TEDGlobal 2013
Kelly McGonigal: How to make stress your friend
Кели МекГонигал: Како да го направите стресот ваш пријател
Filmed:
Readability: 4.4
22,520,850 views
Стрес. Од него ви лупа срцето, ви забрзува дишењето и ви се поти челото. Стресот го сметаме за непријател на здравјето на луѓето, но сепак едно ново истражување сугерира дека стресот ќе биде лош за вас само доколку верувате во тоа. Психологот Кели МекГонигал нè поттикнува позитивно да гледаме на стресот и ни претставува еден неопеан механизам за намалување на стресот: поврзаноста со другите луѓе.
Kelly McGonigal - Health psychologist
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have a confession to make,
0
435
4178
Сакам да ви признаам нешто,
00:16
but first, I want you
1
4613
3263
но најпрвин, сакам вие
00:19
to make a little confession to me.
2
7876
3593
нешто да ми признаете.
00:23
In the past year, I want you to just raise your hand
3
11469
3088
Сакам да кренете рака доколку минатата година
00:26
if you've experienced relatively little stress.
4
14557
3414
имате доживеано релативно малку стрес.
00:29
Anyone?
5
17971
2633
Некој?
00:32
How about a moderate amount of stress?
6
20604
2529
А средно ниво на стрес?
00:35
Who has experienced a lot of stress?
7
23133
3308
Кој има доживеано многу стрес?
00:38
Yeah. Me too.
8
26441
2408
Да. И јас.
00:40
But that is not my confession.
9
28849
2264
Но нешто друго имав на ум.
00:43
My confession is this: I am a health psychologist,
10
31113
3690
Ова е мојата исповед: јас сум здравствен психолог,
00:46
and my mission is to help people be happier and healthier.
11
34803
4589
а мојата мисија е да им помагам на луѓето да бидат посреќни и поздрави.
00:51
But I fear that something I've been teaching
12
39392
3534
Но страв ми е дека она што го предавав
00:54
for the last 10 years is doing more harm than good,
13
42926
4328
изминативе 10 години прави повеќе штета отколку добро,
00:59
and it has to do with stress.
14
47254
2424
а поврзано е со стресот.
01:01
For years I've been telling people, stress makes you sick.
15
49678
3175
Со години им кажував на луѓето, стресот ве разболува.
01:04
It increases the risk of everything from the common cold
16
52853
2895
Го зголемува ризикот од сè, почнувајќи од обична настинка,
01:07
to cardiovascular disease.
17
55748
2142
па до кардиоваскуларните болести.
01:09
Basically, I've turned stress into the enemy.
18
57890
4493
Во суштина, од стресот направив непријател.
01:14
But I have changed my mind about stress,
19
62383
2712
Но веќе поинаку гледам на стресот,
01:17
and today, I want to change yours.
20
65095
3915
а денес сакам и вие поинаку да гледате на него.
01:21
Let me start with the study that made me rethink
21
69010
2380
Ќе започнам со студијата која ме натера да го преиспитам
01:23
my whole approach to stress.
22
71390
2435
мојот дотогашен пристап кон стресот.
01:25
This study tracked 30,000 adults in the United States
23
73825
3419
Студијата следеше 30,000 возрасни луѓе од САД
01:29
for eight years, and they started by asking people,
24
77244
3946
во текот на 8 години. Ги прашуваа луѓето,
01:33
"How much stress have you experienced in the last year?"
25
81190
3538
"Колку стрес имате доживеано изминатава година?"
01:36
They also asked, "Do you believe
26
84728
3284
Исто така ги прашуваа, "Дали верувате
01:40
that stress is harmful for your health?"
27
88012
4153
дека стресот е штетен за вашето здравје?"
01:44
And then they used public death records
28
92165
1878
А потоа преку јавниот регистар за починати
01:46
to find out who died.
29
94043
2081
утврдуваа кој починал.
01:48
(Laughter)
30
96124
977
(Смеа)
01:49
Okay. Some bad news first.
31
97101
4249
Добро. Прво лошите вести.
01:53
People who experienced a lot of stress in the previous year
32
101350
3286
Луѓето кои доживеале многу стрес претходната година, имаа
01:56
had a 43 percent increased risk of dying.
33
104636
3769
43-процентно зголемување на ризикот од умирање.
02:00
But that was only true for the people
34
108405
3990
Но ова важеше само за луѓето
02:04
who also believed that stress is harmful for your health.
35
112395
4536
кои истовремено веруваа дека стресот е штетен за здравјето.
02:08
(Laughter)
36
116931
1606
(Смеа)
02:10
People who experienced a lot of stress
37
118537
2603
Луѓето кои доживеале многу стрес, но кои
02:13
but did not view stress as harmful
38
121140
1963
не претполагаа дека стресот е штетен,
02:15
were no more likely to die.
39
123103
1702
немаа зголемување на ризикот од умирање.
02:16
In fact, they had the lowest risk of dying
40
124805
3654
Всушност, ризикот од умирање кај нив беше најнизок
02:20
of anyone in the study, including people
41
128459
2027
во споредба со другите, вклучувајќи ги и луѓето
02:22
who had relatively little stress.
42
130486
2410
кои имаа релативно малку стрес.
02:24
Now the researchers estimated that over the eight years
43
132896
2286
Во текот на осумте години, следејќи ги смртните случаи,
02:27
they were tracking deaths,
44
135182
1594
истражувачите пресметаа дека
02:28
182,000 Americans died prematurely,
45
136776
3558
182,000 Американци умреле предвремено,
02:32
not from stress, but from the belief
46
140334
2545
но не од стрес, туку од верувањето
02:34
that stress is bad for you. (Laughter)
47
142879
3378
дека стресот е лош. (Смеа)
02:38
That is over 20,000 deaths a year.
48
146257
3452
Тоа е преку 20,000 починати на годишно ниво.
02:41
Now, if that estimate is correct,
49
149709
3050
Сега, ако оваа пресметка е точна,
02:44
that would make believing stress is bad for you
50
152759
2092
тогаш верувањето дека стресот е лош ќе стане
02:46
the 15th largest cause of death
51
154851
2446
15от најголем причинител на смрт
02:49
in the United States last year,
52
157297
1918
во САД за минатата година,
02:51
killing more people than skin cancer,
53
159215
1764
убивајќи повеќе луѓе отколку ракот на кожа,
02:52
HIV/AIDS and homicide.
54
160979
3449
ХИВ/СИДАта и убиствата.
02:56
(Laughter)
55
164428
2883
(Смеа)
02:59
You can see why this study freaked me out.
56
167311
2825
Гледате зошто ме полуде оваа студија.
03:02
Here I've been spending so much energy telling people
57
170136
3691
А јас пак трошев толку многу енергија кажувајќи им на луѓето
03:05
stress is bad for your health.
58
173827
2970
колку е лош стресот за нивното здравје.
03:08
So this study got me wondering:
59
176797
1989
Оваа студија ме натера да размислувам:
03:10
Can changing how you think about stress
60
178786
2501
Дали ќе бидеш поздрав ако го промениш
03:13
make you healthier? And here the science says yes.
61
181287
3439
мислењето во однос на стресот? Овде науката вели да.
03:16
When you change your mind about stress,
62
184726
2082
Кога ќе го промениш размислувањето за стресот,
03:18
you can change your body's response to stress.
63
186808
3519
тогаш го менуваш начинот на кој телото реагира под стрес.
03:22
Now to explain how this works,
64
190327
2114
За да ви објаснам како функционира ова,
03:24
I want you all to pretend that you are participants
65
192441
2881
сакам да се преправате божем сте учесници
03:27
in a study designed to stress you out.
66
195322
2607
во студија наменета да ви предизвика стрес.
03:29
It's called the social stress test.
67
197929
2684
Се вика тест на социјален стрес.
03:32
You come into the laboratory,
68
200613
2054
Доаѓате во лабораторијата
03:34
and you're told you have to give a five-minute
69
202667
2907
и ви велат дека треба да одржите пет-минутен
03:37
impromptu speech on your personal weaknesses
70
205574
3727
импровизиран говор за вашите лични слабости
03:41
to a panel of expert evaluators sitting right in front of you,
71
209301
3657
пред група експерти-оценувачи кои седат пред вас,
03:44
and to make sure you feel the pressure,
72
212958
1561
а за да го почувствувате притисокот,
03:46
there are bright lights and a camera in your face,
73
214519
3292
директно во лице ви насочуваат силни рефлектори и камера,
03:49
kind of like this.
74
217811
2809
како и овде.
03:52
And the evaluators have been trained
75
220620
2760
А оценувачите се обучени да
03:55
to give you discouraging, non-verbal feedback like this.
76
223380
4866
ви даваат обесхрабрувачки, невербален фидбек, еве вака.
04:05
(Laughter)
77
233076
3458
(Смеа)
04:08
Now that you're sufficiently demoralized,
78
236534
2822
Откако доволно ќе ве деморализираат,
04:11
time for part two: a math test.
79
239356
2800
следи вториот дел: математички тест.
04:14
And unbeknownst to you,
80
242156
2101
И без да знаете,
04:16
the experimenter has been trained to harass you during it.
81
244257
3896
експериментаторот е обучен да ве малтретира за време на тестот.
04:20
Now we're going to all do this together.
82
248153
2673
Сега ова ќе го направиме сите заедно.
04:22
It's going to be fun.
83
250826
1394
Ќе биде забавно.
04:24
For me.
84
252220
1069
За мене.
04:25
Okay. I want you all to count backwards
85
253289
5002
Добро. Сакам сите да броите назад
04:30
from 996 in increments of seven.
86
258291
2847
од 996 во интервали од 7.
04:33
You're going to do this out loud
87
261138
1528
Треба да броите наглас
04:34
as fast as you can, starting with 996.
88
262666
3961
најбрзо што можете, почнувајќи од 996.
04:38
Go!
89
266627
1142
Може!
04:39
Audience: (Counting)
90
267769
1341
Публика: (Брои)
04:41
Go faster. Faster please.
91
269110
2589
Ајде побрзо. Побрзо ве молам.
04:43
You're going too slow.
92
271699
2269
Премногу сте бавни.
04:45
Stop. Stop, stop, stop.
93
273968
2146
Стој. Стој, стој, стој.
04:48
That guy made a mistake.
94
276114
1589
Дечково направи грешка.
04:49
We are going to have to start all over again. (Laughter)
95
277703
2772
Ќе мора да почнете одново. (Смеа)
04:52
You're not very good at this, are you?
96
280475
2278
Не сте многу добри во ова, нели?
04:54
Okay, so you get the idea.
97
282753
1803
Добро, сфаќате како оди.
04:56
Now, if you were actually in this study,
98
284556
1743
Е сега, ако учествувавте во оваа студија,
04:58
you'd probably be a little stressed out.
99
286299
1945
веројатно ќе чувствувавте малку стрес.
05:00
Your heart might be pounding,
100
288244
1581
Можеби срцето ќе ви лупаше,
05:01
you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat.
101
289825
3404
можеби ќе дишевте забрзано, можеби ќе се потевте.
05:05
And normally, we interpret these physical changes
102
293229
2980
И нормално, овие физички промени ги интерпретираме
05:08
as anxiety
103
296209
1616
како нервоза
05:09
or signs that we aren't coping very well with the pressure.
104
297825
3016
или како знаци дека не се справуваме добро со притисокот.
05:12
But what if you viewed them instead
105
300841
2069
Но што ако на нив гледавте како
05:14
as signs that your body was energized,
106
302910
2452
на знаци дека телото ви е полно енергија,
05:17
was preparing you to meet this challenge?
107
305362
3442
дека ве подготвува да се соочите со предизвикот?
05:20
Now that is exactly what participants were told
108
308804
2846
Токму ова им беше кажано на учесниците во една
05:23
in a study conducted at Harvard University.
109
311650
2661
студија спроведена на Универзитетот Харвард.
05:26
Before they went through the social stress test,
110
314311
3106
Пред да се подложат на тестот за социјален стрес,
05:29
they were taught to rethink their stress response as helpful.
111
317417
2961
им беше кажано дека стресната реакција е полезна.
05:32
That pounding heart is preparing you for action.
112
320378
3789
Срцето кое лупа те подготвува за акција.
05:36
If you're breathing faster, it's no problem.
113
324167
2594
Ако дишеш забрзано, немај гајле.
05:38
It's getting more oxygen to your brain.
114
326761
3085
Така мозокот добива повеќе кислород.
05:41
And participants who learned to view the stress response
115
329846
2697
Учесниците кои научија дека стресната реакција
05:44
as helpful for their performance,
116
332543
2237
им помага во перформансот,
05:46
well, they were less stressed out,
117
334780
1339
беа помалку вознемирени,
05:48
less anxious, more confident,
118
336119
2168
помалку анксиозни, посамоуверени,
05:50
but the most fascinating finding to me
119
338287
2093
но според мене најфасцинантно
05:52
was how their physical stress response changed.
120
340380
3383
е тоа како се промени нивната физичка реакција.
05:55
Now, in a typical stress response,
121
343763
1892
При типична стресна реакција,
05:57
your heart rate goes up,
122
345655
1968
срцевите отчукувања ви се зголемуваат,
05:59
and your blood vessels constrict like this.
123
347623
4321
а крвните садови ви се стеснуваат, еве вака.
06:03
And this is one of the reasons that chronic stress
124
351960
2990
Ова е една од причините поради која хроничниот стрес
06:06
is sometimes associated with cardiovascular disease.
125
354950
2859
понекогаш е поврзан со кардиоваскуларните болести.
06:09
It's not really healthy to be in this state all the time.
126
357809
3606
Воопшто не е здраво да бидете постојано во оваа состојба.
06:13
But in the study, when participants viewed
127
361415
2017
Но во истражувањето, откако учесниците научија
06:15
their stress response as helpful,
128
363432
2127
дека стресната реакција им помага,
06:17
their blood vessels stayed relaxed like this.
129
365559
3506
нивните крвни садови останаа опуштени, еве вака.
06:21
Their heart was still pounding,
130
369065
1307
Срцето сè уште им лупаше,
06:22
but this is a much healthier cardiovascular profile.
131
370372
3356
но ова е далеку подобар кардиоваскуларен профил.
06:25
It actually looks a lot like what happens
132
373728
2655
Всушност многу наликува на она што се случува
06:28
in moments of joy and courage.
133
376383
4709
во моментите на радост и храброст.
06:33
Over a lifetime of stressful experiences,
134
381092
2843
Во текот на животот доживуваме стресни ситуации,
06:35
this one biological change
135
383935
3190
и токму ваквата биолошка промена
06:39
could be the difference
136
387125
1304
може да биде разликата
06:40
between a stress-induced heart attack at age 50
137
388429
3004
помеѓу срцев удар на 50 г., предизвикан од стрес
06:43
and living well into your 90s.
138
391433
2864
и доживување на длабока старост.
06:46
And this is really what the new science of stress reveals,
139
394297
3144
И токму ова го потврдуваат новите сознанија за стресот,
06:49
that how you think about stress matters.
140
397441
3539
дека е битно како размислувате за стресот.
06:52
So my goal as a health psychologist has changed.
141
400980
3130
И така мојата цел како здравствен психолог се промени.
06:56
I no longer want to get rid of your stress.
142
404110
2162
Повеќе не сакам да ве ослободам од стресот.
06:58
I want to make you better at stress.
143
406272
2958
Сакам подобро да го искористите стресот.
07:01
And we just did a little intervention.
144
409230
2705
И штотуку извршивме една мала интервенција.
07:03
If you raised your hand and said
145
411935
1358
Доколку ја кренавте раката и рековте
07:05
you'd had a lot of stress in the last year,
146
413293
2259
дека сте биле под голем стрес минатата година,
07:07
we could have saved your life,
147
415552
1843
можеби сме ви го спасиле животот,
07:09
because hopefully the next time
148
417395
1531
оти следниот пат кога
07:10
your heart is pounding from stress,
149
418926
2020
ќе ви лупа срцето за време на стрес,
07:12
you're going to remember this talk
150
420946
1847
ќе се сетите на овој говор
07:14
and you're going to think to yourself,
151
422793
2162
и ќе си речете, на овој начин
07:16
this is my body helping me rise to this challenge.
152
424955
5174
телото ми помага да се справам со овој предизвик.
07:22
And when you view stress in that way,
153
430129
2424
И кога стресот го гледате на тој начин,
07:24
your body believes you,
154
432553
1972
вашето тело ви верува,
07:26
and your stress response becomes healthier.
155
434525
3679
а вашата стресна реакција станува поздрава.
07:30
Now I said I have over a decade of demonizing stress
156
438204
4176
Реков дека повеќе од една деценија го демонизирав стресот
07:34
to redeem myself from,
157
442380
1974
за што сега треба да се искупам,
07:36
so we are going to do one more intervention.
158
444354
2610
па затоа ќе извршиме уште една интервенција.
07:38
I want to tell you about one of the most
159
446964
1982
Сакам да ви кажам за еден од
07:40
under-appreciated aspects of the stress response,
160
448946
3041
најмалку ценетите елементи на стресната реакција,
07:43
and the idea is this:
161
451987
2014
а идејата е следна:
07:46
Stress makes you social.
162
454001
3265
Стресот ве прави друштвени.
07:49
To understand this side of stress,
163
457266
1589
За да ја разбереме оваа страна на стресот,
07:50
we need to talk about a hormone, oxytocin,
164
458855
3062
треба да зборуваме за еден хормон, за окситоцинот,
07:53
and I know oxytocin has already gotten
165
461917
3001
и знам дека окситоцинот како хормон
07:56
as much hype as a hormone can get.
166
464918
1947
веќе ја достигна својата медиумска слава.
07:58
It even has its own cute nickname, the cuddle hormone,
167
466865
3339
Дури и си има свој прекар, хормонот на гушкањето,
08:02
because it's released when you hug someone.
168
470204
2686
бидејќи се лачи кога ќе гушнете некого.
08:04
But this is a very small part of what oxytocin is involved in.
169
472890
4493
Но ова е многу мал дел од задачите на окситоцинот.
08:09
Oxytocin is a neuro-hormone.
170
477383
2487
Окситоцинот е невро-хормон.
08:11
It fine-tunes your brain's social instincts.
171
479870
3574
Ги регулира социјалните инстинкти во вашиот мозок.
08:15
It primes you to do things
172
483444
2531
Ве поттикнува да правите работи
08:17
that strengthen close relationships.
173
485975
3511
кои ќе ги зацврстат блиските врски.
08:21
Oxytocin makes you crave physical contact
174
489486
2856
Окситоцинот ве тера да барате физички контакт
08:24
with your friends and family.
175
492342
1992
со вашите пријатели и семејството.
08:26
It enhances your empathy.
176
494334
1586
Ви ја зголемува емпатијата.
08:27
It even makes you more willing to help and support
177
495920
2708
Дури и ве прави склони да им помагате и да ги поддржувате
08:30
the people you care about.
178
498628
2968
луѓето кои ви се важни.
08:33
Some people have even suggested
179
501596
1695
Одредени луѓе дури и предложија дека
08:35
we should snort oxytocin
180
503291
3595
треба да шмркаме окситоцин
08:38
to become more compassionate and caring.
181
506886
4454
за да бидеме посочувствителни и погрижливи.
08:43
But here's what most people don't understand
182
511340
2416
Но еве што повеќето луѓе не сфаќаат
08:45
about oxytocin.
183
513756
2408
за окситоцинот.
08:48
It's a stress hormone.
184
516164
2966
Тој е хормон на стресот.
08:51
Your pituitary gland pumps this stuff out
185
519130
3118
Вашата хипофиза го лачи овој хормон
08:54
as part of the stress response.
186
522248
1548
како дел од стресната реакција.
08:55
It's as much a part of your stress response
187
523796
2251
Игра исто толку голема улога
08:58
as the adrenaline that makes your heart pound.
188
526047
4108
колку и адреналинот поради кој ви лупа срцето.
09:02
And when oxytocin is released in the stress response,
189
530155
2814
И кога ќе се ослободи окситоцинот за време на стресната реакција,
09:04
it is motivating you to seek support.
190
532969
3361
тој ве мотивира да барате поддршка.
09:08
Your biological stress response
191
536330
2053
Вашата биолошка стресна реакција
09:10
is nudging you to tell someone how you feel
192
538383
3430
ве тера на некого да му ги кажете своите чувства,
09:13
instead of bottling it up.
193
541813
2493
наместо да ги чувате за себе.
09:16
Your stress response wants to make sure you notice
194
544306
3104
Вашата стресна реакција сака да биде сигурна
09:19
when someone else in your life is struggling
195
547410
2319
дека ќе забележите кога некој во вашиот живот се мачи,
09:21
so that you can support each other.
196
549729
2499
за да можете да си помогнете едни на други.
09:24
When life is difficult, your stress response wants you
197
552228
3791
Кога животот е тежок, вашата стресна реакција сака
09:28
to be surrounded by people who care about you.
198
556019
5139
да бидете опколени со луѓе кои се грижат за вас.
09:33
Okay, so how is knowing this side of stress
199
561158
2529
Добро, и како познавањето на оваа страна на стресот
09:35
going to make you healthier?
200
563687
1816
ќе ве направи поздрави?
09:37
Well, oxytocin doesn't only act on your brain.
201
565503
2768
Епа, окситоцинот не влијае само врз мозокот.
09:40
It also acts on your body,
202
568271
2501
Туку влијае и врз вашето тело,
09:42
and one of its main roles in your body
203
570772
2089
а една од главните улоги му е
09:44
is to protect your cardiovascular system
204
572861
2720
да го штити вашиот кардиоваскуларен систем
09:47
from the effects of stress.
205
575581
2375
од ефектите на стресот.
09:49
It's a natural anti-inflammatory.
206
577956
2568
Тој е природна против-воспалителна супстанца.
09:52
It also helps your blood vessels stay relaxed during stress.
207
580524
3445
Им помага на крвните садови да останат опуштени за време на стрес.
09:55
But my favorite effect on the body is actually on the heart.
208
583969
3397
Но мене омилен ми е ефектот кој го има врз срцето.
09:59
Your heart has receptors for this hormone,
209
587366
3666
Вашето срце има рецептори за овој хормон,
10:03
and oxytocin helps heart cells regenerate
210
591032
3774
а окситоцинот го помага регенерирањето и
10:06
and heal from any stress-induced damage.
211
594806
3773
заздравувањето на срцевите клетки доколку се оштетат при стрес.
10:10
This stress hormone strengthens your heart,
212
598579
4581
Овој хормон на стресот ви го зајакнува срцето,
10:15
and the cool thing is that all of these physical benefits
213
603160
3697
и навистина е супер што сите овие позитивни ефекти
10:18
of oxytocin are enhanced by social contact
214
606857
3517
на окситоцинот се зголемуваат при социјален
10:22
and social support,
215
610374
1533
контакт и поддршка,
10:23
so when you reach out to others under stress,
216
611907
2919
па кога ќе им се обратите на другите додека сте под стрес,
10:26
either to seek support or to help someone else,
217
614826
3273
за да побарате поддршка или да помогнете некому,
10:30
you release more of this hormone,
218
618099
2008
лачењето на окситоцинот се зголемува,
10:32
your stress response becomes healthier,
219
620107
2262
вашата стресна реакција станува поздрава,
10:34
and you actually recover faster from stress.
220
622369
3098
и всушност многу побрзо закрепнувате од стресот.
10:37
I find this amazing,
221
625467
2334
Ова за мене е неверојатно,
10:39
that your stress response has a built-in mechanism
222
627801
3928
дека вашата стресна реакција има вграден механизам
10:43
for stress resilience,
223
631729
2717
кој ве прави отпорни на стресот,
10:46
and that mechanism is human connection.
224
634446
4362
а тој механизам е контактот со другите луѓе.
10:50
I want to finish by telling you about one more study.
225
638808
3682
За крај сакам да ви кажам за уште една студија.
10:54
And listen up, because this study could also save a life.
226
642490
3984
И слушајте, оти и оваа студија може да спаси живот.
10:58
This study tracked about 1,000 adults in the United States,
227
646474
3456
Оваа студија следеше околу 1,000 возрасни луѓе од САД,
11:01
and they ranged in age from 34 to 93,
228
649930
4163
нивната возраст беше од 34 до 93 г.,
11:06
and they started the study by asking,
229
654093
2269
а студијата започна со прашањето,
11:08
"How much stress have you experienced in the last year?"
230
656362
4224
"Колку стрес имате доживеано изминатава година?"
11:12
They also asked, "How much time have you spent
231
660586
3576
Исто така прашаа, "Колку време имате поминато
11:16
helping out friends, neighbors,
232
664162
3217
помагајќи им на пријателите, соседите,
11:19
people in your community?"
233
667379
2754
на луѓето од вашата заедница?"
11:22
And then they used public records for the next five years
234
670133
2775
А потоа, во следните пет години го користеа јавниот регистар
11:24
to find out who died.
235
672908
2623
за да видат кој починал.
11:27
Okay, so the bad news first:
236
675531
2681
Во ред, прво лошите вести:
11:30
For every major stressful life experience,
237
678212
2959
Значајните стресни доживувања,
11:33
like financial difficulties or family crisis,
238
681171
3049
како финансиски потешкотии или семејна криза,
11:36
that increased the risk of dying by 30 percent.
239
684220
3938
го зголемија ризикот од умирање за 30 проценти.
11:40
But -- and I hope you are expecting a but by now --
240
688158
4287
Но -- и се надевам веќе научивте дека следи "но" -
11:44
but that wasn't true for everyone.
241
692445
2431
но тоа не важеше за сите.
11:46
People who spent time caring for others
242
694876
3662
Луѓето кои поминале време помагајќи им на другите,
11:50
showed absolutely no stress-related increase in dying. Zero.
243
698538
6108
стресот кај нив не доведе до зголемување на ризикот од умирање. Воопшто.
11:56
Caring created resilience.
244
704646
3544
Помагањето ги направи отпорни.
12:00
And so we see once again
245
708190
1526
И еве гледаме уште еднаш
12:01
that the harmful effects of stress on your health
246
709716
2638
дека штетните ефекти на стресот врз вашето здравје
12:04
are not inevitable.
247
712354
1962
не се неизбежни.
12:06
How you think and how you act
248
714316
2722
Како размислувате и како се однесувате
12:09
can transform your experience of stress.
249
717038
3797
може да го промени вашето доживување на стресот.
12:12
When you choose to view your stress response
250
720835
2524
Доколку одлучите да ја гледате стресната реакција
12:15
as helpful,
251
723359
2297
како полезна,
12:17
you create the biology of courage.
252
725656
5011
тогаш создавате биологија на храброста.
12:22
And when you choose to connect with others under stress,
253
730667
3321
А кога ќе одлучите да се поврзете со другите за време на стрес,
12:25
you can create resilience.
254
733988
3393
тогаш создавате отпорност.
12:29
Now I wouldn't necessarily ask
255
737381
2675
Не дека сакам да имам
12:32
for more stressful experiences in my life,
256
740056
3104
повеќе стресни ситуации во животот,
12:35
but this science has given me
257
743160
2305
но овие сознанија ми овозможија
12:37
a whole new appreciation for stress.
258
745465
3772
многу повеќе да го ценам стресот.
12:41
Stress gives us access to our hearts.
259
749237
4434
Стресот ни дава пристап до срцето.
12:45
The compassionate heart that finds joy and meaning
260
753671
3909
Сочувствителното срце кое наоѓа смисла и е радосно
12:49
in connecting with others,
261
757580
1538
кога се поврзува со другите,
12:51
and yes, your pounding physical heart,
262
759118
3562
и да, зборувам за вашето физичко срце кое лупа,
12:54
working so hard to give you strength and energy,
263
762680
5265
кое силно се труди да ви даде сила и енергија,
12:59
and when you choose to view stress in this way,
264
767945
3343
а кога ќе одлучите да го гледате стресот на овој начин,
13:03
you're not just getting better at stress,
265
771288
2512
не само што ќе имате корист од стресот,
13:05
you're actually making a pretty profound statement.
266
773800
3827
туку всушност си ветувате себеси нешто многу важно.
13:09
You're saying that you can trust yourself
267
777627
3053
Си велите дека сте способни да
13:12
to handle life's challenges,
268
780680
3035
се справите со животните предизвици,
13:15
and you're remembering that
269
783715
2925
и се потсетувате дека не мора
13:18
you don't have to face them alone.
270
786640
2711
да го правите тоа сами.
13:21
Thank you.
271
789351
1382
Ви благодарам.
13:22
(Applause)
272
790733
9281
(Аплауз)
13:32
Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us.
273
800014
2898
Крис Андерсон: Ова што ни го кажувате е некако неверојатно.
13:34
It seems amazing to me that a belief about stress
274
802912
4105
Навистина е неверојатно дека верувањето за стресот
13:39
can make so much difference to someone's life expectancy.
275
807017
4483
може да има толку големо влијание врз нечиј животен век.
13:43
How would that extend to advice,
276
811500
2226
Каков совет би дале,
13:45
like, if someone is making a lifestyle choice
277
813726
2085
да речеме, ако некој треба да избере
13:47
between, say, a stressful job and a non-stressful job,
278
815811
3961
помеѓу, на пример, стресна работа и не-стресна работа,
13:51
does it matter which way they go?
279
819772
2681
дали е важно што ќе избере?
13:54
It's equally wise to go for the stressful job
280
822453
3073
Можеш да избереш и стресна работа
13:57
so long as you believe that you can handle it, in some sense?
281
825526
2501
сè додека веруваш дека можеш да се справиш со неа, така?
14:00
Kelly McGonigal: Yeah, and one thing we know for certain
282
828027
1854
Кели МекГонигал: Да, Борбата за она
14:01
is that chasing meaning is better for your health
283
829881
2730
што ви е важно е подобра за здравјето отколку обидите
14:04
than trying to avoid discomfort.
284
832611
1604
да ја избегнете нелагодноста.
14:06
And so I would say that's really the best way to make decisions,
285
834215
2985
Би рекла дека е најдобро така да постапите,
14:09
is go after what it is that creates meaning in your life
286
837200
2747
трагајте по она што ќе му даде смисла на вашиот живот
14:11
and then trust yourself to handle the stress that follows.
287
839947
3278
и верувајте си дека ќе се справите со стресот кој ќе следи.
14:15
CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.
KM: Thank you.
KM: Thank you.
288
843225
2542
КА: Ви благодарам многу, Кели. Навистина беше супер.
КМ: Ви благодарам.
КМ: Ви благодарам.
14:17
(Applause)
289
845767
4000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Kelly McGonigal - Health psychologistKelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success.
Why you should listen
Stanford University psychologist Kelly McGonigal is a leader in the growing field of “science-help.” Through books, articles, courses and workshops, McGonigal works to help us understand and implement the latest scientific findings in psychology, neuroscience and medicine.
Straddling the worlds of research and practice, McGonigal holds positions in both the Stanford Graduate School of Business and the School of Medicine. Her most recent book, The Willpower Instinct, explores the latest research on motivation, temptation and procrastination, as well as what it takes to transform habits, persevere at challenges and make a successful change.
She is now researching a new book about the "upside of stress," which will look at both why stress is good for us, and what makes us good at stress. In her words: "The old understanding of stress as a unhelpful relic of our animal instincts is being replaced by the understanding that stress actually makes us socially smart -- it's what allows us to be fully human."
Kelly McGonigal | Speaker | TED.com