TED Talks with Polish transcript

15:25

TEDMED 2013

Amanda Bennett: Zacznijmy myśleć o umieraniu jako bohaterskiej walce

2013-04-181,164,686 views

Readability: 3.4

---

Amanda Bennet i jej mąż byli ludźmi pełnymi pasji i życia, przez cały czas, który spędzili ze sobą, łącznie z ostatnimi dniami. W tej ujmującej lecz potężnej prelekcji Amanda Bennett mówi o tym, dlaczego najbliżsi umierających, którzy nie chcą porzucić ostatniej nadziei, nie powinni być oskarżani o życie w „zakłamaniu”. Przekonuje, że o umieraniu należy myśleć i mówić inaczej, jako o bohaterstwie, bo przecież takie historie snujemy też podczas życia.

Play

16:59

TEDCity2.0

Iwan Baan: Niezwykle pomysłowe domy w bardzo nietypowych miejscach

2013-09-281,588,965 views

Readability: 4.9

---

W samym centrum Caracas w Wenezueli stoi 45-piętrowy, niedokończony i opuszczony drapacz chmur "Wieża Dawida" (Torre David). 8 lat temu zaczęli się tam wprowadzać lokatorzy. Fotograf Iwan Baan przedstawia sposoby, na jakie ludzie budują swoje domy w najbardziej nietypowych miejscach. Oprowadza nas po mieszkaniach rodzin w Torre David, mieście na wodzie w Nigerii oraz po podziemnej wiosce w Chinach. Wspaniałe zdjęcia podkreślają ludzką zdolność do przystosowania się i budowania domu w każdym możliwym miejscu.

Play

16:57

TEDCity2.0

Jeff Speck: Miasta przyjazne dla pieszych

2013-09-201,217,622 views

Readability: 4.5

---

Jak możemy rozwiązać problem przedmieść? Urbanista Jeff Speck pokazuje, jak możemy wyzwolić się spod dominacji samochodów - które nazywa „protezami, które pożerają czas, buchają spalinami i zagrażają życiu" - poprzez przebudowę miast tak, aby były przyjemniejsze i bardziej przyjazne dla pieszych.

Play

16:24

TEDGlobal 2013

Dambisa Moyo: Czy Chiny są nowym idolem rynków wschodzących?

2013-06-132,517,517 views

Readability: 4.8

---

Rozwinięty świat ponad wszystko przedkłada ideały kapitalizmu, demokracji i politycznych praw dla każdego. Ludzie w krajach rozwijających się nie mają tego luksusu. W emocjonalnym przemówieniu, ekonomistka Dambisa Moyo przekonuje, że Zachód nie może pozwolić sobie, by spocząć na laurach, wyobrażając sobie, że inni ślepo będą go naśladować, ponieważ inny model, uosabiany przez Chiny, staje się coraz bardziej atrakcyjny. Jest to wezwanie dla otwartości na polityczną i gospodarczą współpracę w imię zmieniania świata.

Play

11:56

TEDSalon NY2013

Andrew Fitzgerald: Przygody w świecie Twittera

2013-07-151,035,986 views

Readability: 4.7

---

W latach 30. XX wieku radio zainicjowało nowe formy przekazywania treści; dziś serwisy mikro-blogowe, jak Twitter, znów przeprowadzają na tym polu rewolucję. Andrew Fitzgerald przygląda się krótkiej (co zrozumiałe), lecz fascynującej historii nowych form eksperymentalnej twórczości na polu fikcji i narracji.

Play

14:09

TEDMED 2013

Gary Slutkin: Potraktujmy przemoc jak zakaźną chorobę

2013-04-17817,401 views

Readability: 4.3

---

Gary Slutkin jest lekarzem, który spędził całą dekadę walcząc z epidemiami gruźlicy, cholery i AIDS w Afryce. Po powrocie do Ameryki wydawało mu się, że uciekł od brutalnej śmierci z nimi związanej. Jednak gdy zaczął przyglądać się przemocy z użyciem broni, zauważył, że rozprzestrzenia się ona jak zakaźna choroba. To rewolucyjne spojrzenie na problem, który zbyt wiele społeczności uznało za nieusuwalny. Slutkin mówi, że skoro udało nam się powstrzymać tyle chorób, możemy zrobić to samo z przemocą. (zarejestrowane na TEDMED)

Play

10:46

TEDGlobal 2013

Trita Parsi: Iran i Izrael: pokój jest możliwy

2013-06-26796,662 views

Readability: 5.9

---

Iran i Izrael: dwa narody, których stosunki od zawsze wydają się napięte. Ale za antagonistyczną retoryką kryje się niedawna historia współpracy, a nawet przyjaźni. W tej pouczającej prelekcji Trita Parsi pokazuje, w jaki sposób niespodziewany strategiczny sojusz z przeszłości może przełożyć się na przyszły pokój pomiędzy tymi dwoma zwaśnionymi krajami.

Play

14:03

TEDCity2.0

Janette Sadik-Khan: Ulice Nowego Jorku? Już nie takie straszne

2013-09-201,003,733 views

Readability: 3.9

---

„Praca komisarza do spraw transportu nie ogranicza się tylko do znaków 'Stop' i świateł” - wyjaśnia Janette Sadik-Khan, która została wybrana na to stanowisko w Nowym Jorku w 2007 roku. W zabawnej i skłaniającej do myślenia prelekcji wyjaśnia, co stało za udanymi próbami zmian życia ulic w pięciu dzielnicach, w tym w stworzeniu strefy dla pieszych na Times Square i wprowadzeniu Citi Bikes. Zaczekaj na specjalny moment na końcu prezentacji.

Play

16:29

TEDGlobal 2013

Michael Porter: Dlaczego biznes może być rozwiązaniem problemów społecznych

2013-06-142,162,319 views

Readability: 5

---

Dlaczego zwracamy się do organizacji pozarządowych, organizacji non-profit czy do samych rządów w sprawie rozwiązań największych społecznych problemów? Michael Porter przyznaje, że jako profesor szkoły biznesu jest stronniczy, ale przekonuje, że warto pozwolić biznesowi spróbować rozwiązać globalne problemy, jak ocieplenie klimatu czy dostęp do wody. Dlaczego? Ponieważ kiedy biznes wymyśla rozwiązanie problemu, to przynosi zyski - które powodują rozwój tych rozwiązań.

Play

14:38

TEDGlobal 2013

Michael Sandel: Dlaczego nie powinniśmy zawierzać życia społecznego rynkom

2013-06-142,044,888 views

Readability: 3.6

---

Michael Sandel twierdzi, że na przestrzeni ostatnich 30 lat Stany Zjednoczone przeszły od gospodarki rynkowej do społeczeństwa rynkowego; można powiedzieć, że Amerykanin doświadcza wspólnego życia społecznego w stopniu zależnym od zasobności portfela. (Trzy kluczowe przykłady: dostęp do edukacji, dostęp do sprawiedliwości, wpływ na politykę). W swoim wystąpieniu z udziałem publiczności Sandel prosi, żebyśmy uczciwie zastanowili się nad tym pytaniem: Czy obecna demokracja nie wystawia za dużo na sprzedaż?

Play

10:04

TED2013

Jason Pontin: Czy technika rozwiąże nasze wielkie problemy?

2013-02-281,587,751 views

Readability: 5.3

---

W roku 1969 Buzz Aldrin zrobił historyczny krok na Księżycu, przenosząc ludzkość w erę możliwości technicznych. Fantastyczna potęga techniki miała posłużyć rozwiązaniu wszystkich wielkich problemów. Przenieśmy się do współczesności i co widać? Czy jedyne, czym możemy się pochwalić, to aplikacje do telefonów komórkowych? Dziennikarz Jason Pontin przygląda się stojącemu przed nami wyzwaniu skutecznego wykorzystania techniki do rozwiązania ważnych problemów.

Play

12:06

TEDGlobal 2013

Fabian Oefner: Psychodeliczna nauka

2013-06-121,896,701 views

Readability: 3.7

---

Szwajcarski artysta i fotograf Fabian Oefner ma misję tworzenia przyciągającej wzrok sztuki z codziennych zjawisk naukowych. W tej czarującej prelekcji pokazuje nam niektóre z nowszych psychodelicznych obrazów, między innymi fotografie kryształków wprawianych w ruch przez fale dźwiękowe. Na żywo pokazuje, co się stanie, jeśli zmieszamy farbę z magnetyczną cieczą, albo podpalimy whiskey.

Play

17:28

TEDSalon NY2013

Amy Webb: Jak złamałam kod portali randkowych

2013-04-117,847,043 views

Readability: 3.7

---

Amy Webb nie miała szczęścia do randek z internetu. Mężczyźni, którzy jej się podobali, nie odpisywali, a jej profil przyciągał tylko palantów. Jak przystało na wielbicielkę racjonalnego podejścia, zaczęła tworzyć tabelki. Posłuchaj historii o tym, jak udało jej się zhackować świat internetowych randek; jakie było to frustrujące, zabawne, i jak zmieniło jej życie.

Play

15:41

TEDSalon NY2013

Malcolm Gladwell: Nieznana historia Dawida i Goliata

2013-09-197,134,861 views

Readability: 3.8

---

To klasyczna opowieść o zaskakującym zwycięstwie kogoś skazanego na porażkę: Dawid, młody pasterz uzbrojony tylko w procę, pokonuje Goliata, potężnego wojownika. Historia biblijna stała się powszechnie znanym symbolem nieprawdopodobnego zwycięstwa. Malcom Gladwell pyta jednak, czy ta historia tak naprawdę opowiada właśnie o tym?

Play

11:01

TEDxKids@Ambleside

Kevin Breel: Wyznania komika w depresji

2013-05-054,475,224 views

Readability: 2.7

---

Kevin Breel nie wyglądał na dzieciaka z depresją: kapitan drużyny, bywalec imprez, zabawny i pewny siebie. Ale opowiada historię o tym, jak pewnej nocy, by ratować własne życie, musiał powiedzieć trzy proste słowa.

Play

09:51

TEDxHousesOfParliament

Onora O'Neill: Czego nie rozumiemy o zaufaniu

2013-06-251,700,340 views

Readability: 3.5

---

Często słyszy się, że zaufanie społeczne spada, i że powinno się je odbudować. Onora O'Neil, profesor filozofii, ma jednak na ten temat odmienne zdanie. Analizuje błędy logiczne w trzech najpopularniejszych przekonaniach na temat zaufania i udowadnia, że jest ono często mylnie rozumiane. (Nagrano podczas TEDxHousesofParliament.)

Play

18:41

TED2013

James Flynn: Dlaczego mamy wyższe IQ niż nasi dziadkowie

2013-03-014,330,212 views

Readability: 3.9

---

Zjawisko osiągania przez każde kolejne pokolenie wyższych wyników w testach IQ nazywa się efektem Flynna. Czy rzeczywiście stajemy się coraz mądrzejsi, czy tylko myślimy inaczej? Podczas tej szybkiej wycieczki przez historię poznawczą XX wieku etyk James Flynn sugeruje, że zmiany w sposobie myślenia mają zaskakujące (i nie zawsze pozytywne) konsekwencje.

Play

18:34

TED2013

Stuart Firestein: W pogoni za ignorancją

2013-02-282,046,254 views

Readability: 3.5

---

Jak wygląda praca naukowa? Według neurobiologa Stuarta Firesteina to raczej „zbijanie bąków” i to „w ciemności” niż mityczna metoda naukowa. Firestein mówi o sednie nauki i jej praktykowania. Sugeruje, że „wysokiej jakości ignorancja” jest warta równie wiele jak to, co już wiemy.

Play

17:37

TEDGlobal 2013

Elizabeth Loftus: Fałszywe wspomnienia

2013-06-114,637,270 views

Readability: 4.7

---

Psycholog Elizabeth Loftus bada fałszywe wspomnienia. Powstają one wtedy, gdy pamiętamy coś, co nie miało nigdy miejsca, lub pamiętamy coś zupełnie inaczej, niż w rzeczywistości wyglądało. Jest to bardziej powszechne niż mogłoby się wydawać. Loftus dzieli się wstrząsającymi przykładami tego zjawiska oraz statystykami. Zadaje też ważne pytania etyczne, które należy wziąć pod uwagę.

Play

18:06

TEDGlobal 2013

Benjamin Barber: Dlaczego burmistrzowie powinni rządzić światem

2013-06-21815,036 views

Readability: 4.6

---

Politykom na szczeblu państwowym chyba coraz bardziej zależy na wzajemnym blokowaniu niż na rozwiązywaniu problemów. Kto w takim razie załatwia trudne sprawy? Burmistrzowie. Teoretyk polityki Benjamin Barber sugeruje, by dać im więcej kontroli nad światową polityką. Barber pokazuje, jak ci "miejscy chłopcy z sąsiedztwa" rozwiązują palące problemy na własnym terenie - a może i na świecie.

Play

09:03

TEDGlobal 2013

Andreas Forgacs: Skóra i mięso bez zabijania zwierząt

2013-06-131,315,256 views

Readability: 4.3

---

Do roku 2050 potrzebnych będzie 100 miliardów zwierząt, aby zaopatrzyć światową populację w mięso, nabiał, jaja i skórzane produkty. Utrzymanie tego stada będzie miało negatywny wpływ na naszą planetę. A gdyby istniała inna metoda? W tej pouczającej prelekcji zwolennik inżynierii tkankowej, Andras Forgacs, dowodzi że bioprodukcja mięsa i skóry jest cywilizowaną metodą, która mogłaby nam pomóc zaprzestać zabijania zwierząt na hamburgery czy torebki.

Play

07:56

TED2013

Eric Berlow i Sean Gourley: Mapa idei wartych szerzenia

2013-02-281,131,373 views

Readability: 4.3

---

Jak wyglądają 24 tysiące idei? Ekolog Eric Berlow i fizyk Sean Gourley wykorzystują algorytmy do analizy pochodzących z całego archiwum prelekcji TEDx i zabierają nas na wizualną wycieczkę, aby pokazać, jak idee łączą się ze sobą w skali globalnej.

Play

15:58

TEDGlobal 2013

Marla Spivak: Dlaczego pszczoły znikają?

2013-06-122,880,033 views

Readability: 4.2

---

Pszczoły istnieją od 50 milionów lat. Każda kolonia składa się z od 40 do 50 tysięcy osobników, funkcjonujących ze sobą w niezwykłej harmonii. Dlaczego więc siedem lat temu pszczoły zaczęły masowo wymierać? Marla Spivak przedstawia cztery powody, które nakładając się ze sobą, powodują tragiczne konsekwencje. Nie chodzi tylko o to, że pszczoły zapylają aż 1/3 światowej produkcji rolniczej. Czy ten niezwykły gatunek pokazuje nam naszą własną przyszłość?

Play

08:48

TEDGlobal 2013

Apollo Robbins: Sztuka odwracania uwagi

2013-06-1226,016,015 views

Readability: 2.4

---

Uznawany za najlepszego kieszonkowca świata Apollo Robbins bada zagadki ludzkiego zachowania, kradnąc przy okazji zegarki. W przezabawnej prezentacji Robbins przetrząsa kieszenie publiczności TEDGlobal 2013 i demonstruje, jak niedoskonałość naszej uwagi umożliwia zwinięcie portfela i umieszczenie go na ramieniu właściciela, który nie ma pojęcia, jak do tego doszło.

Play

17:27

TED2013

James Lyne: Codzienna cyberprzestępczość - i co z tym można zrobić

2013-02-281,657,306 views

Readability: 4.7

---

Jak złapać złośliwego wirusa online, złośliwe oprogramowanie, które podsłuchuje twoje dane i kradnie z twojego konta bankowego? Często przez proste czynności, które codziennie wykonujesz bez namysłu. James Lyne przypomina nam, że nie tylko NSA nas obserwuje, ale także coraz bardziej wyrafinowani cyberprzestępcy, którzy wykorzystują błędy zarówno w słabym kodzie, jak i łatwowiernej naturze człowieka.

Play

15:19

TEDGlobal 2013

Sonia Shah: 3 powody, dla których nie udało nam się jeszcze pozbyć malarii

2013-06-221,233,836 views

Readability: 4

---

Wiemy, jak leczyć malarię od XVII wieku, więc dlaczego ta choroba nadal co roku zabija setki tysięcy ludzi? Dziennikarka Sonia Shah twierdzi, że to coś więcej niż tylko problem natury medycznej. Po przyjrzeniu się historii malarii wyłaniają się trzy wyzwania, którym należy stawić czoła, aby pozbyć się tej choroby na dobre.

Play

15:45

TEDxSydney

Ron McCallum: Jak technika pozwoliła mi czytać

2013-07-08719,205 views

Readability: 4

---

Kilka miesięcy po narodzinach w 1948 r. Ron McCallum stracił wzrok. W swej czarującej i poruszającej prelekcji opowiada, w jaki sposób zyskał możliwość czytania. Świętuje rozwój pomysłowych urządzeń oraz asystującej techniki komputerowej, które na to pozwoliły. Przy ich pomocy oraz dzięki pomocy wielu ochotników stał się prawnikiem, nauczycielem akademickim i przede wszystkim nienasyconym czytelnikiem. To rewolucja w czytaniu dla osób niewidomych. (Nagrano podczas TEDx w Sydney).

Play

15:40

TEDSalon NY2013

Jake Barton: Muzeum każdego

2013-05-16815,299 views

Readability: 4.5

---

Jedna trzecia świata obserwowała na żywo zawalenie się wież World Trade Center 11 września 2001 roku. Kolejna jedna trzecia mieszkańców Ziemi usłyszała o tym w ciągu najbliższej doby. (Czy pamiętacie, gdzie wtedy byliście?). Dlatego ekspozycja Muzeum Ofiar 11 września, która zostanie wkrótce udostępniona publiczności, będzie odzwierciedlać różnorodność doświadczeń tamtego dnia. W poruszającej prelekcji projektant Jake Barton pozwala nam rzucić okiem na niektóre instalacje, a także na kilka innych projektów, których celem jest zaangażowanie zwiedzających w odbiór ekspozycji.

Play

15:11

TEDGlobal 2013

George Monbiot: Ponowne zdziczenie świata

2013-07-081,093,408 views

Readability: 4.6

---

Wilki zamieszkiwały kiedyś amerykański Park Narodowy Yellowstone – do czasu, aż wyginęły na skutek polowań. Jednak gdy w 1995 r. zaczęły powracać (dzięki programowi agresywnego zarządzania), zdarzyło się coś ciekawego: reszta parku zaczęła odnajdywać nową, zdrowszą równowagę. W odważnym eksperymencie myślowym George Monbiot przedstawia dzikszy świat, w którym ludzie pracują nad przywróceniem utraconych złożonych łańcuchów pokarmowych, które kiedyś nas otaczały.

Play

14:29

TEDGlobal 2013

Kelly McGonigal: Jak zaprzyjaźnić się ze stresem

2013-06-1122,520,850 views

Readability: 4.4

---

Stres. Powoduje walące serce, przyspieszony oddech i spocone czoło. Stres został ogłoszony wrogiem zdrowia numer jeden, ale nowe badania sugerują, że stres może nam szkodzić tylko wtedy, gdy sami w tę szkodliwość wierzymy. Psycholog Kelly McGonigal zmusza nas do spojrzenia na stres jak na coś pozytywnego i przedstawia niecodzienny sposób na jego redukcję: zbliżenie się do innych ludzi.

Play