TED2010
Jamie Oliver: Teach every child about food
Jamie Oliver'ın TED Ödül dileği: Her çocuğa besinleri öğretin
Filmed:
Readability: 3.2
9,428,806 views
Huntington, W. Va'daki anti-obesite (anti-şişmanlık) projesine ait etkileyici öyküleri paylaşan TED Ödülü sahibi Jamie Olivier, besinler hakkındaki umursamazlığımıza tüm gücü ile saldırıyor.
Jamie Oliver - Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives. Full bio
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Sadly,
0
0
2000
Ne yazık ki,
00:17
in the next 18 minutes when I do our chat,
1
2000
3000
bu konuşmanın bundan sonraki 18 dakikası içinde
00:20
four Americans that are alive
2
5000
3000
şu an hayatta olan dört Amerika'lı
00:23
will be dead
3
8000
2000
yedikleri besinler nedeniyle
00:25
from the food that they eat.
4
10000
3000
ölmüş olacak.
00:28
My name's Jamie Oliver. I'm 34 years old.
5
13000
4000
Benim adım Jamie Oliver, 34 yaşındayım.
00:32
I'm from Essex in England
6
17000
2000
İngiltere'den, Essex'tenim
00:34
and for the last seven years
7
19000
3000
ve son yedi yıldır,
00:37
I've worked fairly tirelessly
8
22000
3000
yılmadan, yorulmadan, kendimce
00:40
to save lives in my own way.
9
25000
3000
yaşamlar kurtarmaya çalışıyorum.
00:43
I'm not a doctor;
10
28000
2000
Ben bir doktor değilim,
00:45
I'm a chef,
11
30000
2000
bir aşçıyım;
00:47
I don't have expensive equipment
12
32000
2000
pahalı aletlerim
00:49
or medicine.
13
34000
2000
ya da ilaçlarım yok.
00:51
I use information, education.
14
36000
3000
Bilgi ve eğitimi kullanıyorum.
00:54
I profoundly believe that the power of food
15
39000
3000
İnanıyorum ki besinlerin gücünün
00:57
has a primal place in our homes
16
42000
3000
evimizde bizi yaşamın en iyi parçalarına
01:00
that binds us to the best bits of life.
17
45000
4000
bağlayan önemli bir yeri var.
01:06
We have an awful,
18
51000
2000
Şu anda korkunç ama
01:08
awful reality right now.
19
53000
4000
korkunç bir gerçekliğe sahibiz.
01:13
America, you're at the top of your game.
20
58000
3000
Amerika, bu konuda başı çekiyorsun.
01:16
This is one of the most unhealthy countries in the world.
21
61000
4000
Burası dünyanın en sağlıksı ülkelerinden biri.
01:20
Can I please just see a raise of hands
22
65000
2000
Lütfen salonda çocukları olanlar
01:22
for how many of you have children in this room today?
23
67000
3000
ellerini kaldırabilirler mi?
01:25
Please put your hands up.
24
70000
2000
Lütfen elinizi kaldırın.
01:27
Aunties, uncles, you can continue to
25
72000
1000
Teyzeler, amcalar, siz de
01:28
put your hands up, aunties and uncles as well.
26
73000
3000
siz de katılın, ellerinizi kaldırın.
01:31
Most of you. OK.
27
76000
2000
Çoğunuz, tamam.
01:33
We, the adults of the last four generations,
28
78000
3000
Bizler, son dört nesildir yetişkinler
01:36
have blessed our children with the destiny
29
81000
3000
çocuklarımızı kendi ebeveynlerinden
01:39
of a shorter lifespan
30
84000
2000
daha kısa bir yaşam süresi
01:41
than their own parents.
31
86000
3000
ile ödüllendirdik.
01:44
Your child will live a life ten years younger
32
89000
3000
Sizin çocuğunuz, etrafına besinlerden ördüğünüz
01:47
than you
33
92000
2000
bu manzara nedeniyle
01:49
because of the landscape of food that we've built around them.
34
94000
3000
sizden 10 yıl daha az yaşayacak.
01:52
Two-thirds of this room,
35
97000
3000
Bu odadakilerin üçte ikisi,
01:55
today, in America, are statistically overweight or obese.
36
100000
3000
bugün, Amerikadakilerin üçte ikisi istatiksel olarak şişman veya obes.
01:58
You lot, you're all right, but we'll get you eventually, don't worry.
37
103000
3000
Tamam siz iyisiniz, ama ona da sıra gelecek merak etmeyin.
02:01
(Laughter)
38
106000
1000
(Gülüşmeler)
02:02
Right?
39
107000
1000
Değil mi?
02:03
The statistics of bad health are clear,
40
108000
3000
Kötü sağlığın istatistikleri belirgin,
02:06
very clear.
41
111000
2000
öyle belirgin ki.
02:08
We spend our lives being paranoid about death, murder, homicide,
42
113000
3000
Yaşantımızı ölüm, cinayet, adam öldürme, ne varsa paranoyakça...
02:11
you name it; it's on the front page of every paper, CNN.
43
116000
4000
paranoyakça korkarak geçiriyoruz. Her gazete başsayfasında bu var, CNN'de...
02:15
Look at homicide at the bottom, for God's sake.
44
120000
3000
Tanrı aşkına bakın, cinayet burada, en altta.
02:18
Right?
45
123000
1000
Değil mi?
02:19
(Laughter)
46
124000
2000
(Gülüşmeler)
02:21
(Applause)
47
126000
5000
(Alkışlar)
02:26
Every single one of those in the red
48
131000
2000
Burada gördüğünüz kırmızı olanların her biri
02:28
is a diet-related disease.
49
133000
2000
beslenmeye bağlı hastalıklar.
02:30
Any doctor, any specialist will tell you that.
50
135000
3000
Her doktor, her uzman size bunu söyleyecektir.
02:33
Fact: Diet-related disease is the biggest killer
51
138000
3000
Gerçek şu: beslenmeye bağlı hastalıklar, bugün
02:36
in the United States, right now, here today.
52
141000
3000
burada, Amerika'da en büyük katil.
02:42
This is a global problem.
53
147000
2000
Bu dünya çapında bir problem.
02:44
It's a catastrophe.
54
149000
2000
Bir felaket.
02:46
It's sweeping the world.
55
151000
2000
Dünyayı silip süpürüyor.
02:48
England is right behind you, as usual.
56
153000
2000
İngiltere, her zaman olduğu gibi hemen arkanızdan takipte.
02:50
(Laughter)
57
155000
4000
(Gülüşmeler)
02:54
I know they were close, but not that close.
58
159000
3000
Yakın olduklarını biliyorum, sadece o kadar değiller.
02:57
We need a revolution.
59
162000
2000
Bir devrime ihtiyacımız var.
02:59
Mexico, Australia, Germany, India, China,
60
164000
3000
Meksika, Avustruralya, Almanya, Hindistan, Çin,
03:02
all have massive problems of obesity and bad health.
61
167000
3000
hepsinda obesite ve bozuk sağlığa bağlı sorunlar mevcut.
03:06
Think about smoking.
62
171000
2000
Sigara içmeyi düşünün.
03:08
It costs way less than obesity now.
63
173000
3000
Şu anda obesite'den daha az maliyetli.
03:11
Obesity costs you Americans
64
176000
3000
Obesite Amerika'lıların sağlık harcamalarının
03:14
10 percent of your healthcare bills,
65
179000
3000
yüzde 10'unu oluşturuyor.
03:17
150 billion dollars a year.
66
182000
3000
Yılda 150 milyar dolar.
03:20
In 10 years, it's set to double:
67
185000
3000
On yıl içinde iki katına çıkacak.
03:23
300 billion dollars a year.
68
188000
2000
Yılda 300 milyar dolar.
03:25
And let's be honest, guys, you ain't got that cash.
69
190000
3000
Ama dürüst olalım arkadaşlar, o kadar paranız yok.
03:28
(Laughter)
70
193000
3000
(Gülüşmeler)
03:31
I came here to start a food revolution
71
196000
3000
Buraya gönülden inandığım
03:34
that I so profoundly believe in.
72
199000
3000
bir yemek devrimi başlatmak için geldim.
03:37
We need it. The time is now.
73
202000
3000
Buna ihtiyacımız var. Tam zamanı.
03:40
We're in a tipping-point moment.
74
205000
2000
Bardağın taşmak üzere olduğu bir noktadayız.
03:42
I've been doing this for seven years.
75
207000
2000
Bunu yedi yıldır yapıyorum,
03:44
I've been trying in America for seven years.
76
209000
2000
bunu, Amerika'da yedi yıldır yapmaya çalışıyorum.
03:46
Now is the time when it's ripe -- ripe for the picking.
77
211000
3000
Şimdi artık ektiklerimizi biçmenin vakti geldi.
03:49
I went to the eye of the storm.
78
214000
2000
Fırtınanın tam ortasına,
03:51
I went to West Virginia, the most unhealthy state in America.
79
216000
3000
Batı Virginia'ya, Amerika'daki en sağlıksız eyalete gittim.
03:54
Or it was last year.
80
219000
2000
Ya da geçen yıl en sağlıksız eyaletti.
03:56
We've got a new one this year, but we'll work on that next season.
81
221000
3000
Bu yıl yeribi bir başka eyalete bıraktı, ama onunla sonraki sezon ilgileneceğiz.
03:59
(Laughter)
82
224000
1000
(Gülüşmeler.)
04:00
Huntington, West Virginia.
83
225000
1000
Huntington, Batı Virgina.
04:01
Beautiful town.
84
226000
2000
Güzel bir kasaba.
04:03
I wanted to put heart and soul and people,
85
228000
3000
Artık kanıksadığımız istatistiki
04:06
your public,
86
231000
2000
bilgilere, sizin insanlarınızı
04:08
around the statistics that we've become
87
233000
2000
onların kalplerini ve ruhlarını eklemek
04:10
so used to.
88
235000
2000
istedim.
04:12
I want to introduce you to some of the people that I care about:
89
237000
3000
Sizi, önemsediğim bazı insanlarla tanıştırmak istiyorum.
04:15
your public, your children.
90
240000
1000
Sizin insanlarınız, sizin çocuklarınız.
04:16
I want to show a picture of my friend Brittany.
91
241000
3000
Size dostum Brittany'nin resmini göstermek istiyorum.
04:19
She's 16 years old.
92
244000
2000
16 yaşında.
04:21
She's got six years to live
93
246000
3000
Önünde şimdiye dek yedikleri nedeniyle
04:24
because of the food that she's eaten.
94
249000
3000
6 yıllık ömrü kaldı.
04:27
She's the third generation of Americans
95
252000
3000
O, evde ya da okulda yemek pişirmeyi öğrenmemiş
04:30
that hasn't grown up within a food environment
96
255000
2000
besinlerin çevresinin bir parçası olmadığı bir
04:32
where they've been taught to cook at home or in school,
97
257000
2000
ortamda büyümüş üçüncü nesil,
04:34
or her mom, or her mom's mom.
98
259000
3000
annesi veya anneannesi de öyle idi.
04:37
She has six years to live.
99
262000
3000
Yaşamak için altı yılı kalmış durumda.
04:40
She's eating her liver to death.
100
265000
2000
Karaciğerini ölümüne tüketiyor.
04:42
Stacy, the Edwards family.
101
267000
3000
Stacy, Edwards ailesinden.
04:45
This is a normal family, guys.
102
270000
2000
Bu normal bir aile, arkadaşlar.
04:47
Stacy does her best, but she's third-generation as well;
103
272000
3000
Stacy elinden geleni yapıyor, ama o da üçüncü nesil;
04:50
she was never taught to cook at home or in school.
104
275000
2000
ve evde veya okulda yemek pişirmek ona hiç öğrenmemiş.
04:52
The family's obese.
105
277000
2000
Bu aile obes.
04:54
Justin here, 12 years old,
106
279000
1000
Buradaki Justin, 12 yaşında.
04:55
he's 350 pounds.
107
280000
1000
160 kilo.
04:56
He gets bullied, for God's sake.
108
281000
2000
Onunla dalga geçiyor ve tartaklıyorlar,
04:58
The daughter there, Katie, she's four years old.
109
283000
2000
Bu da kızları, Kate, 4 yaşında.
05:00
She's obese before she even gets to primary school.
110
285000
3000
Daha ilkokula başlamadı ama o da obes.
05:03
Marissa, she's all right, she's one of your lot.
111
288000
3000
Marissa. O iyi,sizden biri.
05:06
But you know what? Her father, who was obese,
112
291000
3000
Ama biliyor musunuz? Obes olan babası
05:09
died in her arms,
113
294000
2000
onun kollarında vefat etti.
05:11
And then the second most important man in her life,
114
296000
2000
Daha sonra da hayatındaki ikinci en önemli erkek,
05:13
her uncle, died of obesity,
115
298000
3000
amcası, obesite'den öldü.
05:16
and now her step-dad is obese.
116
301000
3000
Şimdi üvey-babası da obes.
05:19
You see, the thing is
117
304000
2000
Görüyorsunuz ya
05:21
obesity and diet-related disease
118
306000
2000
obesite ya da beslenme kökenli diğer hastalıklar
05:23
doesn't just hurt the people that have it;
119
308000
2000
Sadece hastaları değil, onlarla beraber
05:25
it's all of their friends, families,
120
310000
2000
dostlarını, ailelerini, kardeşlerini de
05:27
brothers, sisters.
121
312000
2000
incitiyor.
05:29
Pastor Steve:
122
314000
2000
Bu Peder Steve.
05:31
an inspirational man, one of my early allies in Huntington, West Virginia.
123
316000
4000
İlham veren biri. Huntington, Batı Virginia'daki ilk yandaşlarımdan.
05:35
He's at the sharp knife-edge of this problem.
124
320000
4000
Bu sorunun en sıkıntılı noktasında yer alıyor.
05:39
He has to bury the people, OK?
125
324000
2000
Insanları gömmesi gerekli, tamam mı?
05:41
And he's fed up with it. He's fed up with burying his friends,
126
326000
3000
Ve bundan; ailesini, arkadaşlarını,
05:44
his family, his community.
127
329000
2000
çevresindekileri gömmekten bıkmış.
05:46
Come winter, three times as many people die.
128
331000
4000
Kış gelince ölen insan sayısı üç kat artıyor.
05:50
He's sick of it.
129
335000
1000
Bundan usanmış durumda.
05:51
This is preventable disease. Waste of life.
130
336000
3000
Bu önlenebilir bir hastalık. Hayatlar ziyan oluyor.
05:54
By the way, this is what they get buried in.
131
339000
3000
Bu arada, bu şekilde defnediliyorlar.
05:57
We're not geared up to do this.
132
342000
3000
Bunu yapmak için donanımız yok.
06:00
Can't even get them out the door -- and I'm being serious --
133
345000
3000
Ciddiyim, bunları kapıdan çıkarmak bile mümkün değil.
06:03
can't even get them there. Forklift.
134
348000
2000
Kaldırmak bile mümkün değil. Forklift.
06:05
OK, I see it as a triangle, OK?
135
350000
3246
Ben bunu bir üçgen olarak görüyorum, tamam mı?
06:09
This is our landscape of food.
136
353246
1598
Bu besin manzaramız.
06:10
I need you to understand it.
137
354844
1263
Bunu anlamanızı istiyorum.
06:12
You've probably heard all this before,
138
356107
893
Bunları daha çnce muhtemelen dinlediniz,
06:12
but let's just go back over it.
139
357000
1646
ama bırakın tekrar edelim.
06:14
Over the last 30 years,
140
358646
1354
Geçen 30 yılda,
06:15
what's happened that's ripped the heart out of this country?
141
360000
2000
bu ülkenin kalbini söküp atacak ne olmuş olabilir?
06:17
Let's be frank and honest:
142
362000
2000
Açık ve dürüst olalım.
06:19
Well, modern-day life.
143
364000
3000
Modern hayat.
06:22
Let's start with the Main Street.
144
367000
2000
Ana cadde ile başlayalım.
06:24
Fast food has taken over the whole country; we know that.
145
369000
3000
Fast food bütün ülkeyi ele geçirdi. Bunu biliyoruz.
06:27
The big brands are some of the most important powers,
146
372000
3000
Büyük markalar bu ülkedeki en önemli,
06:30
powerful powers, in this country.
147
375000
2000
en güçlü isimlerden bazıları.
06:32
Supermarkets as well.
148
377000
3000
Süpermarketler de öyle.
06:35
Big companies. Big companies.
149
380000
2000
Büyük şirketler, büyük şirketler.
06:37
Thirty years ago, most of the food
150
382000
3000
30 yıl önce, besinlerin çoğu
06:40
was largely local and largely fresh.
151
385000
3000
yerel ve taze idi.
06:43
Now it's largely processed and full of all sorts of additives,
152
388000
3000
Şimdi çoğu fazlasıyla işlenmiş ve çeşitli katkı maddeleri ve
06:46
extra ingredients, and you know the rest of the story.
153
391000
3000
ilave maddelerle dolular. Hikayenin devamını biliyorsunuz.
06:49
Portion size is obviously a massive, massive problem.
154
394000
3000
Porsyon büyüklüğü elbette ki çok büyük, büyük bir problem.
06:52
Labeling is a massive problem.
155
397000
3000
Etiketleme çok büyük bir problem.
06:55
The labeling in this country is a disgrace.
156
400000
3000
Bu ülkedeki etiketleme bir yüz karası.
06:58
They want to be self -- they want to self-police themselves.
157
403000
4000
Kendi kendilerinin polisi olmak istiyorlar.
07:02
The industry wants to self-police themselves.
158
407000
3000
Gıda endüstrisi kendi kendine polislik etmek istiyor.
07:05
What, in this kind of climate? They don't deserve it.
159
410000
3000
Bu tip bir ortamda? Bunu hak etmiyorlar.
07:08
How can you say something is low-fat when it's full of so much sugar?
160
413000
4000
Şeker ile tıkabasa dolu bir şeyi nasıl olur da 'az yağlı' diye etiketleyebilirsiniz?
07:12
Home.
161
417000
2000
Ev.
07:15
The biggest problem with the home
162
420000
2000
En büyük problem, toplumumzda
07:17
is that used to be the heart
163
422000
2000
yemek kültürünün aktarıldığı yer ve
07:19
of passing on food, food culture,
164
424000
3000
bu kültürün kalbi kalbi olan ev
07:22
what made our society.
165
427000
3000
kavramı.
07:25
That ain't happening anymore.
166
430000
1000
Bu artık olmuyor.
07:26
And you know, as we go to work and as life changes,
167
431000
3000
Biliyorsunuz, işe gidip geldikçe, yaşam değiştikçe
07:29
and as life always evolves,
168
434000
2000
ve yaşam her zaman gelişir
07:31
we kind of have to look at it holistically --
169
436000
2000
bu konuya holistik bir şekilde yaklaşmalıyız.
07:33
step back for a moment, and re-address the balance.
170
438000
2000
bir an geriye bir adım atın ve dengeyi tekrar değerlendirin.
07:35
It ain't happening, hasn't happened for 30 years, OK?
171
440000
3000
Bu artık olmuyor, 30 yıldır da olmadı.
07:38
I want to show you a situation
172
443000
3000
Size bir şey göstermek istiyorum.
07:41
that is very normal
173
446000
3000
bu artık çok normal.
07:44
right now; the Edwards family.
174
449000
2000
Edwards ailesi.
07:46
(Video) Jamie Oliver: Let's have a talk.
175
451000
2000
(Video) Jamie Oliver: Hadi biraz konuşalım.
07:48
This stuff goes through you and your family's body
176
453000
3000
Bu yemekler, her hafta senin ve ailenin
07:51
every week.
177
456000
2000
bedenine giriyor.
07:53
And I need you to know that this is going to kill your children early.
178
458000
6000
Ve bunun, çocuklarının erken ölmesine neden olacağını anlamanı istiyorum.
07:59
How are you feeling?
179
464000
2000
Ne hissediyorsun?
08:01
Stacy: Just feeling really sad and depressed right now.
180
466000
3000
Stacy: Şu anda çok üzgün ve depresif hissediyorum.
08:04
But, you know, I want my kids to succeed in life
181
469000
3000
Ama biliyorsun, çocuklarımın hayatta başarılı olmalarını istiyorum
08:07
and this isn't going to get them there.
182
472000
3000
ama bu, onları başarıya götürmeyecek.
08:10
But I'm killing them.
183
475000
3000
Ben, onları öldürüyorum.
08:13
JO: Yes you are. You are.
184
478000
3000
JO: Evet, öyle yapıyorsun. Öyle yapıyorsun.
08:16
But we can stop that.
185
481000
3000
Ama bunu durdurabiliriz.
08:22
Normal. Let's get on schools,
186
487000
4000
Normal. Okullara dönelim,
08:26
something that I'm fairly much a specialist in.
187
491000
3000
daha uzman olduğum bir konu.
08:29
OK, school.
188
494000
2000
Tamam. Okullar.
08:31
What is school? Who invented it? What's the purpose of school?
189
496000
3000
Okul nedir? Kim icat etmiş? Neye yararlar?
08:34
School was always invented to arm us with the tools
190
499000
3000
Okullar her zaman bizi gerekli araçlarla donatarak
08:37
to make us creative, do wonderful things,
191
502000
3000
yaratıcı olmamızı, harika şeyler yapmamızı
08:40
make us earn a living, etc., etc., etc.
192
505000
3000
para kazanmızı sağlamak için icat edildi.
08:43
You know, it's been kind of in this sort of tight box for a long, long time.
193
508000
3000
Biliyorsunuz, çok çok uzun bir süredir de bunu yapıyorlar.
08:46
OK?
194
511000
1000
Tamam?
08:47
But we haven't really evolved it
195
512000
2000
Ama biz, gerçekten de bunları Amerika'daki
08:49
to deal with the health catastrophes of America, OK?
196
514000
3000
sağlık felaketleriyle başa çıkacak şekilde geliştirmedik.
08:52
School food is something
197
517000
3000
Okul yemeği öyle bir şey ki
08:55
that most kids -- 31 million a day, actually --
198
520000
3000
çoğu çocuk --aslında günde 31 milyon tanesi--
08:58
have twice a day, more than often,
199
523000
3000
günde en az iki öğün, kahvaltı ve öğle yemeği
09:01
breakfast and lunch, 180 days of the year.
200
526000
3000
olmak üzere, yılın 180 günü bunu yüyorlar.
09:04
So you could say that school food is quite important, really,
201
529000
3000
Öyleyse, bu duruma bakarak, gerçekten de, okul yemeğinin
09:07
judging the circumstances.
202
532000
3000
ne kadar önemli olduğunu söyleyebiliriz.
09:10
(Laughter)
203
535000
3000
(Gülüşmeler)
09:15
Before I crack into my rant,
204
540000
2000
Dört gözle beklediğiniz gevezeliğime
09:17
which I'm sure you're waiting for ...
205
542000
3000
başlamadan önce....
09:20
(Laughter)
206
545000
2000
(Gülüşmeler)
09:22
I need to say one thing, and it's so important
207
547000
3000
Bir şey söylemeliyim, ki bu çok önemli
09:25
in hopefully the magic that happens and unfolds
208
550000
3000
önümüzdeki 3 ay içinde büyülü birşeyler
09:28
in the next three months.
209
553000
1000
olacağından eminim.
09:29
The lunch ladies, the lunch cooks of America --
210
554000
3723
Amerika'nın öğle yemeği aşçıları...
09:33
I offer myself as their ambassador.
211
557723
3323
Kendimi onların temsilcisi olarak görüyorum.
09:36
I'm not slagging them off.
212
561046
1954
Onları küçümsemiyorum
09:38
They're doing the best they can do.
213
563000
2000
ellerinden gelenin en iyisini yapıyorlar.
09:42
They're doing their best.
214
567000
2000
En iyisini yapıyorlar.
09:44
But they're doing what they're told,
215
569000
2000
Ama onlar, kendilerine söyleneni yapıyorlar
09:46
and what they're being told to do is wrong.
216
571000
3000
ve onlara söylenenler yanlış.
09:49
The system is highly run by accountants;
217
574000
3000
Sistem, muhasebecilerin elinde
09:52
there's not enough, or any,
218
577000
2000
Bu işin içinde beslenmeden anlayan
09:54
food-knowledgeable people in the business.
219
579000
2000
uygun sayıda insan yok.
09:56
There's a problem:
220
581000
2000
Bu bir sorun.
09:58
If you're not a food expert, and you've got tight budgets
221
583000
2000
Eğer beslenme konusunda uzman değilseniz ve sıkı bir bütçeye sahipseniz
10:00
and it's getting tighter, then you can't be creative,
222
585000
2000
ve bu bütçe de gittikçe daralıyorsa yaratıcı olamazsınız,
10:02
you can't duck and dive and write different things around things.
223
587000
3000
kafanızı kuma gömüp farklı yaklaşımlar getiremezsiniz.
10:05
If you're an accountant, and a box-ticker,
224
590000
2000
Eğer muhasebeciyseniz ve görevinizi yapıyorsanız
10:07
the only thing you can do in these circumstances
225
592000
3000
bu duruda yapabileceğiniz tek şey
10:10
is buy cheaper shit.
226
595000
2000
daha ucuz şeyler almaktır.
10:12
Now, the reality is,
227
597000
2000
Şimdi, gerçek şu ki
10:14
the food that your kids get every day is fast food,
228
599000
2000
çocuklarınızın her gün yediği yemek fast food,
10:16
it's highly processed,
229
601000
2000
fazlasıyla işlenmiş bir besin ve
10:18
there's not enough fresh food in there at all.
230
603000
2000
içinde yeterli taze besin neredeyse hiç yok.
10:20
You know, the amount of additives, E numbers, ingredients you wouldn't believe --
231
605000
4000
Bliyor musunuz, içindeki katkı maddeleri, E numaraları ve diğerlerine inanamazsınız.
10:24
there's not enough veggies at all. French fries are considered a vegetable.
232
609000
3000
Yeterli sebze yok. Patates kızartması sebze sayılıyor.
10:27
Pizza for breakfast. They don't even get given crockery.
233
612000
3000
Kahvaltıda pizza yiyorlar. Çatal bıçakları dağıtılmıyor.
10:30
Knives and forks? No, they're too dangerous.
234
615000
3000
Çatal bıçak? Hayır, çok tehlikeli.
10:33
They have scissors in the classroom,
235
618000
2000
her sınıfta makas mevcut ama
10:35
but knives and forks? No.
236
620000
2000
çatal bıçağa gelince, hayır.
10:37
And the way I look at it is: If you don't have knives and forks in your school,
237
622000
2000
Benim olaya bakışım ise şu şekilde, eğer okulunuzda
10:39
you're purely endorsing,
238
624000
3000
çatal bıçak yoksa
10:42
from a state level, fast food, because it's handheld.
239
627000
3000
eyalet nezdinde fast-food'u destekliyorsunuz. Çünkü elle o yeniyor.
10:45
And yes, by the way, it is fast food: It's sloppy joes,
240
630000
2000
Ve evet bunlar fast-food. Sloppy joe,
10:47
it's burgers, it's wieners,
241
632000
2000
hamburger, sosisli,
10:49
it's pizzas, it's all of that stuff.
242
634000
4000
pizza ve diğerleri.
10:55
Ten percent of what we spend on healthcare, as I said earlier,
243
640000
3000
Sağlık harcamalarınıjn yüzde 10'u, daha önce de söylediğim gibi
10:58
is on obesity, and it's going to double.
244
643000
3000
obesite ile ilgili. Ve ikiye katlanacak.
11:01
We're not teaching our kids.
245
646000
2000
Çocuklarımıza öğretmiyoruz.
11:03
There's no statutory right to teach kids about food,
246
648000
2000
İlk ve ortaokulda çocuklara besinleri öğretecek
11:05
elementary or secondary school. OK?
247
650000
2000
bir müfredat yok. Tamam mı?
11:07
We don't teach kids about food. Right?
248
652000
2000
Çocuklarımıza besinleri öğretmiyoruz, değil mi?
11:09
And this is a little clip from an elementary school,
249
654000
2000
Bu film bir ilkokuldaki çekimden,
11:11
which is very common in England.
250
656000
2000
İngiltere'de sık rastlanan bir durumdan.
11:16
Video: Who knows what this is?
251
661000
2000
Video: Bunun ne olduğunu kim biliyor?
11:18
Child: Potatoes. Jamie Oliver: Potato? So, you think these are potatoes?
252
663000
3000
Çocuk: Patates. Jamie Oliver: Patates? Bunların patates mi ooduğunu düşünüyorsun?
11:21
Do you know what that is?
253
666000
2000
Bunların ne olduğunu biliyor musun?
11:23
Do you know what that is? Child: Broccoli?
254
668000
2000
Bu ne biliyor musun? Çocuk: Brokoli?
11:25
JO: What about this? Our good old friend.
255
670000
2000
JO: Peki bu ne? Eski dostumuz?
11:27
Do you know what this is, honey? Child: Celery.
256
672000
2000
Bu ne biliyor musun tatlım? Çocuk: Kereviz.
11:29
JO: No. What do you think this is? Child: Onion. JO: Onion? No.
257
674000
3000
JO: Hayır. Bu ne biliyor musun? Çocuk: Soğan JO: Soğan mı? Hayır.
11:32
Jamie Oliver: Immediately you get a really clear sense
258
677000
3000
Jamie Oliver: Çocukların besinlerin nereden geldiği konusunda
11:35
of: Do the kids know anything about where food comes from?
259
680000
3000
hiç bir fikri olmadığını anında anlayabilirsiniz.
11:38
Video: JO: Who knows what that is? Child: Uh, pear?
260
683000
2000
Video: JO: Bunun ne olduğunu bilen var mı? Çocuk: Eee, Armut.
11:40
JO: What do you think this is? Child: I don't know.
261
685000
2000
JO: Bu ne biliyor musun? Çocuk: Bilmiyorum.
11:42
JO: If the kids don't know what stuff is,
262
687000
2000
JO: Çocuklar ne olduğunu bilmedikleri bir şeyi
11:44
then they will never eat it.
263
689000
4000
asla yemezler.
11:48
(Laughter)
264
693000
1000
(Gülüşmeler)
11:49
JO: Normal. England and America,
265
694000
3000
JO: Normal. İngiltere ve Amerika'da
11:52
England and America.
266
697000
2000
normal bu.
11:54
Guess what fixed that. Guess what fixed that:
267
699000
2000
Bunu ne düzeltti tahmin edin, tahmin edin.
11:56
Two one-hour sessions.
268
701000
2000
İki adet bir saatlik ders.
11:59
We've got to start teaching our kids
269
704000
2000
Çocuklarımıza, olulda besinler hakkında
12:01
about food in schools, period.
270
706000
3000
eğitim vermeliyiz. Nokta.
12:04
(Applause)
271
709000
5000
(Alkışlar)
12:09
I want to tell you about something,
272
714000
2000
Size bir şey anlatmak istiyorum.
12:11
I want to tell you about something that kind of
273
716000
3000
İçinde bulunduğumuz sıkıntılı durumu
12:14
epitomizes the trouble that we're in, guys. OK?
274
719000
3000
özetleyen bir hikaye, tamam mı?
12:17
I want to talk about something so basic as milk.
275
722000
4000
Süt kadar basit bir şeyden bahsetmek istiyorum.
12:21
Every kid has the right to milk at school.
276
726000
2000
Her çocuğun okulda süt içme hakkı var.
12:23
Your kids will be having milk at school, breakfast and lunch. Right?
277
728000
3000
Çocuklarınız okulda, kahvaltı ve öğle yemeklerinde süt içiyolar, değil mi?
12:26
They'll be having two bottles. OK?
278
731000
2000
Her gün iki şişe, tamam mı?
12:28
And most kids do.
279
733000
2000
Çoğu çocuk bunu yapar.
12:30
But milk ain't good enough anymore.
280
735000
3000
Ama süt artı faydalı bir şey değil.
12:33
Because someone at the milk board, right -- and don't get me wrong,
281
738000
2000
Çünkü süt kurulundaki biri, -- beni yanlış anlamayın
12:35
I support milk -- but someone at the milk board
282
740000
2000
sütü ben de destekliyorum, ama süt kurulundaki biri
12:37
probably paid a lot of money for some geezer
283
742000
2000
muhtemelen bir başkasına eğer sütün içine
12:39
to work out that if you put loads of flavorings and colorings
284
744000
2000
dünya kadar aroma, boya ve şeker ilave ederseniz
12:41
and sugar in milk, right,
285
746000
2000
çocukların sütü daha çok seveceğini göstermek için
12:43
more kids will drink it. Yeah.
286
748000
3000
epey para ödemiş olmalı. Evet.
12:46
(Claps)
287
751000
1000
( Alkışlar)
12:47
And obviously now that's going to catch on.
288
752000
2000
Elbette bu davranış bulaşıcı olacak.
12:49
The apple board is going to work out
289
754000
2000
Elma kurulundaki biri de çocukların
12:51
that if they make toffee apples they'll eat more apples as well.
290
756000
2000
elmalara karamel eklenirse daha çok elma yediklerini gösterecek.
12:53
Do you know what I mean?
291
758000
2000
Anlatabiliyor muyum?
12:55
For me, there ain't no need to flavor the milk.
292
760000
3000
Bence, süte aroma eklemeye gerek yok.
12:58
Okay? There's sugar in everything.
293
763000
2000
Değil mi? Şeker her şeyde var.
13:00
I know the ins and outs of those ingredients.
294
765000
2000
Besin içeriklerini iyi biliyorum.
13:02
It's in everything. Even the milk hasn't escaped
295
767000
3000
Şeker her şeyde var. Süt bile bu modern çağ
13:05
the kind of modern-day problems.
296
770000
2000
sorunundan kaçamadı.
13:07
There's our milk. There's our carton.
297
772000
2000
İşte sütümüz, kartonda.
13:09
In that is nearly as much sugar
298
774000
2000
İçinde bir kutu gazlı içecektekine eşit miktarda
13:11
as one of your favorite cans of fizzy pop,
299
776000
2000
ilave şeker var.
13:13
and they are having two a day.
300
778000
2000
Ve bundan günde iki tane içiyorlar.
13:15
So, let me just show you.
301
780000
2000
Bakın, size göstereyim.
13:17
We've got one kid, here,
302
782000
4000
Burada bir çocuk var diyelim
13:21
having, you know, eight tablespoons of sugar a day.
303
786000
5000
günde sekiz yemek kaşığı şeker tüketiyor.
13:26
You know, there's your week.
304
791000
3000
İşte, burada bir hafta.
13:29
There's your month.
305
794000
3000
İşte bir ay.
13:32
And I've taken the liberty of putting in
306
797000
2000
Beş yıllık ilköğretim hayatında alacağı şeker miktarını da
13:34
just the five years of elementary school sugar,
307
799000
3000
göstereyim dedim.
13:40
just from milk.
308
805000
2000
Bu sadece sütten.
13:45
Now, I don't know about you guys,
309
810000
2000
Şimdi, sizi bilemem ama
13:47
but judging the circumstances, right,
310
812000
3000
bulunduğumuz bu koşullara bakacak olursak
13:50
any judge in the whole world,
311
815000
2000
dünyanın herhangi bir yerindeki
13:52
would look at the statistics and the evidence,
312
817000
3000
herhangi bir yargıç bu verilere ve kanıtlara bakarak
13:55
and they would find any government of old
313
820000
2000
herhangi bir devleti çocuk istismarından
13:57
guilty of child abuse. That's my belief.
314
822000
2000
suçlu bulurdu. Ben buna inanıyorum.
13:59
(Applause)
315
824000
9000
(Alkışlar)
14:08
Now, if I came up here, and I wish I could come up here today
316
833000
3000
Şimdi bugün buraya --çok istememe rağmen olmadı ama--
14:11
and hang a cure for AIDS or cancer,
317
836000
3000
kanser veya AIDS'e bir çare buldum diye çıksaydım
14:14
you'd be fighting and scrambling to get to me.
318
839000
4000
bana ulaşmak için birbirinizi yiyiyor olurdunuz.
14:18
This, all this bad news, is preventable.
319
843000
3000
Bütün bu kötü haberler, önlenebilir.
14:21
That's the good news.
320
846000
2000
İyi haber de bu.
14:23
It's very, very preventable.
321
848000
2000
Kesinlikle engellenebilir.
14:25
So, let's just think about, we got a problem here,
322
850000
3000
Şimdi şöyle düşünelim, burada bir sorunumuz var,
14:28
we need to reboot.
323
853000
2000
yeniden başlamak zorundayız.
14:30
Okay so, in my world, what do we need to do?
324
855000
3000
Tamam, öyleyse ne yapmamız lazım?
14:33
Here is the thing, right,
325
858000
2000
İşte bunu, değil mi?
14:35
it cannot just come from one source.
326
860000
2000
Tek kaynaktan sorunu çözemeyiz.
14:37
To reboot and make real tangible change,
327
862000
3000
Yeniden başlamalı ve gözle görünür değişiklik yapmalıyız.
14:40
real change, so that I could look you in the white of the eyes
328
865000
3000
Gerçek bir değişiklik, öyle ki gözlerinizin içine bakıp
14:43
and say, "In 10 years time,
329
868000
2000
" 10 yıl içinde çocuklarınızın geleceği
14:45
the history of your children's lives,
330
870000
2000
daha farklı görünecek, daha mutlu -- ve unutmayın,
14:47
happiness -- and let's not forget, you're clever if you eat well,
331
872000
3000
iyi beslenirseniz daha akıllı olursunuz-- daha uzun ömürlü
14:50
you know you're going to live longer --
332
875000
2000
ve buna benzer şeyler, daha farklı olacak"
14:52
all of that stuff, it will look different. OK?"
333
877000
2000
diyebilmeliyim, tamam mı?
14:54
So, supermarkets.
334
879000
3000
Öyleyse, süpermarketler.
14:57
Where else do you shop so religiously?
335
882000
2000
Başka nereden bu kadar çok alıçveriş ediyorsunuz ki?
14:59
Week in, week out.
336
884000
2000
Hafta başından sonuna kadar.
15:01
How much money do you spend, in your life, in a supermarket?
337
886000
3000
Hayat boyunca süpermarketlerde ne kadar para harcarsınız?
15:04
Love them. They just sell us what we want. All right.
338
889000
3000
Onları çok seviyorum. Ne istersek bize temin ediyorlar. Tamam.
15:07
They owe us, to put a food ambassador
339
892000
2000
her bir büyük süpermarket
15:09
in every major supermarket.
340
894000
3000
bize bir besin temsilcisi sağlamalı.
15:12
They need to help us shop. They need to show us how to cook
341
897000
3000
Bize alışverişte yardım etmeliler. Meşgul insanlara
15:15
quick, tasty, seasonal meals
342
900000
2000
hızlı, leziz ve mevsime uygun yemekleri
15:17
for people that are busy.
343
902000
2000
pişirmeyi göstermeliler.
15:19
This is not expensive.
344
904000
2000
Bu pahalı değil.
15:21
It is done in some, and it needs to be done across the board
345
906000
2000
Bazı marketlerde bu var. Bir an önce baştan başa bütün
15:23
in America soon, and quick.
346
908000
3000
Amerika'da bunun yapılması lazım.
15:26
The big brands, you know, the food brands,
347
911000
3000
Büyük markalar, biliyorsunuz büyük gıda markaları
15:29
need to put food education
348
914000
2000
işletmelerinin kalbine besin eğitimini
15:31
at the heart of their businesses.
349
916000
2000
koymalılar.
15:33
I know, easier said than done.
350
918000
2000
Biliyorum, söylemesi yapmaktan kolay.
15:35
It's the future. It's the only way.
351
920000
2000
Bu gelecek. Bu tek yol.
15:37
Fast food. With the fast-food industry
352
922000
4000
Fast food. Fast food endüstrisi
15:41
you know, it's very competitive.
353
926000
2000
biliyorsunuz, çok rekabetçi.
15:43
I've had loads of secret papers and dealings
354
928000
2000
Daha önce fast food restoranları ile ilgili
15:45
with fast food restaurants.
355
930000
2000
pekçok yazışma ve anlaşmaya şahit oldum.
15:47
I know how they do it.
356
932000
2000
İşlerin nasıl yürüdüğünü bilirim.
15:49
I mean basically they've weaned us on
357
934000
2000
Yani, aslında bizi şeker, tuz, yağ, x, y ve z ile
15:51
to these hits of sugar, salt and fat, and x, y, and z,
358
936000
3000
bağımlı hale getiriyorlar.
15:54
and everyone loves them. Right?
359
939000
2000
Ve herkes de onlara bayılıyor, değil mi?
15:56
So, these guys are going to be part of the solution.
360
941000
3000
O zaman, bunlar da çözümğn bir parçası olacak.
15:59
But we need to get the government to work
361
944000
2000
Ama bunun için devletin tüm fast food satıcıları ve
16:01
with all of the fast food purveyors and the restaurant industry,
362
946000
3000
restoran sektörünü bir araya getirmesi gerekli.
16:04
and over a five, six, seven year period
363
949000
2000
Beş, altı, yedi yıllık bir süre içinde
16:06
wean of us off the extreme amounts
364
951000
3000
bizi yağ, şeker ve diğer besin olmayan maddelere
16:09
of fat, sugar, fat and all the other non-food ingredients.
365
954000
3000
aşırı çekilde bağımlı hale getirdiler.
16:12
Now, also, back to the sort of big brands: Labeling,
366
957000
3000
Şimdi, büyük markalara ve şu etiketleme olayına dönelim.
16:15
I said earlier, is an absolute farce
367
960000
3000
Daha önce dediğim gibi, b
16:18
and has got to be sorted.
368
963000
2000
u önüne geçilmesi gereken bir saçmalık.
16:20
OK, school.
369
965000
3000
Evet, okul.
16:23
Obviously in schools we owe it to them
370
968000
2000
Elbette okullarda, sevimli dört yaşından
16:25
to make sure those 180 days of the year,
371
970000
2000
18, 20, 24 ya da
16:27
from that little precious age of four,
372
972000
2000
hangi yaşa kadar gerekirse
16:29
til 18, 20, 24, whatever,
373
974000
2000
o yaşa kadar çocuklarımızı
16:31
they need to be cooked
374
976000
2000
yerel çiftçilerce yetiştirilen
16:33
proper, fresh food
375
978000
3000
taze, düzgün gıdalar pişirip
16:36
from local growers on site. OK?
376
981000
2000
beslemeliyiz.
16:38
There needs to be a new standard of fresh, proper food
377
983000
2000
Çocuklarınız için, taze ve düzgün besinlerin
16:40
for your children. Yeah?
378
985000
2000
yeni bir standardı olmalı değil mi?
16:42
(Applause)
379
987000
5000
(Alkışlar)
16:47
Under the circumstances, it's profoundly important
380
992000
3000
Mevcut şartlar altında, her bir Amerikalı çocuk
16:50
that every single American child leaves school
381
995000
3000
okuldan 10 tarifi pişirebilecek şekilde
16:53
knowing how to cook 10 recipes
382
998000
2000
mezun olursa bu
16:55
that will save their life.
383
1000000
2000
onların hayatını kurtaracaktır.
16:57
Life skills.
384
1002000
2000
Yaşamsal beceriler.
16:59
(Applause)
385
1004000
1000
(Alkışlar)
17:00
That means that they can be students, young parents,
386
1005000
3000
Bu şu demek, bu kişiler yemek pişirme
17:03
and be able to sort of duck and dive
387
1008000
3000
prensipleri içinde kendilerince sağa sola giden
17:06
around the basics of cooking,
388
1011000
2000
genç öğrenciler, genç ebeveynler olabilecekler.
17:08
no matter what recession hits them next time. If you can cook,
389
1013000
2000
Ekonomik krizin bir daha ne zaman ortaya çıkacağı önemli değil.
17:10
recession money doesn't matter.
390
1015000
2000
Eğer yemek pişirebiliyorsanız, krizin çok da önemi yoktur.
17:12
If you can cook, time doesn't matter.
391
1017000
4000
Eğer pişirebiliyorsanız, zamanın çok da önemi yoktur.
17:16
The workplace, we haven't really talked about it.
392
1021000
3000
İş ortamı. Bu konuda fazla konuşmadık.
17:19
You know, it's now time for corporate responsibility
393
1024000
3000
Biliyorsunuz, artık çalışanlarına ne yedirdikleri
17:22
to really look at what they feed
394
1027000
2000
ya da ne gibi seçenekler sundukları
17:24
or make available to their staff.
395
1029000
2000
kurumsal şirketlerin sorumluluğunda.
17:26
The staff are the moms and dads of America's children.
396
1031000
4000
Buralarda çalışanlar Amerika'nın çocuklarının anne ve babaları.
17:30
Marissa, her father died in her hand,
397
1035000
2000
Marissa, babası onun kollarında öldü.
17:32
I think she'd be quite happy
398
1037000
2000
Sanırım, kurumsal Amerikan şirketleri
17:34
if corporate America could start feeding their staff properly.
399
1039000
3000
çalışanlarını düzgün beslemeye başlasa epey mutlu olurdu.
17:37
Definitely they shouldn't be left out.
400
1042000
2000
Kesinlikle ihmal edilmeyecek bir konu bu.
17:39
Let's go back to the home.
401
1044000
2000
Şimdi eve tekrar dönelim.
17:41
Now, look, if we do all this stuff, and we can,
402
1046000
2000
Bakın, bunları yapmamız mümkün, hepsi yapılabilir.
17:43
it's so achievable. You can care and be commercial.
403
1048000
3000
Hem bunlara özen gösterebilir hem de ticari olabilirsiniz.
17:46
Absolutely.
404
1051000
2000
Kesinlikle.
17:48
But the home needs to start passing on
405
1053000
2000
Ama ev, yemek pişirmeyi yeni nesile
17:50
cooking again, for sure.
406
1055000
2000
tekrar aktarmaya başlamalı.
17:52
For sure, pass it on as a philosophy.
407
1057000
2000
Kesinlikle, bunu bir felsefe aktarımı olarak yapmalı.
17:54
And for me it's quite romantic,
408
1059000
2000
Bu aynı zamanda benim için çok da romantik.
17:56
but it's about if one person teaches three people
409
1061000
2000
Şimdi bir kişi eğer üç kişiye
17:58
how to cook something,
410
1063000
2000
yemek pişirmeyi öğretirse
18:00
and they teach three of their mates,
411
1065000
2000
ve bu kişiler de üç arkadaşlarına öğretirlerse
18:02
that only has to repeat itself 25 times,
412
1067000
2000
ve bu sadece 25 defa tekrar ederse
18:04
and that's the whole population of America.
413
1069000
2938
bu tüm Amerika'nın nüfusu demek.
18:07
Romantic, yes, but
414
1071938
2646
Romantik, evet, ama
18:10
most importantly,
415
1074584
1416
daha da önemlisi
18:11
it's about trying to get people to realize
416
1076000
3107
bu insanların her birinin bireysel
18:15
that every one of your individual efforts
417
1079107
2216
çabalarının bir fark yarattığını göstermek adına
18:17
makes a difference.
418
1081323
1000
çok önemli.
18:18
We've got to put back what's been lost.
419
1082323
2246
Kaybolanı yerine koymalıyız.
18:20
Huntington's Kitchen. Huntington, where I made this program,
420
1084569
4538
Huntington Mutfağı. Bu programı yaptığım yer, Huntington,
18:25
you know, we've got this prime-time program that hopefully
421
1089107
893
ve biliyorsunuz, bu insanları özendirerek bir değişim
18:25
will inspire people to really get on this change.
422
1090000
3000
sağlamayı umduğumuz bir prime time programımız yayında.
18:28
I truly believe that change will happen.
423
1093000
2000
Gerçekten bu değiimin olacağına inanıyorum.
18:30
Huntington's Kitchen. I work with a community.
424
1095000
2000
Huntington Mutfağı. Bir toplum ile çalışıyorum.
18:32
I worked in the schools. I found local sustainable funding
425
1097000
4000
Okullarda çalıştım. Bölgedeki her bir okulu
18:36
to get every single school in the area,
426
1101000
2584
abur cuburdan, taze besinlere çevirecek
18:39
from the junk, onto the fresh food:
427
1103584
2523
sürdürülebilir bir fon buldum.
18:42
six-and-a-half grand per school.
428
1106107
1893
Yılda okul başına 6.500 Dolar.
18:43
(Applause)
429
1108000
1230
(Alkışlar)
18:45
That's all it takes, six-and-a-half grand per school.
430
1109230
2770
Tek gereken bu. Okul başına 6.500 Dolar.
18:47
The Kitchen is 25 grand a month. Okay?
431
1112000
2000
Mutfak, ayda 25.000 Dolara çıkıyor. Tamam mı?
18:49
This can do 5,000 people a year,
432
1114000
3738
Bu, yılda 5000 insan eder,
18:53
which is 10 percent of their population,
433
1117738
1754
nüfusun yüzde 10'u.
18:55
and it's people on people.
434
1119492
1784
Ve insanlar insanlarla.
18:57
You know, it's local cooks teaching local people.
435
1121276
1724
Yani, yerel aşçılar yerel insanlara öğretiyor.
18:58
It's free cooking lessons, guys, free cooking lessons in the Main Street.
436
1123000
4507
Bedava yemek kursları arkadaşlar, ana cadde üzerinde bedava yemek kursları.
19:03
This is real, tangible change, real, tangible change.
437
1127507
4493
Bu gerçek, net olarak elle görülebilir bir değişim.
19:07
Around America, if we just look back now,
438
1132000
3000
Amerika'nın her yerinde, eğer geriye bakarsak
19:10
there is plenty of wonderful things going on.
439
1135000
3000
pek çok güzel şey oluyor.
19:13
There is plenty of beautiful things going on. There are angels
440
1138000
2000
Çok fazla güzel şey oluyor. Amerika'da ortalıkta
19:15
around America doing great things
441
1140000
3000
harika şeyler yapan melekler var.
19:18
in schools -- farm-to-school set-ups,
442
1143000
3000
okullarda, çiftlikten okula çevrilmiş yerlerde,
19:21
garden set-ups, education --
443
1146000
3000
bahçelerde, eğitim.
19:24
there are amazing people doing this already.
444
1149000
2000
Bunu halihazırda yapan harika insanlar var.
19:26
The problem is they all want to roll out what they're doing
445
1151000
2000
Sorun, bu yaptıklarını bir yandaki okula, sonra bir yandakine
19:28
to the next school, and the next,
446
1153000
2000
sonra bir yandakine geçirebilmekte.
19:30
but there's no cash.
447
1155000
2000
Ama nakit yok.
19:32
We need to recognize the experts and the angels quickly,
448
1157000
4000
Bu melekleri ve uzmanları bir an önce tanımalıyız.
19:36
identify them, and allow them to easily find the resource
449
1161000
3000
Onları tanımlamalı ve ihtiyaçları olan ve yaptıkları işi
19:39
to keep rolling out what they're already doing,
450
1164000
2000
iyi yaptıkları bu işi devam ettirmelerini sağlayacak
19:41
and doing well.
451
1166000
2000
kaynakları bulmalıyız.
19:43
Businesses of America need to support
452
1168000
2000
Amerika'daki işletmelerin desteğe ihtiyacı var.
19:45
Mrs. Obama to do the things that she wants to do.
453
1170000
3000
Bayan Obama'nın da öyle, istediklerini yapmak için.
19:48
(Applause)
454
1173000
6000
(Alkışlar)
19:54
And look, I know it's weird
455
1179000
2000
Ama bakın, biliyorum karşınızda
19:56
having an English person standing here before you
456
1181000
3000
bir İngilizin durup bunlardan bahsetmesi
19:59
talking about all this.
457
1184000
2000
sizin için çok tuhaf.
20:01
All I can say is: I care. I'm a father,
458
1186000
3000
Ama tek söyleyebileceğim şu, ben önemsiyorum. Ben bir babayım
20:04
and I love this country,
459
1189000
2000
ve bu ülkeyi seviyorum.
20:06
and I believe truly, actually,
460
1191000
3000
Ve gerçekten inanıyorum ki
20:09
that if change can be made in this country,
461
1194000
3000
eğer bu ilkede bu değişimi gerçekleştirebilirsek,
20:12
beautiful things will happen around the world. If America does it,
462
1197000
2000
dünyada da güzel şeyler olacak. Eğer bunu Amerika yaparsa
20:14
I believe other people will follow.
463
1199000
2000
inanıyorum ki diğer insanlar da takip edecekler.
20:16
It's incredibly important.
464
1201000
2000
Bu inanılmaz derecede önemli.
20:18
(Applause)
465
1203000
7000
(Alkışlar)
20:25
When I was in Huntington, trying to get a few things to work
466
1210000
2000
Ben Huntington'da iken, yolunda gitmeyen bazı şeyleri
20:27
when they weren't, I thought "If I had a magic wand,
467
1212000
3000
halletmeye çalışıyordumç Düşündüm ki eğer
20:33
what would I do?" And I thought, "You know what?
468
1218000
2000
sihirli bir değneğim olsa ne yapardım? Dedim ki
20:35
I'd just love to be put in front of some of the most amazing
469
1220000
4000
Amerika'daki en etkin ve çarpıcı insanların karşısına çıkıp
20:39
movers and shakers in America."
470
1224000
2000
konuşmak isterdim.
20:41
And a month later, TED phoned me up and gave me this award.
471
1226000
5000
ve bir ay sonra TED'den bir telefon aldım ve bana bu ödülü verdiler.
20:46
I'm here.
472
1231000
2000
İşte karşınızdayım.
20:50
So, my wish.
473
1235000
2000
Öyleyse, benim dileğim şu,
20:56
Dyslexic, so I'm a bit slow.
474
1241000
2000
Disleksik olduğum için biraz yavaş olsa da
21:03
My wish
475
1248000
2000
Benim dileğim
21:05
is for you to help a strong,
476
1250000
2000
her bir çocuğu yemekler
21:07
sustainable movement
477
1252000
2000
konusunda eğitecek
21:09
to educate every child
478
1254000
4000
güçlü ve sürdürülebilir bir harekete
21:13
about food,
479
1258000
2000
yardımcı olmanız
21:15
to inspire families to cook again,
480
1260000
3000
aileleri tekrar yemek pişirme konusunda
21:18
and to empower people everywhere
481
1263000
4000
özendirmeniz ve her yerdeki insanları
21:22
to fight obesity.
482
1267000
2000
şişmanlıkla savaşta yüreklendirmeniz.
21:24
(Applause)
483
1269000
10000
(Alkışlar)
21:34
Thank you.
484
1279000
2000
Teşekkür ederim.
21:36
(Applause)
485
1281000
9000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jamie Oliver - Chef, activistJamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives.
Why you should listen
Jamie Oliver has been drawn to the kitchen since he was a child working in his father's pub. He showed not only a precocious culinary talent but also a passion for inspiring people to eat fresh, honest, delicious food. While serving as sous chef at the River Cafe in London, the BBC took note of him. His series, The Naked Chef, debuted in 1999. In the years since, he has built a worldwide media empire of TV shows, books, cookware and magazines, all based on a formula of simple, unpretentious food that invites everyone to get busy in the kitchen.
As much as Oliver's cooking is generous, so is his business model. The Jamie Oliver Food Foundation trains young chefs from disadvantaged backgrounds to work in his restaurants and runs an extensive gardening program that teaches children where food comes from. Series like Jamie's School Dinner, Jamie's Ministry of Food and Jamie Oliver's Food Revolution combine his work in the kitchen with serious activism and community organizing -- to create change on both the individual and governmental level.
Oliver uses his fame and charm to highlight the changes people need to make in their diet and lifestyles. With the 2010 TED Prize, he set the vision for Jamie's Food Revolution, a global campaign to educate kids about food and inspire families to cook again. More than 750,000 people have signed up to be a part of it. At the same time, Oliver continues to advocate for policy changes, like sugar reduction and clearer food labeling.
Jamie Oliver | Speaker | TED.com