TEDGlobal 2013
Kelly McGonigal: How to make stress your friend
Келли Макгонигал: Стресстэй хэрхэн нөхөрлөх вэ
Filmed:
Readability: 4.4
22,520,850 views
Стресс таны зүрхний цохилт, амьсгалын тоог олшруулж, биеийг хөлрүүлдэг. Стресс эрүүл мэндийг муутгадаг. Гэтэл сонирхолтой нэгэн шинэ судалгаа стрессийг өөрсдөд нь муу гэдэгт итгэж явдаг хүмүүст л зөвхөн хор учруулдаг гэсэн санааг дэвшүүлж байна. Сэтгэл судлаач Келли Макгонигал стрессийг эерэгээр харах санааг дэвшүүлж, стрессийг бууруулах арга замын талаар танилцуулан, бусадтай дотно байх нь тустай гэж уриалж байна.
Kelly McGonigal - Health psychologist
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have a confession to make,
0
435
4178
Надад та бүхэнд үнэнээ хэлэх зүйл байна.
00:16
but first, I want you
1
4613
3263
Гэхдээ эхлээд та бүхнийг надад
00:19
to make a little confession to me.
2
7876
3593
үнэнээ хэлэхийг хүсч байна.
00:23
In the past year, I want you to just raise your hand
3
11469
3088
Хэрэв өнгөрсөн жилийн туршид бараг стрессэнд
00:26
if you've experienced relatively little stress.
4
14557
3414
ороогүй хүн байвал гараа өргөнө үү
00:29
Anyone?
5
17971
2633
Хэн нэгэн байна уу?
00:32
How about a moderate amount of stress?
6
20604
2529
Тэгвэл дунд зэргийн хэмжээний стресс?
00:35
Who has experienced a lot of stress?
7
23133
3308
Хэн маш их стрессэнд орсон бэ?
00:38
Yeah. Me too.
8
26441
2408
Тийм ээ, би ч гэсэн
00:40
But that is not my confession.
9
28849
2264
Гэхдээ миний хэлэх гэсэн зүйл энэ биш ээ.
00:43
My confession is this: I am a health psychologist,
10
31113
3690
Би эрүүл мэндийн сэтгэл зүйч хүн.
00:46
and my mission is to help people be happier and healthier.
11
34803
4589
Миний үүрэг бол хүмүүсийг аз жаргалтай бас эрүүл байлгах.
00:51
But I fear that something I've been teaching
12
39392
3534
Гэвч миний өнгөрсөн 10 жилийн туршид
00:54
for the last 10 years is doing more harm than good,
13
42926
4328
заасан бүгд сайнаас илүү муу үр дүнд хүргэсэн.
00:59
and it has to do with stress.
14
47254
2424
Энэ нь стресстэй холбоотой.
01:01
For years I've been telling people, stress makes you sick.
15
49678
3175
Энэ жилүүдэд стресс та нарыг өвчлүүлж байна гэж зааж байлаа
01:04
It increases the risk of everything from the common cold
16
52853
2895
Стресс нь жирийн ханиадыг зүрх судасны өвчин болтол
01:07
to cardiovascular disease.
17
55748
2142
муутгаж чадах эрсдэлтэй.
01:09
Basically, I've turned stress into the enemy.
18
57890
4493
Товчхондоо стрессийг би дайснаа болгов.
01:14
But I have changed my mind about stress,
19
62383
2712
Гэхдээ стрессийн талаарх бодлоо өөрчилсөн.
01:17
and today, I want to change yours.
20
65095
3915
Өнөөдөр таны ойлголтыг ч мөн өөрчлөхийг хүсч байна.
01:21
Let me start with the study that made me rethink
21
69010
2380
Стрессний талаар бодлоо өөрчлөхөд хүргэсэн
01:23
my whole approach to stress.
22
71390
2435
судалгааны талаар та бүхэнд ярьж өгье.
01:25
This study tracked 30,000 adults in the United States
23
73825
3419
8 жилийн турш 30,000 америк хүнийг хамруулсан
01:29
for eight years, and they started by asking people,
24
77244
3946
судалгааны хамгийн эхний асуулт
01:33
"How much stress have you experienced in the last year?"
25
81190
3538
"Та өнгөрсөн жил хэр их стрессэнд оров" байлаа.
01:36
They also asked, "Do you believe
26
84728
3284
Тэгээд дараа нь "Стресс таны эрүүл мэндэд халтай
01:40
that stress is harmful for your health?"
27
88012
4153
гэдэгт та итгэдэг үү" гэж асуусан юм.
01:44
And then they used public death records
28
92165
1878
Тэгээд олон нийтийн мэдээллийн нас барагчдын
01:46
to find out who died.
29
94043
2081
статистик мэдээллийг нэмж хавсаргав.
01:48
(Laughter)
30
96124
977
(Инээв)
01:49
Okay. Some bad news first.
31
97101
4249
Муу мэдээнээс нь эхлэе.
01:53
People who experienced a lot of stress in the previous year
32
101350
3286
Ноднин, их хэмжээгээр стрессдсэн хүмүүст
01:56
had a 43 percent increased risk of dying.
33
104636
3769
нас барах эрсдэл 43 хувь өндөр байлаа.
02:00
But that was only true for the people
34
108405
3990
Гэхдээ энэ нь тоо нь зөвхөн стресс эрүүл мэндэд нь
02:04
who also believed that stress is harmful for your health.
35
112395
4536
халтай гэдэгт итгэж явдаг хүмүүст хамааралтай байлаа.
02:08
(Laughter)
36
116931
1606
(Инээв)
02:10
People who experienced a lot of stress
37
118537
2603
Их стрессэнд орж байдаг боловч үүнийг эрүүл мэндэд нь
02:13
but did not view stress as harmful
38
121140
1963
хор нөлөөгүй гэж бодож явдаг хүмүүст
02:15
were no more likely to die.
39
123103
1702
нас барах эрсдэл бараг байсангүй.
02:16
In fact, they had the lowest risk of dying
40
124805
3654
Үнэндээ эдгээр хүмүүст нас барах эрсдэл
02:20
of anyone in the study, including people
41
128459
2027
бага стресстэй хүмүүсээс ч
02:22
who had relatively little stress.
42
130486
2410
илүү бага байдаг нь байна.
02:24
Now the researchers estimated that over the eight years
43
132896
2286
Шинжээчид өмнөх 8 жилд цаг зуураар нас барсан 182.000 америк хүнд
02:27
they were tracking deaths,
44
135182
1594
судалгаа хийж үзэхэд
02:28
182,000 Americans died prematurely,
45
136776
3558
эдгээр хүмүүс нь стрессээс биш харин стресс
02:32
not from stress, but from the belief
46
140334
2545
өөрсдөд нь муу гэдэг итгэснээсээ болж
02:34
that stress is bad for you. (Laughter)
47
142879
3378
нас барсан байна. (Инээв)
02:38
That is over 20,000 deaths a year.
48
146257
3452
Жилд энэ шалтгаанаар 20,000 хүн хорвоог орхидог.
02:41
Now, if that estimate is correct,
49
149709
3050
Хэрэв энэ тооцооллыг үнэн гэж үзвэл, стресс
02:44
that would make believing stress is bad for you
50
152759
2092
эрүүл мэндэд муу гэж үзэх нь америкийн жилийн
02:46
the 15th largest cause of death
51
154851
2446
нийт нас баралтын 15 дахь том шалтгаан
02:49
in the United States last year,
52
157297
1918
болдог гэдгийг харж болно.
02:51
killing more people than skin cancer,
53
159215
1764
Энэ нь арьсны хорт хавдар, ДОХ болон хүн амины
02:52
HIV/AIDS and homicide.
54
160979
3449
хэргээс ч илүү өндөр байгааг харж болох юм.
02:56
(Laughter)
55
164428
2883
(Инээв)
02:59
You can see why this study freaked me out.
56
167311
2825
Энэ судалгаа намайг яагаад гайхшруулсныг та нар мэдлээ
03:02
Here I've been spending so much energy telling people
57
170136
3691
Гэтэл би стресс хүний эрүүл мэндэд муу болохыг
03:05
stress is bad for your health.
58
173827
2970
хэлэхийн тулд маш хүч хөдөлмөр зарцуулсан.
03:08
So this study got me wondering:
59
176797
1989
Энэ судалгаа намайг хүмүүс стрессийн талаарх бодлоо
03:10
Can changing how you think about stress
60
178786
2501
өөрчилбөл эрүүл болж болж чадах болов уу
03:13
make you healthier? And here the science says yes.
61
181287
3439
гэж бодоход хүргэсэн. Эрдэмтэд үүнд эргэлзээгүй.
03:16
When you change your mind about stress,
62
184726
2082
Та стрессийн талаар бодлоо өөрчлөхөд
03:18
you can change your body's response to stress.
63
186808
3519
таны бие стрессэнд үзүүлэх хариу үйлдлээ өөрчилдөг.
03:22
Now to explain how this works,
64
190327
2114
Энэ процесс хэрхэн явагддаг болохыг тайлбарлая.
03:24
I want you all to pretend that you are participants
65
192441
2881
Одоо та бүхнийг зориудаар стресстүүлэх
03:27
in a study designed to stress you out.
66
195322
2607
туршилтанд оролцохыг хүсч байна.
03:29
It's called the social stress test.
67
197929
2684
Үүнийг нийгмийн стрессийн сорил гэж нэрлэдэг.
03:32
You come into the laboratory,
68
200613
2054
Та лаборторид орж ирлээ.
03:34
and you're told you have to give a five-minute
69
202667
2907
Танд өөрийнхөө сул талыг ярих ёстой.
03:37
impromptu speech on your personal weaknesses
70
205574
3727
Танд тавхан минут байна.
03:41
to a panel of expert evaluators sitting right in front of you,
71
209301
3657
Таны өмнө таныг мохоож, урмыг хугалахаар өршөөлгүй
03:44
and to make sure you feel the pressure,
72
212958
1561
шүүгчид, дүгнэгчид сууж байна.
03:46
there are bright lights and a camera in your face,
73
214519
3292
Мөн тан дээр хурц гэрэл тусч, таныг яг эд нар шиг
03:49
kind of like this.
74
217811
2809
камериуд бичиж байна.
03:52
And the evaluators have been trained
75
220620
2760
Дээрээс дүгнэгчид, шүүгчид таныг үл тоомсорлож
03:55
to give you discouraging, non-verbal feedback like this.
76
223380
4866
мохоохын тулд нэг иймэрхүү үйлдэл хийнэ.
04:05
(Laughter)
77
233076
3458
(инээв)
04:08
Now that you're sufficiently demoralized,
78
236534
2822
Одоо та өөртөө итгэх итгэлээ алдаж шалдаа уналаа
04:11
time for part two: a math test.
79
239356
2800
Дараагийн сорил, математик.
04:14
And unbeknownst to you,
80
242156
2101
Таны урьд өмнө сурах байтугай
04:16
the experimenter has been trained to harass you during it.
81
244257
3896
сонсож ч байгаагүй зүйлсээр таныг шалгана.
04:20
Now we're going to all do this together.
82
248153
2673
Одоо бүгдээрээ үүнийг туршъя.
04:22
It's going to be fun.
83
250826
1394
Хөгжилтэй байх болно.
04:24
For me.
84
252220
1069
Надад.
04:25
Okay. I want you all to count backwards
85
253289
5002
Та бүхнийг 996-аас 7, 7-р хасч
04:30
from 996 in increments of seven.
86
258291
2847
хойноос нь урагшаа тоолохыг хүсч байна.
04:33
You're going to do this out loud
87
261138
1528
Тоолохдоо чадлынхаа хэрээр чангаар
04:34
as fast as you can, starting with 996.
88
262666
3961
хамгийн хурднаараа тоолно, 996-с эхлэнэ шүү
04:38
Go!
89
266627
1142
Эхлэе!
04:39
Audience: (Counting)
90
267769
1341
Үзэгчид: (Тоолж эхлэв)
04:41
Go faster. Faster please.
91
269110
2589
Хурдан, илүү хурдан
04:43
You're going too slow.
92
271699
2269
Удаан байна, хурдан.
04:45
Stop. Stop, stop, stop.
93
273968
2146
За зогсоё, зогс, зогсоорой.
04:48
That guy made a mistake.
94
276114
1589
Энд нэг залуу алдчихлаа.
04:49
We are going to have to start all over again. (Laughter)
95
277703
2772
Дахиад эхнээс эхлэх хэрэгтэй боллоо.
(Инээв)
(Инээв)
04:52
You're not very good at this, are you?
96
280475
2278
Амархан биш байгаа биз?
04:54
Okay, so you get the idea.
97
282753
1803
Та нар бараг санааг нь ойлгосон байх.
04:56
Now, if you were actually in this study,
98
284556
1743
Энэ даалгаврыг нухацтайгаар давтаж үзвэл
04:58
you'd probably be a little stressed out.
99
286299
1945
та нарт багагүй хэмжээний стресс мэдрэгдэнэ.
05:00
Your heart might be pounding,
100
288244
1581
Таны зүрх хурдан цохилж эхлэнэ.
05:01
you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat.
101
289825
3404
Амьсгал чинь хурдасна, хөлөрч ч магадгүй.
05:05
And normally, we interpret these physical changes
102
293229
2980
Бид энэхүү физик өөрчлөлтийг сэтгэл тавгүй болсноос
05:08
as anxiety
103
296209
1616
үүдэлтэй гэж тайлбарладаг
05:09
or signs that we aren't coping very well with the pressure.
104
297825
3016
Эсвэл хүнд байдлаас гарч чадахгүй байгаа учраас ч байж болох юм.
05:12
But what if you viewed them instead
105
300841
2069
Тэгвэл үүнийг өөрөөр харах гээд үзье.
05:14
as signs that your body was energized,
106
302910
2452
Таны бие улам эрч хүчтэй болж, таныг сорилттой
05:17
was preparing you to meet this challenge?
107
305362
3442
тулгарахад бэлдэж байна гэвэл ямар вэ?
05:20
Now that is exactly what participants were told
108
308804
2846
Яг энэ тайлбарыг Харвардын Их Сургуулийн сорилд
05:23
in a study conducted at Harvard University.
109
311650
2661
оролцсон хүмүүст урьдчилан хэлсэн юм.
05:26
Before they went through the social stress test,
110
314311
3106
Тэдгээр хүмүүсийг нийгмийн туршилтанд орохоос
05:29
they were taught to rethink their stress response as helpful.
111
317417
2961
өмнө стресс тэдэнд хэрэгтэй байж болох талаар дуулгасан юм.
05:32
That pounding heart is preparing you for action.
112
320378
3789
Зүрх хурдан цохилох нь таныг сорилтонд бэлдэж байна.
05:36
If you're breathing faster, it's no problem.
113
324167
2594
Таны амьсгал хурдасч байгаа нь ч асуудалгүй.
05:38
It's getting more oxygen to your brain.
114
326761
3085
Энэ нь тархинд илүү хүчилтөрөгчийг авчирч байгаа юм.
05:41
And participants who learned to view the stress response
115
329846
2697
Стрессийн хариу үйлдэл тэдний гүйцэтгэлд тустайгаар
05:44
as helpful for their performance,
116
332543
2237
нөлөөлж байгааг оролцогчид анзаарчээ.
05:46
well, they were less stressed out,
117
334780
1339
Тиймээс ч тэд харьцангуй бага сэтгэл зовж
05:48
less anxious, more confident,
118
336119
2168
илүүтэйгээр өөртөө итгэлтэй болсон байна.
05:50
but the most fascinating finding to me
119
338287
2093
Гэхдээ намайг хамгийн ихээр гайхшруулсан зүйл бол
05:52
was how their physical stress response changed.
120
340380
3383
тэдний стресст үзүүлэх хариу үйлдэл өөрчлөгдсөнд байлаа.
05:55
Now, in a typical stress response,
121
343763
1892
Ердийн стресстэй үед
05:57
your heart rate goes up,
122
345655
1968
таны зүрхний цохилт хурдсаж
05:59
and your blood vessels constrict like this.
123
347623
4321
таны судас ингэж нарийсдаг.
06:03
And this is one of the reasons that chronic stress
124
351960
2990
Энэ нь ужиг стресс зүрх судасны
06:06
is sometimes associated with cardiovascular disease.
125
354950
2859
өвчнийг үүсгэгч болдог шалтгаан юм.
06:09
It's not really healthy to be in this state all the time.
126
357809
3606
Байнга ийм байдалтай байх нь эрүүл мэндэд халтай.
06:13
But in the study, when participants viewed
127
361415
2017
Харин энэ судалгаанд, оролцогчид стресс нь
06:15
their stress response as helpful,
128
363432
2127
хүний хариу үйлдэлд тустай гэж үзсэн.
06:17
their blood vessels stayed relaxed like this.
129
365559
3506
Тэдний судас иймэрхүү хэвийн байдалтай байлаа.
06:21
Their heart was still pounding,
130
369065
1307
Тэдний зүрх хүчтэй цохилж байсан.
06:22
but this is a much healthier cardiovascular profile.
131
370372
3356
Гэхдээ зүрх судсанд хал болох хэмжээнд биш байв.
06:25
It actually looks a lot like what happens
132
373728
2655
Үнэндээ энэ хэмжээ нь баяр хөөртэй, аль эсвэл
06:28
in moments of joy and courage.
133
376383
4709
зориг хүчтэй болох үеийнхтэй яг адил байлаа.
06:33
Over a lifetime of stressful experiences,
134
381092
2843
Олон жилийн туршилтын үр дүнд
06:35
this one biological change
135
383935
3190
энэхүү биологийн өөрчлөлт нь магад
06:39
could be the difference
136
387125
1304
таныг 50 наснаас 90 нас хүртэл
06:40
between a stress-induced heart attack at age 50
137
388429
3004
стресснээс үүдэлтэй зүрх судасны өвчнүүдээс
06:43
and living well into your 90s.
138
391433
2864
хамгаалж болох юм.
06:46
And this is really what the new science of stress reveals,
139
394297
3144
Стрессийн талаарх энэ нээлт стрессийн талаарх таны
06:49
that how you think about stress matters.
140
397441
3539
бодлыг магад өөрчилж чадах болов уу.
06:52
So my goal as a health psychologist has changed.
141
400980
3130
Эрүүл мэндийн сэтгэлзүйч миний зорилго үндсэндээ өөрчлөгдсөн.
06:56
I no longer want to get rid of your stress.
142
404110
2162
Би таны стрессийг арилгахыг хичээхээ больсон.
06:58
I want to make you better at stress.
143
406272
2958
Стрессийг зөв чиглүүлэх чадвартай болгохыг хүсч байна.
07:01
And we just did a little intervention.
144
409230
2705
Тиймээс энэ туршилтыг хийсэн юм.
07:03
If you raised your hand and said
145
411935
1358
Хэрэв та гараа өргөсөн бол
07:05
you'd had a lot of stress in the last year,
146
413293
2259
өнгөрсөн жил маш их стресстэй байсан бол
07:07
we could have saved your life,
147
415552
1843
бид одоо таны амийг аварч чадахаар боллоо.
07:09
because hopefully the next time
148
417395
1531
Учир нь дараагийн удаа
07:10
your heart is pounding from stress,
149
418926
2020
таны зүрх стрессээс болж хурдан цохилоход
07:12
you're going to remember this talk
150
420946
1847
та энэ лекцийг эргэн санаж
07:14
and you're going to think to yourself,
151
422793
2162
өөрийнхөө биеийг хүнд сорилтод
07:16
this is my body helping me rise to this challenge.
152
424955
5174
бэлдэж чадах боллоо.
07:22
And when you view stress in that way,
153
430129
2424
Та стрессийг энэ талаас харж чадвал
07:24
your body believes you,
154
432553
1972
таны бие стрессийг эрүүл мэндэд
07:26
and your stress response becomes healthier.
155
434525
3679
ашигтайгаар хүлээн авах болно.
07:30
Now I said I have over a decade of demonizing stress
156
438204
4176
Олон жилийн турш стрессийг үзэн ядаж явснаа
07:34
to redeem myself from,
157
442380
1974
наманчлан дахин нэг зүйлийн
07:36
so we are going to do one more intervention.
158
444354
2610
талаар та бүхэнд дуулгая.
07:38
I want to tell you about one of the most
159
446964
1982
Та бүхний тийм ч дуртай биш
07:40
under-appreciated aspects of the stress response,
160
448946
3041
стрессийн баг нэг хариу үйлдлийн талаар хэлье.
07:43
and the idea is this:
161
451987
2014
Тэр бол стресс таныг
07:46
Stress makes you social.
162
454001
3265
нийгэмшүүлдэг явдал юм.
07:49
To understand this side of stress,
163
457266
1589
Стрессийн энэ үйлдлийг ойлгохын тулд бид
07:50
we need to talk about a hormone, oxytocin,
164
458855
3062
окситоцин гэдэг гормоны талаар мэдэх хэрэгтэй болно.
07:53
and I know oxytocin has already gotten
165
461917
3001
Окситоцин нь гормонд байж болох
07:56
as much hype as a hormone can get.
166
464918
1947
бараг бүх идэвхжүүлэгчийг агуулдаг.
07:58
It even has its own cute nickname, the cuddle hormone,
167
466865
3339
Энэ гормонд "тэврэгч" гэдэг өхөөрдөм нэр өгсөн.
08:02
because it's released when you hug someone.
168
470204
2686
Учир нь энэ гормон та хэн нэгнийг тэврэх үед ялгардаг.
08:04
But this is a very small part of what oxytocin is involved in.
169
472890
4493
Гэхдээ энэ нь окситоцины оролцдог олон зүйлсийн өчүүхэн хэсэг юм.
08:09
Oxytocin is a neuro-hormone.
170
477383
2487
Окситоцин нь мэдрэлийн гормон.
08:11
It fine-tunes your brain's social instincts.
171
479870
3574
Энэ гормон таны тархины нийгмийн зөн билэгийн хэсгийг тохируулдаг.
08:15
It primes you to do things
172
483444
2531
Таны харилцааг улам дотно болгох үйлдэлд
08:17
that strengthen close relationships.
173
485975
3511
таныг залж чиглүүлдэг.
08:21
Oxytocin makes you crave physical contact
174
489486
2856
Окситоцин таныг гэр бүлийнхэнтэйгээ, аль эсвэл
08:24
with your friends and family.
175
492342
1992
найз нөхөддөө хүрэх, дотно байх хүслийг төрүүлдэг.
08:26
It enhances your empathy.
176
494334
1586
Таны бусдын төлөөх сэтгэлийг хүчтэй болгодог.
08:27
It even makes you more willing to help and support
177
495920
2708
Мөн хайртай хүмүүстээ тусалж, тэднийгээ дэмжих
08:30
the people you care about.
178
498628
2968
хүслийг улам батжуулж байдаг.
08:33
Some people have even suggested
179
501596
1695
Зарим хүмүүс окситоцин хэрэглэж
08:35
we should snort oxytocin
180
503291
3595
бусдын төлөө сэтгэл тавих чадвараа
08:38
to become more compassionate and caring.
181
506886
4454
сайжруулах хэрэгтэй гэсэ саналыг ч тавьж байлаа.
08:43
But here's what most people don't understand
182
511340
2416
Гэтэл ихэнх хүмүүс окситоцины талаарх үнэнийг
08:45
about oxytocin.
183
513756
2408
огт мэддэггүй юм.
08:48
It's a stress hormone.
184
516164
2966
Энэ бол стрессийн гормон.
08:51
Your pituitary gland pumps this stuff out
185
519130
3118
Таны өнчин тархи энэ бодисыг стрессэнд
08:54
as part of the stress response.
186
522248
1548
орох үед ялгаруулдаг.
08:55
It's as much a part of your stress response
187
523796
2251
Адреланин таны зүрхний цохилтыг хурдасгадагтай
08:58
as the adrenaline that makes your heart pound.
188
526047
4108
адил стрессдэх үед үзүүлдэг хариу үйлдэл юм.
09:02
And when oxytocin is released in the stress response,
189
530155
2814
Стрессдэх үед окситоцин ялгарч таныг хэн нэгнээс
09:04
it is motivating you to seek support.
190
532969
3361
тусламж хүсэх үйлдэлд хөтөлдөг.
09:08
Your biological stress response
191
536330
2053
Таны биологийн хариу үйлдэл таныг
09:10
is nudging you to tell someone how you feel
192
538383
3430
хүнд хэцүүгээ өөртөө тээж хүндрүүлэхийн оронд
09:13
instead of bottling it up.
193
541813
2493
хэн нэгэнд сэтгэлээ нээж хөнгөлж байхыг сануулдаг.
09:16
Your stress response wants to make sure you notice
194
544306
3104
Таны стрессийн хариу үйлдэл таныг эргэн тойрны хэн нэгэнд
09:19
when someone else in your life is struggling
195
547410
2319
хүнд хэцүү тохиолдох үед анзаарч ажиглан, харилцан тусалж
09:21
so that you can support each other.
196
549729
2499
нэг нэгнээ дэмжин амьдрахад хөтөлдөг.
09:24
When life is difficult, your stress response wants you
197
552228
3791
Амьдралын хүнд хэцүү үед стресс таныг
09:28
to be surrounded by people who care about you.
198
556019
5139
хайртай хүмүүсээрээ бүчүүлж байхыг хүсдэг юм.
09:33
Okay, so how is knowing this side of stress
199
561158
2529
Стрессийн нууц таны эрүүл саруул амьдралд
09:35
going to make you healthier?
200
563687
1816
хэрхэн тус болж чадах вэ?
09:37
Well, oxytocin doesn't only act on your brain.
201
565503
2768
Окситоцин нь зөвхөн таны тархинд нөлөөлөөд зогсолгүй
09:40
It also acts on your body,
202
568271
2501
таны биенд ч мөн нөлөө үзүүлдэг.
09:42
and one of its main roles in your body
203
570772
2089
Энэхүү гормон нь таны биеийг
09:44
is to protect your cardiovascular system
204
572861
2720
зүрх судасны өвчнөөс хамгаалахад
09:47
from the effects of stress.
205
575581
2375
нэн чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байна.
09:49
It's a natural anti-inflammatory.
206
577956
2568
Энэ бол натурал судас тэлэгч.
09:52
It also helps your blood vessels stay relaxed during stress.
207
580524
3445
Мөн таны судсыг стрессийн үед хэвийн байлгахад тусалдаг.
09:55
But my favorite effect on the body is actually on the heart.
208
583969
3397
Мөн зүрхэнд тустай үр нөлөө үзүүлдэг..
09:59
Your heart has receptors for this hormone,
209
587366
3666
Таны зүрх энэ гормоны нөлөөг хүлээн авдаг.
10:03
and oxytocin helps heart cells regenerate
210
591032
3774
Окситоцин таны зүрхийг нөхөн сэргээж, стресснээс
10:06
and heal from any stress-induced damage.
211
594806
3773
хамааралтай аливаа гэмтлийг эмчилдэг.
10:10
This stress hormone strengthens your heart,
212
598579
4581
Стрессийн гормон таны зүрхийг хүчтэй болгож,
10:15
and the cool thing is that all of these physical benefits
213
603160
3697
эерэг физик үр дүн үзүүлээд зогсолгүй
10:18
of oxytocin are enhanced by social contact
214
606857
3517
таныг нийгмийн харилцаанд бэлдэж
10:22
and social support,
215
610374
1533
байдаг нь гайхалтай юм.
10:23
so when you reach out to others under stress,
216
611907
2919
Энэ гормон стресстэй байх үед чинь бусад дээр аваачиж,
10:26
either to seek support or to help someone else,
217
614826
3273
бусдаас тусламж дэмжлэг хүсэх, бусдад туслах
10:30
you release more of this hormone,
218
618099
2008
хүслийг төрүүлдэг. Энэ гормоныг ялгарах тусам
10:32
your stress response becomes healthier,
219
620107
2262
таны стрессийн хариу үйлдэл таныг эрүүл болгож
10:34
and you actually recover faster from stress.
220
622369
3098
та стресснээс илүү хурдан гарч чаддаг.
10:37
I find this amazing,
221
625467
2334
Стресс сэтгэл зовнилын эсрэг
10:39
that your stress response has a built-in mechanism
222
627801
3928
байгалиас заяасан хамгаалах систем байдаг нь
10:43
for stress resilience,
223
631729
2717
хамгийн гайхамшигтай.
10:46
and that mechanism is human connection.
224
634446
4362
Энэ бол нь хүн бидний хоорондын холбоо юм.
10:50
I want to finish by telling you about one more study.
225
638808
3682
Би дахин нэг судалгаагаар илтгэлээ дуусгая..
10:54
And listen up, because this study could also save a life.
226
642490
3984
Анхааралтай сонсоорой, энэ судалгаа хүний амь аварч болох юм шүү.
10:58
This study tracked about 1,000 adults in the United States,
227
646474
3456
Энэ судалгаанд АНУ-ын 34-93 нас хүртэлх
11:01
and they ranged in age from 34 to 93,
228
649930
4163
насанд хүрсэн 1000 хүнийг хамруулсан.
11:06
and they started the study by asking,
229
654093
2269
Тэр хүмүүсээс хамгийн түрүүнд ингэж асуулаа.
11:08
"How much stress have you experienced in the last year?"
230
656362
4224
"Та өнгөрсөн жил хэр их стрессэнд орсон бэ?"
11:12
They also asked, "How much time have you spent
231
660586
3576
Тэгээд дараа нь энэ хугацаанд найз нөхөд,
11:16
helping out friends, neighbors,
232
664162
3217
айл саахалтын хүмүүстээ, эргэн тойрныхондоо
11:19
people in your community?"
233
667379
2754
хэр их тусалсан бэ гэж асуусан юм.
11:22
And then they used public records for the next five years
234
670133
2775
Мөн дараагийн таван жилийн нас баралтын
11:24
to find out who died.
235
672908
2623
статистик судалгааг оруулав.
11:27
Okay, so the bad news first:
236
675531
2681
Муу мэдээнээс нь эхлэе..
11:30
For every major stressful life experience,
237
678212
2959
Амьдралд тохиолддог хүн хэцүү стрессүүд,
11:33
like financial difficulties or family crisis,
238
681171
3049
санхүүгийн бэрхшээл, гэр бүлийн золгүй явдалууд нь
11:36
that increased the risk of dying by 30 percent.
239
684220
3938
нас барах эрсдлийг 30 хувиар өсгөсөн байлаа.
11:40
But -- and I hope you are expecting a but by now --
240
688158
4287
Гэвч, энэ тоо баримт хүн бүрт
11:44
but that wasn't true for everyone.
241
692445
2431
адил байсангүй.
11:46
People who spent time caring for others
242
694876
3662
Бусдын санаа тавьж байсан хүмүүст
11:50
showed absolutely no stress-related increase in dying. Zero.
243
698538
6108
стрессээс хамааралтай нас барах эрсдэл огт байсангүй. Тэг хувь.
11:56
Caring created resilience.
244
704646
3544
Анхаарал халамж хүнийг уян болгодог..
12:00
And so we see once again
245
708190
1526
Эрүүл мэндэд хор учруулж болох
12:01
that the harmful effects of stress on your health
246
709716
2638
стрессийн муу үр нөлөөнөөс
12:04
are not inevitable.
247
712354
1962
зугатан зайлах аргагүй.
12:06
How you think and how you act
248
714316
2722
Харин таны бодох бодол, хийх үйлдэл тань
12:09
can transform your experience of stress.
249
717038
3797
стрессийн үр нөлөөг үндсээр нь өөрчилж чадна.
12:12
When you choose to view your stress response
250
720835
2524
Хэрвээ та стрессийн үр нөлөөг тустайгаар өөрчлөхөөр
12:15
as helpful,
251
723359
2297
шийдсэн бол та өөртөө
12:17
you create the biology of courage.
252
725656
5011
эр зоригийн биологийг бий болгож байгаа юм.
12:22
And when you choose to connect with others under stress,
253
730667
3321
Та стрессэнд орсон үедээ бусадтай уулзахаар шийдэхдээ
12:25
you can create resilience.
254
733988
3393
илүү хүлээцтэй, уян хатан байж чадна.
12:29
Now I wouldn't necessarily ask
255
737381
2675
Миний хувьд стрессээр дүүрэн
12:32
for more stressful experiences in my life,
256
740056
3104
хүсээд байхгүй байсан.
12:35
but this science has given me
257
743160
2305
Гэтэл стресст талархах бодлыг
12:37
a whole new appreciation for stress.
258
745465
3772
шинжлэх ухаан надад өгсөн.
12:41
Stress gives us access to our hearts.
259
749237
4434
Стресс бидний зүрх сэтгэлийг нээж өгч байна.
12:45
The compassionate heart that finds joy and meaning
260
753671
3909
Бидний зүрх сэтгэл нь бусатай хамт байхдаа
12:49
in connecting with others,
261
757580
1538
илүү хүчтэй байж,
12:51
and yes, your pounding physical heart,
262
759118
3562
цохилох бүртээ танд чадал,
12:54
working so hard to give you strength and energy,
263
762680
5265
эрч хүчийг бэлэглэсээр байх болно.
12:59
and when you choose to view stress in this way,
264
767945
3343
Стрессийг энэ талаас нь харж чадвал,
13:03
you're not just getting better at stress,
265
771288
2512
та стрессийг эерэгээр шийдээд зогсолгүй,
13:05
you're actually making a pretty profound statement.
266
773800
3827
бас нэгэн үнэнийг хүчтэйгээр тунхаглаж байгаа юм.
13:09
You're saying that you can trust yourself
267
777627
3053
Өөртөө итгэлтэй байж, амьдралын ямар ч хүнд хэцүүг
13:12
to handle life's challenges,
268
780680
3035
давж чадна гэдгээ амлаж буй хэрэг юм.
13:15
and you're remembering that
269
783715
2925
Мөн хүнд хэцүүг хэзээ ч ганцаараа
13:18
you don't have to face them alone.
270
786640
2711
даван гарах шаардлагагүй боллоо.
13:21
Thank you.
271
789351
1382
Баярлалаа.
13:22
(Applause)
272
790733
9281
(Алга ташив)
13:32
Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us.
273
800014
2898
Крис Андерсон: Таны хэлсэн бүгд маш гайхалтай байлаа.
13:34
It seems amazing to me that a belief about stress
274
802912
4105
Стрессийн талаарх итгэл хэн нэгний амьдралыг уртасгах
13:39
can make so much difference to someone's life expectancy.
275
807017
4483
маш том өөрчлөлтийг авчирч чадна гэж санасангүй.
13:43
How would that extend to advice,
276
811500
2226
Цаашлаад хэн нэгний хувьд шийдвэр гаргахад
13:45
like, if someone is making a lifestyle choice
277
813726
2085
жишээлбэл амьдралынхаа хэв маяг болон,
13:47
between, say, a stressful job and a non-stressful job,
278
815811
3961
стресстэй стрессгүй ажил сонгоход эцсийн дүндээ
13:51
does it matter which way they go?
279
819772
2681
ялгаагүй болох нь байна шүү дээ.
13:54
It's equally wise to go for the stressful job
280
822453
3073
Хэрэв өөртөө л итгэлтэй байгаа бол илүү
13:57
so long as you believe that you can handle it, in some sense?
281
825526
2501
стресстэй ажил сонгох нь илүү ашигтай гэж ойлгож болох уу?
14:00
Kelly McGonigal: Yeah, and one thing we know for certain
282
828027
1854
Келли Макгонигал: Тийм ээ, бид энэ сонголтыг зөвхөн тав тухын төлөө биш
14:01
is that chasing meaning is better for your health
283
829881
2730
эрүүл мэндийнхээ төлөө мөн хийж байгаа
14:04
than trying to avoid discomfort.
284
832611
1604
гэдгээ мэдэж байх нь чухал.
14:06
And so I would say that's really the best way to make decisions,
285
834215
2985
Энэ сонголтыг хийснээрээ стрессээ шийдвэрлэж
14:09
is go after what it is that creates meaning in your life
286
837200
2747
өөрийнхөө амьдралыг илүү үнэ цэнэтэй
14:11
and then trust yourself to handle the stress that follows.
287
839947
3278
болгож байгаад хамгийн гол учир оршино.
14:15
CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.
KM: Thank you.
KM: Thank you.
288
843225
2542
- Баярлалаа Келли, маш сонирхолто байлаа.
- Баярлалаа
- Баярлалаа
14:17
(Applause)
289
845767
4000
(Алга ташив)
ABOUT THE SPEAKER
Kelly McGonigal - Health psychologistKelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success.
Why you should listen
Stanford University psychologist Kelly McGonigal is a leader in the growing field of “science-help.” Through books, articles, courses and workshops, McGonigal works to help us understand and implement the latest scientific findings in psychology, neuroscience and medicine.
Straddling the worlds of research and practice, McGonigal holds positions in both the Stanford Graduate School of Business and the School of Medicine. Her most recent book, The Willpower Instinct, explores the latest research on motivation, temptation and procrastination, as well as what it takes to transform habits, persevere at challenges and make a successful change.
She is now researching a new book about the "upside of stress," which will look at both why stress is good for us, and what makes us good at stress. In her words: "The old understanding of stress as a unhelpful relic of our animal instincts is being replaced by the understanding that stress actually makes us socially smart -- it's what allows us to be fully human."
Kelly McGonigal | Speaker | TED.com