TED2010
Graham Hill: Why I'm a weekday vegetarian
ဂရေဟမ် ဟေး(လ်) (Graham Hill): သီတင်းပတ်ရဲ့ ကြားရက်တွေမှာ သက်သတ်လွတ်သမားဖြစ်ရခြင်းအကြာင်း
Filmed:
Readability: 4
2,651,431 views
သက်သတ်လွတ်သမားဖြစ်ရခြင်းဟာ ပတ်ဝန်းကျင်အတွက်၊ တိရစ္ဆာန်တွေအတွက် ပိုပြီးကောင်းမွန်တယ်ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုတွေကို ကျွန်တော်တို့သိရှိကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသားစားသုံးတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုမှာ အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ဆိုတာဟာ အခက်အခဲဖြစ်နိူင်ပါတယ်။ ဂရေဟမ် ဟေး(လ်)မှာတော့ အစွမ်းထက်ပြီး လက်တွေ့ဆန်တဲ့ အကြံပြုချက်တစ်ခုရှိပါတယ်။ ကြားရက်တွေမှာ သက်သတ်လွတ်သမားဖြစ်လိုက်ခြင်းပါပဲ။
Graham Hill - Journalist
Graham Hill is the founder of TreeHugger.com and LifeEdited; he travels the world to tell stories of sustainability and minimalism. He tweets at @GHill. Full bio
Graham Hill is the founder of TreeHugger.com and LifeEdited; he travels the world to tell stories of sustainability and minimalism. He tweets at @GHill. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
About a year ago,
0
2000
2000
လွန်ခဲ့တဲ့ (၁)နှစ်လောက်ကပါ။
00:19
I asked myself a question:
1
4000
2000
ကိုယ့်ကိုကိုယ် မေးခွန်းတစ်ခု မေးခဲ့မိတယ်။
00:21
"Knowing what I know,
2
6000
2000
ကိုယ်သိနေတာကို သိသိကြီးနဲ့
00:23
why am I not a vegetarian?"
3
8000
2000
"ဘာဖြစ်လို့ ငါ သက်သတ်လွတ်သမား မဖြစ်တာလဲ"လို့ပေါ့။
00:25
After all, I'm one of the green guys:
4
10000
3000
တကယ်တော့ ကျွန်တော်ဟာ ပတ်ဝန်းကျင် စိမ်းလန်းစိုပြေရေးသမားတစ်ယောက်ပါ။
00:28
I grew up with hippie parents in a log cabin.
5
13000
3000
သစ်လုံးအိမ်တစ်လုံးထဲမှာ ဟစ်ပီစရိုက်ရှိတဲ့ မိဘတွေနဲ့အတူ ကြီးပြင်းလာခဲ့သူပါ။
00:31
I started a site called TreeHugger --
6
16000
3000
TreeHugger(သစ်ပင်ပွေ့ဖက်သူ)လို့ခေါ်တဲ့ နေရာတစ်ခုကို ကျွန်တော် အစပြုခဲ့တာပေါ့။
00:36
I care about this stuff.
7
21000
3000
ဒီဥစ္စာကို ကျွန်တော် အရေးတစိုက်ရှိခဲ့တာပေါ့ဗျာ။
00:39
I knew that eating a mere hamburger a day
8
24000
2000
တစ်ရက်ကို အသားညှပ်ပေါင်မုန့်တစ်လုံး စားရုံနဲ့ကို ကျွန်တော့ရဲ့ သေဆုံးနိုင်တဲ့ အလားအလာကို
00:41
can increase my risk of dying by a third.
9
26000
3000
သုံပုံတစ်ပုံလောက်
တိုးမြှင့်လာစေတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်သိပါတယ်။
တိုးမြှင့်လာစေတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်သိပါတယ်။
00:45
Cruelty: I knew that the 10 billion
10
30000
3000
ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု၊ ကျွန်တော်တို့ကိုယ်ပိုင် ကြောင်တွေ၊ ခွေးတွေနဲ့ အခြားသော
00:48
animals we raise each year for meat
11
33000
3000
အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေအတွက် လုံးဝကို စဉ်းစားလို့တောင် မရနိုင်တဲ့
00:51
are raised in factory farm conditions
12
36000
3000
အခြေအနေမျိုးထဲမှာ စက်ရုံတွင်းမွေးမြူရေးခြံ တွေကနေ အသားအတွက် မွေးမြူကြတဲ့
00:54
that we, hypocritically, wouldn't even consider
13
39000
3000
တစ်နှစ်ကို သန်းတစ်သောင်းရှိတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေကို
00:57
for our own cats, dogs and other pets.
14
42000
3000
ကျွန်တော်တို့တွေ မွေးမြူနေကြတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်သိပါတယ်။
01:01
Environmentally, meat, amazingly,
15
46000
3000
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုအရ အသားဟာ မယုံနိူင်လောက်အောင်ပဲ
01:04
causes more emissions
16
49000
2000
ကား၊ ရထား၊ လေယာဉ်ပျံ၊ ခရီးသည်တင်ကား အားလုံးပေါင်းထားတဲ့
01:06
than all of transportation combined:
17
51000
2000
သယ်ယူပို့ဆောင်မှု စုစုပေါင်းထက်ကို ။
01:08
cars, trains, planes, buses, boats, all of it.
18
53000
3000
ပိုပြီး ထုတ်လွတ်ပစ္စည်းတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်
01:12
And beef production uses 100 times the water
19
57000
3000
နောက်ပြီးတော့ အမဲသားထုတ်လုပ်မှုဟာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အများစု
01:15
that most vegetables do.
20
60000
3000
ထုတ်လုပ်မှုထက် ရေအဆ(၁၀၀) ပိုကုန်ပါတယ်။
01:20
I also knew that I'm not alone.
21
65000
3000
ကျွန်တော်တစ်ယောက်ထည်း မဟုတ်ဘူးဆိုတာလည်း ကျွန်တော်သိပါတယ်။
01:23
We as a society
22
68000
2000
လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေနဲ့
01:25
are eating twice as much meat
23
70000
2000
ကျွန်တော်တို့ဟာ အသားကို ၁၉၅၀ နှစ်တွေကထက်ကို
01:27
as we did in the 50s.
24
72000
2000
၂ ဆ ပိုပြီး စားသုံးနေကြပါတယ်။
01:30
So what was once the special little side treat
25
75000
3000
ဒီတော့ဗျာ တစ်ခါတုန်းက စားချင့်စဖွယ် သီးသန့်အရံဟင်းလေးဟာ
01:33
now is the main, much more regular.
26
78000
2000
အခုအခါမှာတော့ ပုံမှန်ထက်ကိုအများကြီးကိုပိုလာတဲ့ အဓိက ဟင်းလျာ ဖြစ်နေတာပေါ့။
01:35
So really, any of these angles
27
80000
2000
ဒါကြောင့် တကယ့်ကိုပဲ ဒီရှုထောင့်ပေါင်းစုံဟာ ကျွန်တော့ကို
01:37
should have been enough to convince me to go vegetarian.
28
82000
3000
သက်သတ်လွတ်သမားဖြစ်စေဖို့ ယုံကြည်လက်ခံစေဖို့ လုံလောက်သင့်ပြီပေါ့ဗျာ။
01:40
Yet, there I was -- chk, chk, chk --
29
85000
2000
ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်ဟာ ရှလွတ်၊ ရှလွတ်နဲ့
01:42
tucking into a big old steak.
30
87000
3000
အမဲသားတုံးဟောင်းကြီးကို လွေးနေခဲ့သေးတာပေါ့။
01:45
So why was I stalling?
31
90000
3000
ဒါဆို ကျွန်တော်ဘာဖြစ်လို့ အချိန်ဆွဲနေရတာတုန်းဗျာ။
01:48
I realized that what I was being pitched
32
93000
2000
ကျွန်တော့ကို တလည်လည်နဲ့ ဖင့်နှေးနေစေခဲ့တာကတော့ အဖြေနှစ်မျိုးသားလျှင်
01:50
was a binary solution.
33
95000
2000
ဖြေရှင်းနည်းကြောင့်ဆိုတာကို ကျွန်တော်နားလည်လိုက်မိပါတယ်။
01:52
It was either
34
97000
2000
ဒါကတော့ ခင်ဗျားဟာ အသားစားသူတစ်ယောက် ဖြစ်မလား
01:54
you're a meat eater or you're a vegetarian,
35
99000
3000
ဒါမှမဟုတ် သက်သတ်လွတ်သမားတစ်ယောက် ဖြစ်မလားဆိုတာပဲပေါ့။
01:57
and I guess I just wasn't quite ready.
36
102000
3000
ကျွန်တော်တော့ အဆင်သင့်မဖြစ်သေးဘူးဆိုတာကိုတော့ မှန်းဆလို့ရခဲ့တယ်။
02:00
Imagine your last hamburger.
37
105000
3000
ခင်ဗျားရဲ့ နောက်ဆုံး အသားညှပ်မုန့်ကို စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပေါ့ဗျာ။
02:03
(Laughter)
38
108000
4000
(ရယ်သံများ)
02:07
So my common sense,
39
112000
3000
ဒီတော့ ကျွန်တော့ရဲ့ လူပြိန်းအသိကတော့
02:10
my good intentions,
40
115000
3000
ကွန်တော့ရဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့စေတနာဟာ ကွန်တော့ရဲ့
02:13
were in conflict with my taste buds.
41
118000
2000
ဇိဝှာပသာဒအကြည်နဲ့ ဝိရောဓိဖြစ်နေခဲ့တော့တာပေါ့။
02:15
And I'd commit to doing it later,
42
120000
3000
ဒါနဲ့ ဒါကို နောက်မှပဲလုပ်တော့မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်နေနေတော့တာပေါ့။
02:18
and not surprisingly, later never came.
43
123000
3000
ပြီးတော့ သိပ်ပြီးအံ့ဩစရာတော့ မရှိပါဘူးလေ။ နောင်ဆိုတာမျိုးက
ဘယ်တော့မှာဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။
02:21
Sound familiar?
44
126000
2000
ကြားဖူးကြတယ်မဟုတ်လား။
02:24
So I wondered,
45
129000
2000
ဒီတော့ ကျွန်တော် တွေးမိသွားတယ်ဗျ။
02:26
might there be a third solution?
46
131000
3000
တတိယ ဖြေရှင်းနည်းများ ရှိနေမလားလို့ပေါ့။
02:29
And I thought about it, and I came up with one.
47
134000
2000
နောက်ပြီး ကျွန်တော် ဒီအကြောင်းကို စဉ်းစားမိလိုက်ပြီး အကြံတစ်ခု ရလိုက်တယ်ဗျ။
02:31
I've been doing it for the last year, and it's great.
48
136000
3000
ဒါကို မနှစ်ကတစ်နှစ်လုံး ကျွန်တော်လုပ်နေခဲ့တာပေါ့။
02:34
It's called weekday veg.
49
139000
3000
ဒါကတော့ ကြားရက် သက်သတ်လွတ်လို့ခေါ်ပါတယ်။
02:37
The name says it all:
50
142000
2000
တနင်္လာကနေ သောကြာနေ့အထိ ဘာတစ်ခုမှ မျက်နှာပြင်ရှိသူ မဖြစ်စေရဘူးပေါ့။
02:39
Nothing with a face Monday through Friday.
51
144000
2000
စနေ၊ တနင်္ဂနွေနေ့တွေကတော့ ကိုယ့်ရွေးချယ်မှုပဲလေ။
02:41
On the weekend, your choice.
52
146000
3000
ရှင်းရှင်းလေးပါ။
02:45
Simple.
53
150000
2000
တကယ်လို့ ခင်ဗျားဟာ ဒါကို နောက်တစ်ဆင့် မြှင့်ချင်တယ်ဆိုရင်၊
02:47
If you want to take it to the next level,
54
152000
2000
မှတ်ထားရမှာက ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ
02:49
remember, the major culprits
55
154000
2000
ပျက်စီးမှုနဲ့ ကျန်းမာရေးအရ
02:51
in terms of environmental damage and health
56
156000
3000
အဓိက တရားခံတွေကတော့
02:54
are red and processed meats.
57
159000
2000
အမဲသားနဲ့ ပြုပြင်စီမံထားတဲ့ အသားတွေပဲဆိုတာပါ။
02:56
So you want to swap those out
58
161000
2000
ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့အနေနဲ့ ဒါတွေကို ကောင်းမွန်ပြီး
02:58
with some good, sustainably harvested fish.
59
163000
3000
ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ဖမ်းယူထားတဲ့ ငါးအချို့နဲ့ ဖလှယ်ချင်စိတ်ရှိတော့တာပေါ့။
03:01
It's structured,
60
166000
2000
ဒါက အဆီအငေါ်တည့်အောင် စပ်ဟပ်ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။
03:03
so it ends up being simple to remember,
61
168000
2000
ဒါကြောင့် ဒါက မှတ်မိဖို့ လွယ်ကူတာလေးနဲ့ အဆုံးသတ်ပါတယ်။
03:05
and it's okay to break it here and there.
62
170000
3000
ဒါကို ဟိုနားဒီနားမှာ ချိုးဖောက်လို့လည်း ရပါတယ်။
03:08
After all, cutting five days a week
63
173000
2000
တကယ်တော့ဗျာ၊ တစ်ပတ်မှာ (၅)ရက် ဖြတ်တောက်လိုက်ခြင်းဟာ
03:10
is cutting 70 percent of your meat intake.
64
175000
3000
ခင်ဗျားတို့ စားသုံးတဲ့အသားပမာဏ
03:13
The program has been great, weekday veg.
65
178000
3000
(၇၀)ရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ချလိုက်တာပဲပေါ့ဗျာ။
03:16
My footprint's smaller,
66
181000
2000
ကျွန်တော့ နောက်မှာ ကျန်ရစ်တဲ့ အရာတွေ ပိုပို နည်းလာပါတယ်။
03:18
I'm lessening pollution,
67
183000
2000
ကျွန်တော်ကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုဟာ လျော့ပါးလာနေပါတယ်။
03:20
I feel better about the animals,
68
185000
2000
တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပိုပြီးနေသာထိုင်သာရှိလာပါတယ်။
03:22
I'm even saving money.
69
187000
2000
ပိုက်ဆံတောင်မှပဲ ချွေတာမိနေပါတယ်။
03:24
Best of all, I'm healthier,
70
189000
2000
အကောင်းဆုံးကတော့ဗျာ ကျွန်တော်ပိုပြီးကျန်းမာလာပါတယ်။
03:26
I know that I'm going to live longer,
71
191000
3000
ကျွန်တော် အသက်ပိုပြီးရှည်ရှည်နေရတော့မယ်လို့ ကျွန်တော်သိပါတယ်။
03:29
and I've even lost a little weight.
72
194000
3000
နောက်ပြီး ကိုယ်အလေးချိန်တောင်မှပဲ နည်းနည်း ကျသွားပါပြီ။
03:32
So, please ask yourselves,
73
197000
3000
ဒါကြောင့် ကျေးဇူးပြုပြီးတော ကိုယ့်ကိုကိုယ် မေးကြည့်ကြပါလားဗျာ။
03:35
for your health,
74
200000
2000
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက်၊
03:37
for your pocketbook,
75
202000
2000
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ပိုက်ဆံအိတ်အတွက်၊
03:39
for the environment, for the animals:
76
204000
3000
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အတွက်၊ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေလေးတွေအတွက်ပေါ့ဗျာ။
03:42
What's stopping you from giving weekday veg a shot?
77
207000
3000
ကြားရက်တွေမှာ သက်သတ်လွတ်အဖြစ် စားသုံးဖို့ကို ဘာကများ ခင်ဗျားတို့ကို တားဆီးနေပါသလဲ။
03:45
After all, if all of us
78
210000
3000
တကယ်တော့ ကျွန်တော်တို့အားလုံး
03:48
ate half as much meat,
79
213000
2000
စားနေကျအသားရဲ့ တစ်ဝက်လောက်ကိုပဲ စားကြမယ်ဆိုရင်
03:50
it would be like half of us
80
215000
2000
ကျွန်တော်တို့အားလုံးရဲ့ ထက်ဝက်ဟာ
03:52
were vegetarians.
81
217000
2000
သက်သတ်လွတ်သမားတွေ ဖြစ်လာတယ် သဘောပေါ့ဗျာ။
03:54
Thank you.
82
219000
2000
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
03:56
(Applause)
83
221000
2000
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Graham Hill - JournalistGraham Hill is the founder of TreeHugger.com and LifeEdited; he travels the world to tell stories of sustainability and minimalism. He tweets at @GHill.
Why you should listen
Graham Hill is the founder of LifeEdited, dedicated to helping people design their lives for more happiness with less stuff. When he started the company in 2010, it brought the ideas of his previous project, the eco-blog and vlog TreeHugger.com, into design and architecture. (The TreeHugger team joined the Discovery Communications network as a part of their Planet Green initiative, and Hill now makes appearances on the green-oriented cable channel.)
Before Treehugger, Hill studied architecture and design (his side business is making those cool ceramic Greek coffee cups). His other company, ExceptionLab, is devoted to creating sustainable prototypes -- think lamps made from recycled blinds and ultra-mod planters that are also air filters.
Hill is the author of Weekday Vegetarian, available as a TED Book on Amazon and Apple's iBooks.
More profile about the speakerBefore Treehugger, Hill studied architecture and design (his side business is making those cool ceramic Greek coffee cups). His other company, ExceptionLab, is devoted to creating sustainable prototypes -- think lamps made from recycled blinds and ultra-mod planters that are also air filters.
Hill is the author of Weekday Vegetarian, available as a TED Book on Amazon and Apple's iBooks.
Graham Hill | Speaker | TED.com