TEDxNorrkoping
Carol Dweck: The power of believing that you can improve
Carol Dweck: Fuqia e te besuarit se ti mund te permiresohesh
Filmed:
Readability: 4.6
10,274,895 views
Carol Dweck bën hulumtime rreth "mentalitetit të rritjes" — ideja që ne mund ta rritim kapacitetin e trurit tonë për të mësuar dhe zgjidhur problema. Në ketë ligjerate, ajo përshkruan dy mënyra për të menduar rreth një problemi i cili është pak si shumë i veshtirë për ta zgjidhur. A s'je i zgjuar mjaftueshëm për ta zgjidhur ... apo s'e ke zgjidhur akoma? Një prezantim i shkëlqyer i kësaj fushe me ndikim.
Carol Dweck - Psychologist
Carol Dweck is a pioneering researcher in the field of motivation, why people succeed (or don't) and how to foster success. Full bio
Carol Dweck is a pioneering researcher in the field of motivation, why people succeed (or don't) and how to foster success. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
The power of yet.
0
1082
2742
Fuqia e "ende".
00:15
I heard about a high school in Chicago
1
3824
2104
Dëgjova për një shkollë
të mesme në Chicago
të mesme në Chicago
00:17
where students had to pass
a certain number of courses to graduate,
a certain number of courses to graduate,
2
5928
4843
ku studentët duhet të kalonin një numër
të caktuar kursesh për t'u diplomuar,
të caktuar kursesh për t'u diplomuar,
00:22
and if they didn't pass a course,
they got the grade "Not Yet."
they got the grade "Not Yet."
3
10771
5306
dhe në qoftë se nuk e kalonin një kurs,
ata merrnin notën "Ende Jo".
ata merrnin notën "Ende Jo".
00:28
And I thought that was fantastic,
4
16077
2368
Dhe mendova se kjo ishte fantastike,
00:30
because if you get a failing grade,
you think, I'm nothing, I'm nowhere.
you think, I'm nothing, I'm nowhere.
5
18445
3895
sepse në qoftë se merr nje notë jokaluese,
ti mendon, jam asgjë, jam askund.
ti mendon, jam asgjë, jam askund.
00:34
But if you get the grade "Not Yet"
6
22340
2939
Por në qoftë se merr notën "Ende Jo"
00:37
you understand that
you're on a learning curve.
you're on a learning curve.
7
25279
3519
ti kupton se je në proces të të mësuarit.
00:40
It gives you a path into the future.
8
28798
3344
Të ofron një rrugë në të ardhmen.
00:44
"Not Yet" also gave me insight
into a critical event early in my career,
into a critical event early in my career,
9
32142
8082
"Ende Jo" më bëri të depërtoj për një
ngjarje kritike
ngjarje kritike
00:52
a real turning point.
10
40224
1881
në fillim të karrierës time,
një ndryshim i vërtetë.
një ndryshim i vërtetë.
00:54
I wanted to see
11
42105
1988
Doja të shikoja
00:56
how children coped
with challenge and difficulty,
with challenge and difficulty,
12
44093
5005
se si fëmijët i përballonin
sfidat dhe vështirësite,
sfidat dhe vështirësite,
01:01
so I gave 10-year-olds
13
49098
3041
kështu që i dhashë 10 vjecarëve
01:04
problems that were
slightly too hard for them.
slightly too hard for them.
14
52139
5209
problema të cilat ishin pak si
shumë të vështira për ta.
shumë të vështira për ta.
01:09
Some of them reacted
in a shockingly positive way.
in a shockingly positive way.
15
57348
4760
Disa nga ata reaguan në një
mënyrë shokuese pozitive
mënyrë shokuese pozitive
01:14
They said things like,
"I love a challenge,"
"I love a challenge,"
16
62108
3731
Ata thanë gjëra si , " Mua më pëlqejnë
shumë sfidat ",
shumë sfidat ",
01:17
or, "You know, I was hoping
this would be informative."
this would be informative."
17
65839
5288
ose , "E di, po shpresoja që kjo
të ishte informuese".
të ishte informuese".
01:23
They understood
that their abilities could be developed.
that their abilities could be developed.
18
71127
6146
Ata kuptuan se aftësitë e tyre
mund të zhvilloheshin.
mund të zhvilloheshin.
01:29
They had what I call a growth mindset.
19
77273
3945
Ata kishin atë që unë
e quaj mentalitetin e rritjes.
e quaj mentalitetin e rritjes.
01:33
But other students felt
it was tragic, catastrophic.
it was tragic, catastrophic.
20
81218
5381
Por studentë të tjerë menduan
se ishte tragjike, katastrofike.
se ishte tragjike, katastrofike.
01:38
From their more fixed mindset perspective,
21
86599
4564
Nga perspektiva e mentalitetit
te fiksuar të tyre,
te fiksuar të tyre,
01:43
their intelligence had been
up for judgment and they failed.
up for judgment and they failed.
22
91163
7303
po gjykohej intelligjenca e tyre
dhe ata dështuan.
dhe ata dështuan.
01:50
Instead of luxuriating
in the power of yet,
in the power of yet,
23
98466
4421
Në vend që të admironin fuqinë e ende,
01:54
they were gripped in the tyranny of now.
24
102887
4279
ata ishin të mbërthyer
në ashpërsinë e të tanishmes.
në ashpërsinë e të tanishmes.
01:59
So what do they do next?
25
107166
2441
Pra cfarë bëjnë ata më pas?
02:01
I'll tell you what they do next.
26
109607
2418
Jua tregoj unë cfarë ata bëjnë më pas.
02:04
In one study, they told us
they would probably cheat the next time
they would probably cheat the next time
27
112025
5798
Një studim, na tregoi se ata ndoshta
do të kopjonin herën tjetër
do të kopjonin herën tjetër
02:09
instead of studying more
if they failed a test.
if they failed a test.
28
117823
4501
në vend që të studionin më shumë
nëse nuk e kishin kaluar provimin.
nëse nuk e kishin kaluar provimin.
02:14
In another study, after a failure,
29
122324
2450
Në një studim tjetër, pas një dështimi,
02:16
they looked for someone
who did worse than they did
who did worse than they did
30
124774
3702
ata kërkonin për dikë që
kishte dalë më keq se ta
kishte dalë më keq se ta
02:20
so they could feel really
good about themselves.
good about themselves.
31
128476
4640
kështu që ata mund të ndiheshin
mirë për veten e tyre.
mirë për veten e tyre.
02:25
And in study after study,
they have run from difficulty.
they have run from difficulty.
32
133116
5930
Dhe studim pas studimi, ata kanë
vrapuar nga vështirësitë.
vrapuar nga vështirësitë.
02:31
Scientists measured
the electrical activity from the brain
the electrical activity from the brain
33
139046
5646
Shkencëtarët matën aktivitetin
elektrik të trurit
elektrik të trurit
02:36
as students confronted an error.
34
144692
3438
ndërkohë që studentët
përballnin një gabim.
përballnin një gabim.
02:40
On the left, you see
the fixed mindset students.
the fixed mindset students.
35
148130
4068
Në të majtë, shikoni studentët
me mentalitetin e fiksuar.
me mentalitetin e fiksuar.
02:44
There's hardly any activity.
36
152198
2137
Ka shumë pak aktivitet.
02:46
They run from the error.
37
154335
2476
Ata vrapojnë nga gabimi.
02:48
They don't engage with it.
38
156811
2883
Nuk angazhohen me të.
02:51
But on the right, you have
the students with the growth mindset,
the students with the growth mindset,
39
159694
3671
Por në të djathtë, ke studentët
me mentalitetin e rritjes,
me mentalitetin e rritjes,
02:55
the idea that abilities can be developed.
40
163365
3841
ideja se aftësitë mund të zhvillohen.
02:59
They engage deeply.
41
167206
2104
Ata angazhohen shumë.
03:01
Their brain is on fire with yet.
42
169310
3135
Truri i tyre është ne flake me enden.
03:04
They engage deeply.
43
172445
1518
Ata angazhohen shumë.
03:05
They process the error.
44
173963
2894
Ata e shqyrtojnë gabimin.
03:08
They learn from it and they correct it.
45
176857
4378
Ata mësojnë nga gabimi
dhe e rregullojnë atë.
dhe e rregullojnë atë.
03:13
How are we raising our children?
46
181695
2905
Si po i rritim fëmijet tane?
03:16
Are we raising them for now
instead of yet?
instead of yet?
47
184600
4605
Po i rritim për tani ne vend të ende?
03:21
Are we raising kids who are
obsessed with getting A's?
obsessed with getting A's?
48
189205
5153
Po rritim fëmijë që jane
të fiksuar me 10-tat
të fiksuar me 10-tat
03:26
Are we raising kids who don't know
how to dream big dreams?
how to dream big dreams?
49
194358
5284
Po rritim fëmijë të cilët
nuk dinë si të ëndërrojnë
nuk dinë si të ëndërrojnë
03:31
Their biggest goal is getting the next A
or the next test score?
or the next test score?
50
199642
7485
Qëllimi i tyre kryesor është një 10-te
tjetër apo e rezultatit të provimit tjetër
tjetër apo e rezultatit të provimit tjetër
03:39
And are they carrying this need
for constant validation with them
for constant validation with them
51
207127
6305
Dhe a po e marrin me vete këtë
nevojë për miratim konstant
nevojë për miratim konstant
03:45
into their future lives?
52
213432
2790
në të ardhmet e tyre?
03:48
Maybe, because employers
are coming to me and saying,
are coming to me and saying,
53
216222
3664
Ndoshta, sepse punëdhënësit vijnë
tek unë dhe më thonë,
tek unë dhe më thonë,
03:51
we have already raised a generation
54
219886
3318
ne tashmë kemi rritur një brez
03:55
of young workers who
can't get through the day
can't get through the day
55
223204
4245
të punëtorëve të rinj të cilët
nuk e shtyjnë dot ditën
nuk e shtyjnë dot ditën
03:59
without an award.
56
227449
2872
pa marrë një shpërblim
04:02
So what can we do?
57
230321
3148
Pra cfarë mund të bëjmë?
04:05
How can we build that bridge to yet?
58
233469
3948
Si mund ta ndërtojmë një urë për tek ende?
04:09
Here are some things we can do.
59
237417
1867
Ja cfarë janë disa gjëra që mund të bëjmë.
04:11
First of all, we can praise wisely,
not praising intelligence or talent.
not praising intelligence or talent.
60
239284
7122
Së pari, ne mund të lavdërojmë me mencuri,
jo të lavdërojmë inteligjencën apo talentin.
jo të lavdërojmë inteligjencën apo talentin.
04:18
That has failed.
61
246406
1805
Ajo ka dështuar.
04:20
Don't do that anymore.
62
248211
2064
Mos e bëni më atë.
04:22
But praising the process
that kids engage in:
that kids engage in:
63
250275
4231
Por lavdëroni procesin në të cilin
fëmijët angazhohen:
fëmijët angazhohen:
04:26
their effort, their strategies,
their focus, their perseverance,
their focus, their perseverance,
64
254506
4422
përpjekjen e tyre, strategjitë e tyre,
fokusin e tyre, këmbënguljen e tyre,
fokusin e tyre, këmbënguljen e tyre,
04:30
their improvement.
65
258928
1865
përmirësimin e tyre.
04:32
This process praise
66
260793
1551
Ky lavdërim i procesit
04:34
creates kids who are hardy and resilient.
67
262344
5000
krijon femijë që janë të guximshëm
dhe e marrin veten shpejt.
dhe e marrin veten shpejt.
04:39
There are other ways to reward yet.
68
267344
2851
Ka mënyra të tjera
për të shpërblyer enden.
për të shpërblyer enden.
04:42
We recently teamed up with game scientists
69
270195
4137
Kohët e fundit kemi bashkëpunuar
me shkencëtarë lojrash
me shkencëtarë lojrash
04:46
from the University of Washington
70
274332
2506
nga universiteti i Uashingtonit
04:48
to create a new online math game
that rewarded yet.
that rewarded yet.
71
276838
5239
për të krijuar një lojë të re matematike
në internet që shpërblen enden.
në internet që shpërblen enden.
04:54
In this game, students were rewarded
for effort, strategy and progress.
for effort, strategy and progress.
72
282077
6236
Në këtë lojë, studentët u shpërblyen për
përpjekjen, strategjinë dhe përparimin.
përpjekjen, strategjinë dhe përparimin.
05:00
The usual math game
73
288313
2665
Loja e zakonshme e matematikës
05:02
rewards you for getting
answers right right now,
answers right right now,
74
290978
4321
të shpërblen për gjetjen e saktë
të përgjigjeve në moment,
të përgjigjeve në moment,
05:07
but this game rewarded process.
75
295299
2969
por kjo lojë shpërblen përparimin.
05:10
And we got more effort,
76
298268
2470
Dhe morëm më shumë përpjekje,
05:12
more strategies,
77
300738
2286
më shumë strategji,
05:15
more engagement over
longer periods of time,
longer periods of time,
78
303024
4273
më shumë angazhim
në periudha më të gjata kohe,
në periudha më të gjata kohe,
05:19
and more perseverance when
they hit really, really hard problems.
they hit really, really hard problems.
79
307297
5983
dhe më shumë këmbëngulje kur
ata gjejnë problema shumë të vështira.
ata gjejnë problema shumë të vështira.
05:25
Just the words "yet"
or "not yet," we're finding,
or "not yet," we're finding,
80
313280
3203
Ne po zbulojmë, që vetëm fjalët
"ende" dhe "ende jo',
"ende" dhe "ende jo',
05:28
give kids greater confidence,
81
316483
3797
i japin fëmijëve besim të madh,
05:32
give them a path into the future
that creates greater persistence.
that creates greater persistence.
82
320280
6986
i japin atyre një rrugë në të ardhmen
që krijon një këmbëngulje të madhe.
që krijon një këmbëngulje të madhe.
05:39
And we can actually
change students' mindsets.
change students' mindsets.
83
327266
4804
Dhe në të vërtetë ne mund të ndryshojmë
mendjet e studentëve.
mendjet e studentëve.
05:44
In one study, we taught them
84
332070
3166
Në një studim, ne i mësuam atyre
05:47
that every time they push
out of their comfort zone
out of their comfort zone
85
335236
4258
se sa herë që ata dalin
nga zona e tyre e rehatisë
nga zona e tyre e rehatisë
05:51
to learn something new and difficult,
86
339494
3330
për të mësuar dicka të re dhe të vështirë,
05:54
the neurons in their brain can form
new, stronger connections,
new, stronger connections,
87
342824
5743
neuronet në trurin e tyre mund
të formojnë lidhje të reja e më të forta
të formojnë lidhje të reja e më të forta
06:00
and over time they can get smarter.
88
348567
3625
dhe me kalimin e kohës ato mund
të behen më të zgjuar.
të behen më të zgjuar.
06:04
Look what happened: in this study,
89
352192
2801
Shikoni cfarë ndodhi, në këtë studim,
06:06
students who were not
taught this growth mindset
taught this growth mindset
90
354993
3599
studentët që nuk u ishte
mësuar mentaliteti i rritjes
mësuar mentaliteti i rritjes
06:10
continued to show declining grades
over this difficult school transition,
over this difficult school transition,
91
358592
5631
vazhdonin të tregonin nota në rënie
gjatë tranzicionit të vështirë shkollor,
gjatë tranzicionit të vështirë shkollor,
06:16
but those who were taught this lesson
showed a sharp rebound in their grades.
showed a sharp rebound in their grades.
92
364223
6964
por ata që e kishin mësuar këtë treguan
një kthim të shpejtë te notat e tyre.
një kthim të shpejtë te notat e tyre.
06:23
We have shown this now,
this kind of improvement,
this kind of improvement,
93
371187
6115
Ne e kemi treguar këtë tani,
këtë lloj përmirësimi,
këtë lloj përmirësimi,
06:29
with thousands and thousands of kids,
especially struggling students.
especially struggling students.
94
377302
6537
me mijëra e mijëra studentë,
vecanërisht me studentë në vështirësi.
vecanërisht me studentë në vështirësi.
06:35
So let's talk about equality.
95
383839
3702
Le të flasim për barazinë.
06:40
In our country, there are
groups of students
groups of students
96
388291
4262
Në vendin tonë, ka grupe studentësh
06:44
who chronically underperform,
97
392553
2819
të cilët nuk japin aq sa duhet,
06:47
for example, children in inner cities,
98
395372
2982
për shembull, femijët
në zonat urbane,
në zonat urbane,
06:50
or children on
Native American reservations.
Native American reservations.
99
398354
3843
ose femijët në rezervatet e
amerikaneve indigjen.
amerikaneve indigjen.
06:54
And they've done so poorly for so long
that many people think it's inevitable.
that many people think it's inevitable.
100
402197
6846
Ata kanë dalë kaq keq për shumë kohë aq sa
njerëzit mendojnë se është e pashmangshme.
njerëzit mendojnë se është e pashmangshme.
07:01
But when educators create
growth mindset classrooms steeped in yet,
growth mindset classrooms steeped in yet,
101
409043
8399
Por kur mësuesit krijojnë klasa të
mentalitetit të rritjes të rrethuara nga ende,
mentalitetit të rritjes të rrethuara nga ende,
07:09
equality happens.
102
417442
3285
barazia ndodh.
07:12
And here are just a few examples.
103
420727
4300
Dhe këtu jane disa shembuj.
07:17
In one year, a kindergarten class
in Harlem, New York
in Harlem, New York
104
425027
6130
Në një vit, nje klasë kopshti
në Harlem, New York
në Harlem, New York
07:23
scored in the 95th percentile
on the National Achievement Test.
on the National Achievement Test.
105
431157
7477
shënoi 95 përqind në testin
ndërkombëtar të arritjes.
ndërkombëtar të arritjes.
07:30
Many of those kids could not hold a pencil
when they arrived at school.
when they arrived at school.
106
438634
7236
Shumë nga këta fëmije nuk mund ta mbanin
dot lapsin kur arritën në shkollë.
dot lapsin kur arritën në shkollë.
07:37
In one year,
107
445872
2254
Në një vit,
07:40
fourth grade students
in the South Bronx, way behind,
in the South Bronx, way behind,
108
448126
5371
studentë të klasës së katërt në
South Bronx, shumë mbrapa,
South Bronx, shumë mbrapa,
07:45
became the number one fourth grade class
in the state of New York
in the state of New York
109
453497
5769
u benë klasa e parë e katërt
në shtetin e New York-ut
në shtetin e New York-ut
07:51
on the state math test.
110
459266
3974
në testin e matematikës në vend.
07:55
In a year to a year and a half,
111
463240
3939
Në një vit deri në një vit e gjysëm,
07:59
Native American students
in a school on a reservation
in a school on a reservation
112
467179
5493
studentët indigjene amerikanë
e nje shkollë në nje rezervat
e nje shkollë në nje rezervat
08:04
went from the bottom of their district
to the top,
to the top,
113
472672
6799
kaluan nga fundi i rrethit të tyre në krye,
08:11
and that district included
affluent sections of Seattle.
affluent sections of Seattle.
114
479471
5722
dhe ai rreth përfshinte
seksione të pasura të Seattle.
seksione të pasura të Seattle.
08:17
So the native kids outdid
the Microsoft kids.
the Microsoft kids.
115
485193
7291
Pra fëmijët indigjen mposhtën
fëmijët e Microsoft.
fëmijët e Microsoft.
08:24
This happened because the meaning
116
492484
3247
Kjo ndodhi sepse domethënia
08:27
of effort and difficulty were transformed.
117
495731
4637
e përpjekjes dhe vështirësisë
u transformua.
u transformua.
08:32
Before, effort and difficulty
118
500368
4432
Më përpara, përpjekja dhe vështirësia
08:36
made them feel dumb,
made them feel like giving up,
made them feel like giving up,
119
504800
4943
i bënte të ndiheshin si budallenj,
i bënte të dorëzoheshin,
i bënte të dorëzoheshin,
08:41
but now, effort and difficulty,
120
509743
3464
por tani, përpjekja dhe vështirësia,
08:45
that's when their neurons
are making new connections,
are making new connections,
121
513207
3996
është kur neuronet e tyre
bëjnë lidhje të reja,
bëjnë lidhje të reja,
08:49
stronger connections.
122
517203
1765
lidhje më të forta.
08:50
That's when they're getting smarter.
123
518968
3541
Ështe kur ato po bëhen më të zgjuar.
08:54
I received a letter recently
from a 13-year-old boy.
from a 13-year-old boy.
124
522509
5343
Kohët e fundit mora një letër
nga një djalë 13 vjecar.
nga një djalë 13 vjecar.
08:59
He said, "Dear Professor Dweck,
125
527852
3909
Ai tha: "E dashur profesoreshë Dweck,
09:03
I appreciate that your writing is based
on solid scientific research,
on solid scientific research,
126
531761
6634
E vlerësoj se shkrimi juaj është
i bazuar në kërkime të forta shkencore,
i bazuar në kërkime të forta shkencore,
09:10
and that's why I decided
to put it into practice.
to put it into practice.
127
538395
5586
dhe kjo është pse une vendosa
të praktikoj më shumë.
të praktikoj më shumë.
09:15
I put more effort into my schoolwork,
128
543981
3755
Praktikova më shume detyrat
e mia shkollore,
e mia shkollore,
09:19
into my relationship with my family,
129
547736
3131
marrëdhëniet me familjen time,
09:22
and into my relationship
with kids at school,
with kids at school,
130
550867
4435
dhe marrëdhëniet me fëmijet
në shkollën time,
në shkollën time,
09:27
and I experienced great improvement
in all of those areas.
in all of those areas.
131
555302
6814
dhe ndjeva përmirësime të mëdha
në të gjithë këto fusha.
në të gjithë këto fusha.
09:34
I now realize I've wasted
most of my life."
most of my life."
132
562116
5319
Tani e kuptoj se e kam harxhuar pjesën
më të madhe të jetës sime."
më të madhe të jetës sime."
09:41
Let's not waste any more lives,
133
569155
5630
Le të mos harxhojmë më shumë jetë,
09:46
because once we know
134
574785
3942
sepse pasi ne ta dimë
09:50
that abilities are capable of such growth,
135
578727
5322
se aftësitë janë të afta
për një rritje të tillë,
për një rritje të tillë,
09:56
it becomes a basic human right
for children, all children,
for children, all children,
136
584049
6449
bëhet një e drejtë themelore
njerëzore për fëmijët, të gjithë fëmijët,
njerëzore për fëmijët, të gjithë fëmijët,
10:02
to live in places that create that growth,
137
590498
6435
për të jetuar në vende
që e krijojnë atë rritje,
që e krijojnë atë rritje,
10:08
to live in places filled with yet.
138
596933
6108
për të jetuar në vende
të mbushura me ende .
të mbushura me ende .
10:15
Thank you.
139
603041
1677
Falemnderit.
10:16
(Applause)
140
604718
2781
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Carol Dweck - PsychologistCarol Dweck is a pioneering researcher in the field of motivation, why people succeed (or don't) and how to foster success.
Why you should listen
As Carol Dweck describes it: "My work bridges developmental psychology, social psychology, and personality psychology, and examines the self-conceptions (or mindsets) people use to structure the self and guide their behavior. My research looks at the origins of these mindsets, their role in motivation and self-regulation, and their impact on achievement and interpersonal processes."
Dweck is a professor at Stanford and the author of Mindset, a classic work on motivation and "growth mindset." Her work is influential among educators and increasingly among business leaders as well.
Carol Dweck | Speaker | TED.com