TEDGlobal>London
Ann Morgan: My year reading a book from every country in the world
Анн Морган: Әлемнің әр түкпірінен келген кітаптарды оқыған бір жылым
Filmed:
Readability: 4.1
1,694,699 views
Анн Морган кітап сөресіндегі мәдени біржақтылықты көргенге дейін, өзін кітапты көп оқыған адам деп есептейтін. Ағылшын және америка авторларының кітаптарының ішінде басқа тілде жазатын авторлардың шығармалары жоқтың қасы еді. Сондықтан ол алдына үлкен мақсат қойды: бір жыл ішінде дүниежүзінің әр елінен бір кітаптан оқып шығу. Енді ол басқа адамдарды да шығармалардың аудармаларын оқуға шақырады, сонда баспагерлер де әдебиет жаухарларын аударуға және әкелуге ниетті болады. Оның кітап оқудағы саяхатының интербелсенді картасын мына жерден көріңіздер: go.ted.com/readtheworld
Ann Morgan - Writer, blogger, author
Ann Morgan challenged herself to read a book from every country in the world. Full bio
Ann Morgan challenged herself to read a book from every country in the world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
It's often said that you can tell
a lot about a person
a lot about a person
0
1000
2903
Кітап сөресінде қандай кітаптар бар
екеніне қарап адам туралы
екеніне қарап адам туралы
00:15
by looking at what's on their bookshelves.
1
3927
2495
біраз нәрсе айтуға болатыны
туралы жиі естиміз.
туралы жиі естиміз.
00:19
What do my bookshelves say about me?
2
7679
1987
Кітап сөрем мен туралы не айтар екен?
00:22
Well, when I asked myself
this question a few years ago,
this question a few years ago,
3
10402
3684
Біраз жыл бұрын осы сұрақты
өзіме қойған кезде,
өзіме қойған кезде,
00:26
I made an alarming discovery.
4
14110
2301
мазамды қашырған бір жаңалық аштым.
00:29
I'd always thought of myself
as a fairly cultured,
as a fairly cultured,
5
17131
3004
Мен өзімді жоғары мәдениетті
адам деп ойлайтынмын,
адам деп ойлайтынмын,
00:32
cosmopolitan sort of person.
6
20159
2425
космополит адам.
00:34
But my bookshelves told
a rather different story.
a rather different story.
7
22608
3096
Бірақ менің кітап сөрем басқа
нәрселерден хабардар етті.
нәрселерден хабардар етті.
00:38
Pretty much all the titles on them
8
26439
1652
Кітап мұқабаларының бәрінде
00:40
were by British or North American authors,
9
28115
2859
Британ және Солтүстік Америка авторлары
болатын және
болатын және
00:42
and there was almost
nothing in translation.
nothing in translation.
10
30998
2536
ол жерде бірде бір аударма кітабы жоқ еді.
00:46
Discovering this massive,
cultural blind spot in my reading
cultural blind spot in my reading
11
34327
3850
Оқитын кітаптарым туралы бұл жаңалық
00:50
came as quite a shock.
12
38201
1801
мені біраз есеңгіретіп тастады.
00:52
And when I thought about it,
it seemed like a real shame.
it seemed like a real shame.
13
40026
3493
Мен бұл туралы ойлағанда,
шынымен ұялған сезімде болдым.
шынымен ұялған сезімде болдым.
00:55
I knew there had to be lots
of amazing stories out there
of amazing stories out there
14
43543
3372
Мен ағылшын тілінен басқа тілдерде
жазатын жазушылардың
жазатын жазушылардың
00:58
by writers working in languages
other than English.
other than English.
15
46939
3377
керемет шығармалары бар екені
туралы білетінмін.
туралы білетінмін.
01:02
And it seemed really sad to think
that my reading habits meant
that my reading habits meant
16
50340
3302
Менің оқудағы әдеттерім
басқа кітаптарды ашуға мүмкіндік
басқа кітаптарды ашуға мүмкіндік
01:05
I would probably never encounter them.
17
53666
2357
бермейтіні туралы ойлау тым өкінішті еді.
01:08
So, I decided to prescribe myself
18
56435
2866
Сөйтіп мен өзіме әлемдік
01:11
an intensive course of global reading.
19
59325
2618
кітап оқу жедел курсын жаздырып
алуды шештім.
алуды шештім.
01:14
2012 was set to be a very
international year for the UK;
international year for the UK;
20
62602
3738
Ұлы Британия үшін 2012 жыл
халықаралық жыл болды;
халықаралық жыл болды;
01:18
it was the year of the London Olympics.
21
66364
2072
бұл Лондон Олимпиадасы жылы еді.
01:20
And so I decided to use it
as my time frame
as my time frame
22
68460
3522
Мен осы уақытта
01:24
to try to read a novel,
short story collection
short story collection
23
72006
3207
дүние жүзінің әр елінде шыққан
новеллалар мен қысқа әңгімелер
новеллалар мен қысқа әңгімелер
01:27
or memoir from every country in the world.
24
75237
4317
жинақтарын оқуға немесе
естеліктерді оқуға бел будым.
естеліктерді оқуға бел будым.
01:32
And so I did.
25
80771
1333
Және мен оны жүзеге асырдым.
01:34
And it was very exciting
26
82128
1627
Бұл өте қызық болды,
01:35
and I learned some remarkable things
27
83779
1896
мен керемет нәрселерге қанықтым,
01:37
and made some wonderful connections
28
85699
2115
кейбір ерекше байланыстар жасадым,
01:39
that I want to share with you today.
29
87838
1869
солар туралы сіздермен бөліскім келеді.
01:42
But it started with some
practical problems.
practical problems.
30
90088
3198
Бірақ басында сәл қиындық болды.
01:45
After I'd worked out which of the many
different lists of countries in the world
different lists of countries in the world
31
93849
4667
Мен дүние жүзіндегі елдерді
санамалаған түрлі тізімдерді
санамалаған түрлі тізімдерді
01:50
to use for my project,
32
98540
2206
жобамда қолдану үшін көрдім,
01:52
I ended up going with the list
of UN-recognized nations,
of UN-recognized nations,
33
100770
3150
соңында БҰҰ жасаған тізімге
тоқталдым,
тоқталдым,
01:55
to which I added Taiwan,
34
103944
1223
оған Тайванды қостым,
01:57
which gave me a total of 196 countries.
35
105191
3356
соңында 196 елі бар тізім шықты.
02:01
And after I'd worked out
how to fit reading and blogging
how to fit reading and blogging
36
109143
2855
Мен кітап оқу мен блог жүргізуді
жоспарладым,
жоспарладым,
02:04
about, roughly, four books a week
37
112022
2310
аптасына 5 күн жұмыс істей жүріп
02:06
around working five days a week,
38
114356
3111
аптасына 4 кітап оқу,
02:09
I then had to face up to the fact
that I might even not be able
that I might even not be able
39
117491
3704
сонан соң мен тағы бір фактіні
байқадым, әр елден
байқадым, әр елден
02:13
to get books in English
from every country.
from every country.
40
121219
2728
ағылшын тіліндегі кітаптарды
қалай алатынымды білмедім.
қалай алатынымды білмедім.
02:16
Only around 4.5 percent
of the literary works published
of the literary works published
41
124546
3745
Тек қана шамамен
Британияда шығатын
Британияда шығатын
02:20
each year in the UK are translations,
42
128315
2651
басылымдардың 4,5 %
аударма екен,
аударма екен,
02:22
and the figures are similar for much
of the English-speaking world.
of the English-speaking world.
43
130990
3626
бұл статистика, басқа да ағылшын
тілді елдерде де осындай.
тілді елдерде де осындай.
02:26
Although, the proportion
of translated books published
of translated books published
44
134640
2953
Дегенмен аударылып басылатын
кітаптардың үлесі
кітаптардың үлесі
02:29
in many other countries is a lot higher.
45
137617
2792
басқа елдерде жоғарырақ екен.
02:33
4.5 percent is tiny enough to start with,
46
141101
3308
4,5 % бастауға жеткілікті болғанымен
02:36
but what that figure doesn't tell you
47
144433
1835
бұл не көрсететініне мән берейікші,
02:38
is that many of those books
will come from countries
will come from countries
48
146292
2673
яғни бұл кітаптардың көбі
02:40
with strong publishing networks
49
148989
2174
баспа желілері мықты
елдерден
елдерден
02:43
and lots of industry professionals
primed to go out and sell those titles
primed to go out and sell those titles
50
151187
4167
және кәсіби мамандар осы кітаптарды
ағылшын тілді
ағылшын тілді
02:47
to English-language publishers.
51
155378
1960
баспаларға сатуға жұмыс істейді.
02:49
So, for example, although well over 100
books are translated from French
books are translated from French
52
157711
4572
Мысалы, француз тілінен 100-ден
аса кітап аударылып
аса кітап аударылып
02:54
and published in the UK each year,
53
162307
1903
жыл сайын Британияда
басылып шығады,
басылып шығады,
02:56
most of them will come from countries
like France or Switzerland.
like France or Switzerland.
54
164234
4413
бірақ оның басым бөлігі Франция
немесе Швейцариядан.
немесе Швейцариядан.
03:01
French-speaking Africa, on the other hand,
55
169107
2738
Ал француз тілінде сөйлейтін Африкаға
03:03
will rarely ever get a look-in.
56
171869
1642
көңіл бөлінуі екіталай.
03:06
The upshot is that there are
actually quite a lot of nations
actually quite a lot of nations
57
174284
3323
Нәтижесінде өте көп ұлттың
03:09
that may have little or even no
commercially available literature
commercially available literature
58
177631
3631
әдебиеті ағылшын тілінде жоқ
03:13
in English.
59
181286
1153
немесе жоқтың қасы.
03:15
Their books remain invisible to readers
60
183074
3066
Бұл кітаптар оқырманға көрінбейді,
яғни
яғни
03:18
of the world's most published language.
61
186164
2838
ең көп кітап басылып шығатын тіл
оқырмандарына жетпейді.
оқырмандарына жетпейді.
03:22
But when it came to reading the world,
62
190002
1818
Бірақ мәселе кітап оқуға дейін
жеткенде
жеткенде
03:23
the biggest challenge of all for me
63
191844
1770
мен үшін ең үлкен проблема -
03:25
was that fact that I didn't
know where to start.
know where to start.
64
193638
3134
қай жерден бастайтынымды
білмеу еді.
білмеу еді.
03:29
Having spent my life reading
almost exclusively British
almost exclusively British
65
197201
3358
Өмірімді негізінен Британ және
Солтүстік Америка
Солтүстік Америка
03:32
and North American books,
66
200583
1649
кітаптарын оқумен өткізген мен
03:34
I had no idea how to go about
sourcing and finding stories
sourcing and finding stories
67
202256
3589
қалай бастау және іздеу
керектігін және
керектігін және
03:37
and choosing them from much
of the rest of the world.
of the rest of the world.
68
205869
2711
айналадағы әлемнен қалай таңдау
керектігін білмедім.
керектігін білмедім.
03:40
I couldn't tell you how to source
a story from Swaziland.
a story from Swaziland.
69
208604
3385
Мен сіздерге Швейцария кітаптарын
қалай таңдауды айта алмаймын.
қалай таңдауды айта алмаймын.
03:44
I wouldn't know a good novel from Namibia.
70
212013
2635
Намибияда шыққан жақсы новелла
туралы білмеймін.
туралы білмеймін.
03:47
There was no hiding it --
71
215125
1593
Жасыратыны жоқ,
03:48
I was a clueless literary xenophobe.
72
216742
3323
мен тоғышар әдеби ксенофоб едім.
03:52
So how on earth was I
going to read the world?
going to read the world?
73
220541
2454
Қалай мен жер бетінде Бүкіл
әлемді оқи алар едім?
әлемді оқи алар едім?
03:55
I was going to have to ask for help.
74
223777
1857
Мен көмек сұрауға бел будым.
03:57
So in October 2011, I registered my blog,
75
225658
3499
2011 жылдың қазанында мен
блогымды тіркедім,
блогымды тіркедім,
04:01
ayearofreadingtheworld.com,
76
229181
1771
ayearofreadingtheworld.com,
04:02
and I posted a short appeal online.
77
230976
2485
блогымда онлайн қысқаша
жазба жарияладым.
жазба жарияладым.
04:05
I explained who I was,
78
233863
1229
Мен өзім туралы және
04:07
how narrow my reading had been,
79
235116
2008
оқыған кітаптарымның
тым біржақты екенін,
тым біржақты екенін,
04:09
and I asked anyone who cared to
80
237148
1857
қызығушылық танытқандар
оқитын кітапты
оқитын кітапты
04:11
to leave a message suggesting
what I might read
what I might read
81
239029
2565
ұсынып, әлемнің қай жерінде
болса да хат жазуларына
болса да хат жазуларына
04:13
from other parts of the planet.
82
241618
1684
болатынын жаздым.
04:15
Now, I had no idea whether
anyone would be interested,
anyone would be interested,
83
243913
4073
Қазір біреу қызыға ма
жоқ па білмеймін,
жоқ па білмеймін,
04:20
but within a few hours
of me posting that appeal online,
of me posting that appeal online,
84
248010
3114
бірақ мен онлайн жазба
жариялағаннан бірнеше сағат
жариялағаннан бірнеше сағат
04:23
people started to get in touch.
85
251148
2436
өткеннен кейін адамдар маған
хабарласа бастады.
хабарласа бастады.
04:25
At first, it was friends and colleagues.
86
253608
2498
Алдымен достарым мен әріптестерім болды.
04:28
Then it was friends of friends.
87
256466
1551
Сонан соң достарымның достары.
04:30
And pretty soon, it was strangers.
88
258383
2277
Соңында - танымайтын адамдар.
04:33
Four days after I put that appeal online,
89
261399
2802
Онлайнға хабарлама салғаннан
4 күн өткенде,
4 күн өткенде,
04:36
I got a message from a woman
called Rafidah in Kuala Lumpur.
called Rafidah in Kuala Lumpur.
90
264225
3731
маған Куала Лумпурдан Рафидах
есімді әйелден хат келді.
есімді әйелден хат келді.
04:40
She said she loved
the sound of my project,
the sound of my project,
91
268292
2675
Ол менің жобамның аты
ұнағанын айтты,
ұнағанын айтты,
04:42
could she go to her local
English-language bookshop
English-language bookshop
92
270991
2899
ол жергілікті ағылшын тіліндегі
кітаптар сататын дүкеннен
кітаптар сататын дүкеннен
04:45
and choose my Malaysian book
and post it to me?
and post it to me?
93
273914
3290
маған Малайзия кітабын сатып алып
жіберуге бола ма деп сұрады.
жіберуге бола ма деп сұрады.
04:49
I accepted enthusiastically,
94
277912
1753
Мен бар ықыласыммен келістім,
04:51
and a few weeks later,
95
279689
1502
бір-екі аптадан кейін маған
04:53
a package arrived containing
not one, but two books --
not one, but two books --
96
281215
4548
1 емес 2 кітаптан тұратын
сәлемдеме келді,
сәлемдеме келді,
04:59
Rafidah's choice from Malaysia,
97
287263
2418
Малайзиядан Рафидахтың таңдауы,
05:02
and a book from Singapore
that she had also picked out for me.
that she had also picked out for me.
98
290908
3883
және тағы бір кітап
Сингапурдан еді.
Сингапурдан еді.
05:08
Now, at the time, I was amazed
99
296428
2437
Мені таңқалдырғаны
05:10
that a stranger more than 6,000 miles away
100
298889
3576
6000 миль қашықтықтағы
танымайтын адам
танымайтын адам
05:14
would go to such lengths to help someone
101
302489
1925
біреуге көмектесу үшін
сонша қашықтықтан
сонша қашықтықтан
05:16
she would probably never meet.
102
304438
2059
ешқашан кездестірмейтін
адамға хабарласқаны.
адамға хабарласқаны.
05:19
But Rafidah's kindness proved
to be the pattern for that year.
to be the pattern for that year.
103
307100
3651
Рафидахтың мейірімі осы
жылдың үлгілі әрекеті еді.
жылдың үлгілі әрекеті еді.
05:23
Time and again, people went
out of their way to help me.
out of their way to help me.
104
311240
3290
Уақыт пен адамдар маған
қайта-қайта көмектесті.
қайта-қайта көмектесті.
05:27
Some took on research on my behalf,
105
315226
2609
Кейбіреулер менің атымнан зерттеу
жүргізіпті,
жүргізіпті,
05:29
and others made detours
on holidays and business trips
on holidays and business trips
106
317859
3023
басқалары демалыстары мен
сапарларында
сапарларында
05:32
to go to bookshops for me.
107
320906
1936
мен үшін кітап дүкендеріне
барған.
барған.
05:35
It turns out, if you want
to read the world,
to read the world,
108
323526
3236
Егер сіз әлем кітаптарын
оқығыңыз келсе,
оқығыңыз келсе,
05:38
if you want to encounter it
with an open mind,
with an open mind,
109
326786
3401
егер сіз оларды бар жүрегіңізбен
ашқыңыз келсе,
ашқыңыз келсе,
05:42
the world will help you.
110
330211
1930
әлем сізге көмектеседі.
05:45
When it came to countries
111
333118
1215
Кезек кішкентай
05:46
with little or no commercially
available literature in English,
available literature in English,
112
334357
3506
немесе ағылшын тілінде әдебиеті
жоқ елдерге келгенде,
жоқ елдерге келгенде,
05:49
people went further still.
113
337887
1813
адамдар одан да зорына барды.
05:52
Books often came from surprising sources.
114
340689
3212
Кітаптар көбінесе қызық
қайнаркөздерден келетін еді.
қайнаркөздерден келетін еді.
05:56
My Panamanian read, for example,
came through a conversation
came through a conversation
115
344536
3039
Панамадан кітабым, мысалы,
05:59
I had with the Panama Canal on Twitter.
116
347599
3019
Панама каналының Туиттердегі
парақшасындағы әңгімеден келді.
парақшасындағы әңгімеден келді.
06:03
Yes, the Panama Canal
has a Twitter account.
has a Twitter account.
117
351497
3510
Иә, Панама каналының туиттерде
аккаунты бар.
аккаунты бар.
06:07
And when I tweeted at it about my project,
118
355731
2374
Мен оларға жобам туралы жаздым,
06:10
it suggested that I might like to try
and get hold of the work
and get hold of the work
119
358129
3379
олар маған мына кітаптың
ұнауы мүмкін екенін айтты,
ұнауы мүмкін екенін айтты,
06:13
of the Panamanian author
Juan David Morgan.
Juan David Morgan.
120
361532
2579
ол панамалық автор
Хуан Давид Морган еді.
Хуан Давид Морган еді.
06:16
I found Morgan's website
and I sent him a message,
and I sent him a message,
121
364898
2570
Мен Морганның уеб-сайтын
тауып, хабар жібердім,
тауып, хабар жібердім,
06:19
asking if any of his
Spanish-language novels
Spanish-language novels
122
367492
2432
одан испан тілінде шыққан
шығармасы
шығармасы
06:21
had been translated into English.
123
369948
1990
ағылшын тіліне аударылған ба
деп сұрадым.
деп сұрадым.
06:24
And he said that nothing
had been published,
had been published,
124
372432
2431
Ол бірде-бір шығармасы
аударылмағанын айтты,
аударылмағанын айтты,
06:26
but he did have an unpublished translation
125
374887
2430
бірақ оның басылмаған аудармасы
бар екен,
бар екен,
06:29
of his novel "The Golden Horse."
126
377341
1984
"The Golden Horse" деген кітабы.
06:31
He emailed this to me,
127
379887
1338
Ол пошта арқылы жіберді,
06:33
allowing me to become
one of the first people ever
one of the first people ever
128
381249
3134
сөйтіп маған осы кітапты
ағылшын тілінде оқитын
ағылшын тілінде оқитын
06:36
to read that book in English.
129
384407
1844
бірінші оқырман
болу мүмкіндігі туды.
болу мүмкіндігі туды.
06:38
Morgan was by no means the only wordsmith
130
386929
2650
Морган менімен кітабын осылай
бөліскен
бөліскен
06:41
to share his work with me in this way.
131
389603
1990
жалғыз адам болған жоқ.
06:44
From Sweden to Palau,
132
392015
1762
Швециядан Палауға дейін
06:45
writers and translators
sent me self-published books
sent me self-published books
133
393801
3991
жазушылар мен аудармашылар
өздерінің кітаптарын және
өздерінің кітаптарын және
06:49
and unpublished manuscripts of books
134
397816
1730
басылып шықпаған
қолжазбаларын
қолжазбаларын
06:51
that hadn't been picked
up by Anglophone publishers
up by Anglophone publishers
135
399570
2880
жіберетін, оларды ағылшын
баспагерлері көрмес еді,
баспагерлері көрмес еді,
06:54
or that were no longer available,
136
402474
2022
немесе енді қолжетімсіз еді,
06:56
giving me privileged glimpses
of some remarkable imaginary worlds.
of some remarkable imaginary worlds.
137
404520
4708
бұл маған керемет әлеммен
байланысу артықшылығын берді.
байланысу артықшылығын берді.
07:02
I read, for example,
138
410008
1151
Мысалы, мен
07:03
about the Southern African king
Ngungunhane, who led the resistance
Ngungunhane, who led the resistance
139
411183
4590
Солтүстік Африка патшасы
Нгунгунхан туралы оқыдым,
Нгунгунхан туралы оқыдым,
07:07
against the Portuguese
in the 19th century;
in the 19th century;
140
415797
2662
ол ХІХ ғасырда Португалияға
қарсы шыққан еді;
қарсы шыққан еді;
07:11
and about marriage rituals
in a remote village
in a remote village
141
419113
2771
сонымен бірге Түркменстандағы
Каспий теңізінің
Каспий теңізінің
07:13
on the shores of the Caspian sea
in Turkmenistan.
in Turkmenistan.
142
421908
2998
жағалауындағы қашық ауылдағы
үйлену салттары туралы оқыдым.
үйлену салттары туралы оқыдым.
07:18
I met Kuwait's answer to Bridget Jones.
143
426524
3609
Брижит Джонсқа Кувейт жауабын көрдім.
07:22
(Laughter)
144
430450
2000
(Күлкі)
07:25
And I read about an orgy
in a tree in Angola.
in a tree in Angola.
145
433301
3566
Анголадағы ағаштағы
оргия туралы оқыдым.
оргия туралы оқыдым.
07:32
But perhaps the most amazing example
146
440870
2152
Бірақ ең керемет мысал
07:35
of the lengths that people
were prepared to go to
were prepared to go to
147
443046
2404
адамдардың маған дүние
жүзі кітаптарын
жүзі кітаптарын
07:37
to help me read the world,
148
445474
1627
оқуға көмектесу үшін
дайындығы,
дайындығы,
07:39
came towards the end of my quest,
149
447125
2449
іздеулерімнің соңы
07:41
when I tried to get hold of a book
from the tiny, Portuguese-speaking
from the tiny, Portuguese-speaking
150
449598
3834
португалша сөйлейтін кішкене
елден кітап табу болатын,
елден кітап табу болатын,
07:45
African island nation
of São Tomé and Príncipe.
of São Tomé and Príncipe.
151
453456
3267
кітап Африканың Сао Том және
Принсип аралынан еді.
Принсип аралынан еді.
07:49
Now, having spent several months
trying everything I could think of to find
trying everything I could think of to find
152
457364
3649
Қазір бірнеше ай өткесін
қолдан келгеннің бәрі
қолдан келгеннің бәрі
07:53
a book that had been translated
into English from the nation,
into English from the nation,
153
461037
3339
істеліп, ағылшын тіліне аударылған
кітап табылмағанда,
кітап табылмағанда,
07:56
it seemed as though
the only option left to me
the only option left to me
154
464400
2242
маған берілген жалғыз мүмкіндік
07:58
was to see if I could get something
translated for me from scratch.
translated for me from scratch.
155
466666
3207
басынан аударылған кітапты
алу болатын.
алу болатын.
08:02
Now, I was really dubious
156
470404
1501
Енді маған көмектесетін
08:03
whether anyone was going
to want to help with this,
to want to help with this,
157
471929
2396
біреу барына сенімсіз
болдым және
болдым және
08:06
and give up their time
for something like that.
for something like that.
158
474349
2499
өз уақыттарын бөлмейді
деп ойладым.
деп ойладым.
08:09
But, within a week of me putting
a call out on Twitter and Facebook
a call out on Twitter and Facebook
159
477525
4263
Бірақ Twitter мен Facebook-тегі
португалша
португалша
08:13
for Portuguese speakers,
160
481812
1954
сөйлейтіндерге
хабарлаған апта ішінде
хабарлаған апта ішінде
08:15
I had more people than I could
involve in the project,
involve in the project,
161
483790
3571
маған жобаға қатысқандардан да
көп адам хабарласты, ішінде
көп адам хабарласты, ішінде
08:19
including Margaret Jull Costa,
a leader in her field,
a leader in her field,
162
487385
4358
өз саласының танымал адамы
Маргарет Джил Коста да бар,
Маргарет Джил Коста да бар,
08:23
who has translated the work
of Nobel Prize winner José Saramago.
of Nobel Prize winner José Saramago.
163
491767
5301
ол Нобель сыйлығының иегері
Джозе Сарамагоны аударған.
Джозе Сарамагоны аударған.
08:30
With my nine volunteers in place,
164
498443
1935
Менің тоғыз ерікті аудармашыммен
08:32
I managed to find a book
by a São Toméan author
by a São Toméan author
165
500402
2588
мен Сао Томеан авторының
кітабын тауып
кітабын тауып
08:35
that I could buy enough copies of online.
166
503014
2510
онлайн арқылы жеткілікті
көшірмесін сатып алдым.
көшірмесін сатып алдым.
08:37
Here's one of them.
167
505548
1154
Мынау солардың біреуі.
08:39
And I sent a copy out
to each of my volunteers.
to each of my volunteers.
168
507268
3564
Мен тоғыз еріктіге көшірмесін
жібердім.
жібердім.
08:42
They all took on a couple
of short stories from this collection,
of short stories from this collection,
169
510856
3174
Олар осы жинақтан қысқа
әңгімелерді алды,
әңгімелерді алды,
08:46
stuck to their word, sent
their translations back to me,
their translations back to me,
170
514054
3627
аудармасын маған қайта жіберу
үшін, бас алмастан аударды,
үшін, бас алмастан аударды,
08:49
and within six weeks,
I had the entire book to read.
I had the entire book to read.
171
517705
3789
сөйтіп алты апта ішінде
мен оқитын кітапты алдым.
мен оқитын кітапты алдым.
08:54
In that case, as I found so often
during my year of reading the world,
during my year of reading the world,
172
522422
4462
Осылай мен жыл бойы
оқитындарымды тапқанда,
оқитындарымды тапқанда,
08:58
my not knowing and being open
about my limitations
about my limitations
173
526908
4085
менің шектеулерім
09:03
had become a big opportunity.
174
531017
2141
маған үлкен мүмкіндік ашты.
09:05
When it came to São Tomé and Príncipe,
175
533935
2187
Сао Том мен Принсипке келгенде
09:08
it was a chance not only
to learn something new
to learn something new
176
536146
3346
бұл тек қана жаңа нәрсемен танысу
ғана емес, сонымен бірге
ғана емес, сонымен бірге
09:11
and discover a new collection of stories,
177
539516
2675
жаңа әңгімелер жинағын ашу,
09:14
but also to bring together
a group of people
a group of people
178
542215
2946
оған қоса бір топ адамды
бірлестіру және
бірлестіру және
09:17
and facilitate a joint creative endeavor.
179
545185
3229
олардың бірігіп шығармашылықпен
айналысуына мүмкіндік жасау.
айналысуына мүмкіндік жасау.
09:20
My weakness had become
the project's strength.
the project's strength.
180
548901
3900
Менің әлсіздігім жобаның
сәттілігіне айналды.
сәттілігіне айналды.
09:25
The books I read that year
opened my eyes to many things.
opened my eyes to many things.
181
553929
3556
Осы жылы оқыған кітаптарым
менің көзімді көп нәрсеге ашты.
менің көзімді көп нәрсеге ашты.
09:29
As those who enjoy reading will know,
182
557509
2187
Кітап оқығаннан рахаттанатындар
09:31
books have an extraordinary power
to take you out of yourself
to take you out of yourself
183
559720
3780
кітаптардың сізді өзіңізден басқа
жаққа алып кететін
жаққа алып кететін
09:35
and into someone else's mindset,
184
563524
2144
ерекше күші бар екенін біледі,
09:37
so that, for a while at least,
185
565692
1842
аз уақытқа болса да,
09:39
you look at the world
through different eyes.
through different eyes.
186
567558
2225
әлемге басқа көздермен
қарайсыз.
қарайсыз.
09:42
That can be an uncomfortable experience,
187
570390
2463
Бұл ыңғайсыз тәжірибе болар еді,
09:44
particularly if you're reading a book
188
572877
1772
әсіресе, сіз кітап оқып жатсаңыз
және
және
09:46
from a culture that may have quite
different values to your own.
different values to your own.
189
574673
3424
бұл кітап сіздің құндылықтарыңызға
сай келмейтін мәдениеттен болса.
сай келмейтін мәдениеттен болса.
09:50
But it can also be really enlightening.
190
578601
2149
Бірақ ол пайдалы
да болуы мүмкін.
да болуы мүмкін.
09:53
Wrestling with unfamiliar ideas
can help clarify your own thinking.
can help clarify your own thinking.
191
581402
3914
Таңсық идеялармен күресу ойыңызды
айқындауға көмектесері сөзсіз.
айқындауға көмектесері сөзсіз.
09:57
And it can also show up blind spots
192
585742
2167
Сонымен бірге ол
09:59
in the way you might have
been looking at the world.
been looking at the world.
193
587933
2642
сіздің әлемді қабылдаудағы
ақтаңдақтарды да көрсетеді,
ақтаңдақтарды да көрсетеді,
10:03
When I looked back at much
of the English-language literature
of the English-language literature
194
591072
2882
Мен кішкентайымнан оқып
өскен ағылшын тіліндегі
өскен ағылшын тіліндегі
10:05
I'd grown up with, for example,
195
593978
1686
әдебиетке қарап, мысалы,
10:07
I began to see how narrow a lot of it was,
196
595688
3037
әлем ұсынып отырған байлықпен
салыстырғанда
салыстырғанда
10:10
compared to the richness
that the world has to offer.
that the world has to offer.
197
598749
2812
олардың біразының шеңбері тар
болғанын көрдім.
болғанын көрдім.
10:14
And as the pages turned,
198
602886
2162
Кітапты парақтаған сайын,
10:17
something else started to happen, too.
199
605072
2466
басқа нәрселер бола бастады.
10:20
Little by little,
200
608150
1151
Күннен күнге
10:21
that long list of countries that
I'd started the year with, changed
I'd started the year with, changed
201
609325
4285
жыл басындағы елдердің ұзын
тізімі өзгере бастады,
тізімі өзгере бастады,
10:25
from a rather dry, academic
register of place names
register of place names
202
613634
4359
құрғақ академиялық атаудан
10:30
into living, breathing entities.
203
618017
2681
тірі жанды атуаларға дейін.
10:33
Now, I don't want to suggest
that it's at all possible
that it's at all possible
204
621475
2723
Қазір мен бұл мүмкін екеніне
сен алмаймын,
сен алмаймын,
10:36
to get a rounded picture of a country
simply by reading one book.
simply by reading one book.
205
624222
4206
бір кітап оқу арқылы ел туралы
жалпы мағлұмат алу.
жалпы мағлұмат алу.
10:41
But cumulatively, the stories
I read that year
I read that year
206
629010
3589
Осы жылы оқыған кітаптарым
10:44
made me more alive than ever before
207
632623
3060
мені бұрынғыға қарағанда
шынайы етті,
шынайы етті,
10:47
to the richness, diversity and complexity
of our remarkable planet.
of our remarkable planet.
208
635707
6074
керемет планетамыздағы қиындыққа,
байлыққа, әртүрлілікке басқаша қарадым.
байлыққа, әртүрлілікке басқаша қарадым.
10:54
It was as though the world's stories
209
642654
1993
Бұл әлем оқиғасы сияқты еді,
10:56
and the people who'd gone
to such lengths to help me read them
to such lengths to help me read them
210
644671
3900
онда адамдар маған оқуға көмектесу
үшін алысқа кетіп,
үшін алысқа кетіп,
11:00
had made it real to me.
211
648595
1905
мұны маған шынайы етті.
11:04
These days, when I look at my bookshelves
212
652086
2535
Осы күндері мен кітап сөреме қарағанда
11:06
or consider the works on my e-reader,
213
654645
3125
немесе электронды оқу құралымдағы
шығармаларды көргенде,
шығармаларды көргенде,
11:09
they tell a rather different story.
214
657794
2115
олар маған басқа оқиғаны көрсетеді.
11:12
It's the story of the power
books have to connect us
books have to connect us
215
660649
3346
Бұл - біздерді байланыстыратын
кітаптың күші, ол
кітаптың күші, ол
11:16
across political, geographical,
cultural, social, religious divides.
cultural, social, religious divides.
216
664019
4745
саяси, географиялық, мәдени,
әлеуметтік, діни бөлінуден ада.
әлеуметтік, діни бөлінуден ада.
11:21
It's the tale of the potential
human beings have to work together.
human beings have to work together.
217
669422
4142
Бұл адамдардың бірге жұмыс
істеуінің әлеуеті туралы ертегі.
істеуінің әлеуеті туралы ертегі.
11:26
And, it's testament
218
674320
1342
Бұл - өсиет,
11:27
to the extraordinary times we live
in, where, thanks to the Internet,
in, where, thanks to the Internet,
219
675686
4623
біз ерекше уақытта өмір сүрудеміз,
интернетке рақмет,
интернетке рақмет,
11:32
it's easier than ever before
220
680333
1917
бұрынғыға қарағанда оңайырақ
танысамыз,
танысамыз,
11:34
for a stranger to share a story,
a worldview, a book
a worldview, a book
221
682274
4429
танымайтын адамдармен әңгіме,
көзқарас, кітаппен бөлісеміз,
көзқарас, кітаппен бөлісеміз,
11:38
with someone she may never meet,
on the other side of the planet.
on the other side of the planet.
222
686727
3793
бірақ планетаның басқа жағындағы ол
адаммен ешқашан кездеспеуіміз мүмкін.
адаммен ешқашан кездеспеуіміз мүмкін.
11:43
I hope it's a story I'm reading
for many years to come.
for many years to come.
223
691595
3098
Мен оқып жатқан әңгіме қайтып
келер деп үміттенемін.
келер деп үміттенемін.
11:47
And I hope many more people will join me.
224
695074
2849
Маған көптеген адамдар қосылады
деп сенемін.
деп сенемін.
11:49
If we all read more widely,
there'd be more incentive
there'd be more incentive
225
697947
2614
Егер біз көбірек оқысақ,
11:52
for publishers to translate more books,
226
700585
2547
баспагерлерді көп кітап аударуға
итермелер едік және
итермелер едік және
11:55
and we would all be richer for that.
227
703156
1939
біз бәріміз байырақ болар едік.
11:57
Thank you.
228
705713
1157
Рақмет!
11:58
(Applause)
229
706894
3734
(Қошемет)
ABOUT THE SPEAKER
Ann Morgan - Writer, blogger, authorAnn Morgan challenged herself to read a book from every country in the world.
Why you should listen
One day British writer Ann Morgan realized that most books in her bookshelves were by British or American authors. She undertook to read, over the course of a year, at least one book from each of the world's 196 countries -- texts often suggested by bibliophiles from all over the world.
Her experience inspired her book Reading the World (US title: The World Between Two Covers). She blogs about international literature, and her first novel, a psychological literary thriller called Beside Myself, will be published in January 2016.
Ann Morgan | Speaker | TED.com