ABOUT THE SPEAKER
Kio Stark - Stranger enthusiast
Kio Stark explores the myriad ways encounters with strangers impact our lives.

Why you should listen

Kio Stark has always talked to strangers. She started documenting her experiences when she realized that not everyone shares this predilection. She's done extensive research into the emotional and political dimensions of stranger interactions and the complex dynamics how people relate to each other in public places.

Her novel Follow Me Down began as a series of true vignettes about strangers placed in the fictional context of a woman unraveling the eerie history of a lost letter misdelivered to her door.

Stark did doctoral work at Yale University’s American Studies program, where she thought a lot about the history of science and medicine, urban studies, art, and race -- and then dropped out. Because she also taught graduate courses at NYU's Interactive Telecommunications Program, numberless people consulted her about whether or not to go back to school. Those conversations inspired Don't Go Back to School, a handbook for independent learners.

Stark is the author of the TED Book When Strangers Meet, in which she argues for the pleasures and transformative possibilities of talking to people you don’t know. 

Beyond strangers, Stark's abiding fixations include the invisibility of technology; how people learn; practices of generosity and mutual aid; the culture, infrastructure and ephemera of cities; mythology and fairy tales; and advocating for independent learning, data literacy, social justice and feminism. Fiction writers get to dive down wonderful rabbit holes, and some of her favorites have been the forging and stealing of art, secret societies, the daily lives of medical examiners, the physics of elementary particles, bridge design, the history of maps, the mechanisms of wrongful conviction and psychoanalysis.

When not writing books, Stark has worked in journalism, interactive advertising, community research and game design. She writes, teaches and speaks around the world about stranger interactions, independent learning and how people relate to technology. She also consults for startups and large companies helping them think about stranger interactions among their users and audiences.

More profile about the speaker
Kio Stark | Speaker | TED.com
TED2016

Kio Stark: Why you should talk to strangers

Kio Stark: ဘာကြောင့် သူစိမ်းတွေကို စကားပြောသင့်တာလဲ။

Filmed:
3,055,719 views

"သူစိမ်းတွေကို သင် စကားပြောတဲ့အခါ သင့်ရဲ့ မျှော်လင့်ထားတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝရဲ့ ဇာတ်လမ်းထဲကို၊ ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေထဲကိုပါ၊ လှပတဲ့ အနှောင့်အယှက်လေးတွေကို ဖန်တီးနေတာပါ" လို့ Kio Stark ကဆိုပါတယ်။ ဒီကြည်နူးဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဟောပြောချက်မှာ Kio Stark ကနေပြီး သူစိမ်းတွေလို့ဆိုတာနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အလိုလိုဖြစ်တဲ့ သက်တောင့်သက်သာမဖြစ်မှုကို တွန်းဖယ်ကာ စစ်မှန်တဲ့ ဆက်သွယ်မှုရဲ့ လျှပ်တစ်ပြက်ဆိုပေမဲ့ ထူးထူးခြားခြား လှပတဲ့ တဒင်္ဂလေးတွေကို ပွေ့ဖက်ခြင်းရဲ့ သတိမူထားမိတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို စူစမ်းထားပါတယ်။
- Stranger enthusiast
Kio Stark explores the myriad ways encounters with strangers impact our lives. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
There are things we say
0
959
1277
ကျွန်မတို့က
00:14
when we catch the eye of a stranger
1
2261
2396
သူစိမ်းတစ်ယောက် (သို့) ဖြတ်လျှောက်သွားတဲ့
00:16
or a neighbor walking by.
2
4681
1722
အိမ်နီးနာချင်းနဲ့ မျက်စိဆုံတဲ့အခါ
00:19
We say, "Hello, how are you?
3
7530
2526
ဟဲလို၊ နေကောင်းလားလို့ ပြောတဲ့
စကားလုံးတွေ ရှိပါတယ်။
00:22
It's a beautiful day.
4
10080
1708
နေ့ကလေးက သာယာတယ်နော်၊
00:23
How do you feel?"
5
11812
1189
ဘယ်လို ခံစားမိလဲဟင်။
00:25
These sound kind of meaningless, right?
And, in some ways, they are.
6
13552
3634
ဒါတွေက အဓိပ္ပါယ်မဲ့သလိုမျိုး ထင်ရတယ်နော်၊
ပြီးတော့ အတန်အသင့်တော့ ဟုတ်တယ်လေ။
00:29
They have no semantic meaning.
7
17210
2359
သူတို့မှာ ဝေါဟာရ အနက်မရှိဘူးလေ။
00:32
It doesn't matter how you are
or what the day is like.
8
20500
3008
ကိုယ်ဘယ်လို နေနေ ဒါမှမဟုတ်
နေ့ကဘယ်လိုဖြစ်ဖြစ် အရေးမပါဘူးလေ။
00:35
They have something else.
9
23934
1467
သူတို့မှာ ဒီ့ပြင်အရာ ရှိပါတယ်။
00:37
They have social meaning.
10
25425
1887
သူတို့မှာ လူမှုရေး အနက်ရှိပါတယ်။
00:40
What we mean when we say those things is:
11
28051
2479
ဒီလိုမျိုးတွေ ပြောတဲ့အခါ ကျွန်မတို့က
သူတို့အား
00:42
I see you there.
12
30554
1261
တွေ့မြင်တာကို ဆိုလိုပါတယ်။
00:45
I'm obsessed with talking to strangers.
13
33764
2797
ကျွန်မ သူစိမ်းတွေနဲ့ စကားပြာရတာကို
စွဲလမ်းနေပါတယ်။
00:49
I make eye contact, say hello,
14
37122
2353
မျက်လုံးချင်းဆုံပြီး နှုတ်ဆက်ပါတယ်၊
00:51
I offer help, I listen.
15
39499
2565
ကူညီပေးတယ်၊ နားထောင်ပေးတယ်။
00:54
I get all kinds of stories.
16
42699
1680
ဇာတ်လမ်းမျိုးစုံ ကျွန်မရတယ်။
00:57
About seven years ago, I started
documenting my experiences
17
45773
3267
လွန်ခဲ့တဲ့ ခုနှစ်နှစ်က ဘာလို့ဆိုတာ
ကြိုးစား မှန်းဆဖို့ ကိုယ့်ရဲ့
01:01
to try to figure out why.
18
49064
1875
အတွေ့အကြုံတွေကို မှတ်တမ်းစပြုခဲ့တယ်။
01:03
What I found was that something
really beautiful was going on.
19
51900
4039
ကျွန်မ တွေ့ရှိလိုက်တာက ဆက်ဖြစ်နေတဲ့
တကယ့် လှပတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။
01:07
This is almost poetic.
20
55963
1794
ကဗျာဆန်သလိုလို ဖြစ်သွားတယ်။
01:10
These were really profound experiences.
21
58184
3270
ဒါတွေဟာ တကယ့်ကို နက်ရှိုင်းတဲ့
အတွေ့အကြုံတွေပါ။
01:13
They were unexpected pleasures.
22
61478
1880
မျှော်လင့်မထားတဲ့ ကြည်နူးမှုတွေပါ။
01:15
They were genuine emotional connections.
23
63382
2465
စစ်မှန်တဲ့ စိတ်ပိုင်း ဆက်သွယ်ချက်တွေပါ၊
01:18
They were liberating moments.
24
66370
1872
လွတ်မြောက်နေတဲ့ တဒင်္ဂလေးတွေပါ။
01:22
So one day, I was standing on a corner
waiting for the light to change,
25
70098
4104
ဒါနဲ့ တစ်နေ့ ထောင့်တစ်ထောင့်မှာ
မီးပွိုင့်စောင့်နေတုန်းပေါ့၊
01:26
which, I'm a New Yorker,
26
74226
1309
ဆိုတာက New York သူဆိုတော့
01:27
so that means I was actually standing
in the street on the storm drain,
27
75559
3507
တကယ်က ရေနှုတ်မြောင်းမှာရပ်ပြီး
မီးပွိုင့်ပြောင်းတာ စောင့်နေတာ
01:31
as if that could get me across faster.
28
79667
2347
ပိုမြန်မြန် လမ်းကူးရမလားပေါ့။
01:34
And there's an old man
standing next to me.
29
82038
2001
ကျွန်မဘေးမှာ ရပ်နေတဲ့ အသက် ၄၀
01:36
So he's wearing, like, a long overcoat
and sort of an old-man hat,
30
84063
4827
လူကြီးတစ်ယောက်ရှိတယ်။ ကုတ်အကျီ အရှည်လိုနဲ
အဖိုးအို ဦးထုပ်လိုမျိုး ဆောင်းထားတယ်။
01:40
and he looked like somebody from a movie.
31
88914
2126
ရုပ်ရှင်ကားထဲက တစ်ယောက်ယောက်ပုံ
ပေါက်နေတယ်။
01:43
And he says to me,
32
91064
1198
သူက ကျွန်မကို
01:44
"Don't stand there. You might disappear."
33
92286
2551
"အဲဒီမှာ မရပ်နဲ့၊ မင်းပျောက်သွားလိမ့်မယ်။"
01:48
So this is absurd, right?
34
96095
1267
ဒါ အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူး၊ နော်
01:49
But I did what he said.
I stepped back onto the sidewalk.
35
97386
2996
ဒါပေမဲ့ သူပြောသလို လုပ်လိုက်တယ်၊
စကြံန်ဆီ ပြန်ဆုတ်လိုက်တယ်။
01:52
And he smiled, and he said,
36
100697
1892
ဒါနဲ့ သူကပြုံးပြီး ပြောတာက
01:54
"Good. You never know.
37
102613
1881
ကောင်းတယ်၊ မင်းမသိဘူး၊
01:56
I might have turned around,
38
104518
1427
ငါလှည့်ချင် လှည့်လိုက်မိမှာ၊
01:57
and zoop, you're gone."
39
105969
1507
စွပ်ကနဲဆို မင်းတော့ ပါသွားပြီ။
02:01
This was weird,
40
109553
1300
ဒါက လန့်စရာပါ။
02:03
and also really wonderful.
41
111638
2429
ပြီးတော့ လုံးဝလည်း ထူးဆန်းတယ်။
02:06
He was so warm, and he was
so happy that he'd saved me.
42
114091
3317
သူဟာ အင်မတန်နွေးထွေးပြီး ကျွန်မကို
ကယ်လိုက်တာဆိုပြီး အရမ်းပျော်နေတယ်။
02:09
We had this little bond.
43
117977
1497
ကျွန်မတို့မှာ ဒီ​လိုကြိုးလေး ရှိတယ်
02:11
For a minute, I felt like
my existence as a person
44
119987
4163
ခဏအကြာမှာ လူတစ်ယောက်အနေနဲ့
ကျွန်မရဲ့ တည်ရှိမှုကို သတိထားခံရပြီး
02:16
had been noticed,
45
124174
1343
ကျွန်မဟာ ကယ်ထိုက်သူပါလို့
02:18
and I was worth saving.
46
126335
1935
ဆိုတာမျိုးခံစားရတယ်။
02:23
The really sad thing is,
47
131058
1627
တကယ် စိတ်မကောင်းစရာက
02:24
in many parts of the world,
48
132709
1673
ကမ္ဘာ့နေရာ အတော်များများမှာ
02:26
we're raised to believe
that strangers are dangerous by default,
49
134406
3930
သူစိမ်းတွေဟာ ပင်ကိုယ်အားဖြင့်
အန္တရာယ်ရှိတယ်၊ သူတို့ကို မယုံရဘူး၊
02:30
that we can't trust them,
that they might hurt us.
50
138360
3118
ထိခိုက်အောင် လုပ်နိုင်တယ်လို့
ယုံကြည်ဖို့ သွန်သင်ခံရတာပါ။
02:34
But most strangers aren't dangerous.
51
142389
2578
ဒါပေမဲ့ သူစိမ်းအများစုက အန္တရာယ်မရှိပါဘူး။
02:36
We're uneasy around them
because we have no context.
52
144991
3288
သူတို့နားမှာ မသက်မသာဖြစ်တာက
ဆက်စပ်တဲ့ အကြောင်း မရှိလို့ပါ။
02:40
We don't know what their intentions are.
53
148807
2197
သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေကို မသိဘူးလေ။
02:43
So instead of using our perceptions
and making choices,
54
151028
3783
ဒီတော့ ထိုးထွင်းအမြင်သုံးပြီး
ရွေးချယ်မှု လုပ်တာအစား
02:46
we rely on this category of "stranger."
55
154835
2445
ဒီ"သူစိမ်း"ဆိုတဲ့ အမျိုးအစားမှာ
မူတည်လိုက်ကြတယ်။
02:51
I have a four-year-old.
56
159012
1825
ကျွန်မမှာ လေးနှစ်သား ကလေး ရှိတယ်၊
02:52
When I say hello to people on the street,
57
160862
1974
လမ်းပေါ်က လူတွေကို ကျွန်မ နှုတ်ဆက်တဲ့အခါ
02:54
she asks me why.
58
162861
1308
ဘာလို့လဲလို့ သူမကမေးတယ်၊
02:56
She says, "Do we know them?"
59
164820
2576
သူမက "သမီးတို့ သူတို့ကို သိလို့လား"
03:00
I say, "No, they're our neighbor."
60
168324
1857
ကျွန်မက "ဟင့်အင်း၊ တို့အိမ်နီးချင်းလေ"
03:02
"Are they our friend?"
61
170895
1413
"သမီးတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေလား"
03:04
"No, it's just good to be friendly."
62
172941
2057
"ဟင့်အင်း၊ ရင်းနှီးအောင်လို့ပဲလေ။"
03:07
I think twice every time
I say that to her,
63
175773
3329
သူမကို ဒါပြောတိုင်း နှစ်ခါ စဉ်းစားတယ်။
03:11
because I mean it,
but as a woman, particularly,
64
179126
3508
အကြောင်းက ဆိုလိုတာက
အထူးသဖြင့် မိန်းမတစ်ယောက်အနေနဲ့လေ။
03:14
I know that not every stranger
on the street has the best intentions.
65
182658
3770
လမ်းပေါ်က သူစိမ်းတိုင်း အကောင်းဆုံး
စိတ်ရင်း မရှိတာ သိပါတယ်။
03:18
It is good to be friendly,
and it's good to learn when not to be,
66
186873
3854
ရင်းနှီးဖော်ရွေတာ ကောင်းပြီး
မဖြစ်ချင်တဲ့အခါကို သိဖို့ကောင်းပါတယ်။
03:22
but none of that means
we have to be afraid.
67
190751
2356
ဒါပေမဲ့ တစ်ခုမှ ကြောက်ဖို့လိုတယ်လို့
မဆိုလိုပါဘူး။
03:26
There are two huge benefits
68
194451
2873
အကြောက်တရားတွေထက်
ဆင်ခြင်တုံတရားကိုသုံးခြင်းက
03:29
to using our senses instead of our fears.
69
197348
3095
ကြီးမားတဲ့ အကျိုးနှစ်ခုရှိပါတယ်။
03:33
The first one is that it liberates us.
70
201015
3000
ပထမက ကျွန်မတို့ကို လွတ်မြောက်စေတာပါ။
03:37
When you think about it,
71
205970
1873
ဒီအကြောင်းတွေးတဲ့အခါ
03:39
using perception instead of categories
72
207867
2212
အမျိုးအစားတွေထက်
အသိအမြင်ကို သုံးခြင်းဟာ
03:42
is much easier said than done.
73
210103
1903
အတော်ကို အပြောလွယ် အလုပ်ခက်ပါ။
03:44
Categories are something our brains use.
74
212859
2215
အမျိုးအစားတွေက ဦးနှောက်တွေက
သုံးတာတွေပါ။
03:47
When it comes to people,
75
215693
1637
လူတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့အခါ
03:49
it's sort of a shortcut
for learning about them.
76
217354
2411
ဒါဟာ သူတို့အကြောင်း လေ့လာဖို့
ဖြတ်လမ်းတစ်ခုလိုပါ။
03:52
We see male, female, young, old,
77
220900
3638
အထီး၊ အမ၊ ပျိုတယ်၊ အိုတယ်၊
03:56
black, brown, white, stranger, friend,
78
224562
4362
မည်းတယ်၊ ညိုတယ်၊ ဖြူတယ်၊ သူစိမ်း၊
မိတ်ဆွေလို့ မြင်ပြီး
04:00
and we use the information in that box.
79
228948
2405
သတင်းအချက်အလက်ကို ဒီဘူးထဲ
ထည့်သုံးပါတယ်။
04:04
It's quick, it's easy
80
232112
1718
ဒါက မြန်တယ်၊ လွယ်တယ်၊
04:05
and it's a road to bias.
81
233854
1776
ပြီးတော့ ဘက်လိုက်ဖို့ လမ်းပဲလေ။
04:08
And it means we're not thinking
about people as individuals.
82
236052
3869
ဆိုလိုတာက ကျွန်မတို့ဟာ လူတွေကို
သီးခြားအဖြစ် မတွေးနေတာပါ။
04:13
I know an American researcher
who travels frequently
83
241774
3337
အာရှအလယ်ပိုင်းနဲ့ အာဖရိကကို မကြာခဏ
တစ်ယောက်တည်း ခရီးထွက်တဲ့
04:17
in Central Asia and Africa, alone.
84
245135
2810
အမေရိကန် သုတေသီကို သိတယ်။
04:20
She's entering into towns and cities
85
248910
2539
တကယ့်လူစိမ်းတစ်ယောက်အနေနဲ့
04:23
as a complete stranger.
86
251473
2051
မြို့ငယ်၊ မြို့ကြီးတွေကို ဝင်နေတာပါ။
04:25
She has no bonds, no connections.
87
253937
2165
သူမမှာ ပတ်သက်မှုတွေ၊ အဆက်အသွယ်တွေမရှိဘူး။
04:28
She's a foreigner.
88
256126
1349
သူမက အစိမ်းသက်သက်ပါ။
04:29
Her survival strategy is this:
89
257957
2376
သူမရဲ့ ရှင်ကျန်ရေး နည်းဗျူဟာက ဒါပါ၊
04:32
get one stranger to see you
as a real, individual person.
90
260357
3977
သူစိမ်းတစ်ဦးကနေ သင့်ကို အမှန်အတိုင်း
သီးခြားလူတစ်ဦးအဖြစ် မြင်အောင်လုပ်ပါ။
04:36
If you can do that, it'll help
other people see you that way, too.
91
264839
3400
ဒါကို လုပ်နိုင်ရင် သင်ကလည်း
အခြားသူတွေကို မြင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။
04:40
The second benefit of using our senses
has to do with intimacy.
92
268817
4408
ဆင်ခြင်တုံတရားကို သုံးခြင်းရဲ့ ဒုတိယ
အကျိုးက ရင်းနှီးမှုနဲ့ လုပ်ဖို့လိုတာပါ။
04:46
I know it sounds
a little counterintuitive,
93
274003
2395
ဒါက နည်းနည်း ဗီဇစိတ်နဲ့
ဆန့်ကျင်ပုံရတာ သိပါတယ်။
04:48
intimacy and strangers,
94
276422
2097
ရင်းနှီးမှုနဲ သူစိမ်းတွေလေ။
04:50
but these quick interactions
can lead to a feeling
95
278543
4052
ဒါပေမဲ့ ဒီလျင်မြန်တဲ့ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်
မှုတွေဟာ လူမှုရေးပညာရှင်တွေ ခေါ်တဲ့
04:54
that sociologists call
"fleeting intimacy."
96
282619
3142
"လျှပ်တစ်ပြက် ရင်းနှီးမှု"ဆိုတဲ့
ခံစားမှုတစ်ခုကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။
04:57
So, it's a brief experience
that has emotional resonance and meaning.
97
285785
4350
ဒီတော့ ဒါက ခံစားမှုပိုင်း လှုံ့ဆော်မှုနဲ့
အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ တိုတောင်းတဲ့ အတွေ့အကြုံပါ။
05:03
It's the good feeling I got
98
291452
2008
ဒါက အဖိုးအိုကနေ ရေနှုတ်မြောင်းရဲ့
05:05
from being saved from the death trap
of the storm drain by the old man,
99
293484
4342
မရဏထောင်ချောက်ကနေ အကယ်ခံ
ရတာက ရလိုက်တဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ခံစားမှုပါ။
05:10
or how I feel like part of a community
100
298610
2500
(သို့) တစ်ယောက်ယောက်ကို အလုပ်သွားတဲ့
ရထားပေါ်မှာ
05:13
when I talk to somebody
on my train on the way to work.
101
301134
3419
စကားပြောတဲ့ခါလူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့
အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ခံစားလိုက်ရပုံပါ။
05:17
Sometimes it goes further.
102
305665
2024
တစ်ခါတစ်ရံ ဒီထက်ပိုပါတယ်။
05:19
Researchers have found
that people often feel more comfortable
103
307713
5113
သုတေသီတွေ တွေ့ရှိတာက လူတွေဟာ
မကြာခဏတော့ သူစိမ်းတွေနဲ့ အဇ္ဈတ္တမှာ
05:24
being honest and open
about their inner selves with strangers
104
312850
3244
ရိုးသား၊ ပွင့်လင်းခြင်းဟာ
သူတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေ၊ မိသားစုတွေနဲ့
05:28
than they do with their friends
and their families --
105
316118
2683
ဖြစ်တာထက် ပိုပြီး သက်တောင့်သက်သာဖြစ်တယ်၊
05:32
that they often feel
more understood by strangers.
106
320110
3617
မကြာခဏ သူစိမ်းတွေကနေ ပိုပြီး နားလည်မှု
ပေးတာ ခံစားရတယ်ဆိုတာပါ။
05:37
This gets reported in the media
with great lament.
107
325022
3531
ဒါကို ကြေကွဲမှုနဲ့ မီဒီယာတွေမှာ
အစီရင်ခံထားတယ်။
05:41
"Strangers communicate
better than spouses!"
108
329125
2801
"သူစိမ်းတွေဟာ ခင်ပွန်းတွေထက်
ပိုပြီး ဆက်ဆံရေးပြေပြစ်တယ်။"
05:44
It's a good headline, right?
109
332901
1533
ဒါ သတင်းခေါင်းစီးကောင်းလား ရှင်။
05:47
I think it entirely misses the point.
110
335547
2280
ဆိုလိုချက်က လုံးဝလွဲနေတယ် ထင်တယ်။
05:51
The important thing about these studies
111
339240
1913
ဒီလေ့လာမှုတွေရဲ့ အရေးပါတဲ့အရာက
05:53
is just how significant
these interactions can be;
112
341177
2793
ဒီတုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှုတွေဟာ ဘယ်လို
အရာရောက်နိုင်ပုံ၊
05:56
how this special form of closeness
113
344795
3104
ဒီရင်းနှီးမှုရဲ့ အထူးပုံစံက
05:59
gives us something we need
as much as we need our friends
114
347923
2778
မိတ်ဆွေတွေ၊ မိသားစုတွေ
လိုသလောက် ကျွန်မတို့ လိုတာ
06:02
and our families.
115
350725
1190
တစ်ခုခုပေးနိုင်ပုံကိုပါ။
06:04
So how is it possible that we communicate
so well with strangers?
116
352933
3910
ဒီတော့ သူစိမ်းတွေနဲ့ ဘယ်လို
ကောင်းမွန်စွာ ဆက်သွယ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်လဲ။
06:10
There are two reasons.
117
358585
1636
အကြောင်း နှစ်ရပ်ရှိပါတယ်။
06:12
The first one is that
it's a quick interaction.
118
360245
2914
ပထမတစ်ခုက လျင်မြန်တဲ့
တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှုပါ။
06:15
It has no consequences.
119
363183
1539
အကျိုးဆက်တွေ မရှိပါဘူး။
06:17
It's easy to be honest with someone
you're never going to see again, right?
120
365034
3585
တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ ရိုးသားဖို့က လွယ်ပါတယ်။
ထပ်တွေ့မှာမှ မဟုတ်တော့တာလေ။
06:20
That makes sense.
121
368643
1150
ဒါက အဓိပ္ပါယ်ရှိတယ်။
06:22
The second reason is where
it gets more interesting.
122
370177
2884
ဒုတိယ အကြောင်းက
ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားစရာပါ။
06:25
We have a bias when it comes
to people we're close to.
123
373085
3417
ကိုယ်နဲ့ နီးစပ်သူတွေ ဆိုတဲ့အခါ
ဘက်လိုက်ဖို့ လိုတယ်လေ။
06:29
We expect them to understand us.
124
377359
3167
သူတို့က ကျွန်မတို့ကို နားလည်ဖို့
မျှော်လင့်ကြတယ်။
06:32
We assume they do,
125
380550
1229
သူတို့လုပ်တယ်လို့ ယူဆကာ
06:33
and we expect them to read our minds.
126
381803
2136
ကျွန်မတို့ စိတ်တွေကို
ဖတ်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်။
06:36
So imagine you're at a party,
127
384717
2304
ဒီတော့ သင်ဟာ ပါတီတစ်ခုမှာလို့
စိတ်ကူးကြည့်ပါ။
06:39
and you can't believe
that your friend or your spouse
128
387045
3602
သင့်မိတ်ဆွေ (သို့) ခင်ပွန်းကနေပြီး
သင် စောပြီး ပြန်ချင်တာကို
06:42
isn't picking up on it
that you want to leave early.
129
390671
2803
သတိမထားမိတာကို
သင်ယုံနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး
06:45
And you're thinking,
130
393498
1374
သင်တွေးနေတာက
06:46
"I gave you the look."
131
394896
1522
"မင်းကို မျက်ရိပ်ပြတယ်လေ။"
06:50
With a stranger, we have
to start from scratch.
132
398696
2515
သူစိမ်းတစ်ယောက်နဲ့ဆို
အစကကို စဖို့လိုပါတယ်။
06:53
We tell the whole story,
133
401235
1387
ဇာတ်လမ်းတစ်ခုလုံးပြောပြတယ်၊
06:55
we explain who the people are,
how we feel about them;
134
403376
3088
ဘယ်သူဘယ်ဝါဆိုတာ၊ သူတို့ကို ဘယ်လို
ခံစားရတယ်ဆိုတာ ရှင်းပြတယ်။
06:58
we spell out all the inside jokes.
135
406488
2168
အတွင်းရေး ဟာသတွေကို
နားရှင်းအောင်ပြောတယ်။
07:00
And guess what?
136
408680
1476
ဘာလဲဆိုတာ မှန်းကြည့်မလား။
07:02
Sometimes they do
understand us a little better.
137
410180
2661
တစ်ခါတစ်လေမှာ ကျွန်မတို့ကို
နည်းနည်းလေး ပိုနားလည်ကြတယ်။
07:06
OK.
138
414087
1160
အိုကေ။
07:07
So now that we know
that talking to strangers matters,
139
415271
3496
ဒီတော့ အခု သူစိမ်းတွေကို
စကားပြောတာ အရေးပါတာ သိလာပြီ။
07:10
how does it work?
140
418791
1392
ဒါက ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲ။
07:12
There are unwritten rules
we tend to follow.
141
420721
2750
ကျွန်မတို့ လိုက်နာတတ်တဲ့
ရေးမထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေရှိတယ်။
07:15
The rules are very different
depending on what country you're in,
142
423495
3796
စည်းမျဉ်းတွေဟာ သင်ရှိရာ နိုင်ငံ၊
သင်ရှိရာ ယဉ်ကျေးမှုလိုက်ပြီး
07:19
what culture you're in.
143
427315
1693
အရမ်းခြားနားပါတယ်။
07:21
In most parts of the US,
144
429032
2129
US ရဲ့ အများစု အပိုင်းတွေမှာတော့
07:23
the baseline expectation in public
145
431185
2254
လူအများထဲမှာ အခြေခံ မျှော်လင့်ချက်က
07:25
is that we maintain a balance
between civility and privacy.
146
433464
4124
လောကဝတ်နဲ့ သီးသန့်တည်ရှိမှုကြားက
ဟန်ချက်ကို ထိန်းတာပါ။
07:30
This is known as civil inattention.
147
438180
2440
ရည်မွန်တဲ့ ဂရုမစိုက်ခြင်းလို့ သိကြပါတယ်။
07:33
So, imagine two people are walking
towards each other on the street.
148
441263
3760
ဒီတော့ လူနှစ်ယောက် လမ်းပေါ်မှာ
မျက်နှာချင်းဆိုင် လျှောက်လာတယ်ဆိုပါစို့၊
07:37
They'll glance at each other
from a distance.
149
445047
2298
တစ်ဦးကိုတစ်ဦး အဝေးကနေ ဝေ့ကြည့်လိမ့်မယ်။
07:39
That's the civility, the acknowledgment.
150
447369
1982
ဒါက လောကဝတ်၊ အသိအမှတ်ပြုမှုပါ။
07:41
And then as they get closer,
they'll look away,
151
449375
2207
ဒီနောက် သူတို့ နီးလာတော့ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး
07:43
to give each other some space.
152
451606
1586
နေရာပေးဖို့ အကြည့်လွှဲလိုက်မယ်။
07:47
In other cultures,
153
455151
1262
အခြားယဉ်ကျေးမှုတွေမှာတော့
07:48
people go to extraordinary lengths
not to interact at all.
154
456437
4907
လုံးဝကို တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှု မရှိဖို့
အတော်ဝေးဝေးကို သွားကြတယ်။
07:54
People from Denmark tell me
155
462533
2234
ဒိန်းမတ်က လူတွေပြောတာက
07:56
that many Danes are so averse
to talking to strangers,
156
464791
3608
ဒိန်းမတ်တွေဟာ သူစိမ်းတွေကို စကားပြောဖို့
အတော်ကို မကြိုက်ကြဘူး၊
08:00
that they would rather
miss their stop on the bus
157
468423
3218
တစ်ယောက်ယောက်ကို ကျော်လွှားဖို လိုအပ်လို့
08:03
than say "excuse me" to someone
that they need to get around.
158
471665
3351
တစ်ဆိတ်လောက် လို့ ပြောမယ့်အစား
ဘတ်စ်ကားသာ အလွတ်ခံကြတယ်တဲ့။
08:07
Instead, there's this elaborate
shuffling of bags
159
475040
3289
ဒီအစား ကိုယ်က ကျော်ဖို့လိုတာကို ပြောဖို့
08:10
and using your body to say
that you need to get past,
160
478353
3483
ဒီစကားလုံး နှစ်လုံးအစား
အိတ်တွေကို ဂရုတစိုက်
08:13
instead of using two words.
161
481860
1831
တရှပ်ရှပ်လုပ်တယ်တဲ့။
08:18
In Egypt, I'm told,
162
486178
1869
အီဂျစ်မှာတော့ သူစိမ်းတစ်ယောက်ကို
08:20
it's rude to ignore a stranger,
163
488731
2292
မသိချင်ယောင်ဆောင်တာ ရိုင်းတယ်လို့ဆိုပြီး
08:23
and there's a remarkable
culture of hospitality.
164
491047
3233
မှတ်သားစရာ ဧည့်ဝတ်ကျေပြွန်မှု
ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုရှိပါတယ်။
08:27
Strangers might ask each other
for a sip of water.
165
495312
3056
သူစိမ်းတွေဟာ အချင်းချင်း
ရေတစ်ငုံလောက် တောင်းနိုင်တယ်။
08:30
Or, if you ask someone for directions,
166
498392
2704
(သို့) လူတစ်ယောက်ယောက်ကို လမ်းညွန်မေးရင်
08:33
they're very likely
to invite you home for coffee.
167
501120
3058
သင့်ကို အိမ်ကို ကော်ဖီသောက်ဖို့
ဖိတ်ကြားနိုင်လောက်တယ်။
08:37
We see these unwritten rules
most clearly when they're broken,
168
505441
3528
ဒီရေးမထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို
အရှင်းဆုံး သိမြင်တာကတော့ ချိုးဖျက်မိတဲ့အခါ
08:41
or when you're in a new place
169
509563
2083
​(သို့) နေရာသစ်တစ်ခုကို ရောက်ပြီး
08:43
and you're trying to figure out
what the right thing to do is.
170
511670
3197
ဘာလုပ်တာ အမှန်လဲလို့
ကြိုးစားမှန်းဆတဲ့အခါမှာပါ။
08:47
Sometimes breaking the rules a little bit
is where the action is.
171
515332
5061
တစ်ခါတစ်လေ စည်းမျဉ်းတွေကို အနည်းငယ်
ချိုးဖောက်တာဟာ လုပ်ဆောင်တဲ့ နေရာမှာပါ။
08:54
In case it's not clear,
I really want you to do this. OK?
172
522551
4469
တကယ်လို့ မရှင်းလင်းရင်
ဒါကို လုပ်ချင်တာပဲလေ။ ရလား။
08:59
So here's how it's going to go.
173
527790
1889
ဒီတော့ ဒီမှာ ဘယ်လို လုပ်မလဲဆိုတာပါ။
09:01
Find somebody who is making eye contact.
174
529703
2026
မျက်လုံးချင်းဆုံချင်သူကို ရှာပါ။
09:03
That's a good signal.
175
531753
1689
ဒါက နိမိတ်ကောင်းလေ။
09:05
The first thing is a simple smile.
176
533466
2143
ပထမဆုံးက ရိုးရိုးအပြုံးလေးပါ၊
09:08
If you're passing somebody on the street
or in the hallway here, smile.
177
536402
3916
လမ်းပေါ်မှာ၊ စကြင်္န်လမ်းမှာ တစ်ယောက်ယောက်
ကို ဖြတ်သွားတယ်ဆိုရင်ပြုံးပြပါ။
09:12
See what happens.
178
540342
1268
ဘာဖြစ်လဲ ကြည့်ပါ။
09:14
Another is triangulation.
179
542113
2037
နောက်တစ်ခုက တြိဂံဖွဲ့တာပါ။
09:16
There's you, there's a stranger,
180
544552
1679
သင်က ဒီမှာ၊ ဒီမှာက သူစိမ်းပါ။
09:18
there's some third thing
that you both might see and comment on,
181
546255
4109
ဒီမှာက နှစ်ယောက်စလုံး မြင်ပြီး
မှတ်ချက်ပေးနိုင်လောက်တဲ့ တတိယအရာပါ။
09:23
like a piece of public art
182
551134
1987
အများဆိုင် အနုပညာတစ်ခု
09:25
or somebody preaching in the street
183
553145
2125
(သို့) လမ်းမှာ ဆွယ်တရားဟောနေသူ
09:27
or somebody wearing funny clothes.
184
555659
2223
(သို့) ရယ်စရာအဝတ် ဝတ်ထားသူပေါ့။
09:30
Give it a try.
185
558689
1151
ဒါကို စမ်းကြည့်ပါ။
09:31
Make a comment about that third thing,
and see if starts a conversation.
186
559864
3984
တတိယ အရာအကြောင်း မှတ်ချက်ပေးပြီး
စကားစလို့ရလား ကြည့်ပါ။
09:36
Another is what I call noticing.
187
564621
1724
နောက်တစ်ခုက သတိပြုမိခြင်းပါ။
09:38
This is usually giving a compliment.
188
566369
1959
ဒါက အမြဲလိုလို ချီးမွမ်းတာပါ။
09:41
I'm a big fan of noticing people's shoes.
189
569003
3256
ကျွန်မက လူတွေရဲ့ ဖိနပ်တွေကို
သတိထားမိတဲ့ ဝါသနာအိုးကြီးပါ။
09:44
I'm actually not wearing
fabulous shoes right now,
190
572283
2756
ကိုယ်တိုင်ကတော့ လောလောဆယ်
အဆန်းတကြယ် ဖိနပ်တွေ စီးမထားပါဘူး။
09:47
but shoes are fabulous in general.
191
575063
2159
ဒါပေမဲ့ ဖိနပ်တွေဟာ ယေဘုယျတော့
ဆန်းကြယ်ပါတယ်။
09:49
And they're pretty neutral
as far as giving compliments goes.
192
577817
4126
ချီးမွမ်းဖို့တော့ တော်တော်လေး
စိတ်မဝင်စားခံရတာတွေပါ။
09:53
People always want to tell you things
about their awesome shoes.
193
581967
3608
လူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ ဖိနပ်
တွေအကြောင်း အမြဲ ပြောချင်ကြတာလေ။
09:57
You may have already experienced
the dogs and babies principle.
194
585599
3897
ခွေးတွေ၊ ကလေးတွေဟာ ယေဘုယျကျတာကို
တွေ့ကြုံခံစားမိလောက်ပါတယ်။
10:01
It can be awkward
to talk to someone on the street;
195
589520
2418
လမ်းပေါ်မှာ လူတစ်ဦးကို
စကားပြောဖို့ ခွကျနိုင်တယ်။
10:03
you don't know how
they're going to respond.
196
591962
2071
သူတို့ဘယ်လို တုံ့ပြန်မှာကို
မသိဘူးလေ။
10:06
But you can always talk
to their dog or their baby.
197
594057
2542
ဒါပေမဲ့ ခွေးတို့ ကလေးတို့ကျတော့
အမြဲ ပြောလို့ရတယ်လေ။
10:08
The dog or the baby
198
596623
1349
ခွေးနဲ့ ကလေးဟာ
10:09
is a social conduit to the person,
199
597996
2586
လူတစ်ဦးဆီကို လူမှုရေး
သွယ်မြောင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး
10:13
and you can tell by how they respond
200
601095
2037
သူတို့တွေ ပိုပြီး ပွင့်လင်းစွာ ပြော၊ မပြော
10:15
whether they're open to talking more.
201
603156
1927
သူတို့တုံ့ပြန်ပုံတွေက သိနိုင်ပါတယ်။
10:18
The last one I want to challenge you to
202
606156
2165
နောက်ဆုံး သင်တို့ကို အကဲစမ်းချင်တာတစ်ခုက
10:20
is disclosure.
203
608345
1496
ဖွင့်ဟတာပါ။
10:22
This is a very vulnerable thing to do,
204
610548
2342
ဒါလုပ်ဖို့ အတော့်ကို ထိခိုက်လွယ်နိုင်ပေမဲ့
10:24
and it can be very rewarding.
205
612914
1516
လုပ်ရကျိုးနပ်နိုင်ပါတယ်။
10:27
So next time you're talking to a stranger
206
615068
2092
ဒီတော့ နောက်တစ်ခါ သူစိမ်းကို
စကားပြောတုန်း
10:29
and you feel comfortable,
207
617726
1494
သက်တောင့်သက်သာဖြစ်တဲ့အခါ
10:31
tell them something true about yourself,
208
619966
2350
သင့်အကြောင်း အမှန်တစ်ခုခုပြောလိုက်ပါ၊
10:34
something really personal.
209
622340
1340
ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ တစ်ခုခုပေါ့။
10:36
You might have that experience
I talked about of feeling understood.
210
624103
3791
နားလည်ပေးမှုခံရတာလို့ ကျွန်မပြောတဲ့
အတွေ့အကြုံ သင့်မှာ ရှိချင်ရှိနိုင်ပါတယ်။
10:41
Sometimes in conversation, it comes up,
211
629854
1946
တစ်ခါတစ်ရံ စကားပြောရာမှာ ပါလာတာက
10:43
people ask me, "What does your dad do?"
or, "Where does he live?"
212
631824
3357
လူတွေ မေးတာက နင့်အဖေက ဘာလုပ်လဲ။
(သို့) သူကဘယ်မှာ နေလဲ။
10:47
And sometimes I tell them the whole truth,
213
635205
2222
တစ်ခါတစ်ရံ သူတို့ကို အမှန်အတိုင်း
ပြောပြတယ်၊
10:49
which is that he died when I was a kid.
214
637451
2157
ကျွန်မ ကလေးတုန်းက ဆုံးသွားတာလို့။
10:53
Always in those moments,
215
641386
2017
အမြဲတမ်းကို ဒီတဒင်္ဂတွေမှာ သူတို့ရဲ့
10:55
they share their own experiences of loss.
216
643427
2472
ကိုယ်တိုင်ဆုံးရှုံးမှု အတွေ့အကြုံတွေကို
မျှဝေကြပါတယ်။
10:58
We tend to meet
disclosure with disclosure,
217
646407
3136
သူစိမ်းတွေနဲ့တောင်မှ
ဖွင့်ဟချက်ဟာ ဖွင့်ဟချက်နဲ့ပဲ
11:01
even with strangers.
218
649567
1401
ဆုံတတ်တာပါ။
11:04
So, here it is.
219
652453
1652
ဒီတော့ ဒီမှာပါ။
11:07
When you talk to strangers,
you're making beautiful interruptions
220
655425
3854
သူစိမ်းတွေကို စကားပြောတဲ့အခါ
သင့်ရဲ့ မျှော်လင့်ထားတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝရဲ့
11:11
into the expected narrative
of your daily life
221
659303
3486
ဇာတ်လမ်းထဲကို လှပတဲ့
အနှောင့်အယှက်လေးတွေ ဖန်တီးနေတာပါ၊
11:14
and theirs.
222
662813
1219
သူတို့တွေကိုရောပေါ့။
11:16
You're making unexpected connections.
223
664790
2143
မမျှော်လင့်တဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေ
လုပ်နေတာပါ။
11:19
If you don't talk to strangers,
you're missing out on all of that.
224
667420
3563
သူစိမ်းတွေကို စကားမပြောရင်
ဒါအားလုံး လွတ်သွားပါလိမ့်မယ်။
11:25
We spend a lot of time
225
673544
2278
ကလေးတွေကို သူစိမ်းတွေအကြောင်း
11:27
teaching our children about strangers.
226
675846
2577
သင်ပေးရင်း အချိန်အများကြီးကုန်ကြတယ်။
11:30
What would happen if we spent
more time teaching ourselves?
227
678764
3893
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုသင်ပြီး အချိန်
ကုန်လိုက်ရင် ဘာများဖြစ်လိမ့်မလဲရှင်။
11:35
We could reject all the ideas
that make us so suspicious of each other.
228
683441
4343
တစ်ဦးကိုတစ်ဦး သံသယပွားစေတဲ့
အတွေးအားလုံးကို ပယ်ချနိုင်ပါတယ်။
11:40
We could make a space for change.
229
688649
2635
အပြောင်းအလဲအတွက် နေရာတစ်ခု
ဖန်တီးလို့ရပါတယ်။
11:44
Thank you.
230
692141
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
11:45
(Applause)
231
693316
5906
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kio Stark - Stranger enthusiast
Kio Stark explores the myriad ways encounters with strangers impact our lives.

Why you should listen

Kio Stark has always talked to strangers. She started documenting her experiences when she realized that not everyone shares this predilection. She's done extensive research into the emotional and political dimensions of stranger interactions and the complex dynamics how people relate to each other in public places.

Her novel Follow Me Down began as a series of true vignettes about strangers placed in the fictional context of a woman unraveling the eerie history of a lost letter misdelivered to her door.

Stark did doctoral work at Yale University’s American Studies program, where she thought a lot about the history of science and medicine, urban studies, art, and race -- and then dropped out. Because she also taught graduate courses at NYU's Interactive Telecommunications Program, numberless people consulted her about whether or not to go back to school. Those conversations inspired Don't Go Back to School, a handbook for independent learners.

Stark is the author of the TED Book When Strangers Meet, in which she argues for the pleasures and transformative possibilities of talking to people you don’t know. 

Beyond strangers, Stark's abiding fixations include the invisibility of technology; how people learn; practices of generosity and mutual aid; the culture, infrastructure and ephemera of cities; mythology and fairy tales; and advocating for independent learning, data literacy, social justice and feminism. Fiction writers get to dive down wonderful rabbit holes, and some of her favorites have been the forging and stealing of art, secret societies, the daily lives of medical examiners, the physics of elementary particles, bridge design, the history of maps, the mechanisms of wrongful conviction and psychoanalysis.

When not writing books, Stark has worked in journalism, interactive advertising, community research and game design. She writes, teaches and speaks around the world about stranger interactions, independent learning and how people relate to technology. She also consults for startups and large companies helping them think about stranger interactions among their users and audiences.

More profile about the speaker
Kio Stark | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee