TED@BCG London
Sandrine Thuret: You can grow new brain cells. Here's how
ساندرین سورێت: دەکرێت گەشە بە دەمارەخانەی نوێ بەیت. بەم شێوەیە
Filmed:
Readability: 4.8
7,962,651 views
دەکرێت، ئێمەی گەورە، گەشە بە دەمارەخانەی نوێ بەین؟ دەمارزان ساندرین سورێت دەڵێت کە دەتوانین، و توێژینەوە و ئامۆژگاری پێشکەش دەکات لەسەر ئەوەی چۆن بتوانین یارمەتی مێشکمان بەین کاری درووستکردنی دەمارەخانەی نوێ بکات -- باشترکردنی مەزاج، زیادکردنی درووستکردنی یادەوەری و ڕێگەگرتن لەو بەرەودواوە چوونەی بەهۆی بەساڵاچوونەوە دەبێت.
Sandrine Thuret - Neural stem cell researcher
Sandrine Thuret studies the way adult brains create new nerve cells in the hippocampus -- a brain area involved in memory and mood. Full bio
Sandrine Thuret studies the way adult brains create new nerve cells in the hippocampus -- a brain area involved in memory and mood. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Can we, as adults, grow new nerve cells?
0
1936
4381
ئێمە وەک کەسانی پێگەشتوو،
دەکرێت گەشە بە خانەی دەماری نوێ بەین؟
دەکرێت گەشە بە خانەی دەماری نوێ بەین؟
00:19
There's still some confusion
about that question,
about that question,
1
7150
3087
هێشتا مشتومڕ هەیە لەسەر
ئەو پرسیارە،
ئەو پرسیارە،
00:22
as this is a fairly new field of research.
2
10261
2610
لەبەر ئەوەی بوارێکی زۆر نوێی توێژینەوەیە.
00:25
For example, I was talking
to one of my colleagues, Robert,
to one of my colleagues, Robert,
3
13569
3359
بۆ نموونە، جارێکیان قسەم لەگەڵ
هاویشەیەکم دەکرد، ڕۆبێرت،
هاویشەیەکم دەکرد، ڕۆبێرت،
00:28
who is an oncologist,
4
16952
1308
کە پزیشکی شێرپەنجەیە، و
00:30
and he was telling me,
5
18284
1301
پێی دەوتم،
00:32
"Sandrine, this is puzzling.
6
20014
1755
"ساندرین، شتێکی سەیرە.
00:33
Some of my patients that have been told
they are cured of their cancer
they are cured of their cancer
7
21793
4314
هەندێک لە نەخۆشەکانم کە پێیان وتراوە
چاکبوونەتەوە لە شێرپەنجە
چاکبوونەتەوە لە شێرپەنجە
00:38
still develop symptoms of depression."
8
26131
2397
هێشتا نیشانەکانی خەمۆکییان
تێدا دەردەکەوێت."
تێدا دەردەکەوێت."
00:41
And I responded to him,
9
29520
1295
منیش وەڵامم دایەوە،
00:42
"Well, from my point of view
that makes sense.
that makes sense.
10
30839
2340
"بە بۆچوونی من ئەوە
ڕێی تێدەچێت.
ڕێی تێدەچێت.
00:45
The drug you give to your patients
that stops the cancer cells multiplying
that stops the cancer cells multiplying
11
33203
4538
دەرمانەکەی دەیدەیت بە نەخۆشەکانت بۆ
وەستاندنی خانە شێرپەنجەییەکان
وەستاندنی خانە شێرپەنجەییەکان
00:49
also stops the newborn neurons
being generated in their brain."
being generated in their brain."
12
37765
5103
ڕێگری دەگرێت لە درووستبوونی
خانە دەمارییە نوێکانی مێشکیش."
خانە دەمارییە نوێکانی مێشکیش."
00:55
And then Robert looked at me
like I was crazy and said,
like I was crazy and said,
13
43820
2786
ئینجا ڕۆبێرت سەیری کردم
وەک ئەوەی شێت بم و وتی،
وەک ئەوەی شێت بم و وتی،
00:58
"But Sandrine, these are adult patients --
14
46630
2182
"بەڵام ساندرین، ئەم نەخۆشانە گەورەن --
01:00
adults do not grow new nerve cells."
15
48836
2572
گەورەکان خانەی دەماری
نوێیان تیا درووست نابێت."
نوێیان تیا درووست نابێت."
01:04
And much to his surprise, I said,
"Well actually, we do."
"Well actually, we do."
16
52543
3666
جێی سەرسوڕمانی بوو کە وتم،
"ڕاستییەکەی ئەوە ڕوودەدات."
"ڕاستییەکەی ئەوە ڕوودەدات."
01:09
And this is a phenomenon
that we call neurogenesis.
that we call neurogenesis.
17
57098
4826
ئەمەش دیاردەیەکی نوێیە پێیدەڵێین
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
01:13
[Neurogenesis]
18
61948
1190
[درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ]
01:15
Now Robert is not a neuroscientist,
19
63162
3770
ڕۆبێرت پسپۆڕی زانستی دەماری نییە، و
01:18
and when he went to medical school
he was not taught what we know now --
he was not taught what we know now --
20
66956
4625
ئەوکاتەی چووەتە کۆلێژی پزیشکی
ئەوە فێرنەکراوە کە ئێستا دەیزانین --
ئەوە فێرنەکراوە کە ئێستا دەیزانین --
01:23
that the adult brain
can generate new nerve cells.
can generate new nerve cells.
21
71605
3739
کە مێشکی گەورەکانیش
خانەی دەماری نوێ درووست دەکەن.
خانەی دەماری نوێ درووست دەکەن.
01:29
So Robert, you know,
being the good doctor that he is,
being the good doctor that he is,
22
77217
4370
بۆیە ڕۆبێرت،
چونکە پزیشکێکی باشە،
چونکە پزیشکێکی باشە،
01:33
wanted to come to my lab
23
81611
1699
ویستی بێت بۆ تاقیگەکەم
01:35
to understand the topic
a little bit better.
a little bit better.
24
83334
2824
بۆ ئەوەی کەمێک باشتر
لە تەوەرەکە تێبگات.
لە تەوەرەکە تێبگات.
01:38
And I took him for a tour
25
86881
2255
منیش بە گەشتێک بردم
01:41
of one of the most exciting
parts of the brain
parts of the brain
26
89160
2913
بۆناو یەکێک لە سەرنجڕاکێشترین
بەشەکانی مێشک
بەشەکانی مێشک
01:44
when it comes to neurogenesis --
27
92097
2173
کاتێک یەتە سەر درووستبوونی
دەمارەخانەی نوێ --
دەمارەخانەی نوێ --
01:46
and this is the hippocampus.
28
94294
2088
ئەو بەشەش هایپۆکامپەسە.
01:49
So this is this gray structure
in the center of the brain.
in the center of the brain.
29
97080
3852
ئەو بەشە ڕەساسیەیە کە لە
ناوەڕاستی مێشکدایە.
ناوەڕاستی مێشکدایە.
01:53
And what we've known already
for very long,
for very long,
30
101613
2422
ئەوەشی کە ماوەیەکی زۆرە دەیزانین ئەوەیە،
01:56
is that this is important for learning,
memory, mood and emotion.
memory, mood and emotion.
31
104059
4765
کە ئەمە زۆر گرنگە بۆ فێربوون،
بیرەوەری، مەزاج، و هەست.
بیرەوەری، مەزاج، و هەست.
02:01
However, what we
have learned more recently
have learned more recently
32
109343
3047
بەڵام، ئەوەشی بەم دواییە زانیمان
02:04
is that this is one of the unique
structures of the adult brain
structures of the adult brain
33
112414
4658
ئەوەیە کە یەکێکە لە تایبەتترین
بەشەکانی مێشکی گەورەکان
بەشەکانی مێشکی گەورەکان
02:09
where new neurons can be generated.
34
117096
2650
کە تیایدا دەمارەخانە نوێکان درووست دەبن.
02:12
And if we slice through the hippocampus
35
120405
2311
ئەگەر بتوانین هایپۆکامپەسەکە
ببڕین، و
ببڕین، و
02:14
and zoom in,
36
122740
1268
نزیک بینەوە،
02:16
what you actually see here in blue
37
124032
2801
ئەو شینەی کە دەیبینن
02:18
is a newborn neuron
in an adult mouse brain.
in an adult mouse brain.
38
126857
4573
دەمارەخانەیەکی تازەیە لە
مێشکی مشکێکی گەورەدا.
مێشکی مشکێکی گەورەدا.
02:24
So when it comes to the human brain --
39
132769
3055
کەواتە کاتێک یەتە سەر مێشکی مرۆڤ --
02:27
my colleague Jonas Frisén
from the Karolinska Institutet,
from the Karolinska Institutet,
40
135848
3532
هاوپیشەکەم جۆناس فرایسن لە
پەیمانگای کارۆلینسکا،
پەیمانگای کارۆلینسکا،
02:31
has estimated that we produce
700 new neurons per day
700 new neurons per day
41
139404
5740
مەزندەی کردووە کە ڕۆژانە
٧٠٠ دەمارەخانەی نوێ درووست دەبن
٧٠٠ دەمارەخانەی نوێ درووست دەبن
02:37
in the hippocampus.
42
145168
1198
لە هایپۆکامپەسدا.
02:39
You might think this is not much,
43
147183
1675
لەوانەیە وابزانن ئەمە زۆری وا نییە،
02:40
compared to the billions
of neurons we have.
of neurons we have.
44
148882
2389
بەراورد بە بلیۆنان دەمارەخانەکانی هەمانە.
02:43
But by the time we turn 50,
45
151644
3071
بەڵام تا ئەوکاتەی ئەبین بە ٥٠ ساڵ،
02:46
we will have all exchanged the neurons
we were born with in that structure
we were born with in that structure
46
154739
4676
هەموو ئەو دەمارەخانانەمان گۆڕیوە
کە پێوەی لەدایک بووین لەو بەشەدا
کە پێوەی لەدایک بووین لەو بەشەدا
02:51
with adult-born neurons.
47
159439
2215
بە دەمارەخانەی نوێ.
02:55
So why are these new neurons important
and what are their functions?
and what are their functions?
48
163248
5036
کەواتە ئەم دەمارەخانە نوێیانە بۆچی
گرنگن و کاریان چییە؟
گرنگن و کاریان چییە؟
03:01
First, we know that they're important
for learning and memory.
for learning and memory.
49
169324
3698
یەکەم، دەزانین کە زۆر گرنگن
بۆ فێربوون و بیرەوەری.
بۆ فێربوون و بیرەوەری.
03:05
And in the lab we have shown
50
173046
1517
لە تاقیگەکەشدا نیشانماندا
03:06
that if we block the ability
of the adult brain
of the adult brain
51
174587
3236
ئەگەر ڕێگری لە توانای مێشکی
گەورەیەک بگرین
گەورەیەک بگرین
03:09
to produce new neurons in the hippocampus,
52
177847
2560
بۆ درووستکردنی دەمارەخانەی نوێ
لە هایپۆکامپەسەکەدا،
لە هایپۆکامپەسەکەدا،
03:12
then we block certain memory abilities.
53
180431
2516
ئەوا هەندێک توانای دیاریکراوی
بیرەوەری کەسەکەمان گرتووە.
بیرەوەری کەسەکەمان گرتووە.
03:15
And this is especially new and true
for spatial recognition --
for spatial recognition --
54
183721
6912
ئەمەش بەتایبەتی تازەیە و ڕاستە
بۆ ناسینەوەی شوێن --
بۆ ناسینەوەی شوێن --
03:22
so like, how you navigate
your way in the city.
your way in the city.
55
190657
2798
بۆنموونە، چۆن ڕێگا دەدۆزییتەوە
لە ناو شارەکەدا.
لە ناو شارەکەدا.
03:26
We are still learning a lot,
56
194181
1478
هێشتا زۆر ماوە فێریبین، و
03:27
and neurons are not only important
for memory capacity,
for memory capacity,
57
195683
3063
دەمارەخانەکانیش بەتەنیا بۆ توانای
بیرەوەری گرنگ نین،
بیرەوەری گرنگ نین،
03:30
but also for the quality of the memory.
58
198770
2903
بەڵکو بۆ جۆرێتی بیرەوەرییەکەش.
03:33
And they will have been helpful
to add time to our memory
to add time to our memory
59
201697
4045
زۆر سوودبەخش دەبوون
لە زیادکردنەکان بۆ بیرەوەرییەکەمان و
لە زیادکردنەکان بۆ بیرەوەرییەکەمان و
03:37
and they will help differentiate
very similar memories, like:
very similar memories, like:
60
205766
4682
یارمەتیدەر دەبن لە جیاکردنەوەی
بیرەوەری هاوشێوەکان، وەک:
بیرەوەری هاوشێوەکان، وەک:
03:42
how do you find your bike
61
210472
2080
چۆن پاسکیلەکەت دەدۆزیتەوە
03:44
that you park at the station
every day in the same area,
every day in the same area,
62
212576
3516
کە هەموو ڕۆژێک لە پارکەکە
ڕایدەگرێت لە هەمان ناوچە،
ڕایدەگرێت لە هەمان ناوچە،
03:48
but in a slightly different position?
63
216116
2142
بەڵام بەشێوەیەکی کەمێک جیا؟
03:52
And more interesting
to my colleague Robert
to my colleague Robert
64
220068
2484
ئەوەشی سەرنجڕاکێشتر بوو بۆ
ڕۆبێرتی هاوپیشەم
ڕۆبێرتی هاوپیشەم
03:54
is the research we have been doing
on neurogenesis and depression.
on neurogenesis and depression.
65
222576
4862
توێژینەوەکەمان بوو کە کردبوومان
لەسەر خەمۆکی و درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
لەسەر خەمۆکی و درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
04:00
So in an animal model of depression,
66
228010
1938
کەواتە لە مۆدێلێکی خەمۆکی ئاژەڵدا،
04:01
we have seen that we have
a lower level of neurogenesis.
a lower level of neurogenesis.
67
229972
4004
بینیمان کە ڕێژەیەکی زۆر کەمتری
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێمان هەیە. و
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێمان هەیە. و
04:06
And if we give antidepressants,
68
234500
2243
ئەگەر دژەخەمۆکییەکان بەین،
04:08
then we increase the production
of these newborn neurons,
of these newborn neurons,
69
236767
3454
ئەوا بەرهەمهێنانی ئەم دەمارەخانە
تازانە زیاتر دەکەین، و
تازانە زیاتر دەکەین، و
04:12
and we decrease
the symptoms of depression,
the symptoms of depression,
70
240245
3143
نیشانەکانی خەمۆکی کەمدەکەینەوە،
04:15
establishing a clear link
between neurogenesis and depression.
between neurogenesis and depression.
71
243412
5460
بەستنەوەیەکی ڕوون درووست دەکەین
لە نێوان دروستبوونی دەمارەخانە و خەمۆکیدا.
لە نێوان دروستبوونی دەمارەخانە و خەمۆکیدا.
04:21
But moreover, if you
just block neurogenesis,
just block neurogenesis,
72
249191
4309
بەڵام لەوە زیاتر، ئەگەر ڕێگری لە
درووستبوونی دەمارەخانەکان بگریت،
درووستبوونی دەمارەخانەکان بگریت،
04:25
then you block the efficacy
of the antidepressant.
of the antidepressant.
73
253524
2833
ئەوا ڕێگری لە توانای
دژەخەمۆکییەکەش دەگریت.
دژەخەمۆکییەکەش دەگریت.
04:29
So by then, Robert had understood
74
257714
1763
بۆیە لەوکاتەیا، ڕۆبێرت تێگەشت
04:31
that very likely his patients
were suffering from depression
were suffering from depression
75
259501
3698
ئەگەری زۆرە نەخۆشەکانی کە
بەدەست خەمۆکییەوە دەناڵێنن
بەدەست خەمۆکییەوە دەناڵێنن
04:35
even after being cured of their cancer,
76
263223
2595
تەنانەت دوای چاکبوونەوەشیان لە شێرپەنجە،
04:37
because the cancer drug had stopped
newborn neurons from being generated.
newborn neurons from being generated.
77
265842
4381
بەهۆی ئەوەوەیە کە دەرمانی شێرپەنجەکە
ڕێگریکردووە لە درووستبوونی دەمارەخانەکان.
ڕێگریکردووە لە درووستبوونی دەمارەخانەکان.
04:42
And it will take time
to generate new neurons
to generate new neurons
78
270247
3628
کاتیشی دەوێت بۆ درووستبوونی
دەمارەخانەی نوێ
دەمارەخانەی نوێ
04:45
that reach normal functions.
79
273899
2206
هەتا ئەگاتەوە ئاستی کارکردنی ئاسایی.
04:49
So, collectively, now we think
we have enough evidence
we have enough evidence
80
277780
4409
کەواتە ئێستا، هەمووی پێکەوە
پێمان وایە بەڵگەی پێویستمان هەیە
پێمان وایە بەڵگەی پێویستمان هەیە
04:54
to say that neurogenesis
is a target of choice
is a target of choice
81
282213
3715
هەتا بڵێین دروستبوونی دەمارەخانەی نوێ
ئامانجەکەیە کە هەڵمانبژاردووە
ئامانجەکەیە کە هەڵمانبژاردووە
04:57
if we want to improve
memory formation or mood,
memory formation or mood,
82
285952
3614
ئەگەر بمانەوێت پەرە بە درووستبوونی
یادەوەری یان مەزاج بدەین،
یادەوەری یان مەزاج بدەین،
05:01
or even prevent the decline
associated with aging,
associated with aging,
83
289590
3563
یان ڕێگە لە نزمبوونەوەی توانای
مێشک بگرین بەهۆی تەمەنەوە،
مێشک بگرین بەهۆی تەمەنەوە،
05:05
or associated with stress.
84
293177
2134
یان بەهۆی فشاری دەروونییەوە.
05:08
So the next question is:
85
296288
1731
پرسیاری دواتر ئەوەیە:
05:10
can we control neurogenesis?
86
298043
2174
دەتوانین کۆنترۆڵی درووستبوونی
دەمارەخانەی نوێ بکەین؟
دەمارەخانەی نوێ بکەین؟
05:13
The answer is yes.
87
301066
1191
وەڵامەکە بەڵێیە.
05:14
And we are now going to do a little quiz.
88
302860
2563
ئێستا کویزێکی بچووک دەکەین.
05:18
I'm going to give you a set
of behaviors and activities,
of behaviors and activities,
89
306201
3181
چەند ڕەفتارێک و چالاکییەکتان دەدەمێ، و
05:21
and you tell me if you think
they will increase neurogenesis
they will increase neurogenesis
90
309406
4684
ئێوە پێمبڵێن ئەگەر پێتان وایە
درووستبوونی دەمارەخانە زیاد دەکات
درووستبوونی دەمارەخانە زیاد دەکات
05:26
or if they will decrease neurogenesis.
91
314114
2166
یان کەمی دەکاتەوە.
05:28
Are we ready?
92
316804
1159
ئامادەن؟
05:30
OK, let's go.
93
318550
1159
کەواتە با دەستپێکەین.
05:32
So what about learning?
94
320034
1587
چی دەڵێن بۆ فێربوون؟
05:34
Increasing?
95
322521
1180
زیاد دەکات؟
05:35
Yes.
96
323725
1159
بەڵێ.
05:36
Learning will increase the production
of these new neurons.
of these new neurons.
97
324908
3786
فێربوون بەرهەمهێنانی ئەم دەمارەخانە
نوێیانە زیاد دەکات.
نوێیانە زیاد دەکات.
05:40
How about stress?
98
328718
1316
ئەی فشاری دەروونی؟
05:43
Yes, stress will decrease the production
of new neurons in the hippocampus.
of new neurons in the hippocampus.
99
331431
4737
بەڵێ، فشاری دەروونی درووستبوونی
دەمارەخانە نوێکان کەمدەکاتەوە.
دەمارەخانە نوێکان کەمدەکاتەوە.
05:48
How about sleep deprivation?
100
336192
1612
ئەی کەم خەوی؟
05:51
Indeed, it will decrease neurogenesis.
101
339375
2699
بێگومان، ئەویش کەمی دەکاتەوە.
05:54
How about sex?
102
342098
1221
ئەی سێکس؟
05:56
Oh, wow!
103
344414
1152
ئاه، زۆرباشە.
05:57
(Laughter)
104
345590
1267
(پێکەنین)
05:58
Yes, you are right, it will increase
the production of new neurons.
the production of new neurons.
105
346881
3753
بەڵێ، ڕاست دەکەن، درووستبوونی
دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات.
دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات.
06:02
However, it's all about balance here.
106
350658
2152
بەڵام، ئەبێ بە هاوسەنگی بێت.
06:04
We don't want to fall in a situation --
107
352834
2213
نامانەوێ بکەوینە دۆخێکەوە --
06:07
(Laughter)
108
355071
1928
(پێکەنین)
06:09
about too much sex
leading to sleep deprivation.
leading to sleep deprivation.
109
357023
2834
ئەوەنە زۆر بکرێت ببێتە هۆی
کەمخەوی کەسەکە.
کەمخەوی کەسەکە.
06:11
(Laughter)
110
359881
2229
(پێکەنین)
06:14
How about getting older?
111
362753
2191
ئەی چی دەربارەی بەتەمەنا چوون؟
06:19
So the neurogenesis rate
will decrease as we get older,
will decrease as we get older,
112
367645
3683
کەواتە ڕێژەی درووستبوونی دەمارەخانەی
نوێ کەمدەبێتەوە لەگەڵ پیربوونمان،
نوێ کەمدەبێتەوە لەگەڵ پیربوونمان،
06:23
but it is still occurring.
113
371352
1746
بەڵام هەر بەردەوام دەبێت.
06:26
And then finally, how about running?
114
374042
2191
ئینجا لە کۆتاییشدا، ڕاکردن؟
06:29
I will let you judge that one by yourself.
115
377912
2809
ڕێگە ئەیەم خۆتان بڕیار لەسەر ئەوە بەن.
06:33
So this is one of the first studies
116
381563
1796
ئەمە یەکێکە لە یەکەمین توێژینەوەکان
06:35
that was carried out by one of my mentors,
Rusty Gage from the Salk Institute,
Rusty Gage from the Salk Institute,
117
383383
4403
کە لەلایەن یەکێک لە مامۆستاکانمەوە کراوە،
ڕەستی گەیج لە پەیمانگای ساڵک،
ڕەستی گەیج لە پەیمانگای ساڵک،
06:39
showing that the environment
can have an impact
can have an impact
118
387810
2274
نیشانی دەدات کە ژینگە دەکرێت
کاریگەری خۆی هەبێت
کاریگەری خۆی هەبێت
06:42
on the production of new neurons.
119
390108
1889
لەسەر بەرهەمهێنانی دەمارەخانەی نوێ.
06:44
And here you see a section
of the hippocampus of a mouse
of the hippocampus of a mouse
120
392021
4254
لێرەدا بەشێکی هایپۆکامپەسی
مشکێک دەبینن
مشکێک دەبینن
06:48
that had no running wheel in its cage.
121
396299
2245
کە تایەی ڕاکردنی نییە لە قەفەسەکەیدا.
06:50
And the little black dots you see
are actually newborn neurons-to-be.
are actually newborn neurons-to-be.
122
398568
4035
خاڵە ڕەشە بچووکەکانی دەیبینن
دەمارەخانە نوێکانن. و
دەمارەخانە نوێکانن. و
06:55
And now, you see a section
of the hippocampus of a mouse
of the hippocampus of a mouse
123
403246
5138
لێرەشدا، بەشێکی هایپۆکامپەسی
مشکێک دەبینن
مشکێک دەبینن
07:00
that had a running wheel in its cage.
124
408408
2596
کە تایەی ڕاکردنی هەبووە
لەو قەفەسەدا.
لەو قەفەسەدا.
07:03
So you see the massive increase
125
411028
1523
کەواتە زیادکردنە زۆرەکە دەبینن
07:04
of the black dots representing
the new neurons-to-be.
the new neurons-to-be.
126
412575
2813
لە خاڵە ڕەشەکانی کە دەمارەخانە
نوێکان نیشاندەدات.
نوێکان نیشاندەدات.
07:08
So activity impacts neurogenesis,
but that's not all.
but that's not all.
127
416819
3793
کەواتە بەشێوەیەکی کارا کاردەکاتە سەر
دروستکردنی خانەی نوێ بەڵام ئەوە هەمووی نییە
دروستکردنی خانەی نوێ بەڵام ئەوە هەمووی نییە
07:13
What you eat will have an effect
128
421639
2647
ئەوەشی دەیخۆیت کاریگەری دەبێت
07:16
on the production of new neurons
in the hippocampus.
in the hippocampus.
129
424310
2914
لەسەر دروستبوونی دەمارەخانەی نوێ
لە هایپۆکامپەسدا.
لە هایپۆکامپەسدا.
07:19
So here we have a sample of diet --
130
427248
2960
لێرەیا نموونەیەکی خواردنمان هەیە --
07:22
of nutrients that have been shown
to have efficacy.
to have efficacy.
131
430232
3277
لەو پێکهاتە خۆراکییانەی
نیشاندراوە کاریگەرییان هەبێت.
نیشاندراوە کاریگەرییان هەبێت.
07:25
And I'm just going
to point a few out to you:
to point a few out to you:
132
433973
2595
منیش چەند دانەیەکتان بۆ دیاری دەکەم:
07:28
Calorie restriction of 20 to 30 percent
will increase neurogenesis.
will increase neurogenesis.
133
436592
5094
کەمکردنەوەی ڕێژەی خواردن بە لەسەدا
٢٠ بۆ ٣٠ دروستبوونی دەمارەخانە زیاد دەکات
٢٠ بۆ ٣٠ دروستبوونی دەمارەخانە زیاد دەکات
07:34
Intermittent fasting --
spacing the time between your meals --
spacing the time between your meals --
134
442128
3482
خواردن گرتنەوەی ناوبەناو --
دانانی مەودایەک لە نێوان ژەمەکاندا --
دانانی مەودایەک لە نێوان ژەمەکاندا --
07:37
will increase neurogenesis.
135
445634
2139
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات.
07:39
Intake of flavonoids,
136
447797
1323
خواردنی مادە فلاڤۆنۆیدەکان،
07:41
which are contained
in dark chocolate or blueberries,
in dark chocolate or blueberries,
137
449144
3003
کە لە ناو چکلێتە تۆخەکان یان
توتڕکەکاندا هەیە،
توتڕکەکاندا هەیە،
07:44
will increase neurogenesis.
138
452171
1823
درووستبوونی زیاد دەکات.
07:46
Omega-3 fatty acids,
139
454355
1506
ترشی چەوری ئۆمیگا سێ،
07:47
present in fatty fish, like salmon,
140
455885
2211
کە لە ماسی چەوردا هەیە، وەک سەلەمۆن،
07:50
will increase the production
of these new neurons.
of these new neurons.
141
458120
2438
بەرهەمهێنانی دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات.
07:53
Conversely, a diet rich
in high saturated fat
in high saturated fat
142
461502
4101
بەپێچەوانەوە، ژەمێکی پڕ لە
چەوری تێرکراو
چەوری تێرکراو
07:57
will have a negative impact
on neurogenesis.
on neurogenesis.
143
465627
2740
کاریگەرییەکی نەرێنی دەبێت لەسەر
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ.
08:01
Ethanol -- intake of alcohol --
will decrease neurogenesis.
will decrease neurogenesis.
144
469232
4182
ئیسانۆڵ -- خواردنەوەی مەی --
درووستبونی دەمارەخانە کەمدەکاتەوە.
درووستبونی دەمارەخانە کەمدەکاتەوە.
08:05
However, not everything is lost;
145
473981
2722
بەڵام، هەمووشتێک لەدەست نەچووە،
08:08
resveratrol, which is
contained in red wine,
contained in red wine,
146
476727
3052
ڕێسڤێراترۆڵ، کە لە ناو
شەرابی سوردا هەیە،
شەرابی سوردا هەیە،
08:11
has been shown to promote
the survival of these new neurons.
the survival of these new neurons.
147
479803
3491
نیشاندراوە کە یارمەتیدەرە بۆ ڕزگاربوونی
ئەم دەمارەخانە نوێیانە.
ئەم دەمارەخانە نوێیانە.
08:15
So next time you are at a dinner party,
148
483708
1866
کەواتە جاری داهاتوو کە چویت بۆ خوانێک،
08:17
you might want to reach for this possibly
"neurogenesis-neutral" drink.
"neurogenesis-neutral" drink.
149
485598
4004
لەوانەیە بتەوێت پەنا بۆ ئەم خواردنەوەیە
بەریت کە بێلایەنە بۆ دەمارەخانەکان.
بەریت کە بێلایەنە بۆ دەمارەخانەکان.
08:21
(Laughter)
150
489909
2133
(پێکەنین)
08:24
And then finally,
let me point out the last one --
let me point out the last one --
151
492066
2501
ئینجا لە کۆتاییشدا،
با دوایین خاڵ دیاریکەم --
با دوایین خاڵ دیاریکەم --
08:26
a quirky one.
152
494591
1158
ئەمەیان ئاڵۆزە.
08:27
So Japanese groups are fascinated
with food textures,
with food textures,
153
495773
3895
ژاپۆنییەکان سەرسامن بە پێکهاتنی خواردنەکان، و
08:31
and they have shown that actually
soft diet impairs neurogenesis,
soft diet impairs neurogenesis,
154
499692
5303
نیشانیانداوە کە خواردنە نەرمەکان
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ پەکدەخات،
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ پەکدەخات،
08:37
as opposed to food that requires
mastication -- chewing -- or crunchy food.
mastication -- chewing -- or crunchy food.
155
505019
4721
جیاواز لە خواردنەکانی پێویستیان بە
کرماندن -- و جوینە -- یان خواردنە ڕەقەکان.
کرماندن -- و جوینە -- یان خواردنە ڕەقەکان.
08:42
So all of this data,
156
510827
1793
هەموو ئەم داتایانە،
08:44
where we need to look
at the cellular level,
at the cellular level,
157
512644
2581
کە پێویستیکردووە لەسەر ئاستێکی
خانەیی سەیر بکەین،
خانەیی سەیر بکەین،
08:47
has been generated using animal models.
158
515249
2507
لەسەر ئاژەڵەکان تاقیکراوەتەوە.
08:50
But this diet has also been given
to human participants,
to human participants,
159
518470
4381
بەڵام ئەم خواردنە دراوە بە
بەشداربووە مرۆڤەکانیش، و
بەشداربووە مرۆڤەکانیش، و
08:54
and what we could see is that
the diet modulates memory and mood
the diet modulates memory and mood
160
522875
6158
ئەوەی توانیمان بیبینین ئەوە بوو کە خواردن
کاردەکاتە سەر بیرەوەری و مەزاجیش
کاردەکاتە سەر بیرەوەری و مەزاجیش
09:01
in the same direction
as it modulates neurogenesis,
as it modulates neurogenesis,
161
529057
3484
بە هەمان ئەو ئاراستەیەی کاردەکاتە
سەر درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ،
سەر درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ،
09:04
such as: calorie restriction
will improve memory capacity,
will improve memory capacity,
162
532565
4757
بۆ نموونە: کەمکردنەوەی کالۆری
توانای بیرەوەری باشتر دەکات،
توانای بیرەوەری باشتر دەکات،
09:09
whereas a high-fat diet will exacerbate
symptoms of depression --
symptoms of depression --
163
537346
5099
لەکاتێکدا خواردنەکانی چەورییان زۆرە
نیشانەکانی خەمۆکی خراپتر دەکەن --
نیشانەکانی خەمۆکی خراپتر دەکەن --
09:14
as opposed to omega-3 fatty acids,
which increase neurogenesis,
which increase neurogenesis,
164
542469
3864
جیاواز لە ترشی ئۆمیگا سێ، کە
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات، و
درووستبوونی دەمارەخانەی نوێ زیاد دەکات، و
09:18
and also help to decrease
the symptoms of depression.
the symptoms of depression.
165
546357
4183
هەروەها یارمەتیدەرە لە کەمکردنەوەی
نیشانەکانی خەمۆکی.
نیشانەکانی خەمۆکی.
09:23
So we think that the effect of diet
166
551643
4817
کەواتە وا بیردەکەینەوە کاریگەری خواردن
09:28
on mental health, on memory and mood,
167
556484
3595
لەسەر تەندروستی دەروونی، بیرەوەری و مەزاج
09:32
is actually mediated by the production
of the new neurons in the hippocampus.
of the new neurons in the hippocampus.
168
560103
4472
لەڕێگەی کاریگەییەوە دەبێت لەسەر درووستبوونی
دەمارەخانەی نوێ لە هایپۆکامپەس.
دەمارەخانەی نوێ لە هایپۆکامپەس.
09:36
And it's not only what you eat,
169
564994
1920
تەنیا ئەوەش نا کە دەیخۆیت،
09:38
but it's also the texture
of the food, when you eat it
of the food, when you eat it
170
566938
3065
بەڵکو پێکهاتنی خۆراکەکەش، و
لە چ کاتێکدا دەیخۆیت، و
لە چ کاتێکدا دەیخۆیت، و
09:42
and how much of it you eat.
171
570027
1824
چەندێکی لێدەخۆیت.
09:45
On our side -- neuroscientists
interested in neurogenesis --
interested in neurogenesis --
172
573841
4033
لە لایەنی خۆمانەوە -- زانایانی ئەو بوارە
کە گرنگی بەمە دەدەین
کە گرنگی بەمە دەدەین
09:49
we need to understand better
the function of these new neurons,
the function of these new neurons,
173
577898
3665
پێویستە باشتر تێبگەین لە ئەرکی ئەم
دەمارەخانە نوێیانە، و
دەمارەخانە نوێیانە، و
09:53
and how we can control their survival
and their production.
and their production.
174
581587
3984
چۆن کۆنترۆڵی ڕزگاربوونیان و
بەرهەمهێنانیان بکەین.
بەرهەمهێنانیان بکەین.
09:57
We also need to find a way to protect
the neurogenesis of Robert's patients.
the neurogenesis of Robert's patients.
175
585896
4539
هەروەها پێویستە ڕێگایەک بدۆزینەوە بۆ
پاراستنی خانە نوێکانی نەخۆشەکانی ڕۆبێرت.
پاراستنی خانە نوێکانی نەخۆشەکانی ڕۆبێرت.
10:03
And on your side --
176
591271
1377
لەلای ئێوەشەوە --
10:04
I leave you in charge
of your neurogenesis.
of your neurogenesis.
177
592672
2430
بەجێتان دەهێڵم لەگەڵ
دەمارەخانە نوێکانتان.
دەمارەخانە نوێکانتان.
10:07
Thank you.
178
595691
1158
زۆر سوپاس.
10:08
(Applause)
179
596873
5959
(چەپڵەلێدان)
10:14
Margaret Heffernan:
Fantastic research, Sandrine.
Fantastic research, Sandrine.
180
602856
2332
توێژینەوەیەکی سەرسوڕهێنەرە ساندرین.
10:17
Now, I told you you changed my life --
181
605212
2245
پێم وتیت کە تۆ ژیانی من گۆڕی --
10:19
I now eat a lot of blueberries.
182
607481
1778
ئێستا توتڕکی زۆر دەخۆم.
10:21
Sandrine Thuret: Very good.
183
609283
1547
زۆر باشە.
10:23
MH: I'm really interested
in the running thing.
in the running thing.
184
611528
2444
ویستم پرسیار لەسەر ئەو مەسەلەی
ڕاکردنە بکەم.
ڕاکردنە بکەم.
10:26
Do I have to run?
185
614869
1651
پێویست بە ڕاکردن دەکات؟
10:29
Or is it really just
about aerobic exercise,
about aerobic exercise,
186
617368
2642
یان تەنیا وەرزشی جوڵە بەس دەبێت،
10:32
getting oxygen to the brain?
187
620034
1605
ئۆکسجین بگەیەنیت بە مێشک؟
10:33
Could it be any kind of vigorous exercise?
188
621663
2135
دەکرێت هەر جۆرێک بێت لە
جۆرەکانی وەرزشە قورسەکان؟
جۆرەکانی وەرزشە قورسەکان؟
10:36
ST: So for the moment,
189
624101
1737
لە ئێستادا،
10:37
we can't really say
if it's just the running itself,
if it's just the running itself,
190
625862
3240
ناتوانین بڵێین کە هەر ڕاکردنەکەیە،
10:41
but we think that anything that indeed
will increase the production --
will increase the production --
191
629126
5037
بەڵام وا بیردەکەینەوە کە بێگومان
هەر شتێک بەرهەمهێنانی زیاد بکات --
هەر شتێک بەرهەمهێنانی زیاد بکات --
10:46
or moving the blood flow to the brain,
192
634187
3080
یان سوڕی خوێن زیاد بکات بۆ مێشک،
10:49
should be beneficial.
193
637291
1602
دەبێ سوودبەخش بێت.
10:51
MH: So I don't have to get
a running wheel in my office?
a running wheel in my office?
194
639353
2627
کەواتە پێویست ناکات تایەی ڕاکردن بکڕم؟
10:54
ST: No, you don't!
195
642004
1163
نەخێر پێویست ناکات!
10:55
MH: Oh, what a relief! That's wonderful.
196
643191
2093
ئاه، دڵم ئاوی خواردەوە! زۆرباشە.
10:57
Sandrine Thuret, thank you so much.
197
645308
1753
ساندرین سورێت، زۆر سوپاس بۆتۆ.
10:59
ST: Thank you, Margaret.
198
647085
1199
زۆر سوپاس مارگرێت
11:00
(Applause)
199
648308
2668
(چەپڵەلێدان)
ABOUT THE SPEAKER
Sandrine Thuret - Neural stem cell researcherSandrine Thuret studies the way adult brains create new nerve cells in the hippocampus -- a brain area involved in memory and mood.
Why you should listen
In her lab at King's College London, Sandrine Thuret studies adult neurogenesis -- the process by which adult brains create new nerve cells. (Until the 1990s, we didn't even know they did this!)
Thuret's work focuses on the hippocampus, the area of the brain that is related to memory, and her work asks two big questions: How can we help our healthy brains create new nerve cells throughout our lives, through diet and behavior changes? And how can we study the effects of diseases such as depression and Alzheimer's on our brains' ability to grow?
Sandrine Thuret | Speaker | TED.com