TED2010
Adora Svitak: What adults can learn from kids
Adora Svitak: Kion plenkreskuloj povas lerni de infanoj
Filmed:
Readability: 4
6,022,458 views
Mirinfano Adora Svitak diras, ke la mondo bezonas "infanajn" pensadojn: kuraĝajn ideojn, senbridan kreivecon kaj precipe optimismon. La grandaj revoj de infanoj meritas altajn atendojn, ŝi diras, komence per la emo de plenkreskuloj lerni de infanoj same kiel lernigi.
Adora Svitak - Child prodigy
A prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy. Full bio
A prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Now, I want to start with a question:
0
0
2000
Nu, mi volas komenci per demando:
00:17
When was the last time you were called childish?
1
2000
3000
Kiam estis la lasta tempo, en kiu oni nomis vin infaneca?
00:20
For kids like me,
2
5000
2000
Por infanoj kiel mi,
00:22
being called childish can be a frequent occurrence.
3
7000
3000
esti nomata infaneca povas okazi sufiĉe ofte.
00:25
Every time we make irrational demands,
4
10000
3000
Ĉiufoje, kiam ni demandas ion neracian,
00:28
exhibit irresponsible behavior
5
13000
2000
kondutas nerespondece,
00:30
or display any other signs
6
15000
2000
aŭ montras aliajn signojn
00:32
of being normal American citizens,
7
17000
2000
de normalaj usonanoj,
00:34
we are called childish.
8
19000
2000
oni nomas nin infanecaj;
00:36
Which really bothers me.
9
21000
2000
tio vere ĝenas min.
00:38
After all, take a look at these events:
10
23000
2000
Verdire rigardu la jenajn eventojn:
00:40
Imperialism and colonization,
11
25000
3000
Imperiismo kaj koloniigo,
00:43
world wars, George W. Bush.
12
28000
3000
mondmilitoj, George W. Bush.
00:46
Ask yourself, who's responsible? Adults.
13
31000
3000
Demandu vin mem: Kiu respondecas? Plenkreskuloj.
00:49
Now, what have kids done?
14
34000
3000
Kaj kion faris la infanoj?
00:52
Well, Anne Frank touched millions
15
37000
2000
Nu, Anne Frank afekciis milionojn
00:54
with her powerful account of the Holocaust,
16
39000
3000
per sia povoplena priskribo pri la holokaŭsto,
00:57
Ruby Bridges helped to end segregation in the United States,
17
42000
3000
Ruby Bridges helpis fini rasapartigon en Usono,
01:00
and, most recently,
18
45000
2000
kaj, antaŭ nelonge,
01:02
Charlie Simpson helped to raise
19
47000
2000
Charlie Simpson helpis havigi
01:04
120,000 pounds for Haiti
20
49000
2000
120.000 pundojn por Haitio
01:06
on his little bike.
21
51000
2000
sidante sur sia bicikleto.
01:08
So, as you can see evidenced by such examples,
22
53000
3000
Do, vidante evidencojn per tiaj ekzemploj,
01:11
age has absolutely nothing to do with it.
23
56000
3000
aĝo tute ne rilatas al ĝi.
01:14
The traits the word childish addresses
24
59000
2000
La trajtoj celataj de la vorto "infana"
01:16
are seen so often in adults
25
61000
2000
evidentiĝas tiel ofte ĉe plenkreskuloj,
01:18
that we should abolish this age-discriminatory word
26
63000
2000
ke ni abolu tiun aĝodiskriminacian vorton,
01:20
when it comes to criticizing behavior
27
65000
2000
se temas pri kritiko de konduko
01:22
associated with irresponsibility and irrational thinking.
28
67000
3000
rilate al nerespondeco kaj neracia pensado.
01:25
(Applause)
29
70000
6000
(aplaŭdoj)
01:31
Thank you.
30
76000
2000
Dankon.
01:33
Then again, who's to say
31
78000
2000
Plie, kiu rajtas diri,
01:35
that certain types of irrational thinking
32
80000
2000
ke certaj specoj de neracia pensado
01:37
aren't exactly what the world needs?
33
82000
3000
ne estus ĝuste tio, kion la mondo bezonas?
01:40
Maybe you've had grand plans before
34
85000
2000
Eble vi antaŭe havis grandajn planojn,
01:42
but stopped yourself, thinking,
35
87000
2000
sed haltigis vin mem, pensante:
01:44
"That's impossible," or, "That costs too much,"
36
89000
2000
Tio ne eblas aŭ tio kostas tro multe
01:46
or, "That won't benefit me."
37
91000
2000
aŭ tio ne utilos al mi.
01:48
For better or worse, we kids aren't hampered as much
38
93000
3000
Ĉu pli aŭ malpli bone, ni infanoj ne estas tiel ĝenataj,
01:51
when it comes to thinking about reasons why not to do things.
39
96000
3000
se temas pri elpenso de kialoj por ne fari ion.
01:54
Kids can be full of inspiring aspirations
40
99000
2000
Infanoj povas esti plenaj je inspiraj aspiroj
01:56
and hopeful thinking.
41
101000
2000
kaj esperplena pensado,
01:58
Like my wish that no one went hungry
42
103000
2000
kiel mia deziro, ke neniu estu malsata
02:00
or that everything were a free kind of utopia.
43
105000
3000
aŭ tia utopio, ke ĉio estu senkosta.
02:03
How many of you still dream like that
44
108000
2000
Kiom inter vi ankoraŭ revas tiel
02:05
and believe in the possibilities?
45
110000
3000
kaj kredas je la eblecoj?
02:08
Sometimes a knowledge of history
46
113000
2000
Kelkfoje scio pri la historio
02:10
and the past failures of utopian ideals
47
115000
2000
kaj la pasintaj fiaskoj de utopiaj idealoj
02:12
can be a burden
48
117000
2000
povas esti ŝarĝego,
02:14
because you know that if everything were free,
49
119000
2000
ĉar vi ja scias, ke se ĉio estus senkosta,
02:16
then the food stocks would become depleted
50
121000
2000
la manĝaĵprovizoj estus forkonsumitaj,
02:18
and scarce and lead to chaos.
51
123000
2000
kaj fariĝus malabundaj kaj kondukus al ĥaoso.
02:20
On the other hand,
52
125000
2000
Aliflanke,
02:22
we kids still dream about perfection.
53
127000
2000
ni infanoj ankoraŭ revas pri perfekteco.
02:24
And that's a good thing because in order
54
129000
2000
Kaj tio bonas, ĉar
02:26
to make anything a reality,
55
131000
2000
por realigi ion,
02:28
you have to dream about it first.
56
133000
2000
ni unue revu pri ĝi.
02:30
In many ways, our audacity to imagine
57
135000
3000
Plurmaniere, nia aŭdaco imagi
02:33
helps push the boundaries of possibility.
58
138000
3000
helpas antaŭenpuŝi la limojn de ebleco.
02:36
For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington,
59
141000
3000
Ekzemple, la Vitromuzeo en Tacoma, Washington,
02:39
my home state -- yoohoo Washington!
60
144000
2000
mia hejmŝtato — juhu Washington —
02:41
(Applause) --
61
146000
3000
(aplaŭdoj)
02:44
has a program called Kids Design Glass,
62
149000
2000
havas programon nomatan "Infanoj dizajnas vitraĵojn"
02:46
and kids draw their own ideas for glass art.
63
151000
2000
kaj infanoj pentras siajn proprajn ideojn pri glasa arto.
02:48
Now, the resident artist said they got
64
153000
2000
Nu, la loka artisto diras, ke ili ekhavis
02:50
some of their best ideas through the program
65
155000
2000
kelkajn el siaj plej bonaj ideoj per tiu programo,
02:52
because kids don't think about the limitations
66
157000
2000
ĉar infanoj ne pensas pri la limigoj
02:54
of how hard it can be to blow glass into certain shapes;
67
159000
2000
de la malfacilaĵoj blovi vitron al certaj formoj.
02:56
they just think of good ideas.
68
161000
2000
Ili simple pensas pri bonaj ideoj.
02:58
Now, when you think of glass, you might
69
163000
2000
Do, pensante pri vitro, vi povus
03:00
think of colorful Chihuly designs
70
165000
3000
pensi pri buntaj Chihuly-dizajnoj
03:03
or maybe Italian vases,
71
168000
2000
aŭ eble italaj vazoj,
03:05
but kids challenge glass artists to go beyond that
72
170000
3000
sed infanoj instigas vitroartistojn transpasi tiun limon
03:08
into the realm of broken-hearted snakes
73
173000
2000
al mondo de kor-rompitaj serpentoj
03:10
and bacon boys, who you can see has meat vision.
74
175000
3000
kaj lardaj knaboj, kiuj evidente havas viandvideblecon.
03:13
(Laughter)
75
178000
2000
(ridado)
03:15
Now, our inherent wisdom
76
180000
2000
Nu, nia heredita saĝo
03:17
doesn't have to be insider's knowledge.
77
182000
3000
ne nepre estu la scio de inicitoj.
03:20
Kids already do a lot of learning from adults,
78
185000
3000
Infanoj jam lernas multe de plenkreskuloj
03:23
and we have a lot to share.
79
188000
2000
kaj ni havas multon por dividi.
03:25
I think that adults should start learning from kids.
80
190000
4000
Mi pensas, ke plenkreskuloj eklernu de infanoj.
03:29
Now, I do most of my speaking in front of an education crowd,
81
194000
3000
Nu, mi plejparte paroladas antaŭ edukaj amaso,
03:32
teachers and students, and I like this analogy:
82
197000
2000
instruistoj kaj studentoj, kaj mi ŝatas tiun analogion.
03:34
It shouldn't just be a teacher at the head of the classroom
83
199000
2000
Ne estu nur instruisto antaŭ la klasĉambro
03:36
telling students, "Do this, do that."
84
201000
2000
rakontante al la studentoj fari tion kaj jenon.
03:38
The students should teach their teachers.
85
203000
3000
La studentoj instruu al siaj instruistoj.
03:41
Learning between grown ups and kids
86
206000
2000
Lerni inter plenkreskuloj kaj infanoj
03:43
should be reciprocal.
87
208000
2000
estu reciproka afero.
03:45
The reality, unfortunately, is a little different,
88
210000
3000
Domaĝe, la realeco estas iom malsama
03:48
and it has a lot to do with trust, or a lack of it.
89
213000
3000
kaj multe rilatas al fido aŭ malfido.
03:51
Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right?
90
216000
3000
Nu, se vi ne fidas je iu, vi limigas lin aŭ ŝin, ĉu ne?
03:54
If I doubt my older sister's ability
91
219000
2000
Se mi pridubas, ke mia fratino povas
03:56
to pay back the 10 percent interest
92
221000
2000
repagi la interezon de 10%,
03:58
I established on her last loan,
93
223000
2000
kiun mi difinis por ŝian pasinta pruntado,
04:00
I'm going to withhold her ability to get more money from me
94
225000
3000
mi detenas do ŝian eblecon ricevi pli da mono de mi
04:03
until she pays it back. (Laughter)
95
228000
2000
ĝis kiam ŝi repagas ĝin al mi. (ridado)
04:05
True story, by the way.
96
230000
2000
Vera rakonto, cetere.
04:07
Now, adults seem to have
97
232000
3000
Nu, plenkreskuloj ŝajne havas
04:10
a prevalently restrictive attitude towards kids
98
235000
3000
plejparte limigeman sintenon pri infanoj
04:13
from every "don't do that,
99
238000
2000
de ĉiu "ne faru tion",
04:15
don't do this" in the school handbook
100
240000
2000
"ne faru jenon" en la lerneja manlibro
04:17
to restrictions on school Internet use.
101
242000
3000
ĝis limigoj de la lerneja interret-uzado.
04:20
As history points out, regimes become oppressive
102
245000
3000
Kiel la historio montras, reĝimoj iĝas subpremaj,
04:23
when they're fearful about keeping control.
103
248000
2000
kiam ili ektimas perdi la regadon.
04:25
And although adults may not be quite at the level
104
250000
2000
Kaj, kvankam plenkreskuloj eble ne tro estas ĉe la nivelo
04:27
of totalitarian regimes,
105
252000
2000
de totalismaj reĝimoj,
04:29
kids have no, or very little say in making the rules,
106
254000
3000
infanoj havas neniun, aŭ malɡrandegan, influon en regulfarado,
04:32
when really the attitude should be reciprocal,
107
257000
2000
kvankam la sinteno vere devus esti reciproka,
04:34
meaning that the adult population should learn
108
259000
2000
kio signifas, ke la plenkreska popolo lernu
04:36
and take into account the wishes
109
261000
2000
kaj respektu la dezirojn
04:38
of the younger population.
110
263000
2000
de la juna popolo.
04:40
Now, what's even worse than restriction
111
265000
2000
Nu, kio estas eĉ pli malbona ol limigoj,
04:42
is that adults often underestimate kids abilities.
112
267000
3000
estas tio, ke plenkreskuloj ofte subtaksas la kapablojn de infanoj.
04:45
We love challenges, but when expectations are low,
113
270000
3000
Ni amas defiojn, sed se la atendo estas malalta,
04:48
trust me, we will sink to them.
114
273000
3000
kredu min, ni dronos kun ili.
04:51
My own parents had anything but low expectations
115
276000
3000
Miaj propraj gepatroj havis tute ne malaltajn atendojn
04:54
for me and my sister.
116
279000
2000
pri mi kaj mia fratino.
04:56
Okay, so they didn't tell us to become doctors
117
281000
3000
Bone, ili ne diris al ni fariĝu kuracistoj
04:59
or lawyers or anything like that,
118
284000
2000
aŭ advokatoj aŭ io simila,
05:01
but my dad did read to us
119
286000
2000
sed mia patro laŭtlegis al ni
05:03
about Aristotle
120
288000
2000
pri Aristotelo
05:05
and pioneer germ fighters
121
290000
2000
kaj pioniraj batalistoj kontraŭ bakterioj,
05:07
when lots of other kids were hearing
122
292000
2000
dum multege da aliaj infanoj aŭskultis
05:09
"The Wheels on the Bus Go Round and Round."
123
294000
2000
"La aŭto de la ĉefo havas truon en la rad'".
05:11
Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.
124
296000
3000
Nu, tion ankaŭ ni aŭskultis, sed "Pioniraj batalistoj kontraŭ bakterioj" estis ege mojosa.
05:14
(Laughter)
125
299000
2000
(ridado)
05:16
I loved to write from the age of four,
126
301000
2000
Mi amis skribi ekde kvar-jaraĝo,
05:18
and when I was six
127
303000
2000
kaj kiam mi havis ses jarojn,
05:20
my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word.
128
305000
3000
mia patrino aĉetis por mi propran porteblan komputilon kun Microsoft Word.
05:23
Thank you Bill Gates and thank you Ma.
129
308000
2000
Dankon, Bill Gates kaj dankon, panjo.
05:25
I wrote over 300 short stories
130
310000
2000
Mi skribis pli ol 300 novelojn
05:27
on that little laptop,
131
312000
2000
uzante tiun malgrandan porteblan komputilon
05:29
and I wanted to get published.
132
314000
3000
kaj mi volis, ke oni eldonu ilin.
05:32
Instead of just scoffing at this heresy
133
317000
2000
Anstataŭ primoki tiun hereziaĵon,
05:34
that a kid wanted to get published
134
319000
2000
ke infano volis eldoni ion,
05:36
or saying wait until you're older,
135
321000
2000
aŭ anstataŭ diri, ke mi unue kresku iom,
05:38
my parents were really supportive.
136
323000
2000
miaj gepatroj estis vere subtenemaj.
05:40
Many publishers were not quite so encouraging,
137
325000
3000
Multaj eldonejoj ne estis tiom kuraĝigemaj.
05:44
one large children's publisher ironically saying
138
329000
3000
Ironie, iu granda eldonisto de infanaj libroj diris,
05:47
that they didn't work with children --
139
332000
2000
ke ili ne laborus kun infanoj.
05:49
children's publisher not working with children?
140
334000
3000
Eldonejo de infanlibroj ne laboras kun infanoj?
05:52
I don't know, you're kind of alienating a large client there.
141
337000
3000
Mi ne certas, sed vi iom forpuŝas grandegan klientaron tiel.
05:55
(Laughter)
142
340000
2000
(ridado)
05:57
Now, one publisher, Action Publishing,
143
342000
3000
Nu, unu eldonejo, Action Publishing,
06:00
was willing to take that leap and trust me
144
345000
3000
emis provi kaj fidis min
06:03
and to listen to what I had to say.
145
348000
2000
kaj aŭskultis, kion mi diris.
06:05
They published my first book, "Flying Fingers," -- you see it here --
146
350000
3000
Ili eldonis mian unuan libron "Flugantaj Fingroj" – jen vi vidas ĝin –
06:08
and from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools,
147
353000
4000
kaj poste mi iris paroladi en centoj da lernejoj,
06:12
keynoting to thousands of educators
148
357000
2000
antaŭ miloj da edukistoj,
06:14
and finally, today, speaking to you.
149
359000
2000
kaj finfine, hodiaŭ, mi paroladas antaŭ vi.
06:16
I appreciate your attention today,
150
361000
2000
Mi alte taksas vian atenton hodiaŭ,
06:18
because to show that you truly care,
151
363000
2000
ĉar por montri, ke vi vere zorgas,
06:20
you listen.
152
365000
2000
vi aŭskultas.
06:22
But there's a problem with this rosy picture
153
367000
3000
Sed estas problemo pri tiu rozkolora bildo
06:25
of kids being so much better than adults.
154
370000
3000
de infanoj tiel pli bonaj ol plenkreskuloj.
06:28
Kids grow up and become adults just like you.
155
373000
3000
Infanoj kreskas kaj fariĝas plenkreskuloj kiel vi mem.
06:31
(Laughter)
156
376000
2000
(ridado)
06:33
Or just like you? Really?
157
378000
2000
Kiel vi mem? Ĉu vere?
06:35
The goal is not to turn kids into your kind of adult,
158
380000
3000
La celo ne estas lasi infanojn fariĝi viaspecaj plenkreskuloj,
06:38
but rather better adults than you have been,
159
383000
3000
sed plenkreskuloj pli bonaj ol vi mem,
06:41
which may be a little challenging
160
386000
2000
kio povas esti iom instiga,
06:43
considering your guys' credentials (Laughter).
161
388000
2000
rigardante niajn atestojn,
06:45
But the way progress happens
162
390000
2000
sed la kialo por progreso
06:47
is because new generations and new eras
163
392000
3000
estas, ke novaj generacioj kaj novaj epokoj
06:50
grow and develop and become better than the previous ones.
164
395000
3000
kreskas kaj evoluigas kaj fariĝas pli bonaj ol la antaŭaj.
06:53
It's the reason we're not in the Dark Ages anymore.
165
398000
3000
Tio estas la kialo, ke ni ne plu vivas en la Malluma Epoko.
06:56
No matter your position or place in life,
166
401000
3000
Sendepende de nia pozicio aŭ loko en la vivo,
06:59
it is imperative to create opportunities for children
167
404000
3000
estas gravege krei ŝancojn por infanoj
07:02
so that we can grow up to blow you away.
168
407000
3000
por ke ni kresku kaj forfrapu vin.
07:05
(Laughter)
169
410000
3000
(ridado)
07:08
Adults and fellow TEDsters,
170
413000
2000
Plenkreskuloj kaj kunTEDanoj,
07:10
you need to listen and learn from kids
171
415000
2000
vi aŭskultu kaj lernu de infanoj
07:12
and trust us and expect more from us.
172
417000
3000
kaj fidu nin kaj atendu pli de ni.
07:16
You must lend an ear today,
173
421000
2000
Vi devas aŭskulti hodiaŭ,
07:18
because we are the leaders of tomorrow,
174
423000
2000
ĉar ni estas la gvidantoj de morgaŭ,
07:20
which means we're going to be taking care of you
175
425000
2000
kio signifas, ke ni zorgos pri vi,
07:22
when you're old and senile. No, just kidding.
176
427000
3000
kiam vi estos maljunaj kaj senilaj. Ne, mi nur ŝercas.
07:25
No, really, we are going to be the next generation,
177
430000
3000
Verdire, ni estas la sekvonta generacio,
07:28
the ones who will bring this world forward.
178
433000
3000
tiuj, kiuj antaŭenpuŝos la mondon.
07:31
And in case you don't think that this really has meaning for you,
179
436000
3000
Kaj, se vi hazarde pensas, ke ĝi ne signifas ion por vi,
07:34
remember that cloning is possible,
180
439000
2000
rememoru do, ke klonado nun eblas
07:36
and that involves going through childhood again,
181
441000
2000
kaj tio signifas komenci ĉe l' infaneco denove,
07:38
in which case you'll want to be heard
182
443000
2000
tiukaze ni ŝatos esti aŭskultataj
07:40
just like my generation.
183
445000
2000
same kiel mia generacio.
07:42
Now, the world needs opportunities
184
447000
3000
Nu, la mondo bezonas ŝancojn
07:45
for new leaders and new ideas.
185
450000
3000
por novaj gvidantoj kaj novaj ideoj.
07:48
Kids need opportunities to lead and succeed.
186
453000
3000
Infanoj bezonas ŝancojn gvidi kaj sukcesi.
07:51
Are you ready to make the match?
187
456000
2000
Ĉu vi pretas partopreni?
07:53
Because the world's problems
188
458000
2000
Ĉar la problemoj de la mondo
07:55
shouldn't be the human family's heirloom.
189
460000
3000
ne devus esti la heredaĵo de la homa familio.
07:58
Thank you.
190
463000
2000
Dankon.
08:00
(Applause)
191
465000
3000
(aplaŭdado)
08:03
Thank you. Thank you.
192
468000
2000
Dankon. Dankon.
ABOUT THE SPEAKER
Adora Svitak - Child prodigyA prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy.
Why you should listen
A voracious reader from age three, Adora Svitak's first serious foray into writing -- at age five -- was limited only by her handwriting and spelling. (Her astonishing verbal abilities already matched that of young adults over twice her age.) As her official bio says, her breakthrough would soon come "in the form of a used Dell laptop her mother bought her." At age seven, she typed out over 250,000 words -- poetry, short stories, observations about the world -- in a single year.
Svitak has since fashioned her beyond-her-years wordsmithing into an inspiring campaign for literacy -- speaking across the country to both adults and kids. She is author of Flying Fingers, a book on learning.
Adora Svitak | Speaker | TED.com