
za nielegalnych imigrantów.
04:08
So I was livingżycie in constantstały fearstrach
65
232178
2274
Dlatego żyłam w ciągłym strachu,
04:10
that my identitytożsamość could be revealedujawnione,
66
234452
2543
że moja tożsamość wyjdzie na jaw
04:12
and I would be repatriatedrepatriacji to a horribleokropny fatelos
67
236995
3137
i że zostanę deportowana
04:16
back in NorthPółnoc KoreaKorea.
68
240132
2756
do Korei Północnej.
04:18
One day, my worstnajgorszy nightmarekoszmar cameoprawa ołowiana witrażu trueprawdziwe,
69
242888
2712
Pewnego dnia, spełnił się mój koszmar,
04:21
when I was caughtzłapany by the ChineseChiński policePolicja
70
245600
2838
zostałam zatrzymana przez chińską policję
04:24
and broughtprzyniósł to the policePolicja stationstacja for interrogationprzesłuchanie.
71
248438
3999
i zabrana na komisariat na przesłuchanie.
04:28
SomeoneKtoś had accusedoskarżony me of beingistota NorthPółnoc KoreanKoreański,
72
252437
3438
Ktoś posądził mnie
o bycie obywatelką Korei Północnej.
04:31
so they testedprzetestowany my ChineseChiński languagejęzyk abilitiesumiejętności
73
255875
3685
Przetestowano mój chiński
04:35
and askedspytał me tonsmnóstwo of questionspytania.
74
259560
3323
i zadano mnóstwo pytań.
04:38
I was so scaredprzerażony,
75
262883
2273
Tak bardzo się bałam,
04:41
I thought my heartserce was going to explodeeksplodować.
76
265156
3008
że myślałam, że moje serce eksploduje.
04:44
If anything seemedwydawało się unnaturalnienaturalny, I could be imprisoneduwięziony
77
268164
3498
Gdyby cokolwiek wydało się nienaturalne,
zostałabym osadzona w więzieniu
04:47
and repatriatedrepatriacji.
78
271662
2184
i deportowana.
04:49
I thought my life was over,
79
273846
2447
Myślałam, że już po mnie,
04:52
but I managedzarządzane to controlkontrola all the emotionsemocje insidewewnątrz me
80
276293
3239
ale udało mi się powstrzymać emocje
04:55
and answerodpowiedź the questionspytania.
81
279532
1958
i odpowiedzieć na pytania.
04:57
After they finishedskończone questioningpytający me,
82
281490
2172
Kiedy skończono mnie przesłuchiwać,
04:59
one officialurzędnik said to anotherinne,
83
283662
2125
jeden z urzędników powiedział do drugiego:
05:01
"This was a falsefałszywy reportraport.
84
285787
2078
''To był fałszywy donos.
05:03
She's not NorthPółnoc KoreanKoreański."
85
287865
1932
Nie jest obywatelką Korei Północnej''.
05:05
And they let me go. It was a miraclecud.
86
289797
4222
Pozwolono mi odejść. To był cud.
05:09
Some NorthPółnoc KoreansKoreańczycy in ChinaChiny seekszukać asylumazyl
87
294019
2871
Wielu obywateli Korei Północnej
szuka w Chinach azylu
05:12
in foreignobcy embassiesambasady,
88
296890
2323
w zagranicznych ambasadach,
05:15
but manywiele can be caughtzłapany by the ChineseChiński policePolicja
89
299213
3316
ale wielu zostaje złapanych
przez chińską policję
05:18
and repatriatedrepatriacji.
90
302529
1460
i deportowanych.
05:19
These girlsdziewczyny were so luckySzczęściarz.
91
303989
2177
Te dziewczyny miały dużo szczęścia.
05:22
Even thoughchociaż they were caughtzłapany,
92
306166
1616
Pomimo tego, że zostały złapane,
05:23
they were eventuallyostatecznie releasedwydany
93
307782
1354
dzięki międzynarodowym naciskom,
05:25
after heavyciężki internationalmiędzynarodowy pressurenacisk.
94
309136
3348
w końcu je uwolniono.
05:28
These NorthPółnoc KoreansKoreańczycy were not so luckySzczęściarz.
95
312484
3341
Jednak ci Północnokoreańczycy
nie mieli tyle szczęścia.
05:31
EveryKażdy yearrok, countlessniezliczony NorthPółnoc KoreansKoreańczycy are caughtzłapany in ChinaChiny
96
315825
3915
Każdego roku niezliczona ilość uchodźców
zostaje w Chinach złapana
05:35
and repatriatedrepatriacji to NorthPółnoc KoreaKorea,
97
319740
2712
i deportowana do Korei Północnej,
05:38
where they can be torturedtorturowany, imprisoneduwięziony
98
322452
3534
gdzie są torturowani, więzieni
05:41
or publiclypublicznie executedwykonywane.
99
325986
2791
lub publicznie zabijani.
05:44
Even thoughchociaż I was really fortunateszczęście to get out,
100
328777
3104
Mimo że miałam dużo szczęścia
i pozwolono mi odejść,
05:47
manywiele other NorthPółnoc KoreansKoreańczycy have not been so luckySzczęściarz.
101
331881
3058
wielu uchodźców nie ma tyle szczęścia.
05:50
It's tragictragiczny that NorthPółnoc KoreansKoreańczycy have to hideukryć theirich identitiestożsamości
102
334939
3801
To straszne, że obywatele Korei Północnej
muszą ukrywać swoją tożsamość
05:54
and struggleborykać się so hardciężko just to surviveprzetrwać.
103
338740
4194
i tak bardzo walczyć o przetrwanie.
05:58
Even after learninguczenie się a newNowy languagejęzyk and gettinguzyskiwanie a jobpraca,
104
342934
3038
Nawet kiedy już opanują nowy język i znajdą pracę,
06:01
theirich wholecały worldświat can be turnedobrócony upsidedo góry down in an instantnatychmiastowy.
105
345972
3881
ich życie może się nagle wywrócić do góry nogami.
06:05
That's why, after 10 yearslat of hidingUkrywanie my identitytożsamość,
106
349853
3736
Właśnie dlatego,
po 10 latach ukrywania tożsamości,
06:09
I decidedzdecydowany to riskryzyko going to SouthPołudniowa KoreaKorea,
107
353589
4282
zdecydowałam się zaryzykować
i pojechać do Korei Południowej.
06:13
and I startedRozpoczęty a newNowy life yetjeszcze again.
108
357871
3075
Zaczęłam nowe życie.
06:16
SettlingRozliczenia down in SouthPołudniowa KoreaKorea was a lot more challengingtrudne
109
360946
3143
Osiedlenie się w Korei Południowej
było trudniejsze,
06:19
than I had expectedspodziewany.
110
364089
2060
niż się spodziewałam.
06:22
EnglishAngielski was so importantważny in SouthPołudniowa KoreaKorea,
111
366149
3429
Znajomość języka angielskiego jest tam bardzo ważna,
06:25
so I had to startpoczątek learninguczenie się my thirdtrzeci languagejęzyk.
112
369578
3283
więc musiałam zacząć uczyć się trzeciego języka.
06:28
AlsoRównież, I realizedrealizowany there was a wideszeroki gapszczelina
113
372861
3177
Zdałam sobie również sprawę
jak ogromna była różnica
06:31
betweenpomiędzy NorthPółnoc and SouthPołudniowa.
114
376038
1983
między Północą a Południem.
06:33
We are all KoreanKoreański, but insidewewnątrz,
115
378021
2177
Wszyscy jesteśmy Koreańczykami,
06:36
we have becomestają się very differentróżne
116
380198
1840
ale ze względu na 67 lat podziału,
06:37
duez powodu to 67 yearslat of divisionpodział.
117
382038
3592
staliśmy się bardzo różni.
06:41
I even wentposzedł throughprzez an identitytożsamość crisiskryzys.
118
385630
4039
Przeszłam nawet przez kryzys tożsamości.
06:45
Am I SouthPołudniowa KoreanKoreański or NorthPółnoc KoreanKoreański?
119
389669
3240
Czy jestem z Korei Południowej czy Północnej?
06:48
Where am I from? Who am I?
120
392909
2959
Skąd pochodzę? Kim jestem?
06:51
SuddenlyNagle, there was no countrykraj
121
395868
2036
Nagle okazało się, że nie ma kraju,
06:53
I could proudlydumnie call my ownwłasny.
122
397904
5411
który dumnie mogłabym nazywać swoim.
06:59
Even thoughchociaż adjustingRegulacja to life in SouthPołudniowa KoreaKorea was not easyłatwo,
123
403315
3991
Mimo że przystosowanie się do życia w Korei Południowej nie było łatwe,
07:03
I madezrobiony a planplan.
124
407306
1176
rozplanowałam to.
07:04
I startedRozpoczęty studyingstudiować for the universityUniwersytet entrancewejście examegzamin.
125
408482
3453
Zaczęłam się przygotowywać
do egzaminów na uniwersytet.
07:07
Just as I was startingstartowy to get used to my newNowy life,
126
411935
4015
Kiedy już zaczęłam się przyzwyczajać
do mojego nowego życia,
07:11
I receivedOdebrane a shockingwstrząsający phonetelefon call.
127
415950
2543
otrzymałam wstrząsający telefon.
07:14
The NorthPółnoc KoreanKoreański authoritieswładze
128
418493
1421
Władze Korei Północnej
07:15
interceptedprzechwycone some moneypieniądze that I sentwysłane to my familyrodzina,
129
419914
2712
wstrzymały pieniądze,
które wysłałam do mojej rodziny.
07:18
and, as a punishmentkara, my familyrodzina was going
130
422626
2732
Za karę moja rodzina
07:21
to be forciblyprzymusowo removedUsunięto
131
425358
2337
miała zostać wysiedlona
07:23
to a desolateopuszczony locationLokalizacja in the countrysidewsi.
132
427695
3468
do wyludnionego miejsca na wsi.
07:27
They had to get out quicklyszybko,
133
431163
2720
Musieli szybko uciekać,
07:29
so I startedRozpoczęty planningplanowanie how to help them escapeucieczka.
134
433883
3565
więc zaczęłam planować jak im w tym pomóc.
07:33
NorthPółnoc KoreansKoreańczycy have to travelpodróżować incredibleniesamowite distancesodległości
135
437448
3482
Obywatele Korei Północnej
muszą pokonać długą drogę,
07:36
on the pathścieżka to freedomwolność.
136
440930
2629
by zaznać wolności.
07:39
It's almostprawie impossibleniemożliwy to crosskrzyż the bordergranica
137
443559
2823
Przekroczenie granicy
miedzy Północą a Południem
07:42
betweenpomiędzy NorthPółnoc KoreaKorea and SouthPołudniowa KoreaKorea,
138
446382
2858
jest prawie niemożliwe,
07:45
so, ironicallyironicznie, I tookwziął a flightlot back to ChinaChiny
139
449240
3466
więc poleciałam z powrotem do Chin
07:48
and I headedgłowiasty towardw kierunku the NorthPółnoc KoreanKoreański bordergranica.
140
452706
3622
i skierowałam się w stronę
południowo-koreańskiej granicy.
07:52
SinceOd my familyrodzina couldn'tnie mógł speakmówić ChineseChiński,
141
456328
2864
Ponieważ moja rodzina nie mówiła po chińsku,
07:55
I had to guideprzewodnik them,
142
459192
2216
musiałam im przewodniczyć.
07:57
somehowjakoś, throughprzez more than 2,000 milesmile in ChinaChiny
143
461408
3803
Cudem, udało się nam pokonać
ponad 2.000 mil, przez Chiny,
08:01
and then into SoutheastPołudniowo-wschodniej AsiaAsia.
144
465211
3263
a potem przez Azja Południowo-Wschodnią.
08:04
The journeypodróż by busautobus tookwziął one weektydzień,
145
468474
2542
Podróż autobusem trwała tydzień,
08:06
and we were almostprawie caughtzłapany severalkilka timesczasy.
146
471016
3015
kilkukrotnie prawie nas złapano.
08:09
One time, our busautobus was stoppedzatrzymany
147
474031
2641
Pewnego razu autobus został zatrzymany,
08:12
and boardedna pokład by a ChineseChiński policePolicja officeroficer.
148
476672
4459
oficer chińskiej policji wszedł do środka,
08:17
He tookwziął everyone'swszyscy I.D. cardskarty,
149
481131
2103
zabrał wszystkim dowody osobiste
08:19
and he startedRozpoczęty askingpytając them questionspytania.
150
483234
2633
i zaczął zadawać pytania.
08:21
SinceOd my familyrodzina couldn'tnie mógł understandzrozumieć ChineseChiński,
151
485867
3595
Ponieważ moja rodzina nie znała chińskiego,
08:25
I thought my familyrodzina was going to be arrestedaresztowany.
152
489462
4134
myślałam, że zostanie zatrzymana.
08:29
As the ChineseChiński officeroficer approachedzbliżył się my familyrodzina,
153
493596
2981
Kiedy oficer podszedł do mojej rodziny,
08:32
I impulsivelyimpulsywnie stoodstał up, and I told him
154
496577
2509
Impulsywnie wstałam i powiedziałam mu,
08:34
that these are deafgłuchy and dumbgłupi people
155
499086
2667
że to głuchoniemi,
08:37
that I was chaperoningchaperoning.
156
501753
2205
znajdujący się pod moją opieką.
08:39
He lookedspojrzał at me suspiciouslypodejrzanie,
157
503958
2174
Spojrzał na mnie podejrzliwie,
08:42
but luckilyna szczęście he believeduwierzyli me.
158
506132
3884
ale uwierzył.
08:45
We madezrobiony it all the way to the bordergranica of LaosLaos,
159
510016
3111
Udało nam się dotrzeć do granicy z Laosem,
08:49
but I had to spendwydać almostprawie all my moneypieniądze
160
513127
4627
ale musiałam wydawać prawie wszystkie moje pieniądze,
08:53
to bribełapówka the bordergranica guardsosłony in LaosLaos.
161
517754
2744
żeby przekupić strażników granicznych z Laosu.
08:56
But even after we got pastprzeszłość the bordergranica,
162
520498
2853
Po przekroczeniu granicy,
08:59
my familyrodzina was arrestedaresztowany and jaileddo więzienia
163
523351
2905
moja rodzina i tak została
aresztowana i uwięziona
09:02
for illegalnielegalny bordergranica crossingprzejście.
164
526256
2509
za nielegalne przekroczenie granicy.
09:04
After I paidpłatny the fine and bribełapówka,
165
528765
2216
Po zapłaceniu grzywny i łapówki,
09:06
my familyrodzina was releasedwydany in one monthmiesiąc,
166
530981
3589
po miesiącu moja rodzina była wolna,
09:10
but soonwkrótce after, my familyrodzina was arrestedaresztowany and jaileddo więzienia again
167
534570
3816
ale niedługo później, w stolicy Laosu,
09:14
in the capitalkapitał of LaosLaos.
168
538386
2439
ponownie ją aresztowano i uwięziono.
09:16
This was one of the lowestnajniższy pointszwrotnica in my life.
169
540825
4568
To był jeden z najtrudniejszych momentów w moim życiu.
09:21
I did everything to get my familyrodzina to freedomwolność,
170
545393
5389
Robiłam to wszystko, by dać mojej rodzinie wolność
09:26
and we cameoprawa ołowiana witrażu so closeblisko,
171
550782
2374
i byliśmy już tak blisko,
09:29
but my familyrodzina was thrownrzucony in jailwięzienie
172
553156
2297
kiedy ponownie ich zatrzymano,
09:31
just a shortkrótki distancedystans from the SouthPołudniowa KoreanKoreański embassyAmbasada.
173
555453
3544
dosłownie kawałek
od ambasady Korei Południowej.
09:34
I wentposzedł back and forthnaprzód betweenpomiędzy the immigrationimigracji officegabinet
174
558997
3026
Krążyłam pomiędzy urzędem imigracyjnym
09:37
and the policePolicja stationstacja,
175
562023
1731
a komisariatem policji,
09:39
desperatelybeznadziejnie tryingpróbować to get my familyrodzina out,
176
563754
3028
desperacko próbując uwolnić ich uwolnić
09:42
but I didn't have enoughdość moneypieniądze
177
566782
1452
jednak brakowało mi już pieniędzy,
09:44
to payzapłacić a bribełapówka or fine anymorejuż.
178
568234
2627
żeby zapłacić łapówkę czy grzywnę.
09:46
I lostStracony all hopenadzieja.
179
570861
1794
Straciłam całą nadzieję.
09:48
At that momentza chwilę, I heardsłyszał one man'smężczyzny voicegłos askzapytać me,
180
572655
3701
W pewnym momencie usłyszałam męski głos:
09:52
"What's wrongźle?"
181
576356
1491
''Coś jest nie w porządku?''
09:53
I was so surprisedzaskoczony
182
577847
1597
Byłam zaskoczona,
09:55
that a totalcałkowity strangernieznajomy caredpod opieką enoughdość to askzapytać.
183
579444
3933
że obcą osobę mogło to w ogóle obchodzić.
09:59
In my brokenzłamany EnglishAngielski, and with a dictionarysłownik,
184
583377
2554
Łamanym angielskim i ze słownikiem w dłoni
10:01
I explainedwyjaśnione the situationsytuacja, and withoutbez hesitatingWahanie,
185
585931
3954
wyjaśniłam całą sytuację, a ten mężczyzna,
10:05
the man wentposzedł to the ATMATM
186
589885
2053
bez zastanowienia, poszedł wypłacić pieniądze
10:07
and he paidpłatny the restodpoczynek of the moneypieniądze for my familyrodzina
187
591938
2995
i zapłacił resztę pieniędzy za moją rodzinę
10:10
and two other NorthPółnoc KoreansKoreańczycy to get out of jailwięzienie.
188
594933
4064
i jeszcze dwóch innych Północnokoreańczyków.
10:14
I thankedpodziękował him with all my heartserce, and I askedspytał him,
189
598997
3404
Serdecznie mu podziękowałam i spytałam:
10:18
"Why are you helpingporcja jedzenia me?"
190
602401
2374
''Dlaczego mi pomagasz?''
10:20
"I'm not helpingporcja jedzenia you," he said.
191
604775
2295
''Nie pomagam tobie' odpowiedział,
10:22
"I'm helpingporcja jedzenia the NorthPółnoc KoreanKoreański people."
192
607070
3251
''Pomagam obywatelom Korei Północnej''.
10:26
I realizedrealizowany that this was a symbolicsymboliczne momentza chwilę in my life.
193
610321
4498
Uświadomiło mi to,
że to symboliczny moment w moim życiu.
10:30
The kinduprzejmy strangernieznajomy symbolizedsymbolizowane newNowy hopenadzieja for me
194
614819
3589
Ten nieznajomy stał się symbolem nowej nadziei, dla mnie
10:34
and the NorthPółnoc KoreanKoreański people when we neededpotrzebne it mostwiększość,
195
618408
3398
i dla wszystkich Północnokoreańczyków,
kiedy tego najbardziej potrzebowaliśmy.
10:37
and he showedpokazał me the kindnessdobroć of strangersobcy
196
621806
3251
Pokazał mi również dobroć,
jaką może okazać nieznajomy,
10:40
and the supportwsparcie of the internationalmiędzynarodowy communityspołeczność
197
625057
2610
i wsparcie społeczności międzynarodowej,
10:43
are trulynaprawdę the rayspromienie of hopenadzieja we NorthPółnoc KoreanKoreański people need.
198
627667
5221
które, dla Północnokoreańczyków,
jest jak promyk nadziei.
10:48
EventuallyOstatecznie, after our long journeypodróż,
199
632888
2486
W końcu, po długiej podróży,
10:51
my familyrodzina and I were reunitedZjednoczona in SouthPołudniowa KoreaKorea,
200
635374
3397
ponownie połączyłam się z rodziną w Południowej Korei.
10:54
but gettinguzyskiwanie to freedomwolność is only halfpół the battlebitwa.
201
638771
3454
Jednak odzyskanie wolności,
to dopiero połowa sukcesu.
10:58
ManyWiele NorthPółnoc KoreansKoreańczycy are separatedrozdzielony from theirich familiesrodziny,
202
642225
3623
Wielu Północnokoreańczyków
zostaje rozdzielona ze swoimi rodzinami,
11:01
and when they arriveprzyjechać in a newNowy countrykraj,
203
645848
2813
i kiedy przyjeżdżają do nowego kraju,
11:04
they startpoczątek with little or no moneypieniądze.
204
648661
3644
często brakuje im środków.
11:08
So we can benefitzasiłek from the internationalmiędzynarodowy communityspołeczność
205
652305
3026
Międzynarodowa społeczność pomaga nam
11:11
for educationEdukacja, EnglishAngielski languagejęzyk trainingtrening,
206
655331
3005
w edukacji, uczeniu się języka angielskiego,
11:14
jobpraca trainingtrening, and more.
207
658336
2363
organizując szkolenia zawodowe i inne.
11:16
We can alsorównież actdziałać as a bridgemost
208
660699
2114
Możemy też działać jako most
11:18
betweenpomiędzy the people insidewewnątrz NorthPółnoc KoreaKorea
209
662813
2125
pomiędzy ludźmi w Korei Północnej
11:20
and the outsidena zewnątrz worldświat,
210
664938
1980
a resztą świata zewnętrznego,
11:22
because manywiele of us stayzostać in contactkontakt
211
666918
2724
bo wiele z nas utrzymuje kontakt
11:25
with familyrodzina membersczłonków still insidewewnątrz,
212
669642
2769
z członkami rodziny pozostałymi w kraju.
11:28
and we sendwysłać informationInformacja and moneypieniądze
213
672411
2182
Wysyłamy informacje i pieniądze,
11:30
that is helpingporcja jedzenia to changezmiana NorthPółnoc KoreaKorea from insidewewnątrz.
214
674593
4568
które pomagają zmienić Koreę Północną od środka.
11:35
I've been so luckySzczęściarz, receivedOdebrane so much help
215
679161
3037
Miałam ogromne szczęście, otrzymałam w życiu
11:38
and inspirationInspiracja in my life,
216
682198
2205
tyle pomocy i inspiracji.
11:40
so I want to help give aspiringPoczątkujący NorthPółnoc KoreansKoreańczycy
217
684403
3344
Dlatego chcę dać ambitnym Północnokoreańczykom
11:43
a chanceszansa to prosperProsper
218
687747
2776
dzięki międzynarodowemu wsparciu
11:46
with internationalmiędzynarodowy supportwsparcie.
219
690523
3038
szansę na rozwój.
11:49
I'm confidentpewni that you will see more and more
220
693561
2486
Jestem pewna,
że coraz więcej Północnokoreańczyków
11:51
NorthPółnoc KoreansKoreańczycy succeedingkolejny all over the worldświat,
221
696047
2757
będzie odnosić sukcesy na całym świecie,
11:54
includingwłącznie z the TEDTED stageetap.
222
698804
2351
również na scenie TED.
11:57
Thank you.
223
701155
2622
Dziękuję.
11:59
(ApplauseAplauz)
224
703777
9722
(Brawa)
Translated by Tomasz Pluta
Reviewed by Lena Gorska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Hyeonseo Lee - Activist
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind.

Why you should listen

 

Hyeonseo Lee grew up in North Korea but escaped to China in 1997. In 2008, when she was 28-years-old, she came to Seoul, South Korea, where she struggled to adjust to life in the bustling city. North Korean defectors often have a hard time in South Korea, she noted in the Wall Street Journal: "We defectors have to start from scratch. Prejudice against North Koreans and icy stares were other obstacles that were hard to cope with."
 
Now a student at Hankuk University of Foreign Studies, she has become an advocate for fellow refugees, even helping close relatives leave North Korea after they were targeted. Her dream? As she told the Korea Times, she'd like to work at the UN or an NGO that advocates for the human rights of North Koreans, including their right to be treated as political refugees.

She has a new book called The Girl with Seven Names.

More profile about the speaker
Hyeonseo Lee | Speaker | TED.com