TED2008
Jill Bolte Taylor: My stroke of insight
Моќниот удар на увид на Џил Болти
Filmed:
Readability: 3.7
26,359,883 views
Џил Болти се здоби со можност за научно истражување од прва рака: таа доживеала мозочен удар и гледала како нејзините мозочни функции - движење, говор, свесност - се гасат една по една. Неверојатна приказна.
Jill Bolte Taylor - Neuroanatomist
Brain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery. Full bio
Brain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I grew up to study the brain
0
0
3000
Почнав да го проучувам мозокот
00:21
because I have a brother who has been diagnosed with a brain disorder:
1
3000
4000
бидејќи имам брат кој има мозочно нарушување: шизофренија.
00:25
schizophrenia. And as a sister
2
7000
2000
Како сестра,
00:27
and later, as a scientist, I wanted to understand, why
3
9000
4000
а подоцна и како научник, сакав да разберам зошто
00:31
is it that I can take my dreams, I can connect
4
13000
3000
јас можам да ги поврзам моите соништа
00:34
them to my reality, and I can make my dreams come true?
5
16000
3000
со реалноста, и потоа да се потрудам да ги остварам.
00:37
What is it about my brother's brain and
6
19000
4000
Што е тоа со мозокот на мојот брат
00:41
his schizophrenia that he cannot connect his
7
23000
3000
и неговата шизофренија што тој не може да ги поврзе
00:44
dreams to a common and shared reality, so they
8
26000
4000
неговите соништа со нашата заедничка и споделена реалност
00:48
instead become delusion?
9
30000
2000
и наместо тоа тие стануваат халуцинации?
00:51
So I dedicated my career to research into the
10
33000
2000
Затоа, ја посветив мојата кариера за истражување на
00:53
severe mental illnesses. And I moved from my home state
11
35000
3000
тешките ментални болести. И се преселив
00:56
of Indiana to Boston, where I was working in
12
38000
3000
од Индијана во Бостон каде што работев
00:59
the lab of Dr. Francine Benes, in the Harvard
13
41000
3000
во лабораторијата на Др. Франсин Бене, во одделот за психијатрија
01:02
Department of Psychiatry. And in the lab, we were asking the question,
14
44000
6000
на Харвард. Во лабораторијата се прашувавме
01:08
"What are the biological differences between the brains of individuals
15
50000
5000
„Кои се биолошките разлики помеѓу мозоците на луѓето
01:13
who would be diagnosed as normal control,
16
55000
2000
дијагностицирани како нормални,
01:15
as compared with the brains of individuals diagnosed with
17
57000
3000
и оние на луѓето дијагностицирани со
01:18
schizophrenia, schizoaffective or bipolar disorder?"
18
60000
5000
шизофренија, шизоафективно или биполарно пореметување.“
01:23
So we were essentially mapping the microcircuitry
19
65000
3000
Практично, ги мапиравме микроколата
01:26
of the brain: which cells are communicating with
20
68000
3000
на мозокот: кои клетки комуницираат со кои други,
01:29
which cells, with which chemicals, and then in
21
71000
3000
со кои хемикалии,
01:32
what quantities of those chemicals?
22
74000
3000
и со која количина од тие хемикалии.
01:35
So there was a lot of meaning in my life because I was performing
23
77000
4000
Мојот живот имаше многу смисла бидејќи
01:39
this type of research during the day.
24
81000
3000
вакво истражување правев преку ден.
01:42
But then in the evenings and on the weekends,
25
84000
3000
А, навечер и за време на викендите,
01:45
I traveled as an advocate for NAMI, the National Alliance on Mental Illness.
26
87000
5000
патував како член на НАМИ (ДЗМП) - Државното здружение за ментални нарушувања.
01:50
But on the morning of December 10, 1996, I woke up
27
92000
3000
Но, утрото на 10 декември 1996а, се разбудив
01:53
to discover that I had a brain disorder of my own.
28
95000
4000
откривајќи дека и самата имам мозочно нарушување.
01:57
A blood vessel exploded in the left half of my brain.
29
99000
4000
Крвен сад експлодирал во левата хемисфера од мојот мозок.
02:01
And in the course of four hours,
30
103000
2000
И за време од неколку часа,
02:03
I watched my brain completely deteriorate in its ability to
31
105000
5000
го набљудував својот мозок како комплетно ја губи својата способност
02:08
process all information. On the morning of the hemorrhage,
32
110000
4000
за обработка на сите информации. Тоа утро,
02:12
I could not walk, talk, read, write or recall any of my life.
33
114000
6000
не можев да се движам, зборувам, читам, пишувам, ниту пак да се сетам на било што од мојот живот.
02:18
I essentially became an infant in a woman's body.
34
120000
4000
Практично станав новороденче во тело на жена.
02:23
If you've ever seen a human brain,
35
125000
3000
Ако некогаш сте виделе човечки мозок, јасно се гледа дека
02:26
it's obvious that the two hemispheres are completely separate from one another.
36
128000
3000
хемисферите се потполно одделени една од друга.
02:29
And I have brought for you a real human brain.
37
131000
6000
Донесов за вас вистински човечки мозок тука.
02:38
So this is a real human brain.
38
140000
7000
Значи, ова е вистински човечки мозок.
02:46
This is the front of the brain,
39
148000
2000
Ова е предниот дел,
02:48
the back of brain with the spinal cord hanging down,
40
150000
4000
ова е задниот дел заедно со рбетниот мозок кој виси надолу,
02:52
and this is how it would be positioned inside of my head.
41
154000
4000
а вака би бил позициониран внатре во мојата глава.
02:56
And when you look at the brain, it's obvious that
42
158000
2000
Кога ќе го погледнете мозокот, јасно се гледа дека
02:58
the two cerebral cortices are completely separate from one another.
43
160000
5000
двете хемисфери се комплетно одделени една од друга.
03:04
For those of you who understand computers,
44
166000
2000
За оние од вас кои се разбирате во компјутери,
03:06
our right hemisphere functions like a parallel processor,
45
168000
3000
нашата десна хемисфера функционира како паралелен процесор,
03:09
while our left hemisphere functions like a serial processor.
46
171000
4000
додека нашата лева хемисфера функционира како сериски процесор.
03:13
The two hemispheres do communicate with one another
47
175000
3000
Двете хемисфери комуницираат меѓу себе
03:16
through the corpus collosum,
48
178000
2000
преку corpus collosum,
03:18
which is made up of some 300 million axonal fibers.
49
180000
4000
кој е составен од околу 300 милиони нервни влакна.
03:22
But other than that,
50
184000
2000
Но, освен оваа врска,
03:24
the two hemispheres are completely separate.
51
186000
4000
двете хемисфери се комплетно одделени.
03:28
Because they process information differently,
52
190000
3000
Бидејќи информациите ги обработуваат на различен начин,
03:31
each of our hemispheres think about different things,
53
193000
3000
секоја од хемисферите размислува различно за работите,
03:34
they care about different things, and, dare I say,
54
196000
4000
важни им се различни нешта, и ако смеам да кажам,
03:38
they have very different personalities.
55
200000
4000
имаат две многу различни личности.
03:43
Excuse me. Thank you. It's been a joy. Assistant: It has been.
56
205000
7000
Извинете. Благодарам. Мило ми беше. (Асистентот: и мене исто.)
03:51
Our right human hemisphere is all about this present moment.
57
213000
4000
Нашата десна хемисфера ја интересира само сегашниот момент.
03:55
It's all about "right here, right now."
58
217000
5000
Само „сега и тука“.
04:00
Our right hemisphere, it thinks in pictures
59
222000
3000
Нашата десна хемисфера размислува во слики
04:03
and it learns kinesthetically through the movement of our bodies.
60
225000
4000
и учи кинестетски, преку движењата на нашите тела.
04:07
Information, in the form of energy, streams in simultaneously
61
229000
5000
Информациите, во форма на енергија, доаѓаат постојано
04:12
through all of our sensory systems
62
234000
2000
преку нашите сетила
04:14
and then it explodes into this enormous collage
63
236000
3000
и потоа експлодираат во огромен колаж
04:17
of what this present moment looks like,
64
239000
4000
претставувајќи како овој сегашнен момент изгледа,
04:21
what this present moment smells like and tastes like,
65
243000
3000
како мириса, каков вкус има,
04:24
what it feels like and what it sounds like.
66
246000
4000
како звучи, и каков е на допир.
04:29
I am an energy-being connected to the energy all around me
67
251000
5000
Јас сум енергетско суштество поврзано со енергијата насекаде околу мене
04:34
through the consciousness of my right hemisphere.
68
256000
3000
преку свесноста од мојата десна хемисфера.
04:37
We are energy-beings connected to one another
69
259000
4000
Сите ние сме енергетски суштества поврзани помеѓу себе
04:41
through the consciousness of our right hemispheres as one human family.
70
263000
6000
преку свесноста на нашите десни хемисфери како една големо семејство луѓе.
04:47
And right here,
71
269000
2000
И токму тука,
04:49
right now, we are brothers and sisters on this planet,
72
271000
2000
токму сега, ние сме браќа и сестри на оваа планета,
04:51
here to make the world a better place.
73
273000
4000
заедно тука за да го направиме овој свет подобро место за живеење.
04:55
And in this moment we are perfect, we are whole and we are beautiful.
74
277000
6000
И во овој момент ние сме совршени, целосни и прекрасни.
05:02
My left hemisphere -- our left hemisphere -- is a very different place.
75
284000
5000
Мојата лева хемисфера - нашата лева хемисфера - е многу поинакво место.
05:07
Our left hemisphere thinks linearly and methodically.
76
289000
4000
Нашата лева хемисфера размислува линеарно и методички.
05:11
Our left hemisphere
77
293000
2000
Нашата лева хемисфера
05:13
is all about the past and it's all about the future.
78
295000
4000
ја интересираат само минатото и иднината.
05:17
Our left hemisphere is designed to take that
79
299000
3000
Нашата лева хемисфера е дизајнирана да го земе
05:20
enormous collage of the present moment and start
80
302000
3000
огромниот колаж на сегашниот момент и да почне
05:23
picking out details, details and more details about those details.
81
305000
4000
да бара детали во него, детали и повеќе детали за деталите.
05:27
It then categorizes and
82
309000
2000
Потоа ги категоризира
05:29
organizes all that information, associates it
83
311000
4000
и ги организира сите тие информации, ги поврзува
05:33
with everything in the past we've ever learned, and
84
315000
3000
со се што имаме научено во минатото
05:36
projects into the future all of our possibilities.
85
318000
3000
и ги проектира сите наши можности за иднината.
05:40
And our left hemisphere thinks in language.
86
322000
4000
Нашата лева хемисфера размислува со зборови.
05:44
It's that ongoing brain chatter that connects me and my
87
326000
3000
Таа е целиот оној внатрешен дијалог што ме поврзува мене
05:47
internal world to my external world.
88
329000
4000
и мојот внатершен свет со надворешниот свет.
05:51
It's that little voice that says to me, "Hey, you gotta remember
89
333000
4000
Таа е оној мал глас што ми вели: „Еј, не заборавај
05:55
to pick up bananas on your way home.
90
337000
3000
да купиш банани на пат накај дома.
05:58
I need them in the morning."
91
340000
1000
Ќе ми требаат изутрина.“
05:59
It's that calculating intelligence that reminds me
92
341000
3000
Таа е онаа калкулирачка интелигенција која ме потсетува
06:02
when I have to do my laundry. But perhaps most important,
93
344000
3000
кога треба да ги исперам алиштата. Но, веројатно, најбитно од се,
06:05
it's that little voice that says to me,
94
347000
4000
таа е оној мал глас кој што ми вели
06:09
"I am. I am." And as soon as my left hemisphere says to me "I am,"
95
351000
6000
„Јас сум. Јас сум.“ И, чим мојата лева хемисфера ќе ми каже „Јас сум,“
06:15
I become separate.
96
357000
3000
јас станувам одвоен.
06:18
I become a single solid individual, separate from the energy flow
97
360000
4000
Станувам одвоена индивидуа, одвоена од енергетскиот тек
06:22
around me and separate from you.
98
364000
3000
околу мене и одвоена од вас.
06:25
And this was the portion of my brain that I lost
99
367000
3000
И ова беше делот од мојот мозок кој го изгубив
06:28
on the morning of my stroke.
100
370000
2000
утрото кога добив мозочен удар.
06:30
On the morning of the stroke, I woke up to a
101
372000
4000
Тоа утро, се разбудив со ритмичка болка
06:34
pounding pain behind my left eye. And it was the kind of pain --
102
376000
5000
позади моето лево око. Тоа беше таква болка -
06:39
caustic pain -- that you get when you
103
381000
2000
остра болка - слично како
06:41
bite into ice cream. And it just gripped me --
104
383000
4000
кога ќе загризеш сладолед. И едноставно ме обзеде -
06:45
and then it released me. And then it just gripped me --
105
387000
3000
па ме пушти. Потоа повторно ме обзеде -
06:49
and then it released me. And it was very unusual
106
391000
3000
па ме пушти. Невообичаено е за мене
06:52
for me to ever experience any kind of pain,
107
394000
3000
да чувствувам било каква болка,
06:55
so I thought, "OK, I'll just start my normal routine."
108
397000
2000
па си мислев, добро, само ќе отпочнам со моите секојдневни активности.
06:57
So I got up and I jumped onto my cardio glider,
109
399000
3000
Па, станав и почнав да вежбам на мојот „кардио-лизгач“,
07:00
which is a full-body, full-exercise machine.
110
402000
3000
што всушност е машина за вежбање на целото тело.
07:03
And I'm jamming away on this thing, and I'm realizing
111
405000
4000
И додека вежбав на оваа машина, сваќам дека
07:08
that my hands look like primitive claws grasping
112
410000
4000
моите раце изгледаат како примитивни канџи кои се трудат
07:12
onto the bar. And I thought, "That's very peculiar."
113
414000
3000
да се фатат за дршките. И си мислев, „ова е многу чудно.“
07:15
And I looked down at my body and I thought, "Whoa,
114
417000
3000
И погледнав долу во моето тело и си помислив,
07:18
I'm a weird-looking thing." And it was as though
115
420000
3000
„Леле, какво чудно суштество сум јас.“
07:21
my consciousness had shifted away from my normal
116
423000
3000
Мојата нормална свесност изгледаше како да се изместила од нормалното
07:24
perception of reality, where I'm the person on the
117
426000
3000
перцепирање на реалноста, кое што е дека јас сум личноста
07:27
machine having the experience, to some esoteric space
118
429000
3000
на машината која го има искуството, во некое друго перцепирање на некој
07:30
where I'm witnessing myself having this experience.
119
432000
4000
езотеричен простор каде што јас сведочам за себеси додека го имам искуството.
07:35
And it was all very peculiar, and my headache was
120
437000
2000
И беше многу чудно, и мојата главоболка
07:37
just getting worse. So I get off the machine,
121
439000
2000
стануваше полоша. Затоа слегов од машината,
07:39
and I'm walking across my living room floor, and I
122
441000
3000
и се упатив кон мојата дневна соба, и сфатив дека
07:42
realize that everything inside of my body has
123
444000
2000
се во моето тело беше претерано успорено.
07:44
slowed way down. And every step is very rigid and
124
446000
5000
И секој чекор беше многу крут и многу намерен.
07:49
very deliberate. There's no fluidity to my pace,
125
451000
3000
Немаше флуидност во моите движења
07:52
and there's this constriction in my area of perceptions,
126
454000
3000
и имаше намалување на површината на моите перцепции
07:55
so I'm just focused on internal systems.
127
457000
4000
така што бев фокусирана само на моите внатрешни системи.
07:59
And I'm standing in my bathroom getting ready to
128
461000
2000
И, стојам во купатилото, спремна да влезам под туш
08:01
step into the shower, and I could actually hear the
129
463000
2000
и сваќам дека можам да го слушнам дијалогот
08:03
dialogue inside of my body. I heard a little voice
130
465000
3000
во моето тело. Слушав мал глас кој велеше
08:06
saying, "OK. You muscles, you gotta contract.
131
468000
3000
„добро, ова се твоите мускули кои треба да ги стегнеш.
08:09
You muscles, you relax."
132
471000
1000
Твоите мускули, треба да ги опуштиш.“
08:10
And then I lost my balance, and I'm propped up against the wall.
133
472000
3000
И потоа ја изгубив рамнотежата и се потправ на ѕидот.
08:13
And I look down at my arm and I realize
134
475000
4000
И погледнав кон мојата рака и сватив дека
08:17
that I can no longer define the boundaries of my body.
135
479000
4000
повеќе не можам да ги определам границите на моето тело.
08:21
I can't define where I begin and where I end,
136
483000
4000
Не можам да сфатам каде почнувам и каде завршувам,
08:25
because the atoms and the molecules of my arm
137
487000
3000
бидејќи атомите и молекулите од мојата рака
08:28
blended with the atoms and molecules of the wall.
138
490000
4000
се претопуваа во атомите и молекулите од ѕидот.
08:32
And all I could detect was this energy -- energy.
139
494000
4000
Се што можев да забележам беше оваа енергија - енергија.
08:36
And I'm asking myself, "What is wrong with me?
140
498000
2000
И се запрашав, „што не е во ред со мене?
08:38
What is going on?" And in that moment, my brain chatter --
141
500000
3000
Што се случува?“ И во тој момент, мојот внатрешен дијалог -
08:42
my left hemisphere brain chatter -- went totally silent.
142
504000
3000
дијалогот во левата хемисфера - потполно се стиши.
08:45
Just like someone took a remote control
143
507000
3000
Исто како некој да зел далечински управувач
08:48
and pushed the mute button. Total silence.
144
510000
3000
и го притиснал копчето за замолчување. Потполна тишина.
08:51
And at first I was shocked to find myself
145
513000
3000
На почетокот се шокирав кога се најдов
08:54
inside of a silent mind. But then I was immediately
146
516000
4000
во толку тивок ум. Но, веднаш потоа бев маѓепсана
08:58
captivated by the magnificence of the energy around me.
147
520000
4000
од сета таа енергија околу мене.
09:02
And because I could no longer identify
148
524000
4000
И, бидејќи не можев повеќе да ги дефинирам границите
09:06
the boundaries of my body, I felt enormous and expansive.
149
528000
3000
на моето тело, се чувствував огромна и се ширев.
09:09
I felt at one with all the energy that was,
150
531000
4000
Се чувствував едно со сета енергија,
09:13
and it was beautiful there.
151
535000
3000
и беше прекрасно таму.
09:16
Then all of a sudden my left hemisphere comes back
152
538000
2000
Тогаш, одеднаш, мојата лева хемисфера се вклучи повторно
09:18
online, and it says to me, "Hey! We got a problem!
153
540000
3000
и ми кажа „Еј, имаме проблем!
09:21
We got a problem! We gotta get some help."
154
543000
2000
Имаме проблем! Мора да побараме помош.“
09:23
And I'm going, "Ahh! I got a problem.
155
545000
2000
И јас почнав „Ааа! Јас имам проблем.
09:25
I got a problem." So it's like, "OK. OK. I got a problem."
156
547000
3000
Јас имам проблем.“ И повторно, “добро, добро, имам проблем.“
09:28
But then I immediately drifted right back
157
550000
3000
Но потоа повторно отидов назад во
09:31
out into the consciousness -- and I affectionately
158
553000
3000
претходно опишаната свесност - и нагалено
09:34
refer to this space as La La Land.
159
556000
3000
си ја нарекувам оваа состојба Ла-ла земја.
09:38
But it was beautiful there. Imagine what it would
160
560000
2000
Но, беше прекрасно таму. Замислете како би било
09:40
be like to be totally disconnected from your brain
161
562000
3000
да бидете потполно откачени од вашиот внатрешен дијалог
09:43
chatter that connects you to the external world.
162
565000
3000
кој што ве поврзува со надворешниот свет.
09:46
So here I am in this space, and my job -- and any
163
568000
3000
Значи јас сум тука на ова место, и ова е мојата работа -
09:49
stress related to my job -- it was gone.
164
571000
3000
и сиот стрес поврзан со мојата работа - сето тоа го немаше.
09:52
And I felt lighter in my body. And imagine
165
574000
3000
И се чувствував лесно во моето тело. И замислете:
09:55
all of the relationships in the external world and any
166
577000
4000
сите односи со надворешниот свет
09:59
stressors related to any of those -- they were gone.
167
581000
3000
и сите стресни моменти поврзани со него - сето тоа исчезна.
10:02
And I felt this sense of peacefulness.
168
584000
5000
И чувствував мир.
10:07
And imagine what it would feel like to lose 37 years of emotional baggage!
169
589000
5000
И замислете како би изгледало да изгубите 37 години емоционален товар!
10:12
(Laughter) Oh! I felt euphoria --
170
594000
5000
(смеа) Ох! Чувствував еуфорија.
10:18
euphoria. It was beautiful.
171
600000
3000
Еуфорија. Беше прекрасно.
10:21
And then, again, my left hemisphere comes online and it says,
172
603000
2000
И потоа повторно, мојата лева хемисфера се вклучи и рече,
10:23
"Hey! You've got to pay attention.
173
605000
2000
„Еј! Мора да внимаваш.
10:25
We've got to get help." And I'm thinking, "I got to get help.
174
607000
2000
Мора да најдеме помош.“А јас си мислев, „Мора да најдам помош.
10:27
I gotta focus."
175
609000
2000
Мора да се фокусирам.“
10:29
So I get out of the shower and I mechanically
176
611000
2000
Па, излегов од туш кабината и почнав механички да се облекувам
10:31
dress and I'm walking around my apartment,
177
613000
2000
и почнав да одам низ мојот стан,
10:33
and I'm thinking, "I gotta get to work. I gotta get to work.
178
615000
2000
и да мислам „мора да отидам на работа. Мора да отидам на работа.
10:35
Can I drive? Can I drive?"
179
617000
3000
Можам ли да возам? Можам ли да возам?“
10:38
And in that moment my right arm went totally
180
620000
2000
И во тој момент мојата десна рака тотално
10:40
paralyzed by my side. Then I realized,
181
622000
3000
се парализира. Тогаш сватив,
10:43
"Oh my gosh! I'm having a stroke! I'm having a stroke!"
182
625000
3000
„Ох, господе! Имам мозочен удар! Имам мозочен удар!“
10:46
And the next thing my brain says to me is, "Wow!
183
628000
3000
И следната работа што ми ја кажа мојот мозок е: „Wow!
10:49
This is so cool." (Laughter) "This is so cool!
184
631000
6000
Ова е толку доброо“ (смеа) „Ова е толку супер!
10:55
How many brain scientists have the opportunity
185
637000
2000
Колку многу истражувачи на мозокот ја имаат можноста
10:57
to study their own brain from the inside out?"
186
639000
3000
да го проучуваат својот мозок од внатре?“
11:00
(Laughter)
187
642000
2000
(смеа)
11:02
And then it crosses my mind, "But I'm a very busy woman!"
188
644000
4000
И потоа ми мина низ ум: „Но, јас сум многу зафатена жена!“
11:06
(Laughter) "I don't have time for a stroke!"
189
648000
3000
(смеа) „Јас немам време за мозочен удар!“
11:09
So I'm like, "OK, I can't stop the stroke from happening,
190
651000
2000
И си мислев, „добро, не можам да спречам ударот да се случи,
11:11
so I'll do this for a week or two, and
191
653000
3000
па ќе го правам ова една недела или две,
11:14
then I'll get back to my routine. OK.
192
656000
2000
и потоа ќе се вратам на мојата рутина. Добро.
11:16
So I gotta call help. I gotta call work."
193
658000
2000
Значи, мора да побарам помош. Мора да се јавам на работа.“
11:18
I couldn't remember the number at work,
194
660000
2000
Не можев да се сетам на бројот од работа,
11:20
so I remembered, in my office I had a business card
195
662000
2000
и се сетив, во мојата работна соба имав визит картичка
11:22
with my number on it. So I go into my business room,
196
664000
3000
со мојот број. Па, отидов во мојата работна соба,
11:25
I pull out a three-inch stack of business cards.
197
667000
3000
и го земав купчето со визит картички.
11:28
And I'm looking at the card on top and even though
198
670000
3000
И погледнав во најгорната картичка и,
11:31
I could see clearly in my mind's eye what my business card looked like,
199
673000
4000
и покрај тоа што јасно ја гледав сликата на картичката,
11:35
I couldn't tell if this
200
677000
2000
не можев да познаам дали оваа картичка
11:37
was my card or not, because all I could see were pixels.
201
679000
3000
беше моја или не, бидејќи се што можев да видам беа точки (пиксели).
11:40
And the pixels of the words blended
202
682000
2000
И пикселите од зборовите се претопуваа
11:42
with the pixels of the background and the pixels of the symbols,
203
684000
3000
со пикселите од позадината и со пикселите на симболите,
11:45
and I just couldn't tell.
204
687000
2000
и едноставно не можев да познаам.
11:47
And then I would wait for what I call a wave of clarity.
205
689000
3000
И потоа чекав да ми дојде она што го нарекувам бран на јаснотија.
11:50
And in that moment, I would be able to
206
692000
3000
И во тие моменти можев да се поврзам повторно
11:53
reattach to normal reality and I could tell
207
695000
3000
со нормалната реалност и можев да кажам
11:56
that's not the card ... that's not the card ... that's not the card.
208
698000
2000
ова не е картичката ... ова не е картичката .. ова не е картичката.
11:58
It took me 45 minutes to get one inch down
209
700000
4000
Ми требаа 45 минути да поминам
12:02
inside of that stack of cards.
210
704000
2000
една третина од картичките.
12:05
In the meantime, for 45 minutes, the hemorrhage is
211
707000
2000
Во меѓувреме, за тие 45минути, повредата стануваше
12:07
getting bigger in my left hemisphere.
212
709000
2000
се поголема во мојата лева хемисфера.
12:09
I do not understand numbers, I do not understand the telephone,
213
711000
3000
Не разбирав бројки. Не го разбирав телефонот,
12:12
but it's the only plan I have.
214
714000
2000
но тоа беше единствениот план што го имав.
12:14
So I take the phone pad and I put it right here. I take the business card,
215
716000
3000
Па, го земав телефонот и го ставив тука. Ја земав визит картичката,
12:17
I put it right here, and
216
719000
2000
и ја ставив тука,
12:19
I'm matching the shape of the squiggles on the card
217
721000
4000
и почнав да ги споредувам облиците на шкртаниците на картичката
12:23
to the shape of the squiggles on the phone pad.
218
725000
3000
со шкртаниците на телефонот.
12:26
But then I would drift back out into La La Land,
219
728000
3000
Но, потоа ќе одлетав повторно во Ла Ла земјата,
12:29
and not remember when I came back if I'd already
220
731000
3000
и кога ќе се вратев, не се сеќавав
12:32
dialed those numbers.
221
734000
1000
дали веќе сум ги свртела овие бројки.
12:33
So I had to wield my paralyzed arm like a stump
222
735000
4000
И морав да управувам со мојата парализирана рака како обележувач
12:37
and cover the numbers as I went along and pushed
223
739000
3000
и да ги покривам цифрите како што ги вртев
12:40
them, so that as I would come back to normal
224
742000
3000
така што кога ќе се вратев во нормална состојба,
12:43
reality, I'd be able to tell, "Yes, I've already dialed that number."
225
745000
5000
ќе можев да кажам „Да, веќе ја свртев таа цифра.“
12:48
Eventually, the whole number gets dialed
226
750000
2000
Некако, го свртев целиот број
12:50
and I'm listening to the phone, and
227
752000
2000
и го слушав телефонот
12:52
my colleague picks up the phone and he says to me,
228
754000
3000
и мојот колега ја крева слушалката и ми вели,
12:56
"Woo woo woo woo." (Laughter) And I think to myself,
229
758000
5000
„Ву ву ву вууу.“ (смеа) И си мислам,
13:01
"Oh my gosh, he sounds like a Golden Retriever!"
230
763000
6000
„Господе, па тој звучи како куче!“
13:08
And so I say to him -- clear in my mind, I say to him:
231
770000
2000
И му велам - јасно во мојот ум му велам:
13:10
"This is Jill! I need help!"
232
772000
2000
„Овде е Џил, ми треба твојата помош!“
13:13
And what comes out of my voice is, "Woo woo woo woo woo."
233
775000
3000
А она што излезе од мојата уста беше “Ву ву ву вуу.“
13:16
I'm thinking, "Oh my gosh, I sound like a Golden Retriever."
234
778000
2000
И си мислам, „Господе, па и јас звучам како куче.“
13:18
So I couldn't know -- I didn't know that
235
780000
3000
Па, не можев да знам - не знаев
13:21
I couldn't speak or understand language until I tried.
236
783000
3000
дека не можам да зборувам ниту да разбирам говор се дури не пробав.
13:24
So he recognizes that I need help and he gets me help.
237
786000
3000
Но, тој свати дека ми треба помош и ми прати помош.
13:27
And a little while later, I am riding in an
238
789000
4000
И малку подоцна, се возам во амбулантна кола
13:31
ambulance from one hospital across Boston to [Massachusetts] General Hospital.
239
793000
4000
од една болница во Бостон до Главната болница во Масачусетс
13:35
And I curl up into a little fetal ball.
240
797000
2000
И се стуткав како фетус.
13:37
And just like a balloon with the last bit of air,
241
799000
7000
И исто како балон со последниот здив,
13:44
just, just right out of the balloon,
242
806000
3000
веднаш надвор од балонот, почувствував како мојата енергија
13:47
I just felt my energy lift and just -- I felt my spirit surrender.
243
809000
4000
се подигна нагоре - и почувстував како мојот дух се предаде.
13:51
And in that moment, I knew that I
244
813000
6000
И во тој момент знаев дека јас не сум повеќе
13:57
was no longer the choreographer of my life.
245
819000
3000
кореограферот на мојот живот.
14:00
And either the doctors rescue my body and give me a
246
822000
3000
И, или докторите ќе го спасат моето тело и ќе ми дадат втора шанса
14:03
second chance at life, or this was perhaps
247
825000
3000
за живот, или ова е можеби
14:06
my moment of transition.
248
828000
2000
моментот на преминот.
14:13
When I woke later that afternoon, I was shocked
249
835000
4000
Кога се разбудив подоцна тоа попладне, се шокирав кога дознав
14:17
to discover that I was still alive. When I felt my spirit surrender,
250
839000
5000
дека сеуште сум жива. Кога почувствував дека мојот дух се предаде,
14:22
I said goodbye to my life.
251
844000
3000
јас се збогував со својот живот.
14:25
And my mind was now suspended between two very
252
847000
4000
И мојот ум сега се наоѓаше помеѓу две многу спротивставени
14:29
opposite planes of reality. Stimulation coming in
253
851000
4000
реалности. Стимулациите кои доаѓаа од моите сетила,
14:33
through my sensory systems felt like pure pain.
254
855000
3000
ги чувствував како чиста болка.
14:37
Light burned my brain like wildfire, and sounds
255
859000
4000
Светлина го гореше мојот ум како див пожар, а звуците
14:41
were so loud and chaotic that I could not pick a
256
863000
4000
беа толку гласни и хаотични што не можев да разликувам
14:45
voice out from the background noise,
257
867000
4000
нечиј глас од позадинскиот шум, и само сакав да избегам.
14:49
and I just wanted to escape. Because I could not identify the
258
871000
4000
Бидејќи не можев да ја идентигикувам позицијата на моето тело
14:53
position of my body in space, I felt enormous and expansive,
259
875000
5000
во просторот, се чувстував огромна и се ширев,
14:58
like a genie just liberated from her bottle.
260
880000
4000
исто како духот од лампата на Аладин.
15:03
And my spirit soared free, like a great whale
261
885000
5000
И мојот дух пловеше слободно, како голем кит
15:08
gliding through the sea of silent euphoria.
262
890000
5000
кој плови во море од еуфорија без звуци.
15:14
Nirvana. I found Nirvana. And I remember thinking,
263
896000
8000
Нирвана. Ја најдов Нирвана. И се сеќавам дека мислев,
15:22
there's no way I would ever be able to squeeze
264
904000
3000
нема шанси да можам да ја соберам цела оваа широчина
15:25
the enormousness of myself back inside this tiny little body.
265
907000
5000
назад во моето мало тело.
15:32
But then I realized, "But I'm still alive! I'm still alive,
266
914000
4000
Но тогаш сватив, „Јас сум сеуште жива! Јас сум жива,
15:36
and I have found Nirvana. And if I have
267
918000
4000
и ја најдов Нирвана. И ја најдов Нирвана
15:40
found Nirvana and I'm still alive, then everyone
268
922000
3000
и сеуште сум жива, тогаш сите што се живи
15:43
who is alive can find Nirvana." And I pictured a world
269
925000
7000
можат да најдат Нирвана.“. И си замислував свет
15:50
filled with beautiful, peaceful, compassionate,
270
932000
4000
полн со прекрасни, убави, мирни, сочувствителни,
15:54
loving people who knew that they could come to
271
936000
3000
луѓе полни со љубов кои знаеа дека можат да се вратат на ова место
15:57
this space at any time. And that they could
272
939000
4000
во било кое време. И дека можат намерно да одберат
16:01
purposely choose to step to the right of their
273
943000
4000
да излезат десно од своите леви хемисфери
16:05
left hemispheres and find this peace. And then
274
947000
5000
и да го пронајдат овој мир. И тогаш сватив
16:10
I realized what a tremendous gift this experience
275
952000
4000
колкав подарок може да биде ова искуство
16:14
could be, what a stroke of insight this could be
276
956000
4000
колкав увид за тоа како може да ги живееме своите животи,
16:19
to how we live our lives. And it motivated me to recover.
277
961000
9000
и тоа ме мотивираше да заздравам.
16:28
Two and a half weeks after the hemorrhage, the
278
970000
3000
Две и пол недели после повредата,
16:31
surgeons went in and they removed a blood clot
279
973000
2000
хирурзите ја отстранија истечената крв
16:33
the size of a golf ball that was pushing on my language centers.
280
975000
3000
со големина на голф топче кое ги притискаше моите центри за говор.
16:36
Here I am with my mama,
281
978000
2000
Тука сум со мама, која е вистински ангел во мојот живот.
16:38
who is a true angel in my life. It took me eight years to completely recover.
282
980000
8000
Ми требаа 8 години за потполно да закрепнам.
16:47
So who are we? We are the life-force power of the universe,
283
989000
5000
Значи .. кои сме ние? Ние сме животната сила на универзумот,
16:52
with manual dexterity and two cognitive minds.
284
994000
5000
со вештина во рацете и два когнитивни ума.
16:57
And we have the power to choose, moment by moment,
285
999000
4000
И имаме можност да избираме, од момент во момент,
17:01
who and how we want to be in the world.
286
1003000
4000
кои сме и какви сакаме да бидеме во овој свет.
17:06
Right here, right now, I can step into the
287
1008000
2000
Тука и сега,
17:08
consciousness of my right hemisphere, where we are.
288
1010000
4000
влегувам во свеста на мојата десна хемисфера, каде што сме.
17:12
I am the life-force power of the universe.
289
1014000
4000
Јас сум животната сила на универзумот.
17:16
I am the life-force power of the 50 trillion beautiful
290
1018000
3000
Јас сум животната сила на 50 трилиони прекрасни молекуларни гении
17:19
molecular geniuses that make up my form, at one with all that is.
291
1021000
5000
кои што ја градат мојата форма, едно со се што постои.
17:25
Or, I can choose to step into the consciousness of
292
1027000
3000
Или, можам да одберам да влезам во свесноста
17:28
my left hemisphere, where I become a single individual,
293
1030000
4000
на мојата лева хемисфера, каде што станувам една индивидуа,
17:32
a solid. Separate from the flow,
294
1034000
3000
цврста. Одвоена од текот,
17:36
separate from you. I am Dr. Jill Bolte Taylor:
295
1038000
3000
одвоена од вас. Јас сум Др. Џил Болти Тејлор:
17:39
intellectual, neuroanatomist. These are the "we" inside of me.
296
1041000
7000
интелектуалка, невроанатомичарка. Ова се „ние“ внатре во нас.
17:50
Which would you choose? Which do you choose? And when?
297
1052000
7000
Што би одбрале? Што би одбрале и кога?
17:59
I believe that the more time we spend
298
1061000
4000
Верувам дека колку повеќе време
18:03
choosing to run the deep inner-peace circuitry
299
1065000
3000
се трудиме да живееме од внатрешниот мир
18:06
of our right hemispheres, the more peace we will
300
1068000
3000
на нашите десни хемисфери, толку повеќе мир ќе проектираме
18:09
project into the world, and the more peaceful our planet will be.
301
1071000
4000
надвор во светот, и како резултат целата наша планета ќе биде поисполнета со мир.
18:13
And I thought that was an idea worth spreading.
302
1075000
5000
Мислев дека ова е идеја која вреди да се сподели.
ABOUT THE SPEAKER
Jill Bolte Taylor - NeuroanatomistBrain researcher Jill Bolte Taylor studied her own stroke as it happened -- and has become a powerful voice for brain recovery.
Why you should listen
One morning, a blood vessel in Jill Bolte Taylor's brain exploded. As a brain scientist, she realized she had a ringside seat to her own stroke. She watched as her brain functions shut down one by one: motion, speech, memory, self-awareness ...
Amazed to find herself alive, Taylor spent eight years recovering her ability to think, walk and talk. She has become a spokesperson for stroke recovery and for the possibility of coming back from brain injury stronger than before. In her case, although the stroke damaged the left side of her brain, her recovery unleashed a torrent of creative energy from her right. From her home base in Indiana, she now travels the country on behalf of the Harvard Brain Bank as the "Singin' Scientist."
Jill Bolte Taylor | Speaker | TED.com