TEDGlobal 2005
Barry Schwartz: The paradox of choice
बॅरी श्वार्ट्झ : निवडीचा विरोधाभास
Filmed:
Readability: 3.5
14,210,098 views
मानसशास्त्रज्ञ बॅरी श्वार्ट्झ आपले लक्ष वेधून घेत आहेत, पाश्चात्य समाजातील महत्त्वाच्या तत्त्वाकडे: निवडीच्या स्वातंत्र्याकडे. श्वार्ट्झ यांच्या मते, निवड आपल्याला स्वतंत्र न बनवता दुर्बल बनवते, सुखी न करता असामाधानी बनवते.
Barry Schwartz - Psychologist
Barry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom. Full bio
Barry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
I'm going to talk to you about some stuff that's in this book of mine
0
0
3000
मी तुमच्याशी ज्या विषयावर बोलणार आहे, त्याचा उल्लेख माझ्या पुस्तकात आहे.
00:28
that I hope will resonate with other things you've already heard,
1
3000
3000
मी अशी आशा करतो की हे ऐकून तुम्ही इतर गोष्टींशी याचा संबंध लावाल
00:31
and I'll try to make some connections myself, in case you miss them.
2
6000
4000
आणि तसं झालं नाही तर मी स्वतः ते तुम्हाला दाखवून द्यायचा प्रयत्न करेन.
00:35
I want to start with what I call the "official dogma."
3
10000
4000
मी सुरुवात करणार आहे ती "अधिकृत तत्त्वप्रणाली" पासून
00:39
The official dogma of what?
4
14000
2000
पण, कशाची अधिकृत तत्त्वप्रणाली?
00:41
The official dogma of all western industrial societies.
5
16000
4000
सगळ्या पाश्चात्य औद्योगिक समाजांची अधिकृत तत्त्वप्रणाली.
00:45
And the official dogma runs like this:
6
20000
2000
आणि ही अधिकृत तत्त्वप्रणाली अशी आहे:
00:47
if we are interested in maximizing the welfare of our citizens,
7
22000
4000
जर आपल्याला नागरिकांचे जास्तीत जास्त कल्याण करण्यात रस असेल,
00:51
the way to do that is to maximize individual freedom.
8
26000
6000
तर वैयक्तिक स्वातंत्र्य वाढवले पाहिजे.
00:57
The reason for this is both that freedom is in and of itself good,
9
32000
5000
कारण स्वातंत्र्य हे तत्त्वत: माणसासाठी चांगले, महत्वाचे,
01:02
valuable, worthwhile, essential to being human.
10
37000
3000
अत्यावश्यक आणि मौल्यवान आहे.
01:05
And because if people have freedom,
11
40000
3000
आणि जर प्रत्येकाला स्वातंत्र्य असेल,
01:08
then each of us can act on our own
12
43000
2000
तर प्रत्येक व्यक्ती असे कार्य करत राहील,
01:10
to do the things that will maximize our welfare,
13
45000
2000
ज्यामुळे तिचे सर्वाधिक कल्याण होईल,
01:12
and no one has to decide on our behalf.
14
47000
4000
आणि आपले निर्णय कधीच इतर कोणाला घ्यावे लागणार नाहीत.
01:16
The way to maximize freedom is to maximize choice.
15
51000
5000
स्वातंत्र्य वाढवायचं असेल तर निवडीचे पर्याय वाढवले पाहिजेत.
01:21
The more choice people have, the more freedom they have,
16
56000
3000
लोकांकडे जितके जास्त पर्याय असतील, तितकं जास्त स्वातंत्र्य असेल,
01:24
and the more freedom they have,
17
59000
2000
आणि जितकं जास्त स्वातंत्र्य,
01:26
the more welfare they have.
18
61000
3000
तितकं जास्त कल्याण.
01:29
This, I think, is so deeply embedded in the water supply
19
64000
5000
हे विचार आपल्याकडच्या पाण्यातच असे बेमालूम मिसळले गेलेत
01:34
that it wouldn't occur to anyone to question it.
20
69000
3000
की त्यांच्यावर आक्षेप घ्यावा असा विचारही कोणाला शिवणार नाही.
01:37
And it's also deeply embedded in our lives.
21
72000
5000
आणि या विचारांनी आपल्या आयुष्यात देखील खोलवर स्थान निर्माण केले आहे.
01:42
I'll give you some examples of what modern progress has made possible for us.
22
77000
6000
आधुनिक विकासानं आपल्यासाठी काय शक्य केले आहे याची उदाहरणं मी तुम्हाला देतो.
01:48
This is my supermarket. Not such a big one.
23
83000
4000
हे माझं सुपरमार्केट आहे. फार मोठं नाही आहे.
01:52
I want to say just a word about salad dressing.
24
87000
2000
मला सॅलड ड्रेसिंग विषयी काही बोलायचं आहे.
01:54
175 salad dressings in my supermarket,
25
89000
3000
माझ्या सुपरमार्केट मध्ये १७५ प्रकारचे सॅलड ड्रेसिंग आहेत,
01:57
if you don't count the 10 extra-virgin olive oils
26
92000
3000
जर तुम्ही १० वेगळे एक्स्ट्रा-व्हर्जिन ऑलिव ऑईल
02:00
and 12 balsamic vinegars you could buy
27
95000
3000
आणि १२ वेगळे बल्सामिक व्हिनेगर
02:03
to make a very large number of your own salad dressings,
28
98000
3000
वापरून बनवता येऊ शकणारे सॅलड मोजले नाहीत तर,
02:06
in the off-chance that none of the 175 the store has on offer suit you.
29
101000
5000
ते ही अशा दुर्मिळ प्रसंगी, जेव्हा त्या १७५ पैकी कुठलेच ड्रेसिंग तुम्हाला आवडत नाही तेव्हा.
02:11
So this is what the supermarket is like.
30
106000
2000
तर, सुपरमार्केट हे असं असतं.
02:13
And then you go to the consumer electronics store to set up a stereo system --
31
108000
4000
आणि मग तुम्ही एका इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंच्या दुकानात जाता,एक स्टिरीओ सिस्टिम बनवून घ्यायला.
02:17
speakers, CD player, tape player, tuner, amplifier --
32
112000
4000
स्पीकर्स, सीडी प्लेयर, टेप प्लेयर, ट्यूनर, ऍम्प्लीफायर.
02:21
and in this one single consumer electronics store,
33
116000
4000
आणि या एका इलेक्ट्रॉनिक्सच्या दुकानात,
02:25
there are that many stereo systems.
34
120000
4000
अनेक स्टिरीओ सिस्टिम असतात.
02:29
We can construct six-and-a-half-million different stereo systems
35
124000
5000
या एका दुकानात विक्रीसाठी असलेल्या गोष्टी वापरून
02:34
out of the components that are on offer in one store.
36
129000
3000
आपण पासष्ठ लाख वेगळ्या स्टिरीओ सिस्टिम घडवू शकतो.
02:37
You've got to admit that's a lot of choice.
37
132000
2000
पर्याय अनेक असतात, हे तुम्ही मान्य केलच पाहिजे.
02:39
In other domains -- the world of communications.
38
134000
4000
इतर कार्यक्षेत्रात -- दळणवळणाच्या जगतात.
02:43
There was a time, when I was a boy,
39
138000
2000
एक काळ असा होता, माझ्या लहानपणी,
02:45
when you could get any kind of telephone service you wanted,
40
140000
3000
दूरध्वनीची सेवा पण उपलब्ध नसे,
02:48
as long as it came from Ma Bell.
41
143000
2000
जी नंतर "मा बेल" तर्फे सुरु करण्यात आली.
02:50
You rented your phone. You didn't buy it.
42
145000
2000
फोन भाडयाने घ्यावा लागत असे. तो विकत घेतला जात नसे.
02:52
One consequence of that, by the way, is that the phone never broke.
43
147000
3000
त्याचा एक परिणाम असा होता की, फोन तुटत नसे.
02:55
And those days are gone.
44
150000
3000
आणि आता ते दिवस गेले.
02:58
We now have an almost unlimited variety of phones,
45
153000
3000
आता अगणित प्रकारचे फोन उपलब्ध आहेत,
03:01
especially in the world of cell phones.
46
156000
2000
खास करून सेलफोन - मोबाइल्स.
03:03
These are cell phones of the future.
47
158000
3000
हे भविष्यातले सेल फोन आहेत.
03:06
My favorite is the middle one --
48
161000
2000
माझा सर्वात आवडता, त्या मनाने साधा --
03:08
the MP3 player, nose hair trimmer, and creme brulee torch.
49
163000
4000
एमपीथ्री प्लेयर, नोज ट्रीमर आणि क्रेम बृली टॉर्च.
03:12
And if by some chance you haven't seen that in your store yet,
50
167000
6000
आणि जर तुम्ही असा फोन बाजारात बघितला नसेल,
03:18
you can rest assured that one day soon you will.
51
173000
2000
तर काळजी करू नका, एके दिवशी लवकरच नक्की बघाल.
03:20
And what this does is
52
175000
2000
आणि यामुळे होते काय,
03:22
it leads people to walk into their stores asking this question.
53
177000
4000
लोक दुकानात जाऊन असा फोन मिळेल का, हे विचारतात.
03:26
And do you know what the answer to this question now is?
54
181000
2000
आणि आत्ता या प्रश्नाचे उत्तर काय आहे, ठाऊक आहे?
03:28
The answer is "No."
55
183000
2000
उत्तर आहे "नाही".
03:30
It is not possible to buy a cell phone that doesn't do too much.
56
185000
4000
सध्या असा फोन मिळत नाही ज्यात इतक्या गोष्टी करू शकण्याची क्षमता आहे .
03:34
So, in other aspects of life that are much more significant than buying things,
57
189000
5000
आता, आयुष्याच्या काही अशा गोष्टी, ज्या वस्तू विकत घेण्यापेक्षा जास्ती महत्वाच्या आहेत,
03:39
the same explosion of choice is true.
58
194000
4000
पर्यायांचा उद्रेक हा तिथे सुद्धा आहे.
03:43
Health care -- it is no longer the case in the United States
59
198000
4000
हेल्थ केअर.आता अमेरिकेत तो काळ मुळीच राहिला नाही
03:47
that you go to the doctor, and the doctor tells you what to do.
60
202000
3000
की तुम्ही डॉक्टरकडे जाता, आणि तो तुम्हाला काय केलं पाहिजे ते सांगतो.
03:50
Instead, you go to the doctor,
61
205000
2000
या उलट, तुम्ही डॉक्टरकडे जाता,
03:52
and the doctor tells you, "Well, we could do A, or we could do B.
62
207000
3000
आणि डॉक्टर तुम्हाला सांगतो, आपण 'अ' करू शकतो किंवा आपण 'ब' करू शकतो.
03:55
A has these benefits, and these risks.
63
210000
3000
'अ' चे हे फायदे आहेत, आणि हे धोके आहेत.
03:58
B has these benefits, and these risks. What do you want to do?"
64
213000
4000
'ब' चे हे फायदे आहेत, आणि हे धोके आहेत. तुम्हाला काय करायचे आहे?
04:02
And you say, "Doc, what should I do?"
65
217000
3000
आणि तुम्ही म्हणता "डॉक्टर, मी काय करू?"
04:05
And the doc says, "A has these benefits and risks, and B has these benefits and risks.
66
220000
4000
त्यावर डॉक्टर म्हणतो, 'अ' चे हे फायदे आहेत, हे धोके आहेत, 'ब' हे फायदे आहेत,हे धोके आहेत.
04:09
What do you want to do?"
67
224000
3000
तुम्हाला काय करायचे आहे?
04:12
And you say, "If you were me, Doc, what would you do?"
68
227000
3000
मग तुम्ही म्हणता, "जर तुम्ही माझ्या जागी असता, तर तुम्ही काय केले असते?"
04:15
And the doc says, "But I'm not you."
69
230000
4000
आणि डॉक्टर म्हणतो, "पण मी म्हणजे तुम्ही नव्हे"
04:19
And the result is -- we call it "patient autonomy,"
70
234000
3000
आणि याचा परिणाम म्हणजेच -- ज्याला आम्ही "पेशंट ऑटोनॉमी " (रुग्णाची स्वायत्तता) म्हणतो,
04:22
which makes it sound like a good thing,
71
237000
2000
ज्यामुळे ते ऐकायला पण एक चांगली गोष्ट असल्याचा भास होतो.
04:24
but what it really is is a shifting of the burden and the responsibility
72
239000
2000
पण वास्तविकत:, हे निर्णय घेण्याच्या जबाबदारीचे ओझे दुसरीकडे ढकलणेच आहे,
04:26
for decision-making from somebody who knows something --
73
241000
3000
एका अशा व्यक्तीकडून, ज्याला काहीतरी समज आहे --
04:29
namely, the doctor --
74
244000
1000
म्हणजेच डॉक्टर --
04:30
to somebody who knows nothing and is almost certainly sick
75
245000
3000
ते अशा व्यक्तीकडे ज्याला काहीच कळत नाही आणि जिला खात्री आहे की ती आजारी आहे
04:33
and thus not in the best shape to be making decisions --
76
248000
3000
आणि निर्णय घेण्यास समर्थ नाही आहे --
04:36
namely, the patient.
77
251000
2000
म्हणजेच रुग्ण.
04:38
There's enormous marketing of prescription drugs
78
253000
3000
केवळ डॉक्टरांच्या प्रिस्क्रिप्शननेच मिळू शकणार्‍या औषधांसाठीदेखील विक्रीशास्त्राचा प्रचंड वापर
04:41
to people like you and me,
79
256000
1000
केला जातो, तुमच्या-माझ्यासारख्यांवरती.
04:42
which, if you think about it, makes no sense at all,
80
257000
2000
आणि याचा विचार केल्यास असं लक्षात येतं की त्याचा काहीच उपयोग नाही,
04:44
since we can't buy them.
81
259000
2000
कारण आपण प्रिस्क्रिप्शनशिवाय ती औषधं खरेदी करू शकत नाही.
04:46
Why do they market to us if we can't buy them?
82
261000
2000
आपण जर ती औषधं स्वत: विकत घेऊ शकत नाही तर आपल्याला विकायचा ते प्रयत्न का करतात?
04:48
The answer is that they expect us to call our doctors the next morning
83
263000
4000
याचं उत्तर असं आहे, की त्यांची अशी अपेक्षा असते की उद्या आपण डॉक्टरांना
04:52
and ask for our prescriptions to be changed.
84
267000
4000
प्रिस्क्रिप्शन बदलायला सांगावं.
04:56
Something as dramatic as our identity
85
271000
4000
आपल्या व्यक्तित्वासारखी अत्यंत महत्त्वाची गोष्ट,
05:00
has now become a matter of choice,
86
275000
2000
आता पसंतीची, निवडीची बाब बनली आहे,
05:02
as this slide is meant to indicate.
87
277000
4000
असंच हे चित्र दर्शवत आहे.
05:06
We don't inherit an identity; we get to invent it.
88
281000
2000
व्यक्तित्व हे जन्मजात मिळत नाही, ते शोधायचं, कमवायचं असतं.
05:08
And we get to re-invent ourselves as often as we like.
89
283000
4000
आणि ते आपण हवं तितक्या वेळा शोधू शकतो, बदलू शकतो.
05:12
And that means that everyday, when you wake up in the morning,
90
287000
2000
आणि याचाच अर्थ असा की रोज सकाळी उठल्यावर,
05:14
you have to decide what kind of person you want to be.
91
289000
5000
तुम्ही ठरवायचं असतं, तुम्हाला कोणत्या प्रकारची व्यक्ती बनायचं आहे.
05:19
With respect to marriage and family,
92
294000
3000
लग्न आणि संसाराचा विचार केला,
05:22
there was a time when the default assumption that almost everyone had
93
297000
6000
तर एके काळी सगळ्यांचाच असा समज होता की
05:28
is that you got married as soon as you could,
94
303000
1000
प्रत्यकाने लवकरात लवकर लग्न करावं
05:29
and then you started having kids as soon as you could.
95
304000
2000
आणि लवकरात लवकर मुलांना जन्म द्यावा.
05:31
The only real choice was who,
96
306000
4000
निर्णय घ्यावा लागायचा तो फक्त एकच - कुणाशी लग्न करायचं हा;
05:35
not when, and not what you did after.
97
310000
3000
कधी करायचं हा नाही, त्यनंतर काय हासुद्धा नाही.
05:38
Nowadays, everything is very much up for grabs.
98
313000
3000
आजकाल सगळंच मिळवण्यासाठी चढाओढ आहे.
05:41
I teach wonderfully intelligent students,
99
316000
3000
मी अत्यंत हुशार विद्यार्थ्यांना शिकवतो,
05:44
and I assign 20 percent less work than I used to.
100
319000
3000
आणि पूर्वीपेक्षा २० टक्के कमी काम देतो.
05:47
And it's not because they're less smart,
101
322000
3000
आणि याचं कारण ती मुलं कमी हुशार आहेत,
05:50
and it's not because they're less diligent.
102
325000
2000
किंवा कमी कष्टाळू आहेत असं मुळीच नाही.
05:52
It's because they are preoccupied, asking themselves,
103
327000
4000
याचं कारण म्हणजे त्यांची व्यापलेली मने, सतत विचार करणे,
05:56
"Should I get married or not? Should I get married now?
104
331000
2000
"मी लग्न करू का नको? आत्ता लग्न करू
05:58
Should I get married later? Should I have kids first, or a career first?"
105
333000
4000
का नंतर करू? आधी मुलं का आधी करिअर?"
06:02
All of these are consuming questions.
106
337000
3000
हे सगळे व्यापून टाकणारे , डोकंखाऊ प्रश्न आहेत.
06:05
And they're going to answer these questions,
107
340000
2000
आणि त्यांना या प्रश्नांना सामोरं जावं लागणारच आहे,
06:07
whether or not it means not doing all the work I assign
108
342000
2000
मी दिलेलं काम केलं तरी किंवा नाही केलं तरी
06:09
and not getting a good grade in my courses.
109
344000
3000
आणि माझ्या विषयात खराब गुण मिळवले तरी.
06:12
And indeed they should. These are important questions to answer.
110
347000
5000
आणि त्यांनी हा विचार केलाच पाहिजे. या प्रश्नांची उत्तरं महत्त्वाची आहेत.
06:17
Work -- we are blessed, as Carl was pointing out,
111
352000
3000
काम -- आपण नशीबवान आहोत, जसं कार्ल ने सांगितलं,
06:20
with the technology that enables us
112
355000
2000
की तंत्रज्ञान वापरून
06:22
to work every minute of every day from any place on the planet --
113
357000
7000
आपण प्रत्येक दिवसातल्या प्रत्येक क्षणाला काम करू शकतो, तेही जगातल्या कुठल्याही कोपऱ्यातून
06:29
except the Randolph Hotel.
114
364000
2000
रॅनडॉल्फ हॉटेल सोडून.
06:31
(Laughter)
115
366000
5000
(हशा)
06:36
There is one corner, by the way,
116
371000
2000
असा एक कोपरा आहे ,बरका,
06:38
that I'm not going to tell anybody about, where the WiFi works.
117
373000
5000
ज्याबद्दल मी कुणालाच सांगणार नाही आहे, जिथे वाय-फाय चालतं.
06:43
I'm not telling you about it because I want to use it.
118
378000
2000
मी तुम्हाला त्या बद्दल सांगणार नाही कारण मला तो वापरायचा आहे.
06:45
So what this means, this incredible freedom of choice
119
380000
3000
कामाबद्दलच्या या प्रचंड निवड-स्वातंत्र्याचा अर्थ असा,
06:48
we have with respect to work, is that we have to make a decision,
120
383000
3000
की आपल्याला एक निर्णय घ्यायचा असतो,
06:51
again and again and again,
121
386000
2000
पुन्हा पुन्हा, आणि पुन्हा -
06:53
about whether we should or shouldn't be working.
122
388000
3000
आपल्याला आत्ता काम करायला हवंय की नाही.
06:56
We can go to watch our kid play soccer,
123
391000
3000
आपण मुलांना सॉकर (फुटबॉल) खेळताना बघायला जाऊ शकतो,
06:59
and we have our cell phone on one hip,
124
394000
2000
सेल फोन कमरेच्या एका बाजूला लावून,
07:01
and our Blackberry on our other hip,
125
396000
2000
ब्लॅकबेरी दुसऱ्या बाजूला लावून
07:03
and our laptop, presumably, on our laps.
126
398000
2000
आणि लॅपटॉप मांडीवर ठेवून.
07:05
And even if they're all shut off,
127
400000
3000
आणि या सर्व गोष्टी बंद असल्या तरी
07:08
every minute that we're watching our kid mutilate a soccer game,
128
403000
2000
तो प्रत्येक क्षण जेव्हा आपण मुलाला सॉकर खेळताना बघतो,
07:10
we are also asking ourselves,
129
405000
2000
आपण स्वतःला विचारतही असतो,
07:12
"Should I answer this cell phone call?
130
407000
3000
"हा कॉल घेऊ का?
07:15
Should I respond to this email? Should I draft this letter?"
131
410000
2000
या ई-मेल ला उत्तर देऊ का? या पत्राचा ड्राफ्ट लिहू का?"
07:17
And even if the answer to the question is "no,"
132
412000
3000
आणि जरी या प्रश्नाचं उत्तर "नाही" असलं,
07:20
it's certainly going to make the experience of your kid's soccer game
133
415000
3000
तरी त्यामुळे नक्कीच आपल्या मुलाचा सॉकर खेळ बघायचा तुमचा अनुभव
07:23
very different than it would've been.
134
418000
3000
(ही साधनं घेऊन न जाण्याच्या वेळेपेक्षा) खूपच वेगळा असणार आहे.
07:26
So everywhere we look,
135
421000
2000
त्यामुळे आपण कुठेही बघितलं,
07:28
big things and small things, material things and lifestyle things,
136
423000
3000
लहान-मोठ्या गोष्टींकडे, भौतिक गोष्टींकडे किंवा राहाणीसाहाणीच्या गोष्टींकडे,
07:31
life is a matter of choice.
137
426000
3000
तर दिसतं की आयुष्य ही निवडीची बाब आहे.
07:34
And the world we used to live in looked like this.
138
429000
4000
आपण ज्या काळात मोठे झालो तो असा होता.
07:40
That is to say, there were some choices,
139
435000
2000
म्हणजे काही पर्याय होते,
07:42
but not everything was a matter of choice.
140
437000
2000
पण प्रत्येक बाबतीत पर्याय नव्हते.
07:44
And the world we now live in looks like this.
141
439000
3000
आणि आत्ताचा काळ हा असा आहे.
07:47
And the question is, is this good news, or bad news?
142
442000
6000
आणि प्रश्न असा आहे की ही चांगली गोष्ट आहे का वाईट?
07:53
And the answer is yes.
143
448000
3000
आणि उत्तर आहे हो.
07:56
(Laughter)
144
451000
2000
(हशा)
07:58
We all know what's good about it,
145
453000
2000
यात चांगलं काय आहे ते सगळ्यांनाच माहीत आहे,
08:00
so I'm going to talk about what's bad about it.
146
455000
3000
म्हणून मी आज ह्यात वाईट काय आहे याबद्दल बोलणार आहे.
08:03
All of this choice has two effects,
147
458000
3000
या पर्यायांचे दोन परिणाम आहेत,
08:06
two negative effects on people.
148
461000
3000
लोकांवर होणारे दोन वाईट परिणाम.
08:09
One effect, paradoxically,
149
464000
2000
पहिला, विरोधाभास
08:11
is that it produces paralysis, rather than liberation.
150
466000
5000
म्हणजे यामुळे दुर्बलता वाढते, उद्धार होत नाही, मोकळीक मिळत नाही.
08:16
With so many options to choose from,
151
471000
2000
निवडीसाठी इतके पर्याय असल्यामुळे,
08:18
people find it very difficult to choose at all.
152
473000
4000
लोकांना निवड करणं खूप अवघड जातं.
08:22
I'll give you one very dramatic example of this:
153
477000
3000
मी तुम्हाला याचं एक नाट्यमय उदाहरण देतो.
08:25
a study that was done of investments in voluntary retirement plans.
154
480000
6000
ऐच्छिक निवृत्ती (व्ही.आर. एस.) मधल्या गुंतवणुकीचा एक अभ्यास केला गेला.
08:31
A colleague of mine got access to investment records from Vanguard,
155
486000
5000
माझ्या एका सहकारी व्यक्तीला काही गुंतवणुकीच्या नोंदी मिळाल्या, व्हॅनगार्डच्या
08:36
the gigantic mutual fund company
156
491000
2000
जी एक अजस्त्र म्युच्युअल फंड कंपनी आहे
08:38
of about a million employees and about 2,000 different workplaces.
157
493000
4000
ज्यात दहा लाखांच्या आसपास कर्मचारी आहेत आणि २००० स्वतंत्र शाखा आहेत.
08:42
And what she found is that
158
497000
2000
आणि तिला असे दिसून आले की
08:44
for every 10 mutual funds the employer offered,
159
499000
3000
देऊ केलेल्या प्रत्येक १० म्युच्युअल फंड मागे,
08:47
rate of participation went down two percent.
160
502000
5000
सहभागाचे प्रमाण दोन टक्क्यांनी कमी होत गेले.
08:52
You offer 50 funds -- 10 percent fewer employees participate
161
507000
4000
तुम्ही जर ५० म्युच्युअल फंड देऊ केले तर १० टक्के कमी कामगार सहभागी होतील,
08:56
than if you only offer five. Why?
162
511000
4000
तुम्ही पाच म्युच्युअल फंड दिले असते तेव्हाच्या संख्येहून. असं का ?
09:00
Because with 50 funds to choose from,
163
515000
2000
कारण ५० म्युच्युअल फंड निवडीसाठी असले की
09:02
it's so damn hard to decide which fund to choose
164
517000
4000
कशात सहभागी व्हायचं हे ठरवणं खूप कठीण जातं,
09:06
that you'll just put it off until tomorrow.
165
521000
2000
आणि तुम्ही हा निर्णय उद्यावर ढकलता.
09:08
And then tomorrow, and then tomorrow,
166
523000
2000
आणि उद्या, आणि मग उद्या,
09:10
and tomorrow, and tomorrow,
167
525000
2000
आणि उद्या आणि उद्या,
09:12
and of course tomorrow never comes.
168
527000
2000
आणि साहजिकच उद्याचा दिवस कधीच उगवत नाही.
09:14
Understand that not only does this mean
169
529000
2000
हे समजावून घ्या की यामुळे
09:16
that people are going to have to eat dog food when they retire
170
531000
2000
लोकांवर निवृत्तीनंतर दात कोरत बसायची वेळ येणारच आहे
09:18
because they don't have enough money put away,
171
533000
2000
पुरेसे पैसे बाजूला न ठेवल्याने; एवढंच नाही तर,
09:20
it also means that making the decision is so hard
172
535000
3000
हा निर्णय घेणं इतकं कठीण असतं की
09:23
that they pass up significant matching money from the employer.
173
538000
4000
लोक तेवढ्याच किमतीची गुंतवणूक मालकाकडून मिळवायची संधीही सोडून देतात.
09:27
By not participating, they are passing up as much as 5,000 dollars a year
174
542000
4000
हा सहभाग न घेतल्यामुळे प्रत्येक वर्षी ते ५००० डॉलर एकढी रक्कम गमावून बसतात
09:31
from the employer, who would happily match their contribution.
175
546000
4000
जी त्यांच्या मालकाने स्वतःचा भाग म्हणून आनंदाने भरली असती.
09:35
So paralysis is a consequence of having too many choices.
176
550000
4000
म्हणजेच दुबळेपणा हा खूप जास्त पर्यायांचा परिणाम आहे.
09:39
And I think it makes the world look like this.
177
554000
2000
आणि मला वाटतं की यामुळे जग हे असं दिसतं.
09:41
(Laughter)
178
556000
7000
(हशा)
09:48
You really want to get the decision right if it's for all eternity, right?
179
563000
4000
तुम्हांला आपला निर्णय योग्य असलाच पाहिजे असं वाटेल, जर त्याचा परिणाम अनंतकाळ राहणार असेल तर, नाही का?
09:52
You don't want to pick the wrong mutual fund, or even the wrong salad dressing.
180
567000
3000
तुम्हाला चुकीचा म्युच्युअल फंड निवडायचा नाहीये किंवा चुकीचे सॅलड ड्रेसिंग सुद्धा.
09:55
So that's one effect. The second effect is that
181
570000
3000
हा एक परिणाम झाला. दुसरा परिणाम असा आहे की
09:58
even if we manage to overcome the paralysis and make a choice,
182
573000
5000
जर या दुबळेपणावर मात करून आपण निर्णय घेतला तरी,
10:03
we end up less satisfied with the result of the choice
183
578000
4000
आपण तेवढे संतुष्ट नसतो
10:07
than we would be if we had fewer options to choose from.
184
582000
3000
जेवढे आपण इतके पर्याय नसताना असलो असतो.
10:10
And there are several reasons for this.
185
585000
3000
आणि याची अनेक कारणं आहेत.
10:13
One of them is that with a lot of different salad dressings to choose from,
186
588000
4000
एक म्हणजे, निवडीसाठी असलेल्या अनेक सॅलड ड्रेसिंगपैकी
10:17
if you buy one, and it's not perfect -- and, you know, what salad dressing is? --
187
592000
3000
जर आपण एक विकत घेतले, आणि ते सर्वोत्कृष्ट नसेल -- आणि, तुम्हाला माहिती आहे, सॅलड ड्रेसिंग म्हणजे काय?
10:20
it's easy to imagine that you could have made a different choice
188
595000
3000
कल्पना करायला सोपं आहे की तुमची निवड वेगळी असू शकली असती.
10:23
that would have been better. And what happens is
189
598000
4000
अजून चांगली होऊ शकली असती. आणि यामुळे होतं काय
10:27
this imagined alternative induces you to regret the decision you made,
190
602000
5000
या काल्पनिक पर्यायामुळे तुम्ही केलेल्या निवडीबद्दल खेद व्यक्त करू लागता,
10:32
and this regret subtracts from the satisfaction you get out of the decision you made,
191
607000
4000
आणि ही भावना तुम्ही घेतलेल्या निर्णयातून मिळणाऱ्या समाधानाला वजा करू लागते,
10:36
even if it was a good decision.
192
611000
3000
जरी तो एक चांगला निर्णय असला तरी सुद्धा.
10:39
The more options there are, the easier it is to regret anything at all
193
614000
3000
जितके पर्याय जास्त, तितका खेद जास्त - तुम्ही निवडलेल्या पर्यायात
10:42
that is disappointing about the option that you chose.
194
617000
3000
ज्या काही असमाधानकारक गोष्टी तुम्हांला दिसतात त्याबद्दल.
10:45
Second, what economists call "opportunity costs."
195
620000
3000
दुसरं म्हणजे ज्याला अर्थतज्ञ "ऑपॉरच्युनिटी कॉस्ट" (संधीची किंमत) म्हणतात.
10:48
Dan Gilbert made a big point this morning
196
623000
2000
डॅन गिलबर्टने आज सकाळी हाच मुद्दा मांडला
10:50
of talking about how much the way in which we value things
197
625000
5000
जेव्हा ते म्हणाले की आपण गोष्टींना दिलेली किंमत ही
10:55
depends on what we compare them to.
198
630000
2000
आपण त्या गोष्टींची तुलना कशाबरोबर करतो यावर अवलंबून असते.
10:57
Well, when there are lots of alternatives to consider,
199
632000
4000
जेव्हा खूप जास्ती पर्याय असतात
11:01
it is easy to imagine the attractive features
200
636000
3000
तेव्हा आपण नाकारलेल्या पर्यायाच्या आकर्षक वैशिष्ट्यांची
11:04
of alternatives that you reject,
201
639000
3000
कल्पना करणं सोपं असतं,
11:07
that make you less satisfied with the alternative that you've chosen.
202
642000
5000
जे तुम्हाला तुमच्या निवडीबद्दल अजून असंतुष्ट बनवतं.
11:12
Here's an example. For those of you who aren't New Yorkers, I apologize.
203
647000
4000
हेच उदाहरण बघा. जे न्यूयॉर्कवासी नाही आहेत त्यांची मी क्षमा मागतो.
11:16
(Laughter)
204
651000
1000
(हशा)
11:17
But here's what you're supposed to be thinking.
205
652000
2000
पण तुम्ही असा विचार करायला पाहिजे असतो.
11:19
Here's this couple on the Hamptons.
206
654000
2000
हे जोडपं ’हॅम्प्टन्स’ या न्यूयॉर्कबाहेरच्या आलीशान ठिकाणी आलंय.
11:21
Very expensive real estate.
207
656000
2000
प्रचंड महाग रियल इस्टेट.
11:23
Gorgeous beach. Beautiful day. They have it all to themselves.
208
658000
3000
भव्य समुद्र किनारा. सुंदर दिवस. त्यांच्याकडे हे सगळं काही आहे.
11:26
What could be better? "Well, damn it,"
209
661000
2000
याहून जास्त भारी काय असू शकतं ? "च्यामारी"
11:28
this guy is thinking, "It's August.
210
663000
2000
हा माणूस विचार करतोय, "ऑगस्ट महिना आहे.
11:30
Everybody in my Manhattan neighborhood is away.
211
665000
4000
मॅनहॅटन मधले सगळे बाहेर गेले आहेत.
11:34
I could be parking right in front of my building."
212
669000
4000
मी माझ्या तिथल्या बिल्डिंगच्या बरोबर समोर पार्किंग करू शकलो असतो."
11:38
And he spends two weeks nagged by the idea
213
673000
3000
आणि तो सुट्टीचे दोन आठवडे या गोष्टीचा विचार करत घालवतो
11:41
that he is missing the opportunity, day after day, to have a great parking space.
214
676000
7000
की आपण ती संधी गमावतोय, दिवसेंदिवस, पार्किंगसाठी चांगली जागा मिळवायची.
11:48
Opportunity costs subtract from the satisfaction we get out of what we choose,
215
683000
4000
ऑपॉरच्युनिटी कॉस्ट घेतलेल्या निर्णयातून मिळणाऱ्या समाधानाला वजा करू लागते,
11:52
even when what we choose is terrific.
216
687000
3000
तो सर्वोत्कृष्ट निर्णय असला तरीही.
11:55
And the more options there are to consider,
217
690000
2000
आणि जितके जास्ती पर्याय,
11:57
the more attractive features of these options
218
692000
2000
तितक्या जास्ती पर्यायांची आकर्षक वैशिष्ट्ये.
11:59
are going to be reflected by us as opportunity costs.
219
694000
4000
ज्याचं ऑपॉरच्युनिटी कॉस्ट मध्ये रुपांतर होतं.
12:03
Here's another example.
220
698000
2000
अजून एक उदाहरण घ्या.
12:09
Now this cartoon makes a lot of points.
221
704000
2000
हे कार्टून अनेक गोष्टींबद्दल भाष्य करतंय.
12:11
It makes points about living in the moment as well,
222
706000
4000
आत्ताचा क्षण पुरेपूर उपभोगण्याबद्दल,
12:15
and probably about doing things slowly.
223
710000
2000
आणि कदाचित निवांत काम करण्याबद्दल.
12:17
But one point it makes is that whenever you're choosing one thing,
224
712000
3000
पण एक मुद्दा ज्यावर हे भाष्य करतं ती म्हणजे जेव्हा तुम्ही एक गोष्ट निवडता
12:20
you're choosing not to do other things.
225
715000
2000
तेव्हा तुम्ही इतर गोष्टी नाकारता.
12:22
And those other things may have lots of attractive features,
226
717000
2000
आणि त्या इतर गोष्टींची अनेक आकर्षक वैशिष्ट्यं असतात,
12:24
and it's going to make what you're doing less attractive.
227
719000
3000
आणि त्यामुळे तुम्ही जे करताय ते कमी आकर्षक होतं.
12:27
Third: escalation of expectations.
228
722000
2000
तिसरा: अपेक्षांची वाढ.
12:29
This hit me when I went to replace my jeans.
229
724000
3000
मी नवी जीन्स पॅन्ट घ्यायला गेलो तेव्हा मला याची जाणीव झाली.
12:32
I wear jeans almost all the time.
230
727000
2000
मी नेहमी जीन्स घालतो.
12:34
And there was a time when jeans came in one flavor,
231
729000
3000
आणि एक काळ असा होता की जीन्सचा एकच प्रकार असायचा,
12:37
and you bought them, and they fit like crap,
232
732000
2000
आणि तुम्ही ती विकत घ्यायचा, आणि तिचं फिटिंग भयंकर असायचं,
12:39
and they were incredibly uncomfortable,
233
734000
2000
आणि ती घातल्यावर प्रचंड अस्वस्थ वाटायचं.
12:41
and if you wore them long enough and washed them enough times,
234
736000
2000
अनेकदा घातल्यानंतर आणि अनेकदा धुतल्यावर
12:43
they started to feel OK.
235
738000
2000
कुठे ती घालून बरी वाटत असे.
12:45
So I went to replace my jeans after years and years of wearing these old ones,
236
740000
3000
तर मी जीन्स बदली करून घ्यायला गेलो, वर्षानुवर्ष घातलेली ती जुनी जीन्स,
12:48
and I said, you know, "I want a pair of jeans. Here's my size."
237
743000
3000
आणि म्हणालो "मला नवीन जीन्स हवी आहे, हे माझं माप."
12:51
And the shopkeeper said,
238
746000
1000
आणि दुकानदार म्हणाला,
12:52
"Do you want slim fit, easy fit, relaxed fit?
239
747000
3000
"तुम्हाला स्लीम-फिट हवी आहे, इझी-फिट हवी आहे का रिलॅक्स-फिट ?
12:55
You want button fly or zipper fly? You want stonewashed or acid-washed?
240
750000
3000
बटण का चेन? स्टोन वॉश का अॅसिड वॉश ?
12:58
Do you want them distressed?
241
753000
2000
तुम्हाला ती डिस्ट्रेस करून हवी आहे का ?
13:00
You want boot cut, you want tapered, blah blah blah ..." On and on he went.
242
755000
3000
तुम्हाला बूट कट हवी आहे, का टेपर्ड, ब्लाह ब्लाह ब्लाह ..." त्याचं चालूच होतं.
13:03
My jaw dropped, and after I recovered, I said,
243
758000
3000
मी अवाक्‌ झालो आणि भानावर आल्यावर म्हणालो,
13:06
"I want the kind that used to be the only kind."
244
761000
3000
"मला अशी जीन्स हवी आहे जी एकाच प्रकारात पूर्वी मिळायची."
13:09
(Laughter)
245
764000
5000
(हशा)
13:14
He had no idea what that was,
246
769000
2000
त्याला कळालंच नाही ती काय असते,
13:16
so I spent an hour trying on all these damn jeans,
247
771000
4000
आणि मी त्याला समजावण्यात एक तास घालवला,
13:20
and I walked out of the store -- truth! -- with the best-fitting jeans I had ever had.
248
775000
5000
आणि त्या दुकानातून बाहेर पडलो -- खरं सांगतो -- मला आजवर सर्वात चांगली बसलेली जीन्स घेऊन.
13:25
I did better. All this choice made it possible for me to do better.
249
780000
4000
मी अजून चांगलं केलं. हे सगळे पर्याय बघून मी अजून चांगलं करू शकलो.
13:29
But I felt worse.
250
784000
4000
पण मला अधिक वाईट वाटलं.
13:33
Why? I wrote a whole book to try to explain this to myself. (Laughter)
251
788000
4000
का? मी एक अखंड पुस्तक लिहिलं आणि स्वतःला हे समजावण्याचा प्रयत्न केला.
13:37
The reason I felt worse is that,
252
792000
8000
मला वाईट वाटायचं कारण म्हणजे,
13:45
with all of these options available,
253
800000
3000
हे सगळे पर्याय उपलब्ध झाल्यामुळे,
13:48
my expectations about how good a pair of jeans should be went up.
254
803000
6000
कुठली जीन्स हवी आहे, याबद्दल वाढलेल्या माझ्या अपेक्षा.
13:54
I had very low --
255
809000
1000
माझ्या खूप थोड्या अपेक्षा असायच्या.
13:55
I had no particular expectations when they only came in one flavor.
256
810000
3000
माझ्या काही खास अपेक्षाच नसायच्या जेव्हा जीन्स त्या एकाच प्रकारात मिळत असे.
13:58
When they came in 100 flavors, damn it,
257
813000
2000
जेव्हा त्या १०० प्रकारात मिळू लागल्या, तेव्हा च्यामारी,
14:00
one of them should've been perfect.
258
815000
2000
एक तरी परिपूर्ण असली पाहिजे.
14:02
And what I got was good, but it wasn't perfect.
259
817000
2000
आणि मला जे मिळालं ते चांगलं होतं पण परिपूर्ण नव्हतं.
14:04
And so I compared what I got to what I expected,
260
819000
3000
आणि म्हणून मी काय मिळालं याची तुलना माझ्या अपेक्षांशी करू लागलो,
14:07
and what I got was disappointing in comparison to what I expected.
261
822000
3000
आणि मिळालेलं अपेक्षांच्या तुलनेत निराशाजनक होतं.
14:10
Adding options to people's lives
262
825000
3000
पर्याय वाढवले की लोकांच्या
14:13
can't help but increase the expectations people have
263
828000
4000
ते पर्याय किती चांगले असू शकतील
14:17
about how good those options will be.
264
832000
2000
याबद्दलच्या अपेक्षा वाढणारच
14:19
And what that's going to produce is less satisfaction with results,
265
834000
3000
आणि त्यामुळे मिळणारे समाधान हे कमी होणारच,
14:22
even when they're good results.
266
837000
3000
मिळालेलं चांगलं असून सुद्धा.
14:25
Nobody in the world of marketing knows this,
267
840000
3000
विक्रीशास्त्राच्या जगात हे कुणालाच माहीत नाही आहे.
14:28
because if they did, you wouldn't all know what this was about.
268
843000
6000
कारण जर त्यांना माहिती असतं, तर तुम्हाला सगळ्यांना हे कळालं नसतं.
14:34
The truth is more like this.
269
849000
3000
सत्य हे जरा असं आहे.
14:37
(Laughter)
270
852000
3000
(हशा)
14:40
The reason that everything was better back when everything was worse
271
855000
4000
पूर्वी सगळं वाईट असून सुद्धा सगळं चांगलं असल्याचं कारण म्हणजे,
14:44
is that when everything was worse,
272
859000
2000
जेव्हा सगळं वाईट होतं,
14:46
it was actually possible for people to have experiences that were a pleasant surprise.
273
861000
5000
तेव्हा लोकांना निखळ आश्चर्य अनुभवता येत असे.
14:51
Nowadays, the world we live in -- we affluent, industrialized citizens,
274
866000
4000
आजकालच्या जगात -- आपल्यासारखे श्रीमंत, औद्योगिक व्यावसायिक नागरिक,
14:55
with perfection the expectation --
275
870000
2000
ज्यांची ’परिपूर्णता’ हीच अपेक्षा असते,
14:57
the best you can ever hope for is that stuff is as good as you expect it to be.
276
872000
4000
हे एखादी गोष्ट किती चांगली असावी याची आशा करताना त्यांच्या अपेक्षांएवढाच विचार करू शकतात.
15:01
You will never be pleasantly surprised
277
876000
2000
निखळ आश्चर्य तुम्हाला कधीच अनुभवता येणार नाही,
15:03
because your expectations, my expectations, have gone through the roof.
278
878000
4000
कारण तुमच्या अपेक्षा, माझ्या अपेक्षा या गगनाला भिडलेल्या आहेत.
15:07
The secret to happiness -- this is what you all came for --
279
882000
3000
सुखाचे रहस्य -- ज्यासाठी तुम्ही सगळे आला आहात --
15:10
the secret to happiness is low expectations.
280
885000
6000
सुखाचे रहस्य म्हणजे कमी अपेक्षा.
15:16
(Laughter)
281
891000
2000
(हशा)
15:18
(Applause)
282
893000
6000
(टाळ्या)
15:24
I want to say -- just a little autobiographical moment --
283
899000
4000
मला काहीतरी सांगायचं आहे स्वानुभवावरून,
15:28
that I actually am married to a wife,
284
903000
3000
मी माझ्या पत्नीशी लग्न केलं,
15:31
and she's really quite wonderful.
285
906000
2000
आणि ती खरच एक चांगली व्यक्ती आहे.
15:33
I couldn't have done better. I didn't settle.
286
908000
3000
या पेक्षा काही चांगलं मी करूच शकलो नसतो. मी नुस्ताच आहे त्याचा स्वीकार केला नाही.
15:36
But settling isn't always such a bad thing.
287
911000
3000
पण आहे त्याचा स्वीकार हीदेखील काही वाईट गोष्ट नाहीये.
15:39
Finally, one consequence of buying a bad-fitting pair of jeans
288
914000
5000
शेवटी, एक वाईट बसणारी जीन्स घेण्याचा एक परिणाम असा आहे:
15:44
when there is only one kind to buy
289
919000
3000
तो जर जीन्सचा मिळणारा एकमेव प्रकार असेल,
15:47
is that when you are dissatisfied, and you ask why,
290
922000
2000
ज्याने तुम्ही समाधानी नसाल आणि तुम्ही विचारलं का,
15:49
who's responsible, the answer is clear:
291
924000
2000
याची जबाबदारी कोणाची, तर उत्तर उघड आहे.
15:51
the world is responsible. What could you do?
292
926000
3000
आपल्या भोवतालचे जग यासाठी जबाबदार आहे. तुम्ही काय करू शकला असता?
15:54
When there are hundreds of different styles of jeans available,
293
929000
3000
जेव्हा जीन्स चे शंभर प्रकार उपलब्ध असतात
15:57
and you buy one that is disappointing,
294
932000
3000
आणि तुम्ही एक विकत घेऊन निराश होता,
16:00
and you ask why, who's responsible?
295
935000
2000
आणि विचारता, ह्याला कोण जबाबदार?
16:02
It is equally clear that the answer to the question is you.
296
937000
5000
तेव्हा उत्तर तेवढच स्पष्ट असतं, तुम्ही.
16:07
You could have done better.
297
942000
2000
तुम्ही अजून चांगली पसंती करू शकला असता.
16:09
With a hundred different kinds of jeans on display,
298
944000
3000
शंभर जीन्सचे प्रकार दाखवले असल्यामुळे,
16:12
there is no excuse for failure.
299
947000
2000
अपयशाची गय केली जात नाही.
16:14
And so when people make decisions,
300
949000
2000
आणि म्हणूनच जेव्हा लोक निर्णय घेतात,
16:16
and even though the results of the decisions are good,
301
951000
3000
तेव्हा त्यांचा परिणाम चांगला असला तरी,
16:19
they feel disappointed about them;
302
954000
3000
त्यांना त्याबद्दल निराशा वाटते,
16:22
they blame themselves.
303
957000
2000
ते दोष स्वतःला देतात.
16:24
Clinical depression has exploded in the industrial world in the last generation.
304
959000
4000
औद्योगिक जगतात वैद्यकीय औदासिन्याची गेल्या काही वर्षात प्रचंड वाढ झाली आहे.
16:28
I believe a significant -- not the only, but a significant -- contributor
305
963000
4000
माझं असं मत आहे की याचं मोठं कारण -- एकमेव नव्हे,
16:32
to this explosion of depression, and also suicide,
306
967000
3000
पण या औदासिन्यामागचं मोठं कारण, आणि या आत्महत्यांमागचं म्हणजे,
16:35
is that people have experiences that are disappointing
307
970000
3000
लोकांना त्यांनी स्वत:च वाढवलेल्या राहणीमानामुळे
16:38
because their standards are so high,
308
973000
2000
येणारे निराशाजनक अनुभव.
16:40
and then when they have to explain these experiences to themselves,
309
975000
3000
आणि जेव्हा ते स्वतःला हे अनुभव समजावून सांगतात,
16:43
they think they're at fault.
310
978000
2000
तेव्हा ते स्वतःला दोष देतात.
16:45
And so the net result is that we do better in general, objectively,
311
980000
4000
परिणाम म्हणजे वास्तविक पहाता, आपण चांगला निर्णय घेऊन सुद्धा
16:49
and we feel worse.
312
984000
3000
त्या बद्दल अजून वाईट वाट्णे.
16:52
So let me remind you.
313
987000
3000
म्हणून मला तुम्हाला आठवण करून द्यायची आहे.
16:55
This is the official dogma, the one that we all take to be true,
314
990000
4000
हे अधिकृत मत आहे, ज्याच्याशी आपण सगळे सहमत असतो,
16:59
and it's all false. It is not true.
315
994000
4000
आणि हे साफ खोटं आहे.अजिबात खरं नाहीये.
17:03
There's no question that some choice is better than none,
316
998000
4000
यात काहीच वाद नाही की एक पर्याय दुसऱ्यापेक्षा चांगला असतो,
17:07
but it doesn't follow from that that more choice is better than some choice.
317
1002000
5000
पण याचा अर्थ असा होत नाही की अनेक पर्याय एखाद्या पर्यायापेक्षा चांगले असतात.
17:12
There's some magical amount. I don't know what it is.
318
1007000
3000
एक मंतरलेली संख्या आहे. मला नाही माहीत ती काय आहे.
17:15
I'm pretty confident that we have long since passed the point
319
1010000
3000
मला खात्री आहे की तो काळ आता लांब गेला आहे
17:18
where options improve our welfare.
320
1013000
2000
जेव्हा अनेक पर्यायांचा अर्थ अधिक सुख असे
17:20
Now, as a policy matter -- I'm almost done --
321
1015000
3000
आता, नियमाप्रमाणे -- मी थांबलं पाहिजे--
17:23
as a policy matter, the thing to think about is this:
322
1018000
4000
पण नियमाप्रमाणे एका गोष्टीचा विचार झाला पाहिजे.
17:27
what enables all of this choice in industrial societies is material affluence.
323
1022000
7000
या औद्योगिक समाजात पर्यायांचं सामर्थ्य वाढायचं कारण म्हणजे भौतिक संपत्ती.
17:34
There are lots of places in the world,
324
1029000
2000
जगात अशा अनेक जागा आहेत,
17:36
and we have heard about several of them,
325
1031000
2000
अनेकांबद्दल आपण ऐकतो,
17:38
where their problem is not that they have too much choice.
326
1033000
2000
जिथे अनेक पर्याय नसणे ही अडचण नसून खूप थोडे पर्याय ही आहे.
17:40
Their problem is that they have too little.
327
1035000
3000
त्यांची समस्या म्हणजे खूप थोड्या गोष्टी उपलब्ध असणे.
17:43
So the stuff I'm talking about is the peculiar problem
328
1038000
3000
त्यामुळे मी जे बोलतो आहे, ही आधुनिक,
17:46
of modern, affluent, Western societies.
329
1041000
3000
संपन्न, पाश्चात्य समजातील विशिष्ट समस्या आहे.
17:49
And what is so frustrating and infuriating is this:
330
1044000
4000
आणि याबद्दल एवढा राग का येतो, तिडीक का बसते:
17:53
Steve Levitt talked to you yesterday about how
331
1048000
2000
स्टीव लेव्हीटने काल तुम्हाला सांगितले की
17:55
these expensive and difficult-to-install child seats don't help. It's a waste of money.
332
1050000
11000
बसवायला अवघड आणि तरी महागड्या असलेल्या, मुलांसाठीच्या खुर्च्या कशा निरुपयोगी असतात. हे पैसे वाया घालवणं आहे.
18:06
What I'm telling you is that these expensive, complicated choices --
333
1061000
4000
मी तुम्हाला काय सांगतोय, की हे महागडे, गुंतागुंतीचे पर्याय --
18:10
it's not simply that they don't help.
334
1065000
2000
यांचा उपयोग नसतो एवढंच नाही.
18:12
They actually hurt.
335
1067000
2000
तर ते अपायकारक असतात.
18:14
They actually make us worse off.
336
1069000
3000
त्यांचा खरोखर त्रास होतो.
18:17
If some of what enables people in our societies to make all of the choices we make
337
1072000
5000
ज्या गोष्टींमुळे आपल्याला अनेक पर्याय उपलब्ध होतात,
18:22
were shifted to societies in which people have too few options,
338
1077000
5000
त्यांपैकी काही गोष्टी जर अशा लोकांपर्यंत पोहोचल्या ज्यांच्याकडे खूप थोडे पर्याय आहेत
18:27
not only would those people's lives be improved,
339
1082000
2000
तर फक्त त्याचंच आयुष्य सुखकर होईल असं नाही,
18:29
but ours would be improved also.
340
1084000
3000
आपलं पण होईल.
18:32
This is what economists call a "Pareto-improving move."
341
1087000
3000
ह्यालाच अर्थतज्ञ "पॅरिटो - इम्प्रूव्हिंग मूव्ह" म्हणतात.
18:35
Income redistribution will make everyone better off -- not just poor people --
342
1090000
5000
मिळकतीची पुन्हा वाटणी केली तर सगळेच आनंदी होतील -- फक्त गरीबच नाही --
18:40
because of how all this excess choice plagues us.
343
1095000
4000
कारण या अतिरिक्त पर्यायांमुळे आपल्याला त्रास होतो.
18:44
So to conclude. You're supposed to read this cartoon,
344
1099000
4000
तर ह्यातला निष्कर्ष. तुम्ही हे कार्टून बघायचं,
18:48
and, being a sophisticated person, say,
345
1103000
2000
आणि एक सभ्य व्यक्ती बनून म्हणायचं,
18:50
"Ah! What does this fish know?
346
1105000
2000
"छे ! या माशाला काय कळतंय?
18:52
You know, nothing is possible in this fishbowl."
347
1107000
4000
एका फिशबोल मध्ये काहीच शक्य नाही हे तर उघडच आहे."
18:56
Impoverished imagination, a myopic view of the world --
348
1111000
2000
मर्यादित कल्पनाशक्ती, जगाबद्दलचा संकुचित दृष्टीकोन --
18:58
and that's the way I read it at first.
349
1113000
2000
आणि मी ही पहिल्यांदा असाच विचार केला होता.
19:00
The more I thought about it, however,
350
1115000
2000
नंतर मी याबद्दल जितका जास्ती विचार केला,
19:02
the more I came to the view that this fish knows something.
351
1117000
4000
तितकं मला वाटू लागलं की या माशाला काहीतरी कळतंय.
19:06
Because the truth of the matter is that
352
1121000
2000
कारण सत्य हेच आहे की
19:08
if you shatter the fishbowl so that everything is possible,
353
1123000
5000
जर तुम्ही सगळं करता यावं म्हणून फिशबोल फोडला,
19:13
you don't have freedom. You have paralysis.
354
1128000
3000
तर तुम्हाला स्वातंत्र्य मिळणार नाही. तुम्ही दुबळे बनता.
19:16
If you shatter this fishbowl so that everything is possible,
355
1131000
3000
जर तुम्ही सगळं करता यावं म्हणून फिशबोल फोडला,
19:19
you decrease satisfaction.
356
1134000
4000
तर तुम्ही समाधान कमी करता.
19:23
You increase paralysis, and you decrease satisfaction.
357
1138000
4000
तुम्ही दुबळेपणा वाढवता आणि समाधान कमी करता.
19:27
Everybody needs a fishbowl.
358
1142000
2000
प्रत्येकाला एका फिशबोलची गरज असते.
19:29
This one is almost certainly too limited --
359
1144000
2000
हा नक्कीच खूपच मर्यादित आहे --
19:31
perhaps even for the fish, certainly for us.
360
1146000
3000
या माशासाठी सुद्धा, आपल्यासाठी तर नक्कीच.
19:34
But the absence of some metaphorical fishbowl is a recipe for misery,
361
1149000
4000
पण या फिशबोलचा अभाव म्हणजे दुःखाला जवळ करण्यासारखे आहे,
19:38
and, I suspect, disaster.
362
1153000
3000
आणि ह्यातून अनर्थ संभावतो.
19:41
Thank you very much.
363
1156000
2000
धन्यवाद.
19:43
(Applause)
364
1158000
2000
(टाळ्या)
ABOUT THE SPEAKER
Barry Schwartz - PsychologistBarry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom.
Why you should listen
In his 2004 book The Paradox of Choice, Barry Schwartz tackles one of the great mysteries of modern life: Why is it that societies of great abundance — where individuals are offered more freedom and choice (personal, professional, material) than ever before — are now witnessing a near-epidemic of depression? Conventional wisdom tells us that greater choice is for the greater good, but Schwartz argues the opposite: He makes a compelling case that the abundance of choice in today's western world is actually making us miserable.
Infinite choice is paralyzing, Schwartz argues, and exhausting to the human psyche. It leads us to set unreasonably high expectations, question our choices before we even make them and blame our failures entirely on ourselves. His relatable examples, from consumer products (jeans, TVs, salad dressings) to lifestyle choices (where to live, what job to take, who and when to marry), underscore this central point: Too much choice undermines happiness.
Schwartz's previous research has addressed morality, decision-making and the varied inter-relationships between science and society. Before Paradox he published The Costs of Living, which traces the impact of free-market thinking on the explosion of consumerism -- and the effect of the new capitalism on social and cultural institutions that once operated above the market, such as medicine, sports, and the law.
Both books level serious criticism of modern western society, illuminating the under-reported psychological plagues of our time. But they also offer concrete ideas on addressing the problems, from a personal and societal level.
Schwartz is the author of the TED Book, Why We Work.
Barry Schwartz | Speaker | TED.com