TED2008
Stephen Hawking: Questioning the universe
Stephen Hawking đặt những câu hỏi lớn về vũ trụ
Filmed:
Readability: 4.3
12,876,555 views
Theo chủ đề cuae TED2008, giáo sư Stephen Hawking đặt nhiều câu hỏi lớn về vũ trụ - vũ trụ bắt đầu như thế nào? Sự sống bắt nguồn như thế nào? Chúng ta có đơn độc hay không? -- và thảo luận về việc chúng ta sẽ trả lời nhưng câu hỏi đó như thế nào.
Stephen Hawking - Theoretical physicist
Stephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions. Full bio
Stephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
There is nothing bigger or older than the universe.
0
2000
4000
Không có gì lớn hơn hoặc lâu đời hơn vu trụ.
00:18
The questions I would like to talk about are:
1
6000
4000
Các câu hỏi mà tôi muốn thảo luận bao gồm:
00:22
one, where did we come from?
2
10000
7000
Một, chúng ta từ đâu tới?
00:29
How did the universe come into being?
3
17000
3000
Vũ trụ đã ra đời như thế nào?
00:32
Are we alone in the universe?
4
20000
4000
Chúng ta có đơn độc trong vũ trụ không?
00:36
Is there alien life out there?
5
24000
3000
Có người ngoài hành tinh không?
00:39
What is the future of the human race?
6
27000
4000
Tương lai của nhân loại là gì?
00:43
Up until the 1920s,
7
31000
2000
Cho tới thập niên 20 của thế kỷ XX,
00:45
everyone thought the universe was essentially static
8
33000
4000
mọi người đã nghĩ rằng vũ trụ là bất biến
00:49
and unchanging in time.
9
37000
2000
và không thay đổi theo thời gian.
00:51
Then it was discovered that the universe was expanding.
10
39000
5000
Sau đó thì chúng ta biết được vũ trụ đang mở rộng.
00:56
Distant galaxies were moving away from us.
11
44000
3000
Những dải thiên hà đang chuyển động ra xa chúng ta.
00:59
This meant they must have been closer together in the past.
12
47000
7000
Điều này có nghĩa là trong quá khứ chúng đã nằm gần nhau hơn.
01:06
If we extrapolate back,
13
54000
2000
Nếu áp dụng ngoại suy,
01:08
we find we must have all been on top of each other
14
56000
4000
chúng ta nhận ra rằng chúng đã từng nằm chồng lên nhau
01:12
about 15 billion years ago.
15
60000
2000
vào khoảng 15 tỉ năm về trước.
01:14
This was the Big Bang, the beginning of the universe.
16
62000
6000
Đó là Big Bang, sự khởi nguồn của vũ trụ.
01:20
But was there anything before the Big Bang?
17
68000
3000
Nhưng liệu có thứ gì trước Big Bang hay không?
01:23
If not, what created the universe?
18
71000
4000
Nếu không, thứ gì đã tạo nên vũ trụ?
01:27
Why did the universe emerge from the Big Bang the way it did?
19
75000
5000
Tại sao vũ trụ lại xuất phát từ Big Bang như cái cách nó đã xuất hiện?
01:32
We used to think that the theory of the universe
20
80000
5000
Chúng ta từng nghĩ rằng lý thuyết của vũ trụ
01:37
could be divided into two parts.
21
85000
2000
có thế được chia thành 2 phần.
01:39
First, there were the laws
22
87000
3000
Phần đầu, có những quy luật
01:42
like Maxwell's equations and general relativity
23
90000
3000
như phương trình Maxwell và thuyết tương đối
01:45
that determined the evolution of the universe,
24
93000
3000
xác định sự tiến hóa của vũ trụ,
01:49
given its state over all of space at one time.
25
97000
3000
dựa vào trạng thái ở khắp mọi nơi của vũ trụ trong cùng một thời điểm.
01:52
And second, there was no question
26
100000
3000
Thứ hai, chưa có câu hỏi nào
01:55
of the initial state of the universe.
27
103000
3000
về trạng thái khởi điểm của vũ trụ.
01:58
We have made good progress on the first part,
28
106000
5000
Chúng ta tiến triển tốt phần thứ nhất,
02:03
and now have the knowledge of the laws of evolution
29
111000
3000
và đã có kiến thức về những quy luật của sự tiến hóa
02:06
in all but the most extreme conditions.
30
114000
3000
trong mọi trường hợp trừ điều kiện thái cực.
02:09
But until recently, we have had little idea
31
117000
3000
Nhưng mãi cho tới gần đây, chúng ta có rất in thông tin
02:12
about the initial conditions for the universe.
32
120000
3000
về những điều kiện khởi điểm của vũ trụ.
02:16
However, this division into laws of evolution and initial conditions
33
124000
5000
Tuy nhiên, sự phân tách giữa các quy luật tiến hóa và các điều kiện khởi điểm
02:21
depends on time and space being separate and distinct.
34
129000
4000
dựa vào sự phân cách của không gian thời gian.
02:27
Under extreme conditions, general relativity and quantum theory
35
135000
4000
Trong những điều kiện cực độ, thuyết tương đối và thuyết lượng tử
02:31
allow time to behave like another dimension of space.
36
139000
4000
cho phép thời gian trở thành một chiều khác của không gian.
02:39
This removes the distinction between time and space,
37
147000
4000
Điều này loại bỏ sự phân cách không gian thời gian
02:43
and means the laws of evolution can also determine the initial state.
38
151000
5000
và có nghĩa là các quy luật tiến hóa có thể quyết định trạng thái khởi điểm.
02:51
The universe can spontaneously create itself out of nothing.
39
159000
4000
Vũ trụ có thể đột ngột tự tạo ra nó từ chẳng có gì cả.
02:55
Moreover, we can calculate a probability that the universe
40
163000
8000
Hơn thế nữa, chúng ta có thể tính đến một khả năng rằng vũ trụ
03:03
was created in different states.
41
171000
2000
được tạo nên từ các trạng thái khác nhau.
03:05
These predictions are in excellent agreement
42
173000
3000
Những dự đoán này trùng khớp
03:08
with observations by the WMAP satellite
43
176000
4000
với những quan sát từ vệ tinh WMAP
03:12
of the cosmic microwave background,
44
180000
2000
về nền sóng siêu vi của vũ trụ,
03:14
which is an imprint of the very early universe.
45
182000
4000
một dấu ấn từ vũ trụ non trẻ.
03:18
We think we have solved the mystery of creation.
46
186000
5000
Chúng ta cho rằng chúng ta đã tìm ra lời giải cho bí ẩn về sự sáng thế.
03:24
Maybe we should patent the universe
47
192000
2000
Có lẽ chúng ta nên bảo vệ quyền sở hữu vũ trụ
03:26
and charge everyone royalties for their existence.
48
194000
4000
và tính thuế mọi người vì chính sự tồn tại của họ.
03:33
I now turn to the second big question:
49
201000
3000
Giờ tôi sẽ tập trung vào câu hỏi thứ hai:
03:36
are we alone, or is there other life in the universe?
50
204000
4000
Chúng ta có đơn độc không, hay vẫn còn sự sống khác trong vũ trụ?
03:44
We believe that life arose spontaneously on the Earth,
51
212000
3000
Chúng ta tin rằng sự sống bắt nguồn tự nhiên trên Trái đất,
03:47
so it must be possible for life to appear on other suitable planets,
52
215000
5000
nên nó cũng có thể hiện hữu trên những hành tinh thích hợp khác,
03:52
of which there seem to be a large number in the galaxy.
53
220000
4000
có một con số lớn những hành tinh như vậy trong dải ngân hà.
03:56
But we don't know how life first appeared.
54
224000
5000
Nhưng chúng ta không biết sự sống bắt nguồn như thế nào.
04:04
We have two pieces of observational evidence
55
232000
3000
Chúng ta có hai mẫu bằng chứng quan sát
04:07
on the probability of life appearing.
56
235000
3000
về xác suất xuất hiện của sự sống.
04:12
The first is that we have fossils of algae
57
240000
3000
Thứ nhất là hỏa thạch tảo bẹ
04:15
from 3.5 billion years ago.
58
243000
3000
từ 3.5 tỉ năm trước.
04:19
The Earth was formed 4.6 billion years ago
59
247000
4000
Trái đất hình thành từ 4.6 tỷ năm trước
04:23
and was probably too hot for about the first half billion years.
60
251000
4000
và có lẽ đã quá nóng trong suốt nửa tỷ năm đầu tiên.
04:33
So life appeared on Earth
61
261000
2000
Vậy sự sống bắt đầu trên trái đất
04:35
within half a billion years of it being possible,
62
263000
3000
trong vòng nửa tỷ năm là có thế,
04:39
which is short compared to the 10-billion-year lifetime
63
267000
3000
một khoảng thời gian ngắn so với vòng đời 10 tỷ năm
04:42
of a planet of Earth type.
64
270000
2000
của một hành tinh dạng như Trái đất.
04:45
This suggests that a probability of life appearing is reasonably high.
65
273000
5000
Điều này cho thấy rằng xác suất xuất hiện sự sống là tương đối cao.
04:50
If it was very low, one would have expected it
66
278000
4000
Nếu nó quá nhỏ, có thể sự hình thành sự sống
04:54
to take most of the ten billion years available.
67
282000
4000
sẽ chiếm hầu hết 10 tỷ năm.
04:58
On the other hand, we don't seem to have been visited by aliens.
68
286000
5000
Mặt khác, chúng ta không có vẻ gì bị người ngoài hành tinh ghé thăm.
05:04
I am discounting the reports of UFOs.
69
292000
3000
Tôi không tính đến các báo cáo về UFO (vật thể bay không xác định)
05:07
Why would they appear only to cranks and weirdoes?
70
295000
4000
Tại sao chúng chỉ xuất hiện trước mắt lũ dở hơi lập dị?
05:14
If there is a government conspiracy to suppress the reports
71
302000
4000
Nếu có một âm mưu của chính phủ để ngăn chặn các báo cáo
05:18
and keep for itself the scientific knowledge the aliens bring,
72
306000
5000
và giữ riêng các kiến thức khoa học của người ngoài hành tinh,
05:23
it seems to have been a singularly ineffective policy so far.
73
311000
4000
nó dường như là một chính sách không mấy hiệu quả.
05:27
Furthermore, despite an extensive search by the SETI project,
74
315000
9000
Hơn nữa, mặc dù đã có một cuộc tìm kiếm kéo dài của dự án SETI,
05:37
we haven't heard any alien television quiz shows.
75
325000
4000
chúng ta vẫn chưa được xem chương trình đố vui ngoài hành tinh nào.
05:41
This probably indicates that there are no alien civilizations
76
329000
5000
Điều này cho thấy chưa có nền văn minh ngoài hành tinh nào
05:46
at our stage of development
77
334000
2000
đạt tới trình độ phát triển của chúng ta
05:48
within a radius of a few hundred light years.
78
336000
4000
trong bán kính vài trăm năm ánh sáng.
05:53
Issuing an insurance policy
79
341000
2000
Phát hành chính sách bảo hộ
05:55
against abduction by aliens seems a pretty safe bet.
80
343000
4000
chống việc bị bắt cóc bởi người ngoài hành tinh là một giải pháp an toàn.
06:02
This brings me to the last of the big questions:
81
350000
3000
Điều này dẫn tới câu hỏi cuối trong những câu hỏi lớn:
06:05
the future of the human race.
82
353000
2000
Tương lai nhân loại.
06:08
If we are the only intelligent beings in the galaxy,
83
356000
4000
Nếu chúng ta là những sinh vật tinh khôn duy nhất trong thiên hà,
06:12
we should make sure we survive and continue.
84
360000
3000
chúng ta cần đảm bảo chúng ta sẽ tiếp tục tồn tại.
06:19
But we are entering an increasingly dangerous period of our history.
85
367000
4000
Nhưng chúng ra đang bước vào một giai đoạn nguy hiểm trong lịch sử loài người.
06:23
Our population and our use of the finite resources of planet Earth
86
371000
9000
Dân số và sự lạm dụng các tài nguyên giới hạn của Trái đất
06:33
are growing exponentially, along with our technical ability
87
381000
4000
đang phát triển theo cấp số nhân, cùng với các năng lực kỹ thuật
06:37
to change the environment for good or ill.
88
385000
3000
để thay đổi môi trường thành tốt hoặc xấu.
06:44
But our genetic code
89
392000
2000
Nhưng mã di truyền của chúng ta
06:46
still carries the selfish and aggressive instincts
90
394000
3000
vẫn có những bản năng ích kỷ và hung hăng
06:49
that were of survival advantage in the past.
91
397000
3000
mà đã giúp chúng ta tồn tại trong quá khứ.
06:52
It will be difficult enough to avoid disaster
92
400000
7000
Khó có thể tránh được thảm họa
07:00
in the next hundred years,
93
408000
1000
trong vài trăm năm tới,
07:01
let alone the next thousand or million.
94
409000
3000
chưa kể tới vài nghìn hoặc vài triệu.
07:08
Our only chance of long-term survival
95
416000
3000
Cơ hội duy nhất của chúng ta để tồn tại lâu dài
07:11
is not to remain lurking on planet Earth,
96
419000
4000
là không chỉ núp mình trên trái đất,
07:15
but to spread out into space.
97
423000
2000
mà là vươn ra không gian.
07:17
The answers to these big questions
98
425000
5000
Những câu trả lời cho những câu hỏi lớn
07:22
show that we have made remarkable progress in the last hundred years.
99
430000
5000
cho thấy chúng ta đã có những bước tiến đáng kể trong vài trăm năm qua.
07:27
But if we want to continue beyond the next hundred years,
100
435000
5000
Nhưng nếu chúng ta muốn tiếp tục tồn tại trong hơn vài trăm năm tới,
07:32
our future is in space.
101
440000
2000
tương lai của ta nằm trong không gian.
07:34
That is why I am in favor of manned --
102
442000
4000
Vì vậy tôi ủng hộ
07:39
or should I say, personed -- space flight.
103
447000
3000
những chuyến bay cá nhân vào không gian.
07:42
All of my life I have sought to understand the universe
104
450000
10000
Cả đời tôi đã dành để cố gắng nắm bắt vũ trụ
07:52
and find answers to these questions.
105
460000
2000
và tìm những câu trả lời cho những câu hỏi này.
07:54
I have been very lucky
106
462000
3000
Tôi rất may mắn
07:57
that my disability has not been a serious handicap.
107
465000
4000
vì khuyết tật của tôi không qua nghiêm trọng;
08:01
Indeed, it has probably given me more time than most people
108
469000
5000
quả thât, nó đã cho tôi nhiều thời gian hơn hầu hết mọi người
08:06
to pursue the quest for knowledge.
109
474000
2000
để theo đuổi tri thức.
08:08
The ultimate goal is a complete theory of the universe,
110
476000
7000
Đích đến cuối cùng là một lý thuyết tổng thể về vũ trụ,
08:16
and we are making good progress.
111
484000
2000
và chúng ta đang tiến triển tốt.
08:18
Thank you for listening.
112
486000
5000
Cảm ơn đã lắng nghe.
08:26
Chris Anderson: Professor, if you had to guess either way,
113
494000
3000
Chris Anderson: Giáo sư, nếu ông phải đoán,
08:29
do you now believe that it is more likely than not
114
497000
4000
hiện giờ ông có tin là
08:33
that we are alone in the Milky Way,
115
501000
3000
chúng ta đang đơn độc trong dải Ngân Hà,
08:36
as a civilization of our level of intelligence or higher?
116
504000
5000
như một nền văn minh với trình độ bằng hoặc hơn chúng ta?
08:57
This answer took seven minutes, and really gave me an insight
117
525000
6000
Câu trả lời dài bảy phút và thực sự đã cho tôi một cái nhìn
09:03
into the incredible act of generosity this whole talk was for TED.
118
531000
5000
về một cử chỉ rộng lượng khó tin rằng toàn bộ buổi nói chuyện là dành cho TED.
09:18
Stephen Hawking: I think it quite likely that we are the only civilization
119
546000
5000
Stephen Hawking: Tôi nghĩ rằng gần như chúng ta là nền văn minh duy nhất
09:23
within several hundred light years;
120
551000
2000
trong vòng vài trăm năm ánh sáng;
09:26
otherwise we would have heard radio waves.
121
554000
3000
nếu không chúng ta đã phải nghe thấy những sóng vô tuyến điện.
09:29
The alternative is that civilizations don't last very long,
122
557000
7000
Một khả năng khác là các nền văn minh không tồn tại lâu,
09:37
but destroy themselves.
123
565000
1000
mà thường tự hủy hoại mình.
09:38
CA: Professor Hawking, thank you for that answer.
124
566000
5000
CA: Giáo su Hawking, cảm ơn ông về câu trả lời.
09:44
We will take it as a salutary warning, I think,
125
572000
2000
Chúng tôi sẽ đón nhận lời cảnh cáo này,
09:46
for the rest of our conference this week.
126
574000
3000
cho phần còn lại của tuần hội thảo này.
09:50
Professor, we really thank you for the extraordinary effort you made
127
578000
4000
Giáo sư, chúng tôi thực sự cảm kích vì những nỗ lực phi thường
09:54
to share your questions with us today.
128
582000
3000
để chia sẻ các câu hỏi của ông với chúng tôi ngày hôm nay.
09:57
Thank you very much indeed.
129
585000
1000
Thật sự cảm ơn ông.
09:58
(Applause)
130
586000
8000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Hawking - Theoretical physicistStephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions.
Why you should listen
Stephen Hawking is perhaps the world's most famous living physicist. A specialist in cosmology and quantum gravity and a devotee of black holes, his work has probed the origins of the cosmos, the nature of time and the universe's ultimate fate -- earning him accolades including induction into the Order of the British Empire. To the public, he's best known as an author of bestsellers such as The Universe in a Nutshell and A Brief History of Time, which have brought an appreciation of theoretical physics to millions.
Though the motor neuron disorder ALS has confined Hawking to a wheelchair, it hasn't stopped him from lecturing widely, making appearances on television shows such as Star Trek: The Next Generation and The Simpsons -- and planning a trip into orbit with Richard Branson's Virgin Galactic. (He recently experienced weightlessness aboard Zero Gravity Corporation's "Vomit Comet.") A true academic celebrity, he uses his public appearances to raise awareness about potential global disasters -- such as global warming -- and to speak out for the future of humanity: "Getting a portion of the human race permanently off the planet is imperative for our future as a species," he says.
Hawking serves as Lucasian Professor of Mathematics at the University of Cambridge, where he continues to contribute to both high-level physics and the popular understanding of our universe.
Stephen Hawking | Speaker | TED.com