TED2008
Jill Bolte Taylor: My stroke of insight
Jill Bolte Taylor'a inen müthiş içgörü darbesi
Filmed:
Readability: 3.7
26,359,883 views
Jill Bolte Taylor'un eline pek az beyin araştırmacısına nasip olacak bir araştırma fırsatı geçti: Büyük bir inme geçirdi ve beyninin hareket, konuşma, farkındalık gibi beyin işlevlerinin birer birer iptal oluşunu izledi. Şaşırtıcı bir öykü.
Jill Bolte Taylor - Neuroanatomist
Brain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery. Full bio
Brain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I grew up to study the brain
0
0
3000
Beyin araştırmacısı olmak üzere yetiştim
00:21
because I have a brother who has been diagnosed with a brain disorder:
1
3000
4000
çünkü erkek kardeşime bir beyin rahatsızlığı teşhisi konmuştu:
00:25
schizophrenia. And as a sister
2
7000
2000
Şizofreni. Ve kardeşi olarak
00:27
and later, as a scientist, I wanted to understand, why
3
9000
4000
ve sonra da bir bilim insanı olarak anlamak istiyordum:
00:31
is it that I can take my dreams, I can connect
4
13000
3000
Neden ben hayallerimi kendi gerçekliğimle ilişkilendirip
00:34
them to my reality, and I can make my dreams come true?
5
16000
3000
onları gerçekleştirebilirken, kardeşimin
00:37
What is it about my brother's brain and
6
19000
4000
beyninde ve şizofrenisinde ne vardı ki,
00:41
his schizophrenia that he cannot connect his
7
23000
3000
o kendi hayallerini, ortak ve paylaşılan
00:44
dreams to a common and shared reality, so they
8
26000
4000
bir gerçeklikle ilişkilendiremiyor ve hayalleri
00:48
instead become delusion?
9
30000
2000
deliliğe dönüşüyordu?
00:51
So I dedicated my career to research into the
10
33000
2000
Böylece kariyerimi ağır akıl hastalıkları üzerinde
00:53
severe mental illnesses. And I moved from my home state
11
35000
3000
araştırmalara adadım. Ve doğum yerim olan
00:56
of Indiana to Boston, where I was working in
12
38000
3000
İndiana'dan Boston'a taşınıp, Harvard'ın psikiyatri
00:59
the lab of Dr. Francine Benes, in the Harvard
13
41000
3000
bölümünde, Dr. Francine Benes'in laboratuvarında
01:02
Department of Psychiatry. And in the lab, we were asking the question,
14
44000
6000
çalışmaya başladım. Laboratuvarda şu soruyu soruyorduk:
01:08
"What are the biological differences between the brains of individuals
15
50000
5000
"Normal oldukları saptanan bireylerin beyinleriyle,
01:13
who would be diagnosed as normal control,
16
55000
2000
şizofreni, şizoafektif hastalık ve bipolar bozukluk
01:15
as compared with the brains of individuals diagnosed with
17
57000
3000
teşhisi konmuş bireylerin beyinleri arasındaki
01:18
schizophrenia, schizoaffective or bipolar disorder?"
18
60000
5000
biyolojik farklılıklar nelerdir?"
01:23
So we were essentially mapping the microcircuitry
19
65000
3000
Yani yaptığımız temel olarak beynin mikro devrelerinin
01:26
of the brain: which cells are communicating with
20
68000
3000
haritasını çıkartmaktı: Hangi hücreler
01:29
which cells, with which chemicals, and then in
21
71000
3000
hangi kimyasalları hangi ölçülerde kullanarak
01:32
what quantities of those chemicals?
22
74000
3000
hangi hücrelerle konuşurlar?
01:35
So there was a lot of meaning in my life because I was performing
23
77000
4000
Yaşantım son derece anlamlıydı, çünkü gün boyu
01:39
this type of research during the day.
24
81000
3000
bu türden araştırmalarla uğraşıyor,
01:42
But then in the evenings and on the weekends,
25
84000
3000
ama akşamları ve hafta sonları ise
01:45
I traveled as an advocate for NAMI, the National Alliance on Mental Illness.
26
87000
5000
NAMI, Akıl Hastalıkları için Ulusal Güç Birliği destekçisi olarak geziyordum.
01:50
But on the morning of December 10, 1996, I woke up
27
92000
3000
Ne var ki 10 Aralık 1996 sabahı uyandığımda
01:53
to discover that I had a brain disorder of my own.
28
95000
4000
benim de kendime ait bir beyin hastalığım olduğunu keşfettim.
01:57
A blood vessel exploded in the left half of my brain.
29
99000
4000
Beynimin sol yarısındaki bir kan damarı patlamıştı.
02:01
And in the course of four hours,
30
103000
2000
Ve takip eden dört saat içinde
02:03
I watched my brain completely deteriorate in its ability to
31
105000
5000
beynimin bilgi işleme yeteneğinin bütünüyle tükenmesini
02:08
process all information. On the morning of the hemorrhage,
32
110000
4000
izledim. Kanama sabahı yürüyemiyor, konuşamıyor,
02:12
I could not walk, talk, read, write or recall any of my life.
33
114000
6000
okuyamıyor, yazamıyor, hayatıma dair hiçbir şey hatırlayamıyordum.
02:18
I essentially became an infant in a woman's body.
34
120000
4000
Bir kadın bedeninde tam bir bebek olmuştum.
02:23
If you've ever seen a human brain,
35
125000
3000
Eğer bir insan beyni gördüyseniz,
02:26
it's obvious that the two hemispheres are completely separate from one another.
36
128000
3000
iki yarıkürenin birbirinden bütünüyle ayrı olduğu aşikardır.
02:29
And I have brought for you a real human brain.
37
131000
6000
Ve sizin için gerçek bir insan beyni getirdim.
02:38
So this is a real human brain.
38
140000
7000
Evet, bu gerçek bir insan beyni.
02:46
This is the front of the brain,
39
148000
2000
Burası beynin ön kısmı,
02:48
the back of brain with the spinal cord hanging down,
40
150000
4000
burası da aşağı sarkan omurilikle beraber beynin arka tarafı.
02:52
and this is how it would be positioned inside of my head.
41
154000
4000
Ve beynin kafamın içerindeki yerleşimi de bu şekilde.
02:56
And when you look at the brain, it's obvious that
42
158000
2000
Ve beyine baktığınız zaman, her iki beyin korteksinin
02:58
the two cerebral cortices are completely separate from one another.
43
160000
5000
birbirlerinden tamamen ayrı olduğu açıkça görülür.
03:04
For those of you who understand computers,
44
166000
2000
Bilgisayarlardan anlayanlarınız için:
03:06
our right hemisphere functions like a parallel processor,
45
168000
3000
sağ yarıküremiz tıpkı bir paralel işlemci gibi çalışırken
03:09
while our left hemisphere functions like a serial processor.
46
171000
4000
sol yarıkürenin çalışması ise bir seri işlemciye benzer.
03:13
The two hemispheres do communicate with one another
47
175000
3000
Ve iki yarıkürenin birbirleriyle haberleşmesi
03:16
through the corpus collosum,
48
178000
2000
"corpus collosum" dediğimiz
03:18
which is made up of some 300 million axonal fibers.
49
180000
4000
300 milyon kadar akson lifinden oluşan bir ara bağlantı üzerinden olur.
03:22
But other than that,
50
184000
2000
Ama onun dışında
03:24
the two hemispheres are completely separate.
51
186000
4000
iki yarıküre birbirinden bütünüyle ayrıdır.
03:28
Because they process information differently,
52
190000
3000
Bilgiyi farklı işledikleri için
03:31
each of our hemispheres think about different things,
53
193000
3000
iki yarıküre farklı biçimlerde düşünür
03:34
they care about different things, and, dare I say,
54
196000
4000
farklı şeyleri önemserler ve hatta diyebilirim ki
03:38
they have very different personalities.
55
200000
4000
çok farklı kişilik yapılarına sahiplerdir.
03:43
Excuse me. Thank you. It's been a joy. Assistant: It has been.
56
205000
7000
Özür dilerim. Teşekkürler, bir zevkti. (Yardımcı: Öyleydi.)
03:51
Our right human hemisphere is all about this present moment.
57
213000
4000
Sağ yarıküremiz bütünüyle şimdiki an ile ilgilidir,
03:55
It's all about "right here, right now."
58
217000
5000
tamamen "tam burada ve tam şimdi" olanlarla ilgili.
04:00
Our right hemisphere, it thinks in pictures
59
222000
3000
Sağ yarıküremiz resimlerle düşünür
04:03
and it learns kinesthetically through the movement of our bodies.
60
225000
4000
ve bedenimizin hareketlerinden kinestetik olarak öğrenir.
04:07
Information, in the form of energy, streams in simultaneously
61
229000
5000
Enerji formundaki bilgi, duyu sistemlerimizden içeriye
04:12
through all of our sensory systems
62
234000
2000
sürekli olarak akar
04:14
and then it explodes into this enormous collage
63
236000
3000
ve sonra, şimdiki anın nasıl göründüğünü
04:17
of what this present moment looks like,
64
239000
4000
nasıl koktuğunu, tadının nasıl olduğunu
04:21
what this present moment smells like and tastes like,
65
243000
3000
nasıl hisler uyandırdığını ve nasıl ses verdiğini
04:24
what it feels like and what it sounds like.
66
246000
4000
anlatan bu devasa kolajı ortaya çıkarır.
04:29
I am an energy-being connected to the energy all around me
67
251000
5000
Ben etrafımdaki enerjilerle bağlantılı bir enerji-varlığım.
04:34
through the consciousness of my right hemisphere.
68
256000
3000
Bu bağlantıyı sağ yarıküremin bilinci aracılığıyla kuruyorum.
04:37
We are energy-beings connected to one another
69
259000
4000
Bizler, birbiriyle bağlantılı enerji-varlıklarız.
04:41
through the consciousness of our right hemispheres as one human family.
70
263000
6000
Bir insanlık ailesi olarak bizi birbirimize bağlayan, sağ yarıküre bilincimizdir.
04:47
And right here,
71
269000
2000
Ve tam burada,
04:49
right now, we are brothers and sisters on this planet,
72
271000
2000
şu anda, bu gezegende hepimiz kardeşiz.
04:51
here to make the world a better place.
73
273000
4000
Bizler bu dünyayı daha iyi bir yer yapmak için buradayız.
04:55
And in this moment we are perfect, we are whole and we are beautiful.
74
277000
6000
Ve şu anda, bizler mükemmeliz, bizler bütünüz ve bizler güzeliz.
05:02
My left hemisphere -- our left hemisphere -- is a very different place.
75
284000
5000
Beynimin sol yarıküresi, sol yarıkürelerimiz ise çok farklı bir yer.
05:07
Our left hemisphere thinks linearly and methodically.
76
289000
4000
Sol yarıküremiz, doğrusal ve yöntemsel şekilde düşünür.
05:11
Our left hemisphere
77
293000
2000
Sol yarıküremiz
05:13
is all about the past and it's all about the future.
78
295000
4000
tamamen geçmişle ve gelecekle ilgilidir.
05:17
Our left hemisphere is designed to take that
79
299000
3000
Sol yarıküremiz şimdiki ana ait o dev kolajı alıp
05:20
enormous collage of the present moment and start
80
302000
3000
içindeki ayrıntıları yakalamak,
05:23
picking out details, details and more details about those details.
81
305000
4000
ve o ayrıntıları daha da ayrıntılandırmak üzere tasarlanmıştır.
05:27
It then categorizes and
82
309000
2000
Sonra bütün bu bilgiyi sınıflar ve
05:29
organizes all that information, associates it
83
311000
4000
düzenler,
05:33
with everything in the past we've ever learned, and
84
315000
3000
geçmişte öğrendiğimiz herşeyle ilişkilendirip,
05:36
projects into the future all of our possibilities.
85
318000
3000
tüm olasılıklarımızı geleceğe yansıtır.
05:40
And our left hemisphere thinks in language.
86
322000
4000
ve sol yarıküremiz konuşarak düşünür.
05:44
It's that ongoing brain chatter that connects me and my
87
326000
3000
Beynimin içinde hiç susmayan, beni ve iç dünyamı
05:47
internal world to my external world.
88
329000
4000
dış dünyama bağlayan, işte bu sürekli gevezeliktir.
05:51
It's that little voice that says to me, "Hey, you gotta remember
89
333000
4000
O bana şunları söyleyen minik sestir: "Hey, eve giderken
05:55
to pick up bananas on your way home.
90
337000
3000
muz almayı sakın unutma.
05:58
I need them in the morning."
91
340000
1000
Sabaha lazım olacak."
05:59
It's that calculating intelligence that reminds me
92
341000
3000
O, ne zaman çamaşır yıkamam gerektiğini bana hatırlatan
06:02
when I have to do my laundry. But perhaps most important,
93
344000
3000
hesaplayıcı akıldır. Ama belki de en önemlisi,
06:05
it's that little voice that says to me,
94
347000
4000
o bana asıl şunu söyleyen minik sestir:
06:09
"I am. I am." And as soon as my left hemisphere says to me "I am,"
95
351000
6000
"Ben. Ben." Ve sol yarıkürem bana "Ben" der demez,
06:15
I become separate.
96
357000
3000
Ben ayrı bir varlık olurum.
06:18
I become a single solid individual, separate from the energy flow
97
360000
4000
Tek, ayrı bir cismani birey olurum; çevremdeki enerji akışından ayrı
06:22
around me and separate from you.
98
364000
3000
ve sizlerden ayrı bir birey.
06:25
And this was the portion of my brain that I lost
99
367000
3000
İşte, inme geçirdiğim sabah kaybettiğim,
06:28
on the morning of my stroke.
100
370000
2000
beynimin bu bölümüydü.
06:30
On the morning of the stroke, I woke up to a
101
372000
4000
İnme sabahı, sol gözümün arkasında
06:34
pounding pain behind my left eye. And it was the kind of pain --
102
376000
5000
zonklayan bir sancıyla uyandım. Bu delici bir sancıydı.
06:39
caustic pain -- that you get when you
103
381000
2000
Hani dondurmayı ısırdığınızda saplanan
06:41
bite into ice cream. And it just gripped me --
104
383000
4000
o sancı gibi. Ve bu sancı beni sımsıkı kavradı
06:45
and then it released me. And then it just gripped me --
105
387000
3000
ve sonra bıraktı. Sonra tekrar sımsıkı kavradı --
06:49
and then it released me. And it was very unusual
106
391000
3000
ve sonra yine bıraktı. Bir yerimin ağrıması
06:52
for me to ever experience any kind of pain,
107
394000
3000
benim için çok sıradışı bir durumdu, o yüzden
06:55
so I thought, "OK, I'll just start my normal routine."
108
397000
2000
Olsun, ben normal işlerime başlayayım diye düşündüm.
06:57
So I got up and I jumped onto my cardio glider,
109
399000
3000
Böylece kalktım ve kardiyo makinama,
07:00
which is a full-body, full-exercise machine.
110
402000
3000
tüm bedeni çalıştıran egzersiz aletime oturdum.
07:03
And I'm jamming away on this thing, and I'm realizing
111
405000
4000
Ve ben onun üzerinde yürürken baktım ki
07:08
that my hands look like primitive claws grasping
112
410000
4000
barı tutan ellerim gözüme ilkel pençeler gibi görünüyorlar.
07:12
onto the bar. And I thought, "That's very peculiar."
113
414000
3000
"Çok acayip," dedim kendi kendime.
07:15
And I looked down at my body and I thought, "Whoa,
114
417000
3000
Sonra aşağıya, bedenime baktım ve "Haydaa,
07:18
I'm a weird-looking thing." And it was as though
115
420000
3000
amma garip görünüşlü bir şeyim ben böyle," diye düşündüm.
07:21
my consciousness had shifted away from my normal
116
423000
3000
Sanki bilincim, egzersiz aletinin ve üstündeki benim
07:24
perception of reality, where I'm the person on the
117
426000
3000
bulunduğumuz normal gerçeklikten ayrılmış,
07:27
machine having the experience, to some esoteric space
118
429000
3000
kendimi egzersiz yaparken izlediğim bir başka gizemli
07:30
where I'm witnessing myself having this experience.
119
432000
4000
aleme geçmiş gibi hissediyordum.
07:35
And it was all very peculiar, and my headache was
120
437000
2000
Bütün bunlar çok garipti ve başımın ağrısı da
07:37
just getting worse. So I get off the machine,
121
439000
2000
giderek kötüleşiyordu. O yüzden makinadan kalktım,
07:39
and I'm walking across my living room floor, and I
122
441000
3000
ve oturma odamda yürürken bedenimin içindeki
07:42
realize that everything inside of my body has
123
444000
2000
her şeyin, çok ama çok yavaşladığını fark ettim.
07:44
slowed way down. And every step is very rigid and
124
446000
5000
Ve her adımım kaskatı, iyice ağır,
07:49
very deliberate. There's no fluidity to my pace,
125
451000
3000
ve tutuktu. Yürüyüşümde hiç bir akıcılık yoktu,
07:52
and there's this constriction in my area of perceptions,
126
454000
3000
ve algı alanımdaki o daralıp sıkışma yüzünden,
07:55
so I'm just focused on internal systems.
127
457000
4000
sadece iç sistemlerime odaklanmış durumdaydım.
07:59
And I'm standing in my bathroom getting ready to
128
461000
2000
Ve banyomda duşa girmek üzere dikilirken
08:01
step into the shower, and I could actually hear the
129
463000
2000
bedenimin içinde süren diyaloğu net bir şekilde
08:03
dialogue inside of my body. I heard a little voice
130
465000
3000
duyabiliyordum. Küçük bir ses şöyle diyordu:
08:06
saying, "OK. You muscles, you gotta contract.
131
468000
3000
"Tamam. Siz kaslar, sizin kasılmanız lazım.
08:09
You muscles, you relax."
132
471000
1000
Ve siz kaslar, siz gevşeyin."
08:10
And then I lost my balance, and I'm propped up against the wall.
133
472000
3000
Ve birden dengemi yitirdim ve duvara dayanmam gerekti.
08:13
And I look down at my arm and I realize
134
475000
4000
Ve koluma bakınca anladım ki
08:17
that I can no longer define the boundaries of my body.
135
479000
4000
bedenimin sınırlarını artık tanımlayamıyordum.
08:21
I can't define where I begin and where I end,
136
483000
4000
Nerede başlayıp nerede bittiğimi bilemiyordum,
08:25
because the atoms and the molecules of my arm
137
487000
3000
çünkü kolumun molekül ve atomları
08:28
blended with the atoms and molecules of the wall.
138
490000
4000
duvarın molekül ve atomlarıyla iç içe geçmişti.
08:32
And all I could detect was this energy -- energy.
139
494000
4000
Ve ayırdında olabildiğim tek şey o enerjiydi -- enerji.
08:36
And I'm asking myself, "What is wrong with me?
140
498000
2000
Ve kendime sordum, "Neyim var benim?
08:38
What is going on?" And in that moment, my brain chatter --
141
500000
3000
Neler oluyor böyle?" Ve o anda, beynimdeki konuşma --
08:42
my left hemisphere brain chatter -- went totally silent.
142
504000
3000
o sol yarıküremin gevezeliği -- birden bütünüyle susuverdi.
08:45
Just like someone took a remote control
143
507000
3000
Sanki biri uzaktan kumandayı eline almış
08:48
and pushed the mute button. Total silence.
144
510000
3000
ve 'sessiz' tuşuna basmış gibiydi. Mutlak sessizlik.
08:51
And at first I was shocked to find myself
145
513000
3000
İlk önce, böylesine sessiz bir zihinle başbaşa
08:54
inside of a silent mind. But then I was immediately
146
516000
4000
kalmaktan dehşete düştüm. Ama hemen sonra
08:58
captivated by the magnificence of the energy around me.
147
520000
4000
çevremi kuşatan enerjinin muhteşemliğiyle büyülendim.
09:02
And because I could no longer identify
148
524000
4000
Bedenimin sınırlarını artık tanımlayamadığımdan,
09:06
the boundaries of my body, I felt enormous and expansive.
149
528000
3000
kendimi genişleyip, devleşmiş gibi hissediyordum.
09:09
I felt at one with all the energy that was,
150
531000
4000
Bütün o enerjiyle bir ve bütün olduğumu hissediyordum,
09:13
and it was beautiful there.
151
535000
3000
ve bu harikaydı.
09:16
Then all of a sudden my left hemisphere comes back
152
538000
2000
Sonra birden sol yarıkürem devreye girdi:
09:18
online, and it says to me, "Hey! We got a problem!
153
540000
3000
"Hey, bir sorunumuz var! Bir sorunumuz Var!
09:21
We got a problem! We gotta get some help."
154
543000
2000
Yardım çağırmalıyız!" diyordu bana.
09:23
And I'm going, "Ahh! I got a problem.
155
545000
2000
Ve ben tekrarlıyordum: "Ah, bir sorunum var.
09:25
I got a problem." So it's like, "OK. OK. I got a problem."
156
547000
3000
Bir sorunum var. Tamam, tamam. Bir sorunum var."
09:28
But then I immediately drifted right back
157
550000
3000
Ama hemen ardından yeniden o farklı bilinç durumuna
09:31
out into the consciousness -- and I affectionately
158
553000
3000
geri kayıyordum, ki şimdi ben orayı sevgiyle
09:34
refer to this space as La La Land.
159
556000
3000
"düşler ülkesi" diye isimlendiriyorum.
09:38
But it was beautiful there. Imagine what it would
160
560000
2000
Ama orası çok güzel bir yerdi. Bir düşünsenize,
09:40
be like to be totally disconnected from your brain
161
562000
3000
sizi dış dünyaya bağlayan, beyninizdeki o biteviye
09:43
chatter that connects you to the external world.
162
565000
3000
dırdırdan bütünüyle kopmak nasıl bir şey olurdu?
09:46
So here I am in this space, and my job -- and any
163
568000
3000
Ve ben işte o alemdeydim, ve işim -- işimle ilgili
09:49
stress related to my job -- it was gone.
164
571000
3000
tüm gerginliklerim -- hepsi gitmişti.
09:52
And I felt lighter in my body. And imagine
165
574000
3000
Ve bedenimin içinde kendimi hafiflemiş hissediyordum. Ve düşünün:
09:55
all of the relationships in the external world and any
166
577000
4000
dış dünyadaki tüm ilişkilerinizi,
09:59
stressors related to any of those -- they were gone.
167
581000
3000
ve onlarla ilişkili bütün stresi. Düşünün ki hepsi gitmiş.
10:02
And I felt this sense of peacefulness.
168
584000
5000
Ve işte derin bir huzur duyuyordum.
10:07
And imagine what it would feel like to lose 37 years of emotional baggage!
169
589000
5000
Ve düşünün, 37 yılın duygusal yükünden kurtulmak nasıl bir şeydir!
10:12
(Laughter) Oh! I felt euphoria --
170
594000
5000
(Kahkahalar) Mutluluktan uçuyordum!
10:18
euphoria. It was beautiful.
171
600000
3000
Mutluluktan uçuyordum. Çok güzeldi.
10:21
And then, again, my left hemisphere comes online and it says,
172
603000
2000
Ve sonra, yine sol yarıkürem devreye giriyor ve
10:23
"Hey! You've got to pay attention.
173
605000
2000
"Hey! Dikkatini ver" diyordu bana,
10:25
We've got to get help." And I'm thinking, "I got to get help.
174
607000
2000
"Yardım çağırmalıyız." Ve ben düşünüyordum: "Yardım çağırmalıyım.
10:27
I gotta focus."
175
609000
2000
Kendimi toplamalıyım."
10:29
So I get out of the shower and I mechanically
176
611000
2000
Sonra duştan çıkıp mekanik bir şekilde giyindim.
10:31
dress and I'm walking around my apartment,
177
613000
2000
Dairemin içinde aşağı yukarı yürüyor
10:33
and I'm thinking, "I gotta get to work. I gotta get to work.
178
615000
2000
ve düşünüyordum: "İşe gitmeliyim. İşe gitmeliyim.
10:35
Can I drive? Can I drive?"
179
617000
3000
Araba sürebilir miyim? Araba sürebilir miyim?"
10:38
And in that moment my right arm went totally
180
620000
2000
Ve tam o anda sağ kolum yan tarafımda
10:40
paralyzed by my side. Then I realized,
181
622000
3000
tamamen felç oldu. O zaman fark ettim:
10:43
"Oh my gosh! I'm having a stroke! I'm having a stroke!"
182
625000
3000
"Aman yarabbi! İnme geçiriyorum! İnme geçiriyorum!"
10:46
And the next thing my brain says to me is, "Wow!
183
628000
3000
Ve hemen ardından beynim şöyle diyordu: "Vaaay!
10:49
This is so cool." (Laughter) "This is so cool!
184
631000
6000
Bu harika bir şey!" (Kahkahalar) "Bu harika bir şey!
10:55
How many brain scientists have the opportunity
185
637000
2000
Kaç tane beyin araştırmacısının kendi beyinlerini
10:57
to study their own brain from the inside out?"
186
639000
3000
böyle içten dışa inceleme fırsatı olmuştur ki?"
11:00
(Laughter)
187
642000
2000
(Kahkahalar)
11:02
And then it crosses my mind, "But I'm a very busy woman!"
188
644000
4000
Ve sonra birden aklıma geliyordu: "Ama ben çok meşgul bir kadınım!"
11:06
(Laughter) "I don't have time for a stroke!"
189
648000
3000
(Kahkahalar) "İnmeye zamanım yok benim!"
11:09
So I'm like, "OK, I can't stop the stroke from happening,
190
651000
2000
Sonra kendi kedime "Tamam!" diyordum, "İnme inişini durduramam,
11:11
so I'll do this for a week or two, and
191
653000
3000
o halde bir iki hafta bununla uğraşırım, ve
11:14
then I'll get back to my routine. OK.
192
656000
2000
sonra eski düzenime geri dönerim. Tamam.
11:16
So I gotta call help. I gotta call work."
193
658000
2000
Öyleyse yardım çağırmalıyım. İşi aramalıyım."
11:18
I couldn't remember the number at work,
194
660000
2000
İş telefonum bir türlü aklıma gelmiyordu,
11:20
so I remembered, in my office I had a business card
195
662000
2000
o zaman hatırladım ki çalışma odamda, üzerinde numaramın
11:22
with my number on it. So I go into my business room,
196
664000
3000
bulunduğu bir kartvizitim olacaktı. Çalışma odama gittim,
11:25
I pull out a three-inch stack of business cards.
197
667000
3000
yedi-sekiz santim kalınlığında bir kartvizit destesini önüme çektim.
11:28
And I'm looking at the card on top and even though
198
670000
3000
En üstteki karta bakıyor ve
11:31
I could see clearly in my mind's eye what my business card looked like,
199
673000
4000
zihnimde kartvizitimin neye benzediğini açık seçik canlandırabilsem de,
11:35
I couldn't tell if this
200
677000
2000
baktığım kartın o olup olmadığını bilemiyordum,
11:37
was my card or not, because all I could see were pixels.
201
679000
3000
çünkü tek görebildiğim piksellerdi.
11:40
And the pixels of the words blended
202
682000
2000
Ve harflerin pikselleri arkadaki fonu oluşturan piksellerle
11:42
with the pixels of the background and the pixels of the symbols,
203
684000
3000
ve diğer sembollerin pikselleriyle karışıyor,
11:45
and I just couldn't tell.
204
687000
2000
ve ben kartvizitimi bir türlü tanıyamıyordum.
11:47
And then I would wait for what I call a wave of clarity.
205
689000
3000
O zaman durup "berraklık dalgası" diye tanımlayabileceğim o anı bekliyordum.
11:50
And in that moment, I would be able to
206
692000
3000
Ve o an geldiğinde, normal gerçeklikle
11:53
reattach to normal reality and I could tell
207
695000
3000
yeniden bağlantı kurabiliyor ve bir karar verebiliyordum:
11:56
that's not the card ... that's not the card ... that's not the card.
208
698000
2000
bu kart değil ... bu kart değil ... bu kart değil.
11:58
It took me 45 minutes to get one inch down
209
700000
4000
O kart destesinin üçte birini bu şekilde gözden geçirmem
12:02
inside of that stack of cards.
210
704000
2000
kırk beş dakikamı aldı.
12:05
In the meantime, for 45 minutes, the hemorrhage is
211
707000
2000
Bu kırk beş dakika boyunca, beynimin sol yarıküresindeki kanama
12:07
getting bigger in my left hemisphere.
212
709000
2000
gitgide büyümeye devam etmekteydi.
12:09
I do not understand numbers, I do not understand the telephone,
213
711000
3000
Sayılardan anlamıyordum; telefondan anlamıyordum,
12:12
but it's the only plan I have.
214
714000
2000
ama tek planım da buydu.
12:14
So I take the phone pad and I put it right here. I take the business card,
215
716000
3000
O yüzden telefonu karşıma koydum, kartvizitimi de
12:17
I put it right here, and
216
719000
2000
onun yanına.
12:19
I'm matching the shape of the squiggles on the card
217
721000
4000
Ve kartın üzerindeki kargacık burgacık şekilleri
12:23
to the shape of the squiggles on the phone pad.
218
725000
3000
telefon tuşlarının üzerindeki kargacık burgacık şekillerle eşleştirmeye başladım.
12:26
But then I would drift back out into La La Land,
219
728000
3000
Ama arada yeniden o düşler alemine sürükleniyor ve
12:29
and not remember when I came back if I'd already
220
731000
3000
geri geldiğimde o rakamları çevirdim mi çevirmedim mi
12:32
dialed those numbers.
221
734000
1000
hatırlayamıyordum.
12:33
So I had to wield my paralyzed arm like a stump
222
735000
4000
O yüzden tutulmuş kolumu bir kütük parçası gibi kullanıp,
12:37
and cover the numbers as I went along and pushed
223
739000
3000
çevirdiğim rakamların üstünü kapatarak ilerlemek zorundaydım ki,
12:40
them, so that as I would come back to normal
224
742000
3000
tekrar normal gerçekliğe geri geldiğimde,
12:43
reality, I'd be able to tell, "Yes, I've already dialed that number."
225
745000
5000
"evet, ben bu rakamı zaten çevirmiştim" diyebileyim.
12:48
Eventually, the whole number gets dialed
226
750000
2000
Sonunda bütün numarayı çevirdim
12:50
and I'm listening to the phone, and
227
752000
2000
ve telefondan gelen sesi dinlemeye başladım;
12:52
my colleague picks up the phone and he says to me,
228
754000
3000
iş arkadaşım telefonu açtı ve bana şöyle dedi:
12:56
"Woo woo woo woo." (Laughter) And I think to myself,
229
758000
5000
"Voo voo voo voo" (Kahkahalar) Şöyle düşündüm kendi kendime:
13:01
"Oh my gosh, he sounds like a Golden Retriever!"
230
763000
6000
"Allah Allah, aynen bir Golden Retriever köpek gibi çıkıyor sesi!"
13:08
And so I say to him -- clear in my mind, I say to him:
231
770000
2000
Ben de ona - zihnimde gayet açık bir biçimde,
13:10
"This is Jill! I need help!"
232
772000
2000
"Ben Jill!" dedim, "Yardıma ihtiyacım var!"
13:13
And what comes out of my voice is, "Woo woo woo woo woo."
233
775000
3000
Ama ağzımdan çıkan ses şöyleydi: "Voo voo voo voo vooo."
13:16
I'm thinking, "Oh my gosh, I sound like a Golden Retriever."
234
778000
2000
"Allah Allah" dedim, "Aynen bir Golden Retriever gibi çıkıyor sesim."
13:18
So I couldn't know -- I didn't know that
235
780000
3000
Yani, konuşamadığımı ve konuşulanı anlayamadığımı
13:21
I couldn't speak or understand language until I tried.
236
783000
3000
bu denemeyi yapana dek farketmemiştim.
13:24
So he recognizes that I need help and he gets me help.
237
786000
3000
Böylece arkadaşım yardıma ihtiyacım olduğunu anladı ve bana yardım sağladı.
13:27
And a little while later, I am riding in an
238
789000
4000
Kısa bir süre sonra, bir ambulansın içinde Boston'daki bir hastaneden
13:31
ambulance from one hospital across Boston to [Massachusetts] General Hospital.
239
793000
4000
Massachusetts Genel Hastanesine doğru gidiyordum.
13:35
And I curl up into a little fetal ball.
240
797000
2000
Ve ana rahmindeki minicik bir cenin gibi tortop oldum.
13:37
And just like a balloon with the last bit of air,
241
799000
7000
Ve tıpkı içindeki kalan son havayı da salan,
13:44
just, just right out of the balloon,
242
806000
3000
bir balon gibi,
13:47
I just felt my energy lift and just -- I felt my spirit surrender.
243
809000
4000
enerjimin boşaldığını -- ve ruhumun teslim olduğunu hissettim.
13:51
And in that moment, I knew that I
244
813000
6000
Ve o anda, anladım ki artık
13:57
was no longer the choreographer of my life.
245
819000
3000
hayatımın koreografı ben değildim.
14:00
And either the doctors rescue my body and give me a
246
822000
3000
Ya doktorlar bedenimi kurtaracak ve bana ikinci bir yaşam şansı
14:03
second chance at life, or this was perhaps
247
825000
3000
vereceklerdi, ya da belki de bu benim için
14:06
my moment of transition.
248
828000
2000
diğer tarafa geçiş anıydı.
14:13
When I woke later that afternoon, I was shocked
249
835000
4000
O öğleden sonra geç vakit kendime geldiğimde, hâlâ hayatta
14:17
to discover that I was still alive. When I felt my spirit surrender,
250
839000
5000
olduğumu keşfetmek beni şoke etti. Oysa, ruhumun teslim olduğunu
14:22
I said goodbye to my life.
251
844000
3000
hissettiğimde, hayatıma veda etmiştim ben.
14:25
And my mind was now suspended between two very
252
847000
4000
Şimdi zihnim, birbirinden çok farklı iki gerçeklik durumu
14:29
opposite planes of reality. Stimulation coming in
253
851000
4000
arasında asılı kalmıştı. Duyu sistemim aracılığıyla
14:33
through my sensory systems felt like pure pain.
254
855000
3000
gelen uyarıları, saf acı olarak hissediyordum.
14:37
Light burned my brain like wildfire, and sounds
255
859000
4000
Işık beynimi vahşi alevler gibi yakıyordu ve sesler
14:41
were so loud and chaotic that I could not pick a
256
863000
4000
öylesine karmaşık ve o kadar yüksektiler ki, arkadaki gürültünün
14:45
voice out from the background noise,
257
867000
4000
içinden tek bir sesi bile ayırt edemiyordum
14:49
and I just wanted to escape. Because I could not identify the
258
871000
4000
ve sadece kaçmak istiyordum. Bedenimin mekânda kapladığı yeri
14:53
position of my body in space, I felt enormous and expansive,
259
875000
5000
tanımlayamadığımdan, kendimi devleşmiş, genişleyip yayılmış hissediyordum.
14:58
like a genie just liberated from her bottle.
260
880000
4000
Tıpkı şişesinden çıkmış bir cin gibi.
15:03
And my spirit soared free, like a great whale
261
885000
5000
Ve ruhum, sessiz bir mutluluk denizinde kayarak giden
15:08
gliding through the sea of silent euphoria.
262
890000
5000
büyük bir balina gibi, özgürce süzülüyordu.
15:14
Nirvana. I found Nirvana. And I remember thinking,
263
896000
8000
Nirvana. Nirvana'yı bulmuştum. Ve şöyle düşündüğümü hatırlıyorum;
15:22
there's no way I would ever be able to squeeze
264
904000
3000
Bu devleşmiş halimi şu minicik bedenimin içine
15:25
the enormousness of myself back inside this tiny little body.
265
907000
5000
tekrar sığdırmam asla mümkün olmayacak!
15:32
But then I realized, "But I'm still alive! I'm still alive,
266
914000
4000
Sonra fark ettim: "Ama, hâlâ hayattayım! Hâlâ yaşıyorum,
15:36
and I have found Nirvana. And if I have
267
918000
4000
ve Nirvana'yı buldum. Ve eğer ben Nirvana'yı bulduysam
15:40
found Nirvana and I'm still alive, then everyone
268
922000
3000
ve hâlâ hayattaysam, o zaman yaşayan herkes de
15:43
who is alive can find Nirvana." And I pictured a world
269
925000
7000
Nirvana'yı bulabilir." Ve bir dünya canlandırdım gözümde
15:50
filled with beautiful, peaceful, compassionate,
270
932000
4000
Buraya istedikleri her zaman gelebileceklerini bilen,
15:54
loving people who knew that they could come to
271
936000
3000
barışçıl, şefkatli, sevgi dolu güzel insanların
15:57
this space at any time. And that they could
272
939000
4000
olduğu bir dünya. Ve onlar sol yarıkürelerinden
16:01
purposely choose to step to the right of their
273
943000
4000
sağ tarafa geçmeyi bilerek seçiyor
16:05
left hemispheres and find this peace. And then
274
947000
5000
ve bu huzuru buluyorlar. Ve sonra bu yaşadıklarımın
16:10
I realized what a tremendous gift this experience
275
952000
4000
aslında ne kadar muhteşem bir armağan olabileceğini,
16:14
could be, what a stroke of insight this could be
276
956000
4000
hayatlarımızı nasıl yaşadığımıza dair nasıl çarpıcı bir içgörü
16:19
to how we live our lives. And it motivated me to recover.
277
961000
9000
olabileceğini fark ettim. Ve bu iyileşmem için beni motive etti.
16:28
Two and a half weeks after the hemorrhage, the
278
970000
3000
Kanamadan iki buçuk hafta sonra, cerrahlar müdahale edip
16:31
surgeons went in and they removed a blood clot
279
973000
2000
beynimdeki konuşma merkezlerine baskı yapan
16:33
the size of a golf ball that was pushing on my language centers.
280
975000
3000
golf topu büyüklüğünde bir pıhtı çıkardılar.
16:36
Here I am with my mama,
281
978000
2000
Bu resimde, hayatımın gerçek meleği olan
16:38
who is a true angel in my life. It took me eight years to completely recover.
282
980000
8000
annem ile birlikteyim. Tam olarak iyileşmek sekiz yılımı aldı.
16:47
So who are we? We are the life-force power of the universe,
283
989000
5000
Peki biz kimiz? Biz evrenin kudreti, yaşam gücüyüz.
16:52
with manual dexterity and two cognitive minds.
284
994000
5000
El becerilerimiz ve iki bilişsel zekâmız var.
16:57
And we have the power to choose, moment by moment,
285
999000
4000
Ve anbean, bu dünyada kim olmak, nasıl bir insan olmak istediğimizi
17:01
who and how we want to be in the world.
286
1003000
4000
seçebilme gücümüz var.
17:06
Right here, right now, I can step into the
287
1008000
2000
Tam burada, hemen şimdi, sağ yarıküremin
17:08
consciousness of my right hemisphere, where we are.
288
1010000
4000
bilincine geçebilirim; bizim olduğumuz yere.
17:12
I am the life-force power of the universe.
289
1014000
4000
Ben evrenin yaşam gücü, kudretiyim.
17:16
I am the life-force power of the 50 trillion beautiful
290
1018000
3000
Ben, diğer herşey ile bir ve tek olan ve cismimi oluşturan
17:19
molecular geniuses that make up my form, at one with all that is.
291
1021000
5000
50 trilyon güzel moleküler dehanın yaşam gücü ve kudretiyim.
17:25
Or, I can choose to step into the consciousness of
292
1027000
3000
Ya da; sol yarıküremin bilincine geçmeyi seçebilirim:
17:28
my left hemisphere, where I become a single individual,
293
1030000
4000
Tek başına bir birey olduğum,
17:32
a solid. Separate from the flow,
294
1034000
3000
bir cisim olduğum duruma. Akıştan ayrı,
17:36
separate from you. I am Dr. Jill Bolte Taylor:
295
1038000
3000
sizlerden ayrı. Ben Dr. Jill Bolte Taylor:
17:39
intellectual, neuroanatomist. These are the "we" inside of me.
296
1041000
7000
entellektüel, nöroanatomist. Bunlar benim içimdeki "biz"ler.
17:50
Which would you choose? Which do you choose? And when?
297
1052000
7000
Siz hangisini seçerdiniz? Hangisini seçiyorsunuz? Ve ne zaman?
17:59
I believe that the more time we spend
298
1061000
4000
İnanıyorum ki, sağ yarıküremizin o içsel huzur devrelerini çalıştırmayı
18:03
choosing to run the deep inner-peace circuitry
299
1065000
3000
ne kadar çok seçersek, dış dünyaya da o kadar çok
18:06
of our right hemispheres, the more peace we will
300
1068000
3000
huzur ve barış yansıtacağız ve gezegenimiz
18:09
project into the world, and the more peaceful our planet will be.
301
1071000
4000
çok daha huzurlu bir yer olacak.
18:13
And I thought that was an idea worth spreading.
302
1075000
5000
Ve düşündüm ki, işte bu yaymaya değer bir fikirdi.
ABOUT THE SPEAKER
Jill Bolte Taylor - NeuroanatomistBrain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery.
Why you should listen
One morning, a blood vessel in Jill Bolte Taylor's brain exploded. As a brain scientist, she realized she had a ringside seat to her own stroke. She watched as her brain functions shut down one by one: motion, speech, memory, self-awareness ...
Amazed to find herself alive, Taylor spent eight years recovering her ability to think, walk and talk. She has become a spokesperson for stroke recovery and for the possibility of coming back from brain injury stronger than before. In her case, although the stroke damaged the left side of her brain, her recovery unleashed a torrent of creative energy from her right. From her home base in Indiana, she now travels the country on behalf of the Harvard Brain Bank as the "Singin' Scientist."
Jill Bolte Taylor | Speaker | TED.com