TED2013
Hyeonseo Lee: My escape from North Korea
Hyeonseo Lee: Arratisja nga Korea e Veriut
Filmed:
Readability: 3.9
13,915,716 views
Si çdo femijë i rritur në Korene e Veriut, Hyeonseo Lee mendonte se atdheu i saj ishte “më i miri në planet.” Deri para krizës se viteve 90 nuk e kishte pyetur ndonjëherë veten. U largua nga shteti kur ishte 14 vjeç, për të filluar një jetë të fshehur, si refugjate në Kinë. Kjo ështe nje histori personale pikëlluese që flet për shprese dhe mbijetese --dhe një perkujtim i thelle per ata qe jetojne ne rrezik te vazhdueshem, edhe kur gjenden shume larg kufirit.
Hyeonseo Lee - Activist
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind. Full bio
As a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
When I was little,
0
357
1351
Kur isha e vogël,
00:17
I thought my country was the best on the planet,
1
1708
3362
mendoja se shteti im ishte më i miri i planetit,
00:20
and I grew up singing a song called "Nothing To Envy."
2
5070
3375
dhe u rrita duke kënduar një kënge që quhet "asgjë për të patur zili"
00:24
And I was very proud.
3
8445
2635
Isha shumë krenare.
00:26
In school, we spent a lot of time
4
11080
1788
Kalonim shumë kohë në shkollë
00:28
studying the history of Kim Il-Sung,
5
12868
1761
duke studiuar historinë e Kim II-Sung-ut,
00:30
but we never learned much about the outside world,
6
14629
3942
por nuk mesuam gjë për botën e jashtme
00:34
except that America, South Korea, Japan are the enemies.
7
18571
4950
perveç se Amerika, Korea e Jugut dhe Japonia jane armiq.
00:39
Although I often wondered about the outside world,
8
23521
3214
Edhe pse shpesh isha kurioze për botën e jashtme,
00:42
I thought I would spend my entire life in North Korea,
9
26735
4148
mendova se do kaloja gjithe jetën në Koren e veriut,
00:46
until everything suddenly changed.
10
30883
3704
deri sa gjithçka ndryshoi papritmas.
00:50
When I was seven years old, I saw my first public execution,
11
34587
4760
Kur isha 7 vjeç, pashe për herë të parë një ekzekutim publik,
00:55
but I thought my life in North Korea was normal.
12
39347
3258
por mendoja se jeta ime në Koren e Veriut ishte normale.
00:58
My family was not poor,
13
42605
2112
Familja ime nuk ishte e varfër,
01:00
and myself, I had never experienced hunger.
14
44717
3533
dhe une nuk kam qene e uritur ndonjëhere.
01:04
But one day, in 1995, my mom brought home a letter
15
48250
4503
Por një ditë, në 1995, nëna ime pruri në shtëpi një leter
01:08
from a coworker's sister.
16
52753
2063
nga motra e një koleges.
01:10
It read, "When you read this, all five family members
17
54816
5134
Ishte shkruar,"kur të lexoni këte leter, të 5 pjestarët e familjes
01:15
will not exist in this world,
18
59950
2740
nuk do jenë më në këte botë,
01:18
because we haven't eaten for the past two weeks.
19
62690
4151
sepse nuk kemi ngrënë kto 2 javët e fundit.
01:22
We are lying on the floor together,
20
66841
2472
Jemi shtrire gjithe në tokë,
01:25
and our bodies are so weak we are ready to die."
21
69313
8711
dhe trupat tonë jan kaq të dobët që po vdesim".
01:33
I was so shocked.
22
78024
3307
Mbeta pa fjale.
01:37
This was the first time I heard
23
81331
2146
Ishte hera parë që degjoja
01:39
that people in my country were suffering.
24
83477
4237
që njerëzit në shtetin tim po vuanin.
01:43
Soon after, when I was walking past a train station,
25
87714
3310
Pas pak kohesh, duke kaluar pas stacjonit të trenit
01:46
I saw something terrible
26
91024
1385
pashe diçka të tmerrshme
01:48
that I can't erase from my memory.
27
92409
3824
që nuk më hiqet nga mendja.
01:52
A lifeless woman was lying on the ground,
28
96233
3168
Një grua pa jetë e shtrirë në tokë,
01:55
while an emaciated child in her arms
29
99401
3189
nderkohe që një femijë i dobet në krahet e saj
01:58
just stared helplessly at his mother's face.
30
102590
4410
e shikonte në fytyrë pa shprese.
02:02
But nobody helped them, because they were so focused
31
107000
4240
Por asnjeri nuk i ndihmoi, sepse te gjithe ishin të perqendruar
02:07
on taking care of themselves and their families.
32
111240
4625
të kujdeseshin për veten dhe familjet e tyre.
02:11
A huge famine hit North Korea in the mid-1990s.
33
115865
4117
Një krize e madhe ra në Koren e Veriut ne mes të viteve 1990.
02:15
Ultimately, more than a million North Koreans
34
119982
2735
Në fund, më se 1 milion Koreanoveriore
02:18
died during the famine, and many only survived
35
122717
3317
vdiqën gjat krizes, dhe shumë mbijetuan vetëm
02:21
by eating grass, bugs and tree bark.
36
126034
5649
duke ngrëne bar, insekte dhe levore peme.
02:27
Power outages also became more and more frequent,
37
131683
3284
Ndërprerjet e energjisë u bën gjithmonë më të shpeshta
02:30
so everything around me was completely dark at night
38
134967
4357
dhe rreth meje gjate natës kishte vetem errësire
02:35
except for the sea of lights in China,
39
139324
2552
perveç dritave nga Kina,
02:37
just across the river from my home.
40
141876
2480
nga ana tjeter e lumit pas shtëpisë time.
02:40
I always wondered why they had lights but we didn't.
41
144356
5324
Gjithmonë pyesja veten pse ata kishin drita dhe ne jo.
02:45
This is a satellite picture showing North Korea at night
42
149680
4344
Kjo është një fotografi satelitare e Kores se Veriut gjate natës
02:49
compared to neighbors.
43
154024
3412
në krahasim me fqinjët.
02:53
This is the Amrok River,
44
157436
1943
Ky është lumi Amrok,
02:55
which serves as a part of the border
45
159379
2371
që ka funksion kufiri
02:57
between North Korea and China.
46
161750
2684
midis Kinës dhe Kores se Veriut.
03:00
As you can see, the river can be very narrow
47
164434
2464
Sci shikoni, lumi behet shumë i ngushtë
03:02
at certain points, allowing North Koreans to secretly cross.
48
166898
5996
në disa pika, duke dhënë mundesine koreaneve të veriut ta kalojne fshehurazi.
03:08
But many die.
49
172894
1624
Por shumë vdesin.
03:10
Sometimes, I saw dead bodies floating down the river.
50
174518
7466
Ndonjëhere kam parë trupa pa jetë pezull gjate lumit.
03:17
I can't reveal many details [about] how I left North Korea,
51
181984
4940
Nuk mund të jap shumë detaje se si u largova nga Korea e Veriut,
03:22
but I only can say that during the ugly years of the famine
52
186924
4263
por mund të them që gjate viteve të tmerrshme të urise
03:27
I was sent to China to live with distant relatives.
53
191187
5303
shkova në Kinë për të jetuar me kusherinj të largët.
03:32
But I only thought
54
196490
1700
Por mendoja
03:34
that I would be separated from my family for a short time.
55
198190
4287
se do ndahesha nga familja ime vetem për pak kohë.
03:38
I could have never imagined
56
202477
1692
Nuk e imagjinoja kurrë
03:40
that it would take 14 years to live together.
57
204169
4493
që do duhej 14 vjet për të qenë prap sebashku.
03:44
In China, it was hard living as a young girl without my family.
58
208662
4424
Në Kinë ishte e veshtirë të jetoja si vajzë e re pa familje.
03:48
I had no idea what life was going to be like
59
213086
3343
Nuk dija se si do te ishte jeta
03:52
as a North Korean refugee,
60
216429
1837
si refugjate nga Korea e Veriut,
03:54
but I soon learned it's not only extremely difficult,
61
218266
3536
por shpejt mësova që nuk është vetëm e veshtirë,
03:57
it's also very dangerous,
62
221802
2647
por edhe shumë e rrezikshme,
04:00
since North Korean refugees are considered in China
63
224449
4890
sepse Koreanët e Veriut në Kinë konsiderohen
04:05
as illegal migrants.
64
229339
2839
si migrantë të paligjshëm.
04:08
So I was living in constant fear
65
232178
2274
Jetoja më frikën kostante
04:10
that my identity could be revealed,
66
234452
2543
se identiteti im do te zbulohej,
04:12
and I would be repatriated to a horrible fate
67
236995
3137
dhe do te me kthenin mbrapsht tek një fat i tmerrshem
04:16
back in North Korea.
68
240132
2756
në Koren e Veriut.
04:18
One day, my worst nightmare came true,
69
242888
2712
Një ditë ëndrra ime më e keqe u bë realitet,
04:21
when I was caught by the Chinese police
70
245600
2838
kur u kapa nga policia kineze
04:24
and brought to the police station for interrogation.
71
248438
3999
dhe më sollen në komisariat për pyetje.
04:28
Someone had accused me of being North Korean,
72
252437
3438
Dikush më kishte akuzuar se isha nga Korea e Veriut,
04:31
so they tested my Chinese language abilities
73
255875
3685
ata provuan aftësinë time në gjuhën kineze
04:35
and asked me tons of questions.
74
259560
3323
dhe më bënë qindra pyetje.
04:38
I was so scared,
75
262883
2273
Isha kaq e trembur,
04:41
I thought my heart was going to explode.
76
265156
3008
mendoja se do me shperthente zemra.
04:44
If anything seemed unnatural, I could be imprisoned
77
268164
3498
Nëse gjëja më e vogël dukej falso, do me kishin burgosur
04:47
and repatriated.
78
271662
2184
dhe riatdhesuar.
04:49
I thought my life was over,
79
273846
2447
Mendova se jeta ime mori fund,
04:52
but I managed to control all the emotions inside me
80
276293
3239
por arrita të kontrolloja gjitha emocionet brenda meje
04:55
and answer the questions.
81
279532
1958
dhe u përgjigja pyetjeve.
04:57
After they finished questioning me,
82
281490
2172
Pasi mbaruan me pyetjet
04:59
one official said to another,
83
283662
2125
një oficer i tha një tjetri
05:01
"This was a false report.
84
285787
2078
"Ky ishte raport fallso.
05:03
She's not North Korean."
85
287865
1932
Ajo nuk është nga Korea e Veriut."
05:05
And they let me go. It was a miracle.
86
289797
4222
Dhe më lane të lirë. Ishte nje mrekulli.
05:09
Some North Koreans in China seek asylum
87
294019
2871
Disa korean veriorë kerkojne azil në Kinë
05:12
in foreign embassies,
88
296890
2323
nepër ambasadat e huaja,
05:15
but many can be caught by the Chinese police
89
299213
3316
por shume kapen nga policia kineze
05:18
and repatriated.
90
302529
1460
dhe riatdhesohen.
05:19
These girls were so lucky.
91
303989
2177
Këta vajzat ishin me fat
05:22
Even though they were caught,
92
306166
1616
edhe se u kapën
05:23
they were eventually released
93
307782
1354
u lane prap të lira
05:25
after heavy international pressure.
94
309136
3348
pas shumë presioneve nderkombetare.
05:28
These North Koreans were not so lucky.
95
312484
3341
Keta Koreanet e Veriut nuk patën të njejtin fat.
05:31
Every year, countless North Koreans are caught in China
96
315825
3915
Cdo vit, koreano veriorë të panumert kapen në Kinë
05:35
and repatriated to North Korea,
97
319740
2712
dhe riatdhesohen
05:38
where they can be tortured, imprisoned
98
322452
3534
atje ku mund të torturohen, burgosen
05:41
or publicly executed.
99
325986
2791
ose ekzekutohen publikisht.
05:44
Even though I was really fortunate to get out,
100
328777
3104
Edhe pse une pata shumë fat që u largova,
05:47
many other North Koreans have not been so lucky.
101
331881
3058
shumë tjerë nuk patën të njejtin fat.
05:50
It's tragic that North Koreans have to hide their identities
102
334939
3801
Eshtë tragjike që Koreanet veriorë duhet të fshehin identitetin e tyre
05:54
and struggle so hard just to survive.
103
338740
4194
dhe të luftojne kaq shumë për të mbijetuar.
05:58
Even after learning a new language and getting a job,
104
342934
3038
Edhe pasi kane mësuar një gjuhe të re dhe kane filluar punë,
06:01
their whole world can be turned upside down in an instant.
105
345972
3881
jeta e tyre mund të përmbyset në një moment.
06:05
That's why, after 10 years of hiding my identity,
106
349853
3736
Dhe ja pse pas 10 vitesh që fshihja identitetin tim,
06:09
I decided to risk going to South Korea,
107
353589
4282
vendosa te rrezikoj duke u shkuar në Korene e Jugut,
06:13
and I started a new life yet again.
108
357871
3075
dhe fillova një jetë të re.
06:16
Settling down in South Korea was a lot more challenging
109
360946
3143
Vendosja në Koren e Jugut rezultoi më e veshtirë
06:19
than I had expected.
110
364089
2060
se sa e prisja.
06:22
English was so important in South Korea,
111
366149
3429
Anglishtja ishte shume e rendësishme në Koren e Jugut,
06:25
so I had to start learning my third language.
112
369578
3283
pra fillova të mësoja një gjuhe te tretë.
06:28
Also, I realized there was a wide gap
113
372861
3177
Kuptova që ishte një diferencë e madhe
06:31
between North and South.
114
376038
1983
midis Veriut dhe Jugut.
06:33
We are all Korean, but inside,
115
378021
2177
Ne jemi te gjithe korean, por brenda,
06:36
we have become very different
116
380198
1840
jemi bere shumë të ndryshëm
06:37
due to 67 years of division.
117
382038
3592
gjate 67 vitesh ndarje.
06:41
I even went through an identity crisis.
118
385630
4039
Kalova edhe një krize identiteti.
06:45
Am I South Korean or North Korean?
119
389669
3240
Jam nga Korea e Veriut apo nga Korea e Jugut?
06:48
Where am I from? Who am I?
120
392909
2959
Nga vij? Kush jam?
06:51
Suddenly, there was no country
121
395868
2036
Papritmas nuk kishte më shtet
06:53
I could proudly call my own.
122
397904
5411
për të qenë krenare.
06:59
Even though adjusting to life in South Korea was not easy,
123
403315
3991
Edhe pse nuk ishte e thjeshtë të krijoja një jetë në Koren e Jugut
07:03
I made a plan.
124
407306
1176
kisha një plan.
07:04
I started studying for the university entrance exam.
125
408482
3453
Fillova të mesoja për të hyre në universitet.
07:07
Just as I was starting to get used to my new life,
126
411935
4015
Sa po mesohesha me jeten time të re,
07:11
I received a shocking phone call.
127
415950
2543
mora një telefnatë tronditëse.
07:14
The North Korean authorities
128
418493
1421
Autoritetet e Kores se Veriut
07:15
intercepted some money that I sent to my family,
129
419914
2712
kishin zbuluar që kisha derguar familjes ca para,
07:18
and, as a punishment, my family was going
130
422626
2732
dhe për dënim familja ime do
07:21
to be forcibly removed
131
425358
2337
transferohej me dhunë
07:23
to a desolate location in the countryside.
132
427695
3468
në një fshat i humbur.
07:27
They had to get out quickly,
133
431163
2720
Ata duhet të largoheshin se shpejti,
07:29
so I started planning how to help them escape.
134
433883
3565
dhe fillova të mendoja si t'i ndihmoja te arratiseshin.
07:33
North Koreans have to travel incredible distances
135
437448
3482
Koreanët e veriut duhet të udhetojnë shumë gjatë
07:36
on the path to freedom.
136
440930
2629
për rrugën e lirisë.
07:39
It's almost impossible to cross the border
137
443559
2823
Eshtë gati e pamundur të kalosh kufirin
07:42
between North Korea and South Korea,
138
446382
2858
midis Kores se Veriu dhe të Jugut,
07:45
so, ironically, I took a flight back to China
139
449240
3466
keshtu, bleva një biletë për Kinë
07:48
and I headed toward the North Korean border.
140
452706
3622
dhe u drejtova ne kufirin me Korean e Veriut.
07:52
Since my family couldn't speak Chinese,
141
456328
2864
Meqe familja ime nuk fliste gjuhen kineze,
07:55
I had to guide them,
142
459192
2216
duhesh që t'i drejtoja ata,
07:57
somehow, through more than 2,000 miles in China
143
461408
3803
ne njefare menyre, pergjate më shumë se 2000 milje në Kinë
08:01
and then into Southeast Asia.
144
465211
3263
dhe pas në Azinë Juglindore.
08:04
The journey by bus took one week,
145
468474
2542
Udhetimi me autobus zgjati 1 javë,
08:06
and we were almost caught several times.
146
471016
3015
dhe shumë herë rrezikuam të na kapin.
08:09
One time, our bus was stopped
147
474031
2641
Një herë autobusi jonë u ndalua
08:12
and boarded by a Chinese police officer.
148
476672
4459
dhe hipi një oficer kinez.
08:17
He took everyone's I.D. cards,
149
481131
2103
Ai kontrolloi çdo karte identiteti,
08:19
and he started asking them questions.
150
483234
2633
dhe filloi të bënte pyetje.
08:21
Since my family couldn't understand Chinese,
151
485867
3595
Familja ime nuk fliste gjuhen kinezë
08:25
I thought my family was going to be arrested.
152
489462
4134
dhe mendova se do arrestoheshin.
08:29
As the Chinese officer approached my family,
153
493596
2981
Sapo oficeri u afrua familjes sime
08:32
I impulsively stood up, and I told him
154
496577
2509
menjëhrë u ngrita në këmb dhe u thashe
08:34
that these are deaf and dumb people
155
499086
2667
qe ky eshtë një grup njerëzish shurdh-memecë
08:37
that I was chaperoning.
156
501753
2205
qe po i shoqeroja.
08:39
He looked at me suspiciously,
157
503958
2174
Ai me shikoi me dyshim,
08:42
but luckily he believed me.
158
506132
3884
por për fat më besoi.
08:45
We made it all the way to the border of Laos,
159
510016
3111
Ne bëmë gjithe rrugën deri në kufi më Laos,
08:49
but I had to spend almost all my money
160
513127
4627
por harxhova gati të gjitha parat e mia
08:53
to bribe the border guards in Laos.
161
517754
2744
për të korruptuar rojet në Laos.
08:56
But even after we got past the border,
162
520498
2853
Por edhe pasi kaluam kufirin,
08:59
my family was arrested and jailed
163
523351
2905
familja ime u arrestua dhe u fut në burg
09:02
for illegal border crossing.
164
526256
2509
për kalim kufiri të paligjshëm.
09:04
After I paid the fine and bribe,
165
528765
2216
Pasi pagova gjobën dhe parat për korruptimin
09:06
my family was released in one month,
166
530981
3589
familja ime u leshua pas një muaji,
09:10
but soon after, my family was arrested and jailed again
167
534570
3816
por pas pak kohesh u arrestua dhe burgos perseri
09:14
in the capital of Laos.
168
538386
2439
në kryeqytetin e Laos.
09:16
This was one of the lowest points in my life.
169
540825
4568
Kjo ishte një nga pikat më të ulëta në jetën time.
09:21
I did everything to get my family to freedom,
170
545393
5389
Bëra gjithçka për të liruar familjen,
09:26
and we came so close,
171
550782
2374
dhe ishim aq afër asaj pike,
09:29
but my family was thrown in jail
172
553156
2297
por familja ime u hedh prap në burg
09:31
just a short distance from the South Korean embassy.
173
555453
3544
shume afer ambasadës se Korese se Jugut..
09:34
I went back and forth between the immigration office
174
558997
3026
Shkova posht e lart nga zyra e emigracionit
09:37
and the police station,
175
562023
1731
në komisariatin e policisë
09:39
desperately trying to get my family out,
176
563754
3028
duke u munduar më deshperim për të liruar familjen time
09:42
but I didn't have enough money
177
566782
1452
por nuk kisha para të mjaftushme
09:44
to pay a bribe or fine anymore.
178
568234
2627
për të paguar gjoba ose korruptim.
09:46
I lost all hope.
179
570861
1794
Humba çdo shpres
09:48
At that moment, I heard one man's voice ask me,
180
572655
3701
Në ate moment, degjova zërin i një burri që më pyeti,
09:52
"What's wrong?"
181
576356
1491
"çfare ka ndodhur?"
09:53
I was so surprised
182
577847
1597
U çudita
09:55
that a total stranger cared enough to ask.
183
579444
3933
që një i huaj u kujdes dhe më pyeti.
09:59
In my broken English, and with a dictionary,
184
583377
2554
Me anglishten e pakët, dhe me një fjalor
10:01
I explained the situation, and without hesitating,
185
585931
3954
i shpjegova situatën, dhe pa hezitim
10:05
the man went to the ATM
186
589885
2053
zoteria shkoi në ATM
10:07
and he paid the rest of the money for my family
187
591938
2995
dhe pagoi kusurin e parave për familjen time
10:10
and two other North Koreans to get out of jail.
188
594933
4064
dhe 2 koreano veriore te tjere për ti liruar nga burgu.
10:14
I thanked him with all my heart, and I asked him,
189
598997
3404
E falenderova me gjithe zemër, dhe e pyeta,
10:18
"Why are you helping me?"
190
602401
2374
"Përse po më ndihmon?"
10:20
"I'm not helping you," he said.
191
604775
2295
"Nuk po të ndihmoj ty" më tha.
10:22
"I'm helping the North Korean people."
192
607070
3251
"Po ndihmoj njerëzit nga Korea e Veriut".
10:26
I realized that this was a symbolic moment in my life.
193
610321
4498
Ky ishte moment simbolik për jetën time.
10:30
The kind stranger symbolized new hope for me
194
614819
3589
I panjohuri ndezi shpresa të reja brenda meje
10:34
and the North Korean people when we needed it most,
195
618408
3398
dhe njerëzve të Koreas se Veriut atëherë kur i duhej më shume
10:37
and he showed me the kindness of strangers
196
621806
3251
më tregoi qe xhentilesa e të panjohurve
10:40
and the support of the international community
197
625057
2610
dhe ndihma e komunitetit nderkombetar
10:43
are truly the rays of hope we North Korean people need.
198
627667
5221
jane vertet rrezet qe në koreaneve veriore na nevojiten.
10:48
Eventually, after our long journey,
199
632888
2486
Në fund, pas udhetimit te gjatë,
10:51
my family and I were reunited in South Korea,
200
635374
3397
unë dhe familja ime u bashkuam në Koren e jugut
10:54
but getting to freedom is only half the battle.
201
638771
3454
por liria ështe gjysma e luftës.
10:58
Many North Koreans are separated from their families,
202
642225
3623
Shumë koreano veriore jane ndare nga familja,
11:01
and when they arrive in a new country,
203
645848
2813
dhe kur arrinë në një shtet të ri
11:04
they start with little or no money.
204
648661
3644
fillojne me pak ose pa para.
11:08
So we can benefit from the international community
205
652305
3026
Kështu qe mund të perfitojme nga komuniteti nderkombtar
11:11
for education, English language training,
206
655331
3005
për arsim, kurse te gjuhes angleze,
11:14
job training, and more.
207
658336
2363
kurse pune dhe te tjera.
11:16
We can also act as a bridge
208
660699
2114
Mundemi edhe të jemi lidhje
11:18
between the people inside North Korea
209
662813
2125
për njerëzit në Korean e Veriut
11:20
and the outside world,
210
664938
1980
dhe botës se jashtme.
11:22
because many of us stay in contact
211
666918
2724
sepse disa nga ne jane në lidhje me
11:25
with family members still inside,
212
669642
2769
pjestarë të familjes akoma brenda në vend,
11:28
and we send information and money
213
672411
2182
në dergojme para dhe informacione
11:30
that is helping to change North Korea from inside.
214
674593
4568
qe ndihmone të ndryshojme Koren e Veriut nga brenda.
11:35
I've been so lucky, received so much help
215
679161
3037
Kam qenë me fat qe m'u dha kaq shumë ndihmë
11:38
and inspiration in my life,
216
682198
2205
dhe frymezim në jetë,
11:40
so I want to help give aspiring North Koreans
217
684403
3344
kështu qe dua të ndihmoj t'u jap koreaneve veriore
11:43
a chance to prosper
218
687747
2776
një mundesi për t'u rritur
11:46
with international support.
219
690523
3038
me suportin nderkombëtar.
11:49
I'm confident that you will see more and more
220
693561
2486
Jam e sigurt qe ju do shikoni shumë e shumë
11:51
North Koreans succeeding all over the world,
221
696047
2757
koreano veriore te suksesshem ne gjithe boten,
11:54
including the TED stage.
222
698804
2351
edhe në skenën e TED.
11:57
Thank you.
223
701155
2622
Ju faleminderit.
11:59
(Applause)
224
703777
9722
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Hyeonseo Lee - ActivistAs a child growing up in North Korea, Hyeonseo Lee thoght her country was the "best on the planet." It wasn't until the famine of the 90s that she began to wonder. She escaped the country at 17-years-old to begin a life in hiding as a refugee in China. Hers is a harrowing, personal tale of survival and hope -- and a powerful reminder of those who face constant danger, even when the border is far behind.
Why you should listen
Hyeonseo Lee grew up in North Korea but escaped to China in 1997. In 2008, when she was 28-years-old, she came to Seoul, South Korea, where she struggled to adjust to life in the bustling city. North Korean defectors often have a hard time in South Korea, she noted in the Wall Street Journal: "We defectors have to start from scratch. Prejudice against North Koreans and icy stares were other obstacles that were hard to cope with."
Now a student at Hankuk University of Foreign Studies, she has become an advocate for fellow refugees, even helping close relatives leave North Korea after they were targeted. Her dream? As she told the Korea Times, she'd like to work at the UN or an NGO that advocates for the human rights of North Koreans, including their right to be treated as political refugees.
She has a new book called The Girl with Seven Names.
Hyeonseo Lee | Speaker | TED.com