TEDxCERN
John Searle: Our shared condition -- consciousness
John Searle: John Searle: Trạng thái chung của chúng ta - nhận thức
Filmed:
Readability: 4.3
1,460,625 views
Nhà triết học John Searle là người đặt nền móng cho nghiên cứu nhận thức của con người - và bác bỏ một số sự phản đối về việc nghiên cứu nghiêm túc về nó một cách có phương pháp. Khi chúng ta biết nhiều hơn về các quá trình trình trong não bộ tạo ra nhận thức, việc thừa nhận rằng nhận thức là một hiện tượng sinh học là bước quan trọng đầu tiên. Và không, ông ấy không cho rằng nhận thức chỉ là sự mô phỏng máy tính.
John Searle - Philosopher
John Searle has made countless contributions to contemporary thinking about consciousness, language, artificial intelligence and rationality itself. Full bio
John Searle has made countless contributions to contemporary thinking about consciousness, language, artificial intelligence and rationality itself. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm going to talk about consciousness.
0
464
2617
Tôi sẽ nói về sự nhận thức.
00:15
Why consciousness?
1
3081
1480
Tại sao lại về nhận thức?
00:16
Well, it's a curiously neglected subject,
2
4561
2826
Vâng, vì nó là một vấn đề bị bỏ quên một cách đáng hiếu,
00:19
both in our scientific and our philosophical culture.
3
7387
3564
cả trong khoa học và triết học của chúng ta.
00:22
Now why is that curious?
4
10951
1272
Tại sao điều đó lại gợi sự tò mò?
00:24
Well, it is the most important aspect of our lives
5
12223
3510
Vâng, nó là khía cạnh quan trọng nhất trong cuộc sống của chúng ta
vì 1 lý do rất lô gic, đơn giản,
00:27
for a very simple, logical reason,
6
15733
1958
00:29
namely, it's a necessary condition on anything
7
17691
2397
cụ thể, đối với bất cứ việc quan trọng nào trong cuộc sống
00:32
being important in our lives that we're conscious.
8
20088
2477
một điều kiện cần thiết là chúng ta phải có ý thức.
00:34
You care about science, philosophy, music, art, whatever --
9
22565
3159
Bạn quan tâm đến khoa học, triết học, âm nhạc, nghệ thuật, hay bất cứ cái gì
00:37
it's no good if you're a zombie or in a coma, right?
10
25724
3478
sẽ chẳng có tác dụng gì nếu bạn là một thây ma hay đang hôn mê, đúng không?
00:41
So consciousness is number one.
11
29202
2344
Thế nên, ý thức là số một.
00:43
The second reason is that when people do
12
31546
2468
Lý do thứ hai là
00:46
get interested in it, as I think they should,
13
34014
2316
khi mọi người thực sự thích thứ gì đó
00:48
they tend to say the most appalling things.
14
36330
2851
họ có xu hướng nói những điều kinh khủng nhất.
00:51
And then, even when they're not saying appalling things
15
39181
2159
Và rồi, thậm chí khi họ không nói những điều kinh khủng
00:53
and they're really trying to do serious research,
16
41340
2129
và thực sự nghiên cứu nghiêm túc,
00:55
well, it's been slow. Progress has been slow.
17
43469
3855
thì, điều đó sẽ diễn ra chậm. Tiến trình sẽ chậm lại.
00:59
When I first got interested in this, I thought, well,
18
47324
3140
Khi tôi lần đầu quan tâm tới điều này, tôi đã nghĩ, ồ,
01:02
it's a straightforward problem in biology.
19
50464
2206
nó là một vấn đề sinh học đơn giản.
01:04
Let's get these brain stabbers to get busy and figure out
20
52670
2497
Hãy để ý đến những vấn đề đau đầu này và tìm hiểu
01:07
how it works in the brain.
21
55167
884
cách nó vận hành trong não bộ.
01:08
So I went over to UCSF and I talked to all
22
56051
1902
Thế nên, tôi đã sang UCSF và tôi đã nói chuyện với tất cả
01:09
the heavy-duty neurobiologists there,
23
57953
1915
các nhà sinh học thần kinh có trọng trách nặng nề ở đó,
01:11
and they showed some impatience,
24
59868
1576
và họ đã thể hiện rõ sự mất kiên nhẫn,
01:13
as scientists often do when you ask them embarrassing questions.
25
61444
3383
như cách mà các nhà khoa học thường làm khi bạn hỏi họ những câu hỏi đáng xấu hổ.
01:16
But the thing that struck me is, one guy said in exasperation,
26
64827
3758
Nhưng điều mà khiến tôi bất ngờ là, trong lúc giận dữ
01:20
a very famous neurobiologist, he said, "Look,
27
68585
2015
một nhà sinh học thần kinh rất nổi tiếng đã nói: "Xem kìa,
01:22
in my discipline it's okay to be interested in consciousness,
28
70600
3575
trong nguyên tắc của tôi, ổn thôi nếu bạn quan tâm sự nhận thức,
01:26
but get tenure first. Get tenure first."
29
74175
3567
nhưng hãy nhận nghiên cứu trước đi. Nhận nghiên cứu đầu tiên."
01:29
Now I've been working on this for a long time.
30
77742
2718
Tới giờ tôi đã nghiên cứu về nó trong một thời gian dài.
01:32
I think now you might actually get tenure
31
80460
1978
Tôi nghĩ bây giờ trên thực tế bạn có thể nhận nghiên cứu
01:34
by working on consciousness.
32
82438
1291
bằng cách nghiên cứu sự nhận thức.
01:35
If so, that's a real step forward.
33
83729
2613
Nếu vậy, đó thực sự là một bước tiến.
01:38
Okay, now why then is this curious reluctance
34
86342
2905
Vậy thì tại sao việc này lại là miễn cưỡng
01:41
and curious hostility to consciousness?
35
89247
1898
và chống lại nhận thức?
01:43
Well, I think it's a combination of two features
36
91145
2730
Ồ, tôi nghĩ đó là một sự kết hợp của 2 đặc điểm
01:45
of our intellectual culture
37
93875
1905
của văn hóa tri thức của chúng ta
01:47
that like to think they're opposing each other
38
95780
2526
trông có vẻ như chúng đối lập nhau
01:50
but in fact they share a common set of assumptions.
39
98306
3623
nhưng trên thực tế lại có chung một chuỗi chung các giả định.
01:53
One feature is the tradition of religious dualism:
40
101929
3962
Một đặc điểm là truyền thống của thuyết nhị nguyên:
01:57
Consciousness is not a part of the physical world.
41
105891
3325
Nhận thức không chỉ là một phần của thế giới vật chất.
02:01
It's a part of the spiritual world.
42
109216
1927
Nó còn là một phần của thế giới tinh thần.
02:03
It belongs to the soul,
43
111143
1536
Nó thuộc về tâm hồn,
02:04
and the soul is not a part of the physical world.
44
112679
3296
và tâm hồn thì không phải là một phần của thế giới vật chất.
02:07
That's the tradition of God, the soul and immortality.
45
115975
3031
Đó là truyền thống của chúa, tâm hồn và sự bất tử.
02:11
There's another tradition that thinks it's opposed to this
46
119006
2105
Có một truyền thống khác điều mà nghĩ rằng nó trái ngược với điều này
02:13
but accepts the worst assumption.
47
121111
2104
nhưng thừa nhận những giả định xấu nhất.
02:15
That tradition thinks that we are heavy-duty scientific materialists:
48
123215
4078
Tư tưởng đó cho rằng chúng ta là những người theo chủ nghĩa duy vật.
02:19
Consciousness is not a part of the physical world.
49
127293
3465
Sự nhận thức không thuộc thế giới hữu hình
Hoặc là nó không tồn tại, hoặc là nó là một thứ gì đó rất khác,
02:22
Either it doesn't exist at all, or it's something else,
50
130758
2646
02:25
a computer program or some damn fool thing,
51
133404
2650
một phần mềm máy tính hoặc là một thứ ngu ngốc nào đó,
02:28
but in any case it's not part of science.
52
136054
3195
nhưng trong trường hợp nào thì nó cũng không phải khoa học.
02:31
And I used to get in an argument that really gave me a stomachache.
53
139249
2208
Và trước đây tôi đã tranh luận nhiều về chủ đề này, và nó làm tôi rất khó chịu.
02:33
Here's how it went.
54
141457
1619
Đây là cách cuộc tranh luận diễn ra.
02:35
Science is objective, consciousness is subjective,
55
143076
4032
Khoa học là khách quan, nhận thức là chủ quan,
02:39
therefore there cannot be a science of consciousness.
56
147108
3327
vì vậy không thể tồn tại một thứ khoa học về nhận thức.
02:42
Okay, so these twin traditions are paralyzing us.
57
150435
6504
Những tư tưởng ấy đang làm tê liệt chúng ta.
02:48
It's very hard to get out of these twin traditions.
58
156939
2868
Và thật khó để thoát ra khỏi chúng.
02:51
And I have only one real message in this lecture,
59
159807
3018
Tôi chỉ có một thông điệp duy nhất trong buổi trò chuyện này:
02:54
and that is, consciousness is a biological phenomenon
60
162825
3384
nhận thức là một hiện tượng sinh học
02:58
like photosynthesis, digestion, mitosis --
61
166209
2889
giống như hiện tượng quang hợp, tiêu hóa hay nguyên phân
03:01
you know all the biological phenomena -- and once you accept that,
62
169098
4335
Bạn biết tất cả những hiện tượng đó mà! Và một khi bạn chấp nhận rằng
03:05
most, though not all, of the hard problems
63
173433
2639
dù không phải tất cả, nhưng hầu hết những vấn đề nan giải
03:08
about consciousness simply evaporate.
64
176072
2275
về nhận thức đơn giản sẽ dần biến mất.
03:10
And I'm going to go through some of them.
65
178347
2053
Và tôi chuẩn bị nói về vài điều trong số đó.
03:12
Okay, now I promised you to tell you some
66
180400
2333
Được rồi, bây giờ tôi hứa sẽ nói cho các bạn
03:14
of the outrageous things said about consciousness.
67
182733
2739
một vài điều thái quá mà người ta nói về ý thức.
03:17
One: Consciousness does not exist.
68
185472
3600
Thứ nhất, ý thức không hề tồn tại.
03:21
It's an illusion, like sunsets.
69
189072
2230
Nó là ảo giác, như khi nói rằng mặt trời lặn
03:23
Science has shown sunsets and rainbows are illusions.
70
191302
5065
Khoa học đã chứng minh mặt trời lặn và cầu vồng là ảo giác,
03:28
So consciousness is an illusion.
71
196367
1923
vì vậy, ý thức chỉ là ảo giác.
03:30
Two: Well, maybe it exists, but it's really something else.
72
198290
3255
Thứ hai: có thể nó thực sự tồn tại, nhưng là một thứ gì khác
03:33
It's a computer program running in the brain.
73
201545
3781
Nó là một chương trình máy tính chạy trong não bộ.
03:37
Three: No, the only thing that exists is really behavior.
74
205326
3814
Thứ ba: Không phải, thứ duy nhất thực sự tồn tại chính là hành động.
03:41
It's embarrassing how influential behaviorism was,
75
209140
3608
Mức độ ảnh hưởng của chủ nghĩa hành vi thật đáng xấu hổ,
03:44
but I'll get back to that.
76
212748
1355
nhưng tôi sẽ quay lại vấn đề đó sau.
03:46
And four: Maybe consciousness exists,
77
214103
2734
Và thứ tư: có thể ý thức thực sự tồn tại,
03:48
but it can't make any difference to the world.
78
216837
2143
nhưng nó chẳng làm thay đổi thế giới một chút nào.
03:50
How could spirituality move anything?
79
218980
2792
Tâm linh làm sao có thể làm chuyển dời thứ gì đó?
03:53
Now, whenever somebody tells me that, I think,
80
221772
1795
Bây giờ, bất cứ khi nào có người nói với tôi như vậy, tôi nghĩ:
03:55
you want to see spirituality move something?
81
223567
2290
Liệu bạn muốn thấy tâm linh chuyển dịch một thứ gì đó?
03:57
Watch. I decide consciously to raise my arm,
82
225857
3272
Xem nhé. Một cách có ý thức, tôi quyết định giơ tay lên,
04:01
and the damn thing goes up. (Laughter)
83
229129
2609
và cái thứ chết tiệt đó được nhấc lên.
04:03
Furthermore, notice this:
84
231738
3771
Thêm vào đó,hãy chú ý đến điều này:
04:07
We do not say, "Well, it's a bit like the weather in Geneva.
85
235509
3995
Chúng ta không cho rằng: "Ồ, nó cũng thất thường như thời tiết ở Geneva thôi".
04:11
Some days it goes up and some days it doesn't go up."
86
239504
2648
Có ngày nó xảy ra, và có ngày thì không.
04:14
No. It goes up whenever I damn well want it to.
87
242152
2655
Không. Tay tôi có thể nhấc lên bất cứ khi nào tôi muốn.
04:16
Okay. I'm going to tell you how that's possible.
88
244807
2038
Được rồi. Tôi sẽ nói cho bạn làm thế nào mà điều đó có thể.
04:18
Now, I haven't yet given you a definition.
89
246845
3771
Bây giờ, tôi chưa nêu ra một định nghĩa nào hết.
04:22
You can't do this if you don't give a definition.
90
250616
2252
Bạn không thể làm điều này nếu bạn không đưa ra một định nghĩa.
04:24
People always say consciousness is very hard to define.
91
252868
3092
Mọi người luôn nói thật khó để định nghĩa ý thức.
04:27
I think it's rather easy to define
92
255960
1883
Tôi thì lại nghĩ điều đó khá dễ dàng
04:29
if you're not trying to give a scientific definition.
93
257843
2209
trừ khi bạn muốn có một định nghĩa thật khoa học.
04:32
We're not ready for a scientific definition,
94
260052
2280
Và chúng ta thì chưa sẵn sàng cho một định nghĩa khoa học,
04:34
but here's a common-sense definition.
95
262332
1739
nhưng đây là một kiểu định nghĩa thường thấy.
04:36
Consciousness consists of all those states of feeling
96
264071
2849
Ý thức bao gồm tất cả các trạng thái cảm xúc,
04:38
or sentience or awareness.
97
266920
2068
hay cảm giác, nhận thức.
04:40
It begins in the morning when you wake up from a dreamless sleep,
98
268988
3558
Nó bắt đầu vào buổi sáng khi bạn tỉnh dậy từ giấc ngủ không mộng mị,
04:44
and it goes on all day until you fall asleep
99
272546
2469
và kéo dài suốt một ngày cho đến khi bạn chìm vào giấc ngủ
04:47
or die or otherwise become unconscious.
100
275015
3198
hoặc qua đời, hoặc bất tỉnh.
04:50
Dreams are a form of consciousness on this definition.
101
278213
3120
Theo định nghĩa này, những giấc mơ là một dạng của nhận thức.
04:53
Now, that's the common-sense definition. That's our target.
102
281333
2902
Đó là định nghĩa thông thường, cũng là mục tiêu của chúng ta.
04:56
If you're not talking about that, you're not talking about consciousness.
103
284235
3485
Không bàn về nó cũng có nghĩa là bạn không nói đến ý thức.
04:59
But they think, "Well, if that's it, that's an awful problem.
104
287720
3500
Nhưng mọi người nghĩ: "Ồ, nếu quả thực như vậy, thì đó là một vấn đề khủng khiếp.
05:03
How can such a thing exist as part of the real world?"
105
291220
3958
Làm thế nào mà một thứ như vậy có thể tồn tại như một phần của thế giới thực?"
05:07
And this, if you've ever had a philosophy course,
106
295178
1890
Và điều này, nếu bạn từng qua một khóa triết học,
05:09
this is known as the famous mind-body problem.
107
297068
3219
chính là vấn đề tâm - vật nổi tiếng.
05:12
I think that has a simple solution too. I'm going to give it to you.
108
300287
2845
Tôi nghĩ là có một cách giải quyết khá đơn giản. Và tôi chuẩn bị chỉ cho các bạn.
05:15
And here it is: All of our conscious states, without exception,
109
303132
4420
Đó là: Tất cả những trạng thái ý thức của chúng ta, không có ngoại lệ,
05:19
are caused by lower-level neurobiological processes in the brain,
110
307552
5525
bị gây ra bởi các quá trình sinh học thần kinh bậc thấp trong não bộ,
05:25
and they are realized in the brain
111
313077
2181
và chúng được chấp nhận như những
05:27
as higher-level or system features.
112
315258
2334
tính năng hệ thống bậc cao hơn.
05:29
It's about as mysterious as the liquidity of water.
113
317592
3156
Nó cũng bí ẩn như trạng thái lỏng của nước.
05:32
Right? The liquidity is not an extra juice squirted out
114
320748
3475
Đúng vậy không? Trạng thái lỏng không phải là nước ép thừa được phun ra
05:36
by the H2O molecules.
115
324223
1690
từ những phân tử H2O.
05:37
It's a condition that the system is in.
116
325913
2878
Nó là trạng thái hiện tại của hệ thống.
05:40
And just as the jar full of water can go from liquid to solid
117
328791
5162
Và cũng như cái bình đầy nước có thể chuyển từ thể lỏng sang rắn
05:45
depending on the behavior of the molecules,
118
333953
1953
tùy thuộc vào hoạt động của các phân tử
05:47
so your brain can go from a state of being conscious
119
335906
2996
não bộ của bạn cũng có thể chuyển từ trạng thái tỉnh táo
05:50
to a state of being unconscious,
120
338902
1640
sang trạng thái mất ý thức,
05:52
depending on the behavior of the molecules.
121
340542
2986
tùy thuộc vào hoạt động của các phân tử.
05:55
The famous mind-body problem is that simple.
122
343528
4385
Vấn đề tâm - vật nổi tiếng chỉ đơn giản như vậy thôi.
05:59
All right? But now we get into some harder questions.
123
347913
3177
Đúng không? Nhưng bây giờ chúng ta sẽ đi đến những câu hỏi khó hơn.
06:03
Let's specify the exact features of consciousness,
124
351090
3444
Hãy cùng làm rõ những đặc trưng của ý thức
06:06
so that we can then answer those four objections
125
354534
2472
từ đó, chúng ta có thể đáp lại 4 ý kiến phản đối
06:09
that I made to it.
126
357006
1287
mà tôi đã nêu ra.
06:10
Well, the first feature is, it's real and irreducible.
127
358293
4267
Đặc điểm thứ nhất là: nó có thực và tối giản.
06:14
You can't get rid of it.
128
362560
2054
Bạn không thể thoát khỏi nó.
06:16
You see, the distinction between reality and illusion
129
364614
4171
Bạn có thể nhận thấy, điểm khác biệt giữa hiện thực và ảo giác
06:20
is the distinction between how things
130
368785
2669
cũng là sự khác biệt
06:23
consciously seem to us and how they really are.
131
371454
3874
giữa cách chúng ta nhìn nhận mọi vật và việc chúng thực sự như thế nào.
06:27
It consciously seems like there's --
132
375328
1876
Nó giống như là,
06:29
I like the French "arc-en-ciel" —
133
377204
1668
tôi thích cụm từ tiếng Pháp "arc-en-ciel" - cầu vồng,
06:30
it seems like there's an arch in the sky,
134
378872
2198
có một hình cung trên bầu trời,
06:33
or it seems like the sun is setting over the mountains.
135
381070
3780
hay như mặt trời xuống núi.
06:36
It consciously seems to us, but that's not really happening.
136
384850
3097
Đó là cách chúng ta nhìn nhận, nhưng thực tế nó không hề xảy ra.
06:39
But for that distinction between
137
387947
1927
Nếu không có sự khác biệt giữa
06:41
how things consciously seem and how they really are,
138
389874
2465
cách mọi vật được nhìn nhận và thực tế chúng như thế nào,
06:44
you can't make that distinction for the very existence of consciousness,
139
392339
4091
các bạn không thể phân biệt sự tồn tại của nhận thức,
06:48
because where the very existence of consciousness is concerned,
140
396430
3851
bởi vì ở lĩnh vực nào sự tồn tại của nhận thức được chú ý đến,
06:52
if it consciously seems to you that you are conscious,
141
400281
2980
nếu các bạn nhận ra dường như các bạn ý thức được điều đó,
06:55
you are conscious.
142
403261
1885
thì các bạn có nhận thức.
06:57
I mean, if a bunch of experts come to me and say,
143
405146
3354
Ý tôi là, nếu có ngày một đám chuyên gia đến tìm tôi và nói:
07:00
"We are heavy-duty neurobiologists and we've done a study
144
408500
2286
"Chúng tôi là những nhà thần kinh học với trọng trách nặng nề, và chúng tôi đã thực hiện một nghiên cứu về ngài,
07:02
of you, Searle, and we're convinced you are not conscious,
145
410786
3155
ngài Searle, và chúng tôi tin rằng ngài không còn ý thức nữa,
07:05
you are a very cleverly constructed robot,"
146
413941
2028
ngài là một con rô - bốt được lập trình một cách thông minh".
07:07
I don't think, "Well, maybe these guys are right, you know?"
147
415969
3313
Tôi sẽ không nghĩ rằng: "Bạn biết đấy, có thể những người này đúng thì sao?"
07:11
I don't think that for a moment, because, I mean,
148
419282
2563
Tôi sẽ không dành ra một khoảnh khắc nào để nghĩ như vậy, bởi vì, tôi muốn nói là,
07:13
Descartes may have made a lot of mistakes, but he was right about this.
149
421845
2910
Descartes có thể đã mắc nhiều sai sót, nhưng ông ấy đúng về điều này.
07:16
You cannot doubt the existence of your own consciousness.
150
424755
2955
Bạn không thể nghi ngờ về sự tồn tại ý thức của chính mình.
07:19
Okay, that's the first feature of consciousness.
151
427710
2173
Đó chính là đặc điểm đầu tiên.
07:21
It's real and irreducible.
152
429883
1941
Nó có thật và tối giản.
07:23
You cannot get rid of it by showing that it's an illusion
153
431824
3231
Bạn không thể phủ nhận bằng cách chỉ ra nó là ảo giác
07:27
in a way that you can with other standard illusions.
154
435055
3229
như với những ảo giác thực sự.
07:30
Okay, the second feature is this one
155
438284
2532
Đặc điểm thứ hai là cái
07:32
that has been such a source of trouble to us,
156
440816
2465
đã gây ra rất nhiều rắc rối cho chúng ta,
07:35
and that is, all of our conscious states
157
443281
2182
đó là: tất cả trạng thái nhận thức của chúng ta
07:37
have this qualitative character to them.
158
445463
2964
đều có đặc điểm định tính này.
07:40
There's something that it feels like to drink beer
159
448427
2396
Cảm giác khi uống bia
07:42
which is not what it feels like to do your income tax
160
450823
2954
thì không giống cảm giác khi trả thuế thu nhập
07:45
or listen to music, and this qualitative feel
161
453777
3068
hay nghe nhạc. Và những cảm giác định tính này
07:48
automatically generates a third feature,
162
456845
2561
tự động sản sinh ra một đặc điểm thứ ba:
07:51
namely, conscious states are by definition subjective
163
459406
3794
theo định nghĩa, những trạng thái nhận thức là chủ quan
07:55
in the sense that they only exist as experienced
164
463200
2955
ở chỗ chúng chỉ tồn tại một khi được trải nghiệm
07:58
by some human or animal subject,
165
466155
2195
bởi một số chủ thể con người hay động vật,
08:00
some self that experiences them.
166
468350
1873
một số cơ thể từng trải qua điều đó.
08:02
Maybe we'll be able to build a conscious machine.
167
470223
2383
Có lẽ chúng ra sẽ có thể xây dựng một cỗ máy có ý thức.
08:04
Since we don't know how our brains do it,
168
472606
2153
Nhưng vì chúng ra không biết não bộ hoạt động thế nào,
08:06
we're not in a position, so far, to build a conscious machine.
169
474759
4135
nên cho đến giờ, chúng ta vẫn chưa làm được điều đó.
08:10
Okay. Another feature of consciousness
170
478894
2775
Và một đặc điểm khác của ý thức là
08:13
is that it comes in unified conscious fields.
171
481669
4151
nó đi vào nhiều lĩnh vực nhận thức thống nhất.
08:17
So I don't just have the sight of the people in front of me
172
485820
2356
Tôi không chỉ nhìn thấy những người đứng trước mặt
08:20
and the sound of my voice and the weight of my shoes
173
488176
2714
và nghe thấy tiếng nói của chính mình,
08:22
against the floor, but they occur to me
174
490890
2175
tiếng giày trên sàn nhà mà đối với tôi
08:25
as part of one single great conscious field
175
493065
3482
chúng còn là một phần của một lĩnh vực nhận thức to lớn
08:28
that stretches forward and backward.
176
496547
2016
trải ra cả phía trước và sau.
08:30
That is the key to understanding
177
498563
1769
Đó chính là chìa khóa để hiểu được
08:32
the enormous power of consciousness.
178
500332
2439
sức mạnh khổng lồ của ý thức.
08:34
And we have not been able to do that in a robot.
179
502771
2944
Và chúng ta chưa từng làm được điều đó trên rô - bốt
08:37
The disappointment of robotics derives from the fact
180
505715
2388
Điều đáng buồn đó bắt nguồn từ sự thật rằng
08:40
that we don't know how to make a conscious robot,
181
508103
2012
chúng ta không biết làm thế nào để tạo ra một rô - bốt có ý thức,
08:42
so we don't have a machine that can do this kind of thing.
182
510115
3508
nên chúng ta không có bất kì loại máy móc nào làm được điều này.
08:45
Okay, the next feature of consciousness,
183
513623
2509
Đặc điểm tiếp theo,
08:48
after this marvelous unified conscious field,
184
516132
3115
sau lĩnh vực nhận thức thống nhất kì diệu này
08:51
is that it functions causally in our behavior.
185
519247
2792
là nó thực hiện hoạt động bình thường trong cách cư xử của chúng ta.
08:54
I gave you a scientific demonstration by raising my hand,
186
522039
3203
Tôi đã minh họa cho các bạn bằng cách giơ tay,
08:57
but how is that possible?
187
525242
1750
nhưng làm thế nào điều đó là có thể?
08:58
How can it be that this thought in my brain
188
526992
3764
Làm thế nào mà suy nghĩ trong não bộ
09:02
can move material objects?
189
530756
2200
có thể làm di chuyển vật chất?
09:04
Well, I'll tell you the answer.
190
532956
1366
Tôi sẽ cho các bạn biết câu trả lời.
09:06
I mean, we don't know the detailed answer,
191
534322
1771
Tôi muốn nói rằng, chúng ta không biết câu trả lời thật chi tiết,
09:08
but we know the basic part of the answer, and that is,
192
536093
3090
nhưng về cơ bản thì đó là:
09:11
there is a sequence of neuron firings,
193
539183
2293
Có một trình tự dẫn truyền xung thần kinh của các nơ ron
09:13
and they terminate where the acetylcholine
194
541476
3087
và chúng dừng lại khi axetylen
09:16
is secreted at the axon end-plates of the motor neurons.
195
544563
2821
được tiết ra ở tấm vận động của nơ ron vận động
09:19
Sorry to use philosophical terminology here,
196
547384
2075
Tôi xin lỗi vì đã dùng những thuật ngữ triết học ở đây,
09:21
but when it's secreted at the axon end-plates of the motor neurons,
197
549459
4016
nhưng khi axetylen được sản sinh ở tấm vận động,
09:25
a whole lot of wonderful things happen in the ion channels
198
553475
2598
vô số điều thú vị sẽ xảy ra ở kênh ion
09:28
and the damned arm goes up.
199
556073
2094
và kết quả là cánh tay tôi nhấc lên.
09:30
Now, think of what I told you.
200
558167
2124
Bây giờ, hãy nghĩ về những điều tôi đã nói.
09:32
One and the same event,
201
560291
1742
Vẫn là sự kiện đó,
09:34
my conscious decision to raise my arm
202
562033
3035
quyết định giơ tay của tôi
09:37
has a level of description where it has all of these
203
565068
2795
được miêu tả ở mức
09:39
touchy-feely spiritual qualities.
204
567863
2146
những đặc điểm tinh thần nhạy cảm này.
09:42
It's a thought in my brain, but at the same time,
205
570009
2401
Nó là một suy nghĩ trong đầu tôi, nhưng đồng thời,
09:44
it's busy secreting acetylcholine
206
572410
1986
nó cũng làm sản sinh ra axetylen
09:46
and doing all sorts of other things
207
574396
1535
và làm tất cả những việc khác
09:47
as it makes its way from the motor cortex
208
575931
2788
khi nó di chuyển từ vỏ não vận động
09:50
down through the nerve fibers in the arm.
209
578719
2697
xuống những sợi thần kinh ở cánh tay.
09:53
Now, what that tells us is that our traditional vocabularies
210
581416
3816
Điều đó cho thấy rằng vốn từ vựng truyền thống của chúng ta
09:57
for discussing these issues are totally obsolete.
211
585232
3384
để bàn về những vấn đề này đã hoàn toàn lỗi thời.
10:00
One and the same event has a level of description
212
588616
3257
Cùng một sự kiện có một cách miêu tả
10:03
where it's neurobiological, and another level of description
213
591873
2966
ở cấp độ sinh học thần kinh, và một cách khác
10:06
where it's mental, and that's a single event,
214
594839
2191
về mặt trí óc, và đó chỉ là một sự kiện,
10:09
and that's how nature works. That's how it's possible
215
597030
2110
đó cũng là cách mà tự nhiên hoạt động. Điều đó cũng lí giải
10:11
for consciousness to function causally.
216
599140
3031
làm thế nào nhận thức hoạt động theo quan hệ nhân quả.
10:14
Okay, now with that in mind,
217
602171
2859
Được rồi, bây giờ hãy nhớ lấy điều đó,
10:17
with going through these various features of consciousness,
218
605030
3067
kết hợp với việc chúng ta vừa tìm hiểu qua về những đặc điểm của nhận thức
10:20
let's go back and answer some of those early objections.
219
608097
3172
hãy cùng trả lời một số ý kiến phản đối đã nêu ra trước đó.
10:23
Well, the first one I said was, consciousness doesn't exist,
220
611269
3609
Đầu tiên, sự nhận thức không hề tồn tại,
10:26
it's an illusion. Well, I've already answered that.
221
614878
1834
nó là ảo giác. Tôi đã trả lời xong vấn đề đó.
10:28
I don't think we need to worry about that.
222
616712
1516
Tôi không nghĩ chúng ta cần bận tâm về nó nữa.
10:30
But the second one had an incredible influence,
223
618228
3864
Nhưng vấn đề thứ hai có ảnh hưởng ngoài sức tưởng tượng,
10:34
and may still be around, and that is,
224
622092
1844
và có thể nó vẫn còn tồn tại đâu đó:
10:35
"Well, if consciousness exists, it's really something else.
225
623936
3191
" Tốt thôi, nếu ý thức tồn tại, nó thực sự là một thứ gì đó.
10:39
It's really a digital computer program running in your brain
226
627127
3763
Nó thực sự là một chương trình máy tính chạy trong não bộ của bạn
10:42
and that's what we need to do to create consciousness
227
630890
2505
và những gì chúng ta cần làm để tạo ra ý thức
10:45
is get the right program.
228
633395
1496
chỉ là chọn đúng chương trình.
10:46
Yeah, forget about the hardware. Any hardware will do
229
634891
2239
Quên phần cứng đi. Phần cứng nào cũng sẽ ổn thôi
10:49
provided it's rich enough and stable enough to carry the program."
230
637130
2960
nếu nó đủ ổn định để chạy chương trình".
10:52
Now, we know that that's wrong.
231
640090
3074
Bây giờ, chúng ta đã biết điều đó là sai.
10:55
I mean, anybody who's thought about computers at all
232
643164
3009
Ý tôi là, bất kì ai biết về máy tính
10:58
can see that that's wrong, because computation
233
646173
2464
đều có thể thấy nó sai, bởi vì tính toán
11:00
is defined as symbol manipulation,
234
648637
2415
được định nghĩa như thao tác biểu tượng,
11:03
usually thought of as zeros as ones, but any symbols will do.
235
651052
2884
thường được nghĩ tới như những con số 0 và 1 mà không phải bất cứ một biểu tượng nào.
11:05
You get an algorithm that you can program
236
653936
3167
Bạn có một thuật toán mà bạn có thể lập trình
11:09
in a binary code, and that's the defining trait
237
657103
3107
dưới dạng mã nhị phân, và đó là đặc điểm xác định
11:12
of the computer program.
238
660210
2051
của chương trình máy tính.
11:14
But we know that that's purely syntactical. That's symbolic.
239
662261
3883
Nhưng chúng ta biết rằng đó hoàn toàn là về mặt cú pháp. Nó có tính biểu tượng.
11:18
We know that actual human consciousness has something more than that.
240
666144
4015
Chúng ta biết rằng nhận thức của con người thực sự là một thứ gì đó hơn thế.
11:22
It's got a content in addition to the syntax.
241
670159
3193
Nó có một nội dung bên trong cú pháp đó.
11:25
It's got a semantics.
242
673352
1497
Nó có ngữ nghĩa.
11:26
Now that argument, I made that argument 30 --
243
674849
2489
Lý lẽ đó, tôi đã dùng,
11:29
oh my God, I don't want to think about it —
244
677338
1291
ôi chúa ơi, tôi không hề muốn nghĩ đến điều đó,
11:30
more than 30 years ago,
245
678629
1342
hơn 30 năm trước,
11:31
but there's a deeper argument implicit in what I've told you,
246
679971
2490
nhưng có một lý lẽ khác còn sâu sắc hơn được ngầm hiểu từ những gì tôi vừa nói với các bạn,
11:34
and I want to tell you that argument briefly, and that is,
247
682461
3043
và tôi muốn tóm tắt lại thật ngắn gọn, đó là
11:37
consciousness creates an observer-independent reality.
248
685504
4589
nhận thức tạo ra một thực tế độc lập với người quan sát.
11:42
It creates a reality of money, property, government,
249
690093
3488
Nó tạo ra sự tồn tại thực của tiền, của cải, chính phủ,
11:45
marriage, CERN conferences,
250
693581
3972
hôn nhân, hội nghị của tổ chức Nghiên cứu nguyên tử châu Âu,
11:49
cocktail parties and summer vacations,
251
697553
2619
những bữa tiệc cốc - tai và những kì nghỉ hè,
11:52
and all of those are creations of consciousness.
252
700172
2749
tất cả những thứ đó đều là sản phẩm của nhận thức.
11:54
Their existence is observer-relative.
253
702921
2835
Sự tồn tại của chúng mang tính tương đối với người quan sát.
11:57
It's only relative to conscious agents that a piece of paper
254
705756
3503
Việc một mẩu giấy là tiền,
12:01
is money or that a bunch of buildings is a university.
255
709259
2847
hay một loạt các tòa nhà là trường đại học là tương đối với từng chủ thể có ý thức.
12:04
Now, ask yourself about computation.
256
712106
3874
Bây giờ, hãy tự hỏi bản thân về sự ước tính.
12:07
Is that absolute, like force and mass and gravitational attraction?
257
715980
3669
Liệu nó có phải là tuyệt đối, giống như lực, khối lượng và lực hấp dẫn?
12:11
Or is it observer-relative?
258
719649
2132
Hay nó là tương đối với từng người quan sát.
12:13
Well, some computations are intrinsic.
259
721781
3527
Đúng là có một số phép tính là nội tại.
12:17
I add two plus two to get four.
260
725308
1911
Tôi có hai cộng hai bằng bốn
12:19
That's going on no matter what anybody thinks.
261
727219
2571
Điều đó đúng bất kể mọi người có nghĩ gì đi nữa.
12:21
But when I haul out my pocket calculator
262
729790
2489
Nhưng khi tôi lôi máy tính ra
12:24
and do the calculation, the only intrinsic phenomenon
263
732279
3782
và thực hiện phép tính đó, hiện tượng thực chất duy nhất là
12:28
is the electronic circuit and its behavior.
264
736061
3175
các mạch điện tử và hoạt động của chúng.
12:31
That's the only absolute phenomenon.
265
739236
1764
Đó là hiện tượng tuyệt đối duy nhất.
12:33
All the rest is interpreted by us.
266
741000
2428
Và tất cả những thứ còn lại được giải thích bởi chúng ta.
12:35
Computation only exists relative to consciousness.
267
743428
3841
Các phép tính chỉ tồn tại tương đối với nhận thức.
12:39
Either a conscious agent is carrying out the computation,
268
747269
2775
Dù là một chủ thể có ý thức thực hiện phép tính,
12:42
or he's got a piece of machinery that admits of a computational interpretation.
269
750044
3643
hay anh ta có một loại máy móc thừa nhận sự diễn giải tính toán .
12:45
Now that doesn't mean computation is arbitrary.
270
753687
3068
Nhưng điều đó không có nghĩa việc tính toán là tùy ý.
12:48
I spent a lot of money on this hardware.
271
756755
2448
Tôi đã dành rất nhiều tiền vào phần cứng này.
12:51
But we have this persistent confusion
272
759203
2146
Nhưng chúng ta vẫn liên tục nhầm lẫn
12:53
between objectivity and subjectivity as features of reality
273
761349
4721
giữa tính khách quan - chủ quan của các đặc điểm thực tế
12:58
and objectivity and subjectivity as features of claims.
274
766070
3928
với tính khách quan - chủ quan của những lời tuyên bố.
13:01
And the bottom line of this part of my talk is this:
275
769998
3166
Và điểm mấu chốt trong phần này là:
13:05
You can have a completely objective science,
276
773164
3651
bạn có thể có một khoa học hoàn toàn khách quan,
13:08
a science where you make objectively true claims,
277
776815
2912
một khoa học mà bạn có thể đưa ra những khẳng định đúng một cách khách quan,
13:11
about a domain whose existence is subjective,
278
779727
3430
về một lĩnh vực mà sự tồn tại của nó là chủ quan,
13:15
whose existence is in the human brain
279
783157
3235
chỉ trong não bộ của con người,
13:18
consisting of subjective states of sentience
280
786392
2139
bao gồm các trạng thái chủ quan của khả năng tri giác
13:20
or feeling or awareness.
281
788531
1685
hoặc cảm giác, ý thức.
13:22
So the objection that you can't have an objective science of consciousness
282
790216
4337
Vì thế lời phản đối rằng bạn không thể có một thứ khoa học khách quan về nhận thức
13:26
because it's subjective and science is objective, that's a pun.
283
794553
4208
vì nhận thức là chủ quan trong khi khoa học là khách quan, chỉ là lối chơi chữ.
13:30
That's a bad pun on objectivity and subjectivity.
284
798761
2709
Và là một lối chơi chữ rất dở về tính khách quan và chủ quan.
13:33
You can make objective claims
285
801470
2324
Các bạn có thể đưa ra những khẳng định khách quan
13:35
about a domain that is subjective in its mode of existence,
286
803794
4042
về một lĩnh vực mà sự tồn tại của nó là chủ quan,
13:39
and indeed that's what neurologists do.
287
807836
1573
và đó thực sự là những gì các nhà thần kinh học làm.
13:41
I mean, you have patients that actually suffer pains,
288
809409
2490
Ý tôi là, bạn có những bệnh nhân thực sự chịu đau,
13:43
and you try to get an objective science of that.
289
811899
2689
và bạn cố gắng tìm ra một khoa học khách quan về điều đó.
13:46
Okay, I promised to refute all these guys,
290
814588
2072
Tôi đã hứa sẽ bác bỏ hết những lời phản đối,
13:48
and I don't have an awful lot of time left,
291
816660
1575
và tôi không còn quá nhiều thời gian,
13:50
but let me refute a couple more of them.
292
818235
1908
nhưng tôi sẽ bẻ lại một vài điều nữa.
13:52
I said that behaviorism ought to be
293
820143
2235
Tôi đã nói rằng chủ nghĩa hành vi hẳn phải là
13:54
one of the great embarrassments of our intellectual culture,
294
822378
3289
một trong những sự xấu hổ lớn nhất trong nền văn hóa tri thức của chúng ta,
13:57
because it's refuted the moment you think about it.
295
825667
2893
bởi vì nó bị phủ nhận ngay thời điểm lúc bạn nghĩ đến nó.
14:00
Your mental states are identical with your behavior?
296
828560
2857
Trạng thái tinh thần và hành vi của bạn giống hệt nhau?
14:03
Well, think about the distinction between feeling a pain
297
831417
3151
Ồ, hãy nghĩ về sự khác biệt giữa việc cảm nhận nỗi đau
14:06
and engaging in pain behavior.
298
834568
1703
và khi thực sự chịu đau.
14:08
I won't demonstrate pain behavior, but I can tell you
299
836271
1988
Tôi sẽ không biểu thị hành vi bị đau, nhưng tôi có thể nói với các bạn rằng
14:10
I'm not having any pains right now.
300
838259
1839
Ngay bây giờ tôi không chịu bất kì đau đớn nào.
14:12
So it's an obvious mistake. Why did they make the mistake?
301
840098
4120
Vì thế đó là một lỗi hiển nhiên. Tại sao người ta lại phạm phải lỗi đó?
14:16
The mistake was — and you can go back and read
302
844218
1884
Sai lầm ở chỗ - bạn có thể quay lại
14:18
the literature on this, you can see this over and over —
303
846102
2589
và đọc những tài liệu về vấn đề này, và bạn sẽ thấy lỗi đó rất thường xảy ra -
14:20
they think if you accept the irreducible existence
304
848691
4016
họ nghĩ nếu bạn thừa nhận sự tồn tại không thể giản lược
14:24
of consciousness, you're giving up on science.
305
852707
2795
của nhận thức thì bạn đang mất niềm tin vào khoa học.
14:27
You're giving up on 300 years of human progress
306
855502
3071
Bạn đang mất niềm tin vào 300 năm tiến bộ của loài người,
14:30
and human hope and all the rest of it.
307
858573
1749
những hi vọng của họ, và tất cả những gì còn lại của nó.
14:32
And the message I want to leave you with is,
308
860322
2900
Và thông điệp tôi muốn gửi tới các bạn là,
14:35
consciousness has to become accepted
309
863222
2443
sự nhận thức đã được biết đến
14:37
as a genuine biological phenomenon,
310
865665
2488
như một hiện tượng sinh học thực sự,
14:40
as much subject to scientific analysis
311
868153
2467
phải có phân tích khoa học
14:42
as any other phenomenon in biology,
312
870620
1960
như bất kì hiện tượng sinh học nào khác,
14:44
or, for that matter, the rest of science.
313
872580
2154
hay phần còn lại của khoa học.
14:46
Thank you very much.
314
874734
1382
Cảm ơn!
14:48
(Applause)
315
876116
5493
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
John Searle - PhilosopherJohn Searle has made countless contributions to contemporary thinking about consciousness, language, artificial intelligence and rationality itself.
Why you should listen
American philosopher John Serle has made countless contributions to contemporary thinking about consciousness, language, artificial intelligence and rationality itself. In his early work, he focused on the nature of language and what we are conveying when we speak and how the intention behind what we intend to say can the meaning of words from context to context.
He is best known for his “Chinese Room” thought experiment, which challenges the notion of a truly intelligent artificial intelligence. In it, he imagines a room containing an individual, who speaks only English, working with a set of English instructions to write a series of Chinese characters in order to anonymous communicate with a Chinese speaker outside the room. If that individual follows the instructions carefully, she can effectively fool the Chinese speaker into thinking he’s talking to someone who understands his language. Serle argues that, at the very least, the metaphor raises deep complications as to whether or not one can truly describe convincing simulations of intelligence as intelligent.
He remains of firm believer that subjective experiences are real -- even if they don’t always describe things are they really are -- and are worth thinking about in objective terms because of it.
John Searle | Speaker | TED.com