ABOUT THE SPEAKER

Daniel Levitin - Neuroscientist
Daniel Levitin incorporates findings from neuroscience into everyday life.

Why you should listen

Dr. Daniel Levitin is a neuroscientist at McGill University in Montreal, dean at Minerva Schools in San Francisco and a musician. His research focuses on pattern processing in the brain.

His three books This Is Your Brain on Music, The World in Six Songs, and the recent The Organized Mind are all bestsellers. A polymath at heart, he has performed with top musicians and holds a few gold and platinum records.

Levitin earned his B.A. in Cognitive Psychology and Cognitive Science at Stanford University, and went on to earn his Ph.D. in Psychology from the University of Oregon, researching complex auditory patterns and pattern processing in expert and non-expert populations. He completed post-doctoral training at Stanford University Medical School (in Neuroimaging) and at UC Berkeley (in Cognitive Psychology). He has consulted on audio sound source separation for the U.S. Navy, and on audio quality for several rock bands and record labels (including the Grateful Dead and Steely Dan), and served as one of the “Golden Ears” expert listeners in the original Dolby AC3 compression tests. He worked for two years at the Silicon Valley think tank Interval Research Corporation.

He taught at Stanford University in the Department of Computer Science, the Program in Human-Computer Interaction, and the Departments of Psychology, Anthropology, Computer Music, and History of Science.

More profile about the speaker
Daniel Levitin | Speaker | TED.com

TEDGlobal>London

Daniel Levitin: How to stay calm when you know you'll be stressed

डँनियल लेवेटीन: तणावाखाली असतांना शांत कसे रहावे

Filmed: 2015-09-29

15,873,808 views

तणावग्रस्त असतांना तुमची कार्यक्षमता कमी होते.कारण मेंदूतून कार्टी सोल हे संप्रेरक स्त्रवते अश्यावेळी तुमची माती गुंग होते. विचारांसमोर धुके होते त्यामुळे तुम्ही योग्य निर्णय घेऊ शकत नाही . परिणामतः तुम्हाला बिकट परीस्थितीत जावे लागते. ते टाळण्यासाठी न्युरो विशारद डँनियल लेवेटीन उपाय सांगतात.

Daniel Levitin - Neuroscientist
Daniel Levitin incorporates findings from neuroscience into everyday life. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

A few years ago,
I broke into my own house.

0

1240

2560

काही वर्षापूर्वी मी माझे स्वतःचे घर फोडले.

00:16

I had just driven home,

1

4880

1216

मी घरी नुकताच आलो होतो.

00:18

it was around midnight
in the dead of Montreal winter,

2

6120

2536

मोंट्रियल मधील कडक हिवाळ्याची
ती मध्यरात्र होती .

00:20

I had been visiting my friend,
Jeff, across town,

3

8680

2296

माझ्या गावच्या मित्राला
जेफला मला भेटावयाचे होते.

00:23

and the thermometer on the front porch
read minus 40 degrees --

4

11000

4776

माझ्यासमोरील तापमापक दर्शक
मायनस चाळीस तापमान दाखवीत होता .

00:27

and don't bother asking
if that's Celsius or Fahrenheit,

5

15800

3096

ते सेल्सिअस आहे कि फ्यारनहिट आहे
मी पाहिलेही नाही .

00:30

minus 40 is where the two scales meet --

6

18920

2456

हे असे तापमान आहे येथे ही दोन्ही मापे
एकत्र येतात.

00:33

it was very cold.

7

21400

1256

फारच कडाक्याची थंडी होती.

00:34

And as I stood on the front porch
fumbling in my pockets,

8

22680

3216

माझ्या घराच्या दर्शनी भागात
खिश्यात हात घालून मी उभा राहिलो.

00:37

I found I didn't have my keys.

9

25920

2256

मला आढळले माझ्याजवळ घराच्या चाव्या नाहीत.

00:40

In fact, I could see them
through the window,

10

28200

2096

मला घरच्या खिडकीतून त्या दिसत होत्या.

00:42

lying on the dining room table
where I had left them.

11

30320

3096

त्या जेवणाच्या टेबलावरच मी विसरलो होतो .

00:45

So I quickly ran around
and tried all the other doors and windows,

12

33440

3136

मी झटकन सर्व घराचे
दरवाजे खिडक्या पहिल्या.

00:48

and they were locked tight.

13

36600

1576

ते सर्व बंद होते .

00:50

I thought about calling a locksmith --
at least I had my cellphone,

14

38200

3143

माझ्याजवळ सेलफोन होता त्यावरून मी
किल्लीवाल्याला बोलवायचे ठरविले.

00:53

but at midnight, it could take a while
for a locksmith to show up,

15

41367

3329

पण अश्या मध्यरात्री तो लवकर आला नसता.

00:56

and it was cold.

16

44720

2160

थंडीही कडाक्याची होतीच .

01:00

I couldn't go back to my friend
Jeff's house for the night

17

48421

2715

माझ्या मित्र जेफकडे
मी जाऊ शकत नव्हतो .

01:03

because I had an early flight
to Europe the next morning,

18

51160

2667

पहाटेच युरोपला जाण्यासाठी
मला विमान पकडायचे होते .

01:05

and I needed to get
my passport and my suitcase.

19

53851

2239

आणि त्यासाठी मला माझा पासपोर्ट
व सुटकेस घ्यायची होती.

01:08

So, desperate and freezing cold,

20

56400

2496

थंडीत निराश होऊन मी

01:10

I found a large rock and I broke
through the basement window,

21

58920

3616

मोठ्या दगडाने
तळाच्या खिडकीच्या काचा तोडल्या

01:14

cleared out the shards of glass,

22

62560

1976

काचा दूर केल्या .

01:16

I crawled through,

23

64560

1336

सरपटत आत गेलो

01:17

I found a piece of cardboard
and taped it up over the opening,

24

65920

3416

मी एक पुठ्ठ्याचा तुकडा घेतला
तो उघड्या भागावर बांधला.

01:21

figuring that in the morning,
on the way to the airport,

25

69360

2620

कारण दुसऱ्या दिवशी मला विमानतळावर
जावयाचे होते .

मी माझ्या ठेकेदाराला बोलवू शकलो असतो,
खिडकीच्या दुरुस्तीसाठी.

01:24

I could call my contractor
and ask him to fix it.

26

72004

2772

पण हे खूपच खर्चिक झाले असते.

01:26

This was going to be expensive,

27

74800

1477

01:28

but probably no more expensive
than a middle-of-the-night locksmith,

28

76301

3555

पण रात्री किल्लीवाल्याला बोलाविण्याहून
हे कमी खर्चिक होते.

01:31

so I figured, under the circumstances,
I was coming out even.

29

79880

4160

माझ्यासमोरील परिस्थिती पाहून असे मी केले.

01:36

Now, I'm a neuroscientist by training

30

84920

2176

मी न्य्रुरोविज्ञान शिकलो आहे.

01:39

and I know a little bit
about how the brain performs under stress.

31

87120

4096

आणि मला माहित आहे तणावाखाली
मेंदू कसा काम करतो.

01:43

It releases cortisol
that raises your heart rate,

32

91240

3536

तणाव कोर्टिसोल हार्मोन्स शरीरातून स्त्रवतो
त्यामुळे हृदयाची धड धड वाढते.

01:46

it modulates adrenaline levels

33

94800

2256

आणि ते एडिर्नालाइनची पातळी
नियंत्रित करते .

01:49

and it clouds your thinking.

34

97080

1480

त्याने तुमच्या विचारावर धुके पसरते

01:51

So the next morning,

35

99080

1976

म्हणूनच दुसऱ्या दिवशी

01:53

when I woke up on too little sleep,

36

101080

2456

मी थोडी झोप घेऊन उठलो.

01:55

worrying about the hole in the window,

37

103560

2736

मला खिडकीला पडलेल्या खिंडाराची
चिता वाटू लागली.

01:58

and a mental note
that I had to call my contractor,

38

106320

2776

वाटू लागले मला ठेकेदारास
बोलवायला हवे होते .

02:01

and the freezing temperatures,

39

109120

1696

कडाक्याची थंडी,

02:02

and the meetings I had upcoming in Europe,

40

110840

2456

आणि माझी युरोपला असलेली मिटिंग,

02:05

and, you know, with all
the cortisol in my brain,

41

113320

3536

या सारवणे माझ्या मेंदूतील
कोर्टिसोल पातळीने.

02:08

my thinking was cloudy,

42

116880

1376

विचारशक्ती कुंठीत झाली.

02:10

but I didn't know it was cloudy
because my thinking was cloudy.

43

118280

3416

पण मला त्याची जाणीव नव्हती
कारण माझी मती कुंठीत झाली होती.

02:13

(Laughter)

44

121720

1496

(हशा)

02:15

And it wasn't until I got
to the airport check-in counter,

45

123240

3256

आणि ही अवस्था संपली जेव्हा मी
विमानतळावरील तपासणी केंद्रात गेलो.

02:18

that I realized I didn't have my passport.

46

126520

2256

मला कळले आपल्याजवळ पासपोर्ट नाही.

02:20

(Laughter)

47

128800

2016

(हशा)

02:22

So I raced home in the snow
and ice, 40 minutes,

48

130840

3456

आणि मी त्या बर्फबारीत घरी धावलो
चाळीस मिनिटातच पोहोचलो.

02:26

got my passport,
raced back to the airport,

49

134320

2456

माझा पासपोर्ट घेतला व विमानतळाकडे पळालो.

02:28

I made it just in time,

50

136800

1816

मी वेळेवरच पोहोचलो.

02:30

but they had given away
my seat to someone else,

51

138640

2239

पण त्यांनी माझी जागा दुसर्याला दिली.

02:32

so I got stuck in the back of the plane,
next to the bathrooms,

52

140903

2976

मला विमानाच्या मागील बाजूस
शोचालयाजवळ बसावे लागले.

02:35

in a seat that wouldn't recline,
on an eight-hour flight.

53

143903

3217

मला मिळालेली खुर्ची मागे रेलत नव्हती.
मला आठ तासाचा प्रवास करावयाचा होता.

02:39

Well, I had a lot of time to think
during those eight hours and no sleep.

54

147880

3456

विचारासाठी माझ्याजवळ भरपूर वेळ होता.
आठ्तासाच्या प्रवासात. झोपही येईना.

02:43

(Laughter)

55

151360

1136

(हशा)

02:44

And I started wondering,
are there things that I can do,

56

152520

2656

मी विचार करू लागलो.
तेवढेच मला करता येण्यागे होते .

02:47

systems that I can put into place,

57

155200

1936

मी योग्य पद्धतीचा उपयोग कसा करू शकेन.

02:49

that will prevent bad things
from happening?

58

157160

2456

ज्यामुळे असे दुर्धर प्रसंग ओढवणार नाहीत?

02:51

Or at least if bad things happen,

59

159640

1896

आणि तरीही वाईट घडले तर,

02:53

will minimize the likelihood
of it being a total catastrophe.

60

161560

5000

त्यापासून मोठ्या संकाटात पडणे
कसे टाळता येईल.

02:59

So I started thinking about that,

61

167360

1576

मी त्यावर विचार करू लागलो.

03:00

but my thoughts didn't crystallize
until about a month later.

62

168960

2858

पण माझ्या विचारांना मूर्त स्वरूप आले
ते एक महिन्याने.

03:03

I was having dinner with my colleague,
Danny Kahneman, the Nobel Prize winner,

63

171842

3694

डँनी कान्हेम्बर मित्रासोबत मी जेवत होतो.
त्यास नोबल पारितोषिक मिळालेले होते.

03:07

and I somewhat embarrassedly told him
about having broken my window,

64

175560

3376

मी माझ्या घराची खिडकी वैतागाने कशी तोडली
याची घटना त्याला सांगितली.

मी माझा पास पोर्ट ही कसा विसरलो होतो
तेही त्यास सांगितले.

03:10

and, you know, forgotten my passport,

65

178960

2416

03:13

and Danny shared with me

66

181400

1216

डँनीला सहानभूती वाटली.

03:14

that he'd been practicing
something called prospective hindsight.

67

182640

4496

त्याने मला तो घटना शास्त्रावर
विचार करीत असल्याचे सांगितले.

03:19

(Laughter)

68

187160

1736

(हशा)

03:20

It's something that he had gotten
from the psychologist Gary Klein,

69

188920

3143

मनो वैज्ञानिक गेरी क्लेन कडून
त्याने त्याचे धडे गिरविले होते.

03:24

who had written about it
a few years before,

70

192087

2049

त्याने त्यावर पुस्तकही लिहिले होते

03:26

also called the pre-mortem.

71

194160

2096

विच्छेदनापुर्वी

03:28

Now, you all know what the postmortem is.

72

196280

1953

तुम्हाला पोस्ट मा॒रटम माहित आहे.

03:30

Whenever there's a disaster,

73

198257

1479

जेव्हा एखादी आपत्ती येते.

03:31

a team of experts come in and they try
to figure out what went wrong, right?

74

199760

4296

तेव्हा तज्ञांचा गट कारणमीमांसा करतो
जे काही बरे वाईट घडले असेल त्याचे.

03:36

Well, in the pre-mortem, Danny explained,

75

204080

2416

पूर्व विच्छेदनात डँनी स्तष्टीकरण करतो

03:38

you look ahead and you try to figure out
all the things that could go wrong,

76

206520

3896

तुम्ही द्रष्टे असावयास हवे पुढील संकटाची
चाहूल लागली पाहिजे बरे वाईट ओळखण्यास.

03:42

and then you try to figure out
what you can do

77

210440

2576

त्यावरून तुम्ही ठरवा काय करावयाचे ते.

03:45

to prevent those things from happening,
or to minimize the damage.

78

213040

3496

पुढील अनर्थ व नुकसान टाळण्यासाठी.

03:48

So what I want to talk to you about today

79

216560

2936

मी आज तुम्च्शी बोलणार आहे

03:51

are some of the things we can do
in the form of a pre-mortem.

80

219520

3536

आपण पूर्व विश्लेषणाने अनेक
गोष्टी टाळू शकू.

03:55

Some of them are obvious,
some of them are not so obvious.

81

223080

2896

काही उपाय खात्रीचे
तर काही बिनत्रीचे असतील

03:58

I'll start with the obvious ones.

82

226000

1936

प्रारंभी खात्रीशीर उपायाबत बोलतो.

03:59

Around the home, designate a place
for things that are easily lost.

83

227960

5080

घराभोवती सहज हरविल्या जाणाऱ्या वस्तूंसाठी
जागा निश्चित करा.

04:05

Now, this sounds
like common sense, and it is,

84

233680

3856

हा एकप्रकारचा व्यवहाराचा भाग आहे.

04:09

but there's a lot of science
to back this up,

85

237560

2536

याचे अनेक दाखले आहेत.

04:12

based on the way our spatial memory works.

86

240120

3296

जागेवर आधारित स्मरण करता येईल.

04:15

There's a structure in the brain
called the hippocampus,

87

243440

2856

मेंदूत हिपोकाम्पास हे एक केंद्र असते.

04:18

that evolved over tens
of thousands of years,

88

246320

2936

जे हजारो वर्षानंतर उत्क्रांत झाले आहे.

04:21

to keep track of the locations
of important things --

89

249280

3776

महत्वाच्या गोष्टींच्या स्थानाचा
मागोवा घेण्यासाठी.

04:25

where the well is,
where fish can be found,

90

253080

2416

इच्छा असेल तर मार्ग निघतो

04:27

that stand of fruit trees,

91

255520

2496

तो फळझाडांच्या छायेत,

04:30

where the friendly and enemy tribes live.

92

258040

2616

शत्रूंच्या टोळ्या असतात,

04:32

The hippocampus is the part of the brain

93

260680

1905

मेंदूचा भाग हिपोकाम्पास

04:34

that in London taxicab drivers
becomes enlarged.

94

262609

3487

जो लंडनच्या टँक॒सी चालक विकसित होतो

04:38

It's the part of the brain
that allows squirrels to find their nuts.

95

266120

3696

हाच भाग खारीला
शेगदाणे शोधण्यास समर्थ करतो.

04:41

And if you're wondering,
somebody actually did the experiment

96

269840

2858

याबाबत कोणी प्रयोग केला आहे काय
असे तुमच्या मनात येईल.

04:44

where they cut off
the olfactory sense of the squirrels,

97

272722

2774

प्रयोगात ओलफैक्ट्री सेंस वास केंद्र भाग
विलग केला .

04:47

and they could still find their nuts.

98

275520

1816

तरीही त्यांनी शेंगदाणे शोधून काढले.

04:49

They weren't using smell,
they were using the hippocampus,

99

277360

2816

ते घाणेन्द्रियाचा वापर न करता
हिपोकाम्पासचा वर करीत होते.

04:52

this exquisitely evolved mechanism
in the brain for finding things.

100

280200

5016

नाजूकतेने उत्क्रांत झालेली ही यंत्रणा
मेंदूला वस्तू शोधण्यास मदत करते

04:57

But it's really good for things
that don't move around much,

101

285240

3736

पण हे फार हालचाल न करणाऱ्या
वस्तूंबद्दल आहे.

05:01

not so good for things that move around.

102

289000

2456

आपल्या सभोवताली
फिरणाऱ्या वस्तूंसाठी नाही.

05:03

So this is why we lose car keys
and reading glasses and passports.

103

291480

4296

हेच कारण आहे आपण कारची किल्ली.
चष्मा .पासपोर्ट हरवितो.

05:07

So in the home,
designate a spot for your keys --

104

295800

2496

म्हणूनच घरात किल्लीसाठी जागा ठरवून द्या.

05:10

a hook by the door,
maybe a decorative bowl.

105

298320

2856

दरवाज्यामागे खिळा अथवा
सुंदरसे भांडे.

05:13

For your passport, a particular drawer.

106

301200

2096

पास पोर्ट साठी विशिष्ट खण,

05:15

For your reading glasses,
a particular table.

107

303320

2776

चष्म्यासाठी ठराविक टेबल,

05:18

If you designate a spot
and you're scrupulous about it,

108

306120

3456

तुम्ही जागा ठरविली आणि सजग असाल

05:21

your things will always be there
when you look for them.

109

309600

2816

तर तुमच्या वस्तू तेथेच सापडतील
गरज असेल तेव्हा.

05:24

What about travel?

110

312440

1216

प्रवासात काय कराल?

05:25

Take a cell phone picture
of your credit cards,

111

313680

2376

तुमच्या क्रेडीट कार्ड चा
फोटो घ्या सेलफोन वरून

05:28

your driver's license, your passport,

112

316080

2296

तसाच वाहन परवाना पारपत्र याचाही

05:30

mail it to yourself so it's in the cloud.

113

318400

2256

तुम्ही स्वतःला मेल करा म्हणजे
ती माहिती क्लाउड मध्ये राहील

05:32

If these things are lost or stolen,
you can facilitate replacement.

114

320680

4376

जेव्हा तुमच्या या वस्तू हरवितात
.तुम्हाला यावरून नवीन मिळविता येतात.

05:37

Now these are some rather obvious things.

115

325080

2616

या गोष्टी खात्रीलायक आहेत.

05:39

Remember, when you're under stress,
the brain releases cortisol.

116

327720

3536

तुम्ही तणावग्रस्त असता तेव्हा ,
मेंदू कोर्टिसोल संप्रेरक स्त्रवतो.

05:43

Cortisol is toxic,
and it causes cloudy thinking.

117

331280

3216

कॉर्तीसोले हे घातक संप्रेरक आहे .
ते विचार प्रभावित करते.

05:46

So part of the practice of the pre-mortem

118

334520

2536

म्हणूनच पूर्व विच्छेदन क्रिया

05:49

is to recognize that under stress
you're not going to be at your best,

119

337080

4256

दर्शवित असते तुम्ही तणावाखाली असता तेव्हा
तुमची कार्यक्षमता कमी असते.

05:53

and you should put systems in place.

120

341360

2296

त्यासाठी तुम्ही या उपायाचा
वापर केला पाहिजे.

05:55

And there's perhaps
no more stressful a situation

121

343680

2936

अशीही अनोखी परिस्थिती असेल जेव्हा,

05:58

than when you're confronted
with a medical decision to make.

122

346640

3416

तुम्हाला वैद्यकीय बाबतीत
एखादा निर्णय घ्याचा असेल

06:02

And at some point, all of us
are going to be in that position,

123

350080

3296

आपणापैकी प्रत्येक जण
या अवस्थेत कधीना कधी असतो.

06:05

where we have to make
a very important decision

124

353400

2376

या अवस्थेत आपल्याला
महत्वाचा निर्णय घ्यावा लागतो.

06:07

about the future of our medical care
or that of a loved one,

125

355800

3296

जो आपल्या प्रिय व्यक्तीच्या
वैद्यकीय उपचाराबाबत बाबत असतो.

06:11

to help them with a decision.

126

359120

1656

त्यांना मदत करण्यास.

06:12

And so I want to talk about that.

127

360800

1616

मला त्याबाबत बोलावयाचे आहे.

06:14

And I'm going to talk about
a very particular medical condition.

128

362440

3016

मी एका विशेष अश्या वैद्यकीय बाबतीत
बोलत असलो तरी

06:17

But this stands as a proxy for all kinds
of medical decision-making,

129

365480

3536

ती बाब सर्वच वैद्यकीय बाबतीच्या
निर्णयास लागू होते,

06:21

and indeed for financial decision-making,
and social decision-making --

130

369040

4016

मग ती आर्थिक व सामाजिक बाबतीत असो.

06:25

any kind of decision you have to make

131

373080

2256

व कोणत्याही बाबतीत असो.

06:27

that would benefit from a rational
assessment of the facts.

132

375360

4016

त्याने वास्तववादी विश्लेषण करत येईल.

06:31

So suppose you go to your doctor
and the doctor says,

133

379400

3136

समजा तुम्ही डॉक्टर कडे गेलात ते म्हणाले

06:34

"I just got your lab work back,
your cholesterol's a little high."

134

382560

4120

:तुमचे प्रयोगशाळेतील अहवाल सांगतात
तुमचे कोलेस्ट्रोल जास्त आहे थोडेसे.

06:39

Now, you all know that high cholesterol

135

387240

3016

तुम्हाला माहित आहे उच्च कोलेस्ट्रोल पातळी

06:42

is associated with an increased risk
of cardiovascular disease,

136

390280

4136

हृदय धमन्याचा विकार निर्माण करते.

06:46

heart attack, stroke.

137

394440

1416

हृदय विकार ,पक्षाघात

06:47

And so you're thinking

138

395880

1216

तुम्ही विचार करता

06:49

having high cholesterol
isn't the best thing,

139

397120

2096

कोलेस्ट्रोल पातळी जास्त असणे हानिकारक आहे.

06:51

and so the doctor says,
"You know, I'd like to give you a drug

140

399240

3016

डॉक्टर म्हणतात
मी तुम्हाला औषध देतो

06:54

that will help you
lower your cholesterol, a statin."

141

402280

2776

स्टेटिन ज्याने तुमचे कोलेस्ट्रोल कमी होईल.

06:57

And you've probably heard of statins,

142

405080

1896

स्टेटिन बद्दल तुम्ही ऐक्ले असेल.

06:59

you know that they're among
the most widely prescribed drugs

143

407000

2810

मोठ्या प्रमाणावर हे डॉक्टर लिहून देतात.

07:01

in the world today,

144

409834

1174

आजच्या स्थितीत .

07:03

you probably even know
people who take them.

145

411032

2079

तुम्हाला माहित असेल . लोक हे घेतात

07:05

And so you're thinking,
"Yeah! Give me the statin."

146

413135

2381

तुम्ही ही विचार कराल
"चला आपण ही घेऊ या स्टेटिन"

07:07

But there's a question
you should ask at this point,

147

415541

2435

पण एक प्रश्न तुम्ही मनाशी विचारला पाहिजे

07:10

a statistic you should ask for

148

418000

1856

सांखिकी माहितीचा

07:11

that most doctors
don't like talking about,

149

419880

2456

किती डॉक्टर्सना हे लिहून देणे आवडत नाही.

07:14

and pharmaceutical companies
like talking about even less.

150

422360

3160

औषधी कंपन्या याबाबत फारसे बोलत नाहीत.

07:18

It's for the number needed to treat.

151

426800

2376

किती जणांना याचा उपचार लागेल(NNT )

07:21

Now, what is this, the NNT?

152

429200

1976

हे NNT म्हणजे काय?

07:23

It's the number of people
that need to take a drug

153

431200

3056

NNT म्हणजे किती जणांना या औषधाची गरज आहे.

07:26

or undergo a surgery
or any medical procedure

154

434280

2856

किवा कितींना शस्त्रक्रिया वा
वैद्यकीय उपचार करावी लागेल

07:29

before one person is helped.

155

437160

2376

एखाद्यास उपचार करण्यापूर्वी ही माहिती
देणे आवश्यक आहे.

07:31

And you're thinking,
what kind of crazy statistic is that?

156

439560

2856

तुम्ही म्हणाल किती वेडगळ पणा आहे
ही माहिती घेणे?

07:34

The number should be one.

157

442440

1216

वाटेल ही संख्या एकच हवी

07:35

My doctor wouldn't prescribe
something to me

158

443680

2056

असे काही माझे डॉक्टर लिहून देणार नाही

07:37

if it's not going to help.

159

445760

1285

जर मला ते उपयोगी नसेल तर.

07:39

But actually, medical practice
doesn't work that way.

160

447069

2484

पण या प्रकारे
वैद्यकीय उपचार केले जात नाहीत.

07:41

And it's not the doctor's fault,

161

449578

1531

पण यास डॉक्टर दोषी नाहीत.

07:43

if it's anybody's fault,
it's the fault of scientists like me.

162

451134

2919

हा कोणाचाही दोष असू शकतो
माझ्यासारख्या शास्त्रज्ञांचा ही.

07:46

We haven't figured out
the underlying mechanisms well enough.

163

454077

2865

आम्ही याची संपूर्ण माहिती
अद्याप प्राप्त केली नाही.

07:48

But GlaxoSmithKline estimates

164

456966

2410

पण ग्लाक्शो स्मिथ्क्लीन च्या अंदाजानुसार,

07:51

that 90 percent of the drugs work
in only 30 to 50 percent of the people.

165

459400

4976

90 टक्के औषधे ही फक्त ३० ते ५० टक्के
लोकांनाच उपयुक्त ठरतात.

07:56

So the number needed to treat
for the most widely prescribed statin,

166

464400

3816

म्हणूनच ते किती टक्के लोकांवर परिणामकारक
आहे याची माहिती आवश्यक आहे.

08:00

what do you suppose it is?

167

468240

2136

आता तुम्ही काय म्हणाल?

08:02

How many people have to take it
before one person is helped?

168

470400

2816

एकास हे द्यावयाचे असेल तर
किती जणांची माहिती हवी.

08:05

300.

169

473240

1200

३००.

08:07

This is according to research

170

475075

1381

झालेल्या शोधानुसार आहे.

08:08

by research practitioners
Jerome Groopman and Pamela Hartzband,

171

476480

3496

यावर संशोधन केले आहे ते जेरोम गृपमान
आणि पामेला हर्ट्झबंड स्वतंत्ररीत्या

08:12

independently confirmed by Bloomberg.com.

172

480000

2776

जे बरोबर असल्याचे सांगितले आहे
bloomberg.com ने

08:14

I ran through the numbers myself.

173

482800

2400

मी या आकड्याचा पाठपुरावा केला.

08:17

300 people have to
take the drug for a year

174

485920

2376

त्यसाठी 300 लोकांना वर्षभर हे औषध दिले

08:20

before one heart attack, stroke
or other adverse event is prevented.

175

488320

3976

हृदयाचा वा पक्षाघाताचा झटका येण्यापूर्वी
वा तत्सम स्थिती येण्यास अटकाव करण्यास.

08:24

Now you're probably thinking,

176

492320

1381

यावर तुम्ही विचार कराल

08:25

"Well, OK, one in 300 chance
of lowering my cholesterol.

177

493725

2811

म्हणजे माझे कोलोस्त्रोल कमी
होण्याचा संभव आहे 300 त 1

08:28

Why not, doc? Give me
the prescription anyway."

178

496560

2216

मग डॉक्टर मला हे
प्रिस्क्रिशन का लिहून देतात.

08:30

But you should ask at this point
for another statistic,

179

498800

2856

तुम्ही दुसऱ्या संखीकीची माहित करून घ्यावी

08:33

and that is, "Tell me
about the side effects." Right?

180

501680

2576

ती आहे या औषधाच्या दुष्परीणामाची

08:36

So for this particular drug,

181

504280

1656

या औषधा बाबत

08:37

the side effects occur
in five percent of the patients.

182

505960

3656

पाच टक्के लोकात याचे दुष्परिणाम जाणवतात.

08:41

And they include terrible things --

183

509640

1667

पण ते भयानक असतात.

08:43

debilitating muscle and joint pain,
gastrointestinal distress --

184

511331

4444

स्नायु दुर्बल करणे सांध्यात वेदना होणे
तसेच आतडे कमकुवत करणे

पण तुम्ही म्हणाल पाच टक्के लोकांवर
तर याचा परिणाम होतो.

08:47

but now you're thinking, "Five percent,

185

515799

1859

08:49

not very likely
it's going to happen to me,

186

517682

2014

मला दुष्परिणाम होण्याची
शक्यता कमीच आहे.

08:51

I'll still take the drug."

187

519720

1238

मी हे औषध चालूच ठेवतो.

08:52

But wait a minute.

188

520982

1194

पण जरा थांबा,

08:54

Remember under stress
you're not thinking clearly.

189

522200

2336

तणावाखाली तुम्ही निट विचार करीत नाही.

08:56

So think about how you're going
to work through this ahead of time,

190

524560

3165

विचार करा काळाच्या पुढे जाऊन
तुम्ही कसा निर्णय घ्याल

08:59

so you don't have to manufacture
the chain of reasoning on the spot.

191

527750

3198

तर्काची मालिका जोडत बसू नका.

09:02

300 people take the drug, right?
One person's helped,

192

530973

2492

एकासाठी 300 जणांच्या अभ्यासाची गरज आहे

09:05

five percent of those 300
have side effects,

193

533489

2407

पाचह टक्के लोकांना
याचा दुष्परिणाम जाणवतो.

09:07

that's 15 people.

194

535920

1480

म्हणजे १५ जणांना

09:09

You're 15 times more likely
to be harmed by the drug

195

537800

3896

तुम्हस १५ पट अधिक दुष्परिणाम जाणवेल

09:13

than you are to be helped by the drug.

196

541720

2816

तुम्हाला त्याचा उपयोग होण्या ऐवजी.

09:16

Now, I'm not saying whether you
should take the statin or not.

197

544560

2905

मी काही हे सांगत नाही
कि तुम्ही हे स्टेटीन घ्यावे अथवा नाही

09:19

I'm just saying you should have
this conversation with your doctor.

198

547489

3143

मला सांगावयाचे आहे
तुम्ही याबाबत डॉक्टरांशी बोलावे

09:22

Medical ethics requires it,

199

550656

1320

वैद्यकीय नितीमत्ता हवी.

09:24

it's part of the principle
of informed consent.

200

552000

2296

यास तुमची संमती घेणे आवश्यक आहे.

09:26

You have the right to have access
to this kind of information

201

554320

3216

ही माहिती मिळविणे तुमचा हक्क आहे.

09:29

to begin the conversation about whether
you want to take the risks or not.

202

557560

3896

आणि उपचार करण्यापूर्वी हे सर्व
माहित असल्यासच तुम्ही धोका स्वीकारावा.

09:33

Now you might be thinking

203

561480

1216

कदाचित तुम्ही विचार कराल

09:34

I've pulled this number
out of the air for shock value,

204

562720

2696

मी धक्का देण्यासाठी हवेतून हा आकडा
काढला असे वाटेल

09:37

but in fact it's rather typical,
this number needed to treat.

205

565440

3256

पण हा आकडा महत्वाचा आहे
उपचारासाठी.

09:40

For the most widely performed surgery
on men over the age of 50,

206

568720

4616

विशेषतः पन्नाशी बाहेरील
व्यक्तींच्या शस्त्रक्रियेसाठी

09:45

removal of the prostate for cancer,

207

573360

2216

कर्करोगग्रस्त प्रोस्टेट ग्रंथी
काढून टाकण्यास.

09:47

the number needed to treat is 49.

208

575600

2576

हा आकडा आहे ५० म्हणजे

09:50

That's right, 49 surgeries are done
for every one person who's helped.

209

578200

4176

तुम्हास ५० जणांवर शस्त्रक्रिया केल्यावर
होणाऱ्या दुष्परिणामाची माहिती हवी.

09:54

And the side effects in that case
occur in 50 percent of the patients.

210

582400

4656

म्हणजे ५० टक्के लोकांवर
याचे दुष्परिणाम जाणवतात.

09:59

They include impotence,
erectile dysfunction,

211

587080

2856

त्यांना नपुसंकत्व, लैंगिक शिथिलता
होऊ शकते,

10:01

urinary incontinence, rectal tearing,

212

589960

2776

लघवी अनियमित होणे, आतडे फाटणे

10:04

fecal incontinence.

213

592760

1456

चेहरा अनियमित होणे.

10:06

And if you're lucky, and you're one
of the 50 percent who has these,

214

594240

3496

अक़्नि तुम्ही सुदैवी असाल जर काही झाले
नाही तर पण तसे झाल्यास

10:09

they'll only last for a year or two.

215

597760

2040

हा दुष्परिणाम वर्ष दोन वर्ष राहतो.

10:12

So the idea of the pre-mortem
is to think ahead of time

216

600880

3616

म्हणून पूर्व विच्छेदनाच्या कल्पनेत पुढच्या
काळाचा आढावा घेणे अपेक्षित आहे.

10:16

to the questions
that you might be able to ask

217

604520

2536

तुम्ही प्रश्न विचारू शकाल

10:19

that will push the conversation forward.

218

607080

2376

ज्याने तुमचे संभाषण पुढे जाईल.

10:21

You don't want to have to manufacture
all of this on the spot.

219

609480

3096

तुम्हाला याक्षणी काही कल्पनाविलास
करायचा नाही.

10:24

And you also want to think
about things like quality of life.

220

612600

2896

तुम्ही जीवांच्या गुणवत्तेचा
विचार करू इच्छिता

10:27

Because you have a choice oftentimes,

221

615520

1776

त्यासाठी तुम्हाला नेहमीच निवडायचे आहे.

10:29

do you I want a shorter life
that's pain-free,

222

617320

2296

तुम्हाला वेदनारहित छोटेसे
आयुष्य जगायचे आहे कि

10:31

or a longer life that might have
a great deal of pain towards the end?

223

619640

3776

वेदनामय असलेले दीर्घ जीवन
स्वीकारायचे आहे.

10:35

These are things to talk about
and think about now,

224

623440

2416

या गोष्टींचा आताच विचार करा.

10:37

with your family and your loved ones.

225

625880

1816

तुमच्या कुटुंबीयांसोबत

10:39

You might change your mind
in the heat of the moment,

226

627720

2496

कदाचित तुम्ही तुमचे मन बदलाल
विचारांच्या भाऊगर्दीत

10:42

but at least you're practiced
with this kind of thinking.

227

630240

3056

तुम्ही अश्या प्रकारच्या विचारसरणीची
संवय करावयास हवी.

10:45

Remember, our brain under stress
releases cortisol,

228

633320

4616

लक्षात ठेवा आपला मेंदू तणाव अवस्थेत
कार्टीसोल स्त्रवत असतो.

10:49

and one of the things
that happens at that moment

229

637960

2336

आणि त्यावेळी घडणारी गोष्ट

10:52

is a whole bunch on systems shut down.

230

640320

1936

सर्व काही बिघडवू शकते.

10:54

There's an evolutionary reason for this.

231

642280

1905

याचे कारण उत्क्रांतीत आहे.

10:56

Face-to-face with a predator,
you don't need your digestive system,

232

644209

3407

भक्षकापुढे तुम्ही असाल तेव्हा
तुमच्या पचनसंस्था, तुमची रोगप्रतिकारशक्ती

10:59

or your libido, or your immune system,

233

647640

2456

वा शरीराची ताकद निरुपयोगी ठरते

11:02

because if you're body is expending
metabolism on those things

234

650120

3656

तुमच्या शरीराने यासाठी चयापचय क्रिया
वापरली तर

11:05

and you don't react quickly,

235

653800

1656

तुमची यासाठी होणारी कृती मंद असेल.

11:07

you might become the lion's lunch,
and then none of those things matter.

236

655480

3976

आणि तुम्ही सिहाचे भक्ष्य ठराल

11:11

Unfortunately,

237

659480

1416

दुर्दैवाने.

11:12

one of the things that goes out the window
during those times of stress

238

660920

3616

यातून बाहेर पडण्याचा मार्ग म्हणजे

11:16

is rational, logical thinking,

239

664560

1976

वस्तुस्थिती जाणणे तार्किक विचार करणे.

11:18

as Danny Kahneman
and his colleagues have shown.

240

666560

3416

जे डँनी कान्हेम्बरव त्याच्या सहकाऱ्यांनी
सांगितले आहे.

11:22

So we need to train ourselves
to think ahead

241

670000

3176

आपणच स्वतः ला यासाठी शिक्षित केले पाहिजे.

11:25

to these kinds of situations.

242

673200

2256

अश्या सं कताना सामोरे जाण्यास.

11:27

I think the important point here
is recognizing that all of us are flawed.

243

675480

6176

महत्वाचा मुद्दा आहे हे जाणणे कि
आपणा सर्वात काहीना काही दोष असतो.

11:33

We all are going to fail now and then.

244

681680

2856

केव्हातरी आपला पाडाव होणार आहे.

11:36

The idea is to think ahead
to what those failures might be,

245

684560

3616

आणि त्यसाठी संकटाची भविष्यकालीन
जाणीव असली पाहिजे.

11:40

to put systems in place
that will help minimize the damage,

246

688200

3896

आणि त्यसाठी या पद्धतीचा अंगीकार
केला पाहिजे संभाव्य नुकसान टाळण्यास.

11:44

or to prevent the bad things
from happening in the first place.

247

692120

3520

किवा वाईट काही घडू नये यास्तव.

11:48

Getting back to that
snowy night in Montreal,

248

696280

2656

पुन्हा बर्फ पडणाऱ्या
मोन॒ट॒रीयालच्या रात्री जाऊ या

11:50

when I got back from my trip,

249

698960

1736

मी माझ्या प्रवासानंतर परत आलो.

11:52

I had my contractor install
a combination lock next to the door,

250

700720

3856

मला ठेकेदाराकडून पुढील दरवाज्याला
कुलूप लावायचे होते

11:56

with a key to the front door in it,
an easy to remember combination.

251

704600

3536

ज्याला पुढील दरवाज्यास किल्ली असेल
आणि चटकन उघडता येईल अशी व्यवस्था असेल.

12:00

And I have to admit,

252

708160

1216

मला मान्य केले पाहिजे.

12:01

I still have piles of mail
that haven't been sorted,

253

709400

3416

मला भरपूर पत्रे आली होती.

12:04

and piles of emails
that I haven't gone through.

254

712840

2576

आणि इमेल ही.

12:07

So I'm not completely organized,

255

715440

1776

जे मी पूर्णपणे हाताळली नव्हती.

12:09

but I see organization
as a gradual process,

256

717240

3136

मी हे सावकाश करणार होतो.

12:12

and I'm getting there.

257

720400

1216

मला आता कळाले.

12:13

Thank you very much.

258

721640

1216

आभारी आहे.

12:14

(Applause)

259

722880

4392

(टाळ्या)

Translated by arvind patil
Reviewed by Abhinav Garule

ABOUT THE SPEAKER

Daniel Levitin - Neuroscientist
Daniel Levitin incorporates findings from neuroscience into everyday life.

Why you should listen

Dr. Daniel Levitin is a neuroscientist at McGill University in Montreal, dean at Minerva Schools in San Francisco and a musician. His research focuses on pattern processing in the brain.

His three books This Is Your Brain on Music, The World in Six Songs, and the recent The Organized Mind are all bestsellers. A polymath at heart, he has performed with top musicians and holds a few gold and platinum records.

Levitin earned his B.A. in Cognitive Psychology and Cognitive Science at Stanford University, and went on to earn his Ph.D. in Psychology from the University of Oregon, researching complex auditory patterns and pattern processing in expert and non-expert populations. He completed post-doctoral training at Stanford University Medical School (in Neuroimaging) and at UC Berkeley (in Cognitive Psychology). He has consulted on audio sound source separation for the U.S. Navy, and on audio quality for several rock bands and record labels (including the Grateful Dead and Steely Dan), and served as one of the “Golden Ears” expert listeners in the original Dolby AC3 compression tests. He worked for two years at the Silicon Valley think tank Interval Research Corporation.

He taught at Stanford University in the Department of Computer Science, the Program in Human-Computer Interaction, and the Departments of Psychology, Anthropology, Computer Music, and History of Science.

More profile about the speaker
Daniel Levitin | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

डँनियल लेवेटीन: तणावाखाली असतांना शांत कसे रहावे | TED Talk | TED.com