TED2010
Sir Ken Robinson: Bring on the learning revolution!
کین ڕۆبنسن:با لە پەروەردەدا شۆڕس بکەین
Filmed:
Readability: 3.4
9,209,583 views
لەم باسەدا، بە گەڕانەوەیەکی پێکەنین ئامێز بۆ قسەکردنەکەی ساڵی ٢٠٠٦-ی ، بەڕێز کین ڕۆبنسن باس لە گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی دەکات، گۆڕینی سیستمی ستانداردی پەروەردە بۆسیستمێک کە لە ئاست خواستەکاندی بێت-باس لە درووستکردنی بارودۆخێک دەکات کە بەهرەکانی منداڵان تێیدا بدرەوشێنەوە
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I was here four years ago,
0
1000
2000
من چوار ساڵ لەمەوبەر هاتم بۆ ئێرە
00:15
and I remember, at the time,
1
3000
2000
بیرم دێت لەو کاتەدا
00:17
that the talks weren't put online.
2
5000
3000
کە قسەکانمان نە دەخرانە سەر تۆڕی ئەنتەرنێت
00:20
I think they were given to TEDsters in a box,
3
8000
4000
وابزانم دەدرانە ئەندامانی (تێد) بە بۆکس قسەکانیان وەردەگرت
00:24
a box set of DVDs,
4
12000
2000
مەبەستم بۆکسی دی-ڤی-دی یە
00:26
which they put on their shelves, where they are now.
5
14000
3000
ئێستاش لەسەر ئەو ڕەفانە دانراون کا کاتی خۆی خرابونە سەریان
00:29
(Laughter)
6
17000
2000
(پێکەنین)
00:31
And actually, Chris called me
7
19000
2000
لە ڕاستیدا(کریس) پەیوەندی پێوە کردم
00:33
a week after I'd given my talk
8
21000
2000
تەنها یەک هەفتە دوای ئەوەی لە بەرنامەکەدا قسەم کرد
00:35
and he said, "We're going to start putting them online.
9
23000
2000
وتی: دەمانەوێت قسەکان بخەینە سەر تۆڕی ئینتەرنێت
00:37
Can we put yours online?" And I said, "Sure."
10
25000
3000
دەتوانین ئەوەی تۆش بخەینە سەر ئینتەرنێت؟
منیش وتم: بە دڵنیاییەوە
منیش وتم: بە دڵنیاییەوە
00:40
And four years later,
11
28000
2000
پاشان دوای چوار ساڵ
00:42
as I said, it's been seen by four ...
12
30000
2000
وەک وتم، ئەوە نزیکەی چوار ساڵە
00:44
Well, it's been downloaded four million times.
13
32000
3000
لە ڕاستیدا چوار ملیۆن جار لە ئینتەرنێتەوە داگیرابوو
00:47
So I suppose you could multiply that by 20 or something
14
35000
3000
کەواتە وا هەست دەکەم کە دەبێت ئەو رێژەیە کەڕەتی ٢٠ بکرێت
00:50
to get the number of people who've seen it.
15
38000
2000
تاکو ژمارەی ئەو کەسانە بزانین کە تەماشایان کردووە
00:52
And, as Chris says, there is a hunger
16
40000
4000
هەروەها کریس وتی کە ژمارەی بینەرەکانی تۆ
00:56
for videos of me.
17
44000
2000
زۆر زیاترە
00:58
(Laughter)
18
46000
3000
(پێکەنین)
01:01
(Applause)
19
49000
3000
(چەپڵە)
01:06
... don't you feel?
20
54000
1000
وا هەست ناکەن؟
01:07
(Laughter)
21
55000
3000
(پیکەنین)
01:12
So, this whole event has been an elaborate build-up
22
60000
3000
کەواتە، هەموو ئەم قسانە دروست کرابوون تاکو
01:15
to me doing another one for you, so here it is.
23
63000
4000
من بێم و بەرنامەیەکی کە پێشکەش کەم، کەواتە فەرموون
01:19
(Laughter)
24
67000
1000
(پێکەنین)
01:22
Al Gore spoke
25
70000
2000
ئەلگۆر لە هەمان ئەو کۆنفرانسەی (تێد) دا قسەی کرد
01:24
at the TED conference I spoke at four years ago
26
72000
3000
لە هەمان ئەو کۆنفرانسەی (تێد) د کە من چوار سال لەمەوبەر قسەم تیادا کرد
01:27
and talked about the climate crisis.
27
75000
2000
باسی قەیرانی کەش و هەوای دەکرد
01:29
And I referenced that
28
77000
2000
کە منیش ئیشارەتم پێدا
01:31
at the end of my last talk.
29
79000
2000
لە کۆتایی قسە کردنەکەی ڕابردومدا
01:33
So I want to pick up from there
30
81000
2000
بۆیە دەمەوێت لەوێوە دەست پێبکەم
01:35
because I only had 18 minutes, frankly.
31
83000
3000
چونکە لە ڕاستیدا تەنها ١٨ خولەک کاتم هەیە
01:38
So, as I was saying...
32
86000
2000
..ئێ، قسەم دەکرد
01:40
(Laughter)
33
88000
5000
(پێکەنین)
01:48
You see, he's right.
34
96000
2000
..لەوە تێدەگەن، ئەو ڕاست دەکات
01:50
I mean, there is a major climate crisis, obviously,
35
98000
3000
مەبەستم ئەوەیە ئاشکرایە کە قەرانێکی گەورە لە ئارادایە
01:53
and I think if people don't believe it, they should get out more.
36
101000
3000
وا هەست دەکەم ئەگەر خەڵکی بڕوا بەمە نەکەن پێویستە زیاتر بچنە
دەرەوە تا بەچاوی خۆیان بیبینن
دەرەوە تا بەچاوی خۆیان بیبینن
01:56
(Laughter)
37
104000
3000
(پێکەنین)
01:59
But I believe there's a second climate crisis,
38
107000
3000
بەڵام من بڕوام وایە قەیرانێکی تر لە ئارادایە
02:03
which is as severe,
39
111000
2000
کە هێندەی ئەوی پێشوو توندە
02:05
which has the same origins,
40
113000
3000
لە هەمەمان سەرچاوەوەیە
02:08
and that we have to deal with with the same urgency.
41
116000
3000
وە دەبێت بە هەمان خێرایی ئەوی پێشو مامەڵەی لەگەڵدا بکەین
02:11
And I mean by this --
42
119000
2000
مەبەستمە بڵێم
02:13
and you may say, by the way, "Look, I'm good.
43
121000
2000
لەوانەیە بڵێن، تەماشاکەن، من باشم
02:15
I have one climate crisis;
44
123000
2000
من دووچاری قەیرانێک بوم
02:17
I don't really need the second one."
45
125000
3000
نامەوێت دیسان دوچاری قەیرانێکی نوێ ببمەوە
02:20
But this is a crisis of, not natural resources --
46
128000
2000
بەڵام ئەم قەیرانەیان، قەیرانێکی سروشتکرد نی یە
02:22
though I believe that's true --
47
130000
3000
بڕوام بەوەیە کە
02:25
but a crisis of human resources.
48
133000
2000
ئەم قەیرانەیان قەیرانێکی دەستکردە
02:27
I believe fundamentally,
49
135000
2000
..من بە تەواوی بڕوام وایە
02:29
as many speakers have said during the past few days,
50
137000
2000
هەر وەک چون زۆربەی قسەکەرەکانی ئەم چەند ڕۆژەی ڕابردوو دەیانگوت
02:31
that we make very poor use
51
139000
3000
کە ئێمە زۆر بە دەگمەن
02:34
of our talents.
52
142000
3000
بەهرەکانمان بەکار دێنین
02:37
Very many people go through their whole lives
53
145000
2000
زۆربەی خەڵکی بە درێژایی ژیانیان
02:39
having no real sense of what their talents may be,
54
147000
3000
نازانن کە ئایا بەهرەکانیان چی یە
02:42
or if they have any to speak of.
55
150000
2000
نازانن ئەسڵەن هەیانە یان نا، تا باسی بکەن
02:44
I meet all kinds of people
56
152000
2000
من چاوم بە هەمو جۆرە مرٶڤێک کەوتووە
02:46
who don't think they're really good at anything.
57
154000
3000
کە نازانن ئەوان لە چ جۆرە کارێکدا باشن
02:50
Actually, I kind of divide the world into two groups now.
58
158000
3000
لە ڕاستیدا، من جیهانم دابەش کردووە بۆ دوو دەستە
02:53
Jeremy Bentham, the great utilitarian philosopher,
59
161000
3000
جێرمی بێنسام) کە فەیلەسوفێکی سود بەخشی گەورە بوو)
02:56
once spiked this argument.
60
164000
2000
جارێک ئەم باسەی وروژاند
02:58
He said, "There are two types of people in this world:
61
166000
2000
ئەو وتی: لە جیهاندا دوو جۆر مرۆڤ هەیە
03:00
those who divide the world into two types
62
168000
2000
بەشێکیان ئەوانەن کە جیهانیان دابەش کردووە بۆ دوو جۆر
03:02
and those who do not."
63
170000
2000
بەشێکێکشیان ئەوانەن کە ئەوەیان نەکردووە
03:04
(Laughter)
64
172000
3000
(پێکەنین)
03:09
Well, I do.
65
177000
2000
من لەو جۆرەم کە جیهانم دابەش کردووە
03:11
(Laughter)
66
179000
2000
(پێکەنین)
03:16
I meet all kinds of people
67
184000
2000
چاوم بە هەموو جۆرە مرٶڤێک کەوتووە
03:18
who don't enjoy what they do.
68
186000
3000
کە چیژ لە کارەکانیان نابینن
03:21
They simply go through their lives
69
189000
2000
ئەوان ژیان دەگوزەرێنن
03:23
getting on with it.
70
191000
2000
وە لەگەڵ کارەکانیاندا بەردەوام دەبن
03:25
They get no great pleasure from what they do.
71
193000
2000
چیژیش لە کارەکانیان نابینن
03:27
They endure it rather than enjoy it
72
195000
3000
ئەوان تەنها ئارام دەگرن، وەک لەوەی چیژ لە ژیانیان ببینن
03:30
and wait for the weekend.
73
198000
3000
وە چاوەڕێی کۆتایی هەفتە دەکەن
03:33
But I also meet people
74
201000
2000
بەڵام بەو کەسانەش گەیشتوم کە
03:35
who love what they do
75
203000
2000
کارەکانیان خۆشدەوێت
03:37
and couldn't imagine doing anything else.
76
205000
2000
هێندەیان خۆشدەوێت کە بیر لە کاری تر نەکەنەوە
03:39
If you said to them, "Don't do this anymore," they'd wonder what you were talking about.
77
207000
3000
ئەگەر پێیان بڵێێت '' واز لەو کارەتان بهێنن''
نازانن باسی چی دەکەیت
نازانن باسی چی دەکەیت
03:42
Because it isn't what they do, it's who they are. They say,
78
210000
3000
چونکە ئەوە ئەو کارە نی یە کە دەیکەن، ئەوە حەقیقەتی ئەوانە
ئەوان دەڵێن
ئەوان دەڵێن
03:45
"But this is me, you know.
79
213000
2000
ئەمە منم، دەزانن
03:47
It would be foolish for me to abandon this, because
80
215000
2000
گەمژەییە بۆ من کە واز لەم کارە بهێنم، چونکە
03:49
it speaks to my most authentic self."
81
217000
2000
ئەمە حەقیقەت منە
03:51
And it's not true of enough people.
82
219000
3000
بەڵام ئەمە بە نسبەتی هەموو کەسێکەوە ڕاست نی یە
03:54
In fact, on the contrary, I think
83
222000
2000
لەڕاستیدا خۆی بە پێچەوانەوەیە، وا هەستدەکەم
03:56
it's still true of a minority of people.
84
224000
2000
ئەم قسەیە بۆ بەشێکی کەمی خەڵکی راستە
03:58
I think there are many
85
226000
2000
وابزانم کە ڕوونکردنەوەی زۆر هەیە
04:00
possible explanations for it.
86
228000
2000
کە لەگەڵ ئەم بابەتەدا بگونجێت
04:02
And high among them
87
230000
2000
بەڵام دیرترینیان
04:04
is education,
88
232000
2000
پەروەردەیە
04:06
because education, in a way,
89
234000
2000
چونکە لە لایەکەوە پەروەردە
04:08
dislocates very many people
90
236000
2000
هۆکارێکە کە لە زۆربەی خەڵکی دا
04:10
from their natural talents.
91
238000
2000
بەهرەهرەکان ناهێڵن
04:12
And human resources are like natural resources;
92
240000
3000
سەرچاوە مرۆییەکانیش هەر وەک سەرچاوە سروشتییەکان وان
04:15
they're often buried deep.
93
243000
2000
زۆر لە قوڵایی دان
04:17
You have to go looking for them,
94
245000
2000
دەبێت بڕۆن و بەدوایاندا بگەڕێن
04:19
they're not just lying around on the surface.
95
247000
2000
ئەوان لەملاو ئەولا نەکەوتوون
04:21
You have to create the circumstances where they show themselves.
96
249000
3000
دەبێت ئێوە بار و دۆخێک بخوڵقێنن کە بەهرەکان تیایدا خۆیان نیشان بدەن
04:24
And you might imagine
97
252000
2000
لەوانەیە وابزانن
04:26
education would be the way that happens,
98
254000
2000
پەروەردە رێگەیەک بێت بۆ دروستکردنی ئەو بار و دۆخە
04:28
but too often it's not.
99
256000
2000
بەڵام زۆر جار وا نی یە
04:30
Every education system in the world
100
258000
2000
هەموو سیستمە پەروەردەییەکان لە جیهاندا
04:32
is being reformed at the moment
101
260000
2000
هەموو سیستمە پەروەردەییەکان لە جیهاندا
04:34
and it's not enough.
102
262000
2000
بەڵام ئەمە بەس نی یە
04:36
Reform is no use anymore,
103
264000
2000
ئیتر چاکسازی سودی نەماوە
04:38
because that's simply improving a broken model.
104
266000
3000
چونکە لەڕاستیدا ئەمە گەشە بە شتێک دەدات کە خۆی تێکشکاوە
04:41
What we need --
105
269000
2000
..ئەوەی ئێمە پێویستمانە
04:43
and the word's been used many times during the course of the past few days --
106
271000
2000
وشەیەکە کە زۆر زۆر لە کۆرسەکانی ئەم چەند ڕۆژەی ڕابردوو دا دوبارە بووەتەوە
04:45
is not evolution,
107
273000
2000
ئەو وشەیە، گەشەپێدان نی یە
04:47
but a revolution in education.
108
275000
3000
بەڵکو شوڕشە لە پەروەردەدا
04:50
This has to be transformed
109
278000
2000
پەروەردە دەبێت بگۆڕدرێت
04:52
into something else.
110
280000
2000
پەروەردە دەبێت بگۆڕدرێت
04:54
(Applause)
111
282000
5000
(چەپڵە)
05:00
One of the real challenges
112
288000
2000
یەکێک لە ململانێ سەختەکان
05:02
is to innovate fundamentally
113
290000
2000
گەشەپێدانی بنەڕەتی یە
05:04
in education.
114
292000
2000
لە پەروەردەدا
05:06
Innovation is hard
115
294000
2000
گۆڕانکاری سەختە
05:08
because it means doing something
116
296000
2000
چونکە گەشەپێدان واتە: کردنی شتێک
05:10
that people don't find very easy, for the most part.
117
298000
2000
کە خەڵکی بە ئاسانی نازانن
05:12
It means challenging what we take for granted,
118
300000
3000
گەشەپێدان واتە، ململانێ کردن لەگەڵ ئەو شتانەی کە لەگەڵی ڕاهاتوین
05:15
things that we think are obvious.
119
303000
3000
ئەو شتانەی کە با ئاشکرایان دەزانین
05:18
The great problem for reform
120
306000
2000
کێشەی گەورە لە چاکسازیدا
05:20
or transformation
121
308000
2000
یاخود لە گۆڕانکاریدا
05:22
is the tyranny of common sense;
122
310000
2000
بە گژدا چونەوەی شتە باوەکانە
05:24
things that people think,
123
312000
2000
ئەو شتانەی کە خەڵکی وا هەست دەکەن
05:26
"Well, it can't be done any other way because that's the way it's done."
124
314000
2000
کە بەهیچ ڕێگایەکی تر ناکرێن، چونکە
ئەمە تاکە ڕێگەیە کە ئەم شتەی پێ کراوە
ئەمە تاکە ڕێگەیە کە ئەم شتەی پێ کراوە
05:28
I came across a great quote recently from Abraham Lincoln,
125
316000
3000
بەم دواییانە وتەیەکی مەزنی (ئەبراهام لینکۆڵن)م خوێندەوە
05:31
who I thought you'd be pleased to have quoted at this point.
126
319000
3000
بەم دواییانە وتەیەکی مەزنی (ئەبراهام لینکۆڵن)م خوێندەوە
05:34
(Laughter)
127
322000
2000
(پێکەنین)
05:36
He said this in December 1862
128
324000
3000
لە کانونی یەکەمی ١٨٦٢ دا
05:39
to the second annual meeting of Congress.
129
327000
3000
لە دوهەمین کۆبونەوەی سالانەی ئەنجومەنی پیراندا، ئەمەی وت
05:43
I ought to explain that I have no idea what was happening at the time.
130
331000
3000
دەبێت ئەوە بڵێم کە نازانم لەو کاتەدا چی ڕوی دەدا
05:48
We don't teach American history in Britain.
131
336000
2000
دەی، خۆ ئێمە وانەی مێژوی ئەمریکا لە بەریتانیا ناڵێینەوە
05:50
(Laughter)
132
338000
2000
(پێکەنین)
05:52
We suppress it. You know, this is our policy.
133
340000
3000
ئەسڵەن ئەو باسە کپ دەکەین، ئەمە سیاسەتی ئێمەیە
05:55
(Laughter)
134
343000
2000
(پێکەنین)
05:58
So, no doubt, something fascinating was happening in December 1862,
135
346000
2000
کەواتە گومان لەوەدا نی یە کە دەبێت شتێکی گرنگ
لە کانونی یەکەمی ١٨٦٢ دا ڕوی دابێت
لە کانونی یەکەمی ١٨٦٢ دا ڕوی دابێت
06:00
which the Americans among us
136
348000
2000
کە دەبێت ئەمریکیەکانی ئێرە
06:02
will be aware of.
137
350000
2000
ئاگاداری ئەوە بن
06:05
But he said this:
138
353000
2000
بە هەر حاڵ، ئەو گوتی
06:07
"The dogmas
139
355000
2000
بیر و باوەڕەکانی
06:09
of the quiet past
140
357000
2000
ڕابردووی بێ دەنگمان
06:11
are inadequate to the stormy present.
141
359000
3000
بەس نی یە بۆزریانەکانی ئێستا
06:14
The occasion
142
362000
2000
هەل-ەکان
06:16
is piled high with difficulty,
143
364000
2000
تەواو تێکەڵ بوون بە ناڕەحەتی یەوە
06:18
and we must rise with the occasion."
144
366000
3000
ئێمەش دەبێت لەگەڵ هەلەکاندا هەستین
06:21
I love that.
145
369000
2000
زۆر جوانە
06:23
Not rise to it, rise with it.
146
371000
3000
ناڵێت هەڵدەستین تاکو هەل-ەکان بەدەستبهێنین
بەڵکو دەڵێت لەگەڵیان هەڵدەستین
بەڵکو دەڵێت لەگەڵیان هەڵدەستین
06:27
"As our case is new,
147
375000
2000
لەبەر ئەوەی حاڵەتەکەمان حاڵەتێکی نوێ یە
06:29
so we must think anew
148
377000
3000
بۆیە دەبێت بە شێوەیەکی نوێ بیر بکەینەوە
06:32
and act anew.
149
380000
3000
هەروەها کردەوەی نوێش بکەین
06:35
We must disenthrall ourselves,
150
383000
3000
دەبێت خۆمان لە شتەکانی ڕابرودوو ڕزگار بکەین
06:38
and then we shall save our country."
151
386000
3000
تا بتوانین، وڵاتەکەمان ڕزگار بکەین
06:41
I love that word, "disenthrall."
152
389000
2000
ئەم وشەیەم بە دڵە : ڕزگار بوون
06:43
You know what it means?
153
391000
2000
دەزانن مانای ئەم وشەیە چی یە ؟
06:45
That there are ideas that all of us are enthralled to,
154
393000
3000
چەندین بیرۆکە هەیە کە هەمومان ئالودەی بووین
06:48
which we simply take for granted
155
396000
2000
کە زۆر بە سادەیی پێیان ڕازی بووین
06:50
as the natural order of things, the way things are.
156
398000
2000
هەر وەک شیوەی سروشتی شتەکان، واتە شتەکان خۆیان چۆنن
06:52
And many of our ideas
157
400000
2000
زۆربەی زۆری بیرۆکەکانمان
06:54
have been formed, not to meet the circumstances of this century,
158
402000
3000
بۆ ڕوو بەوڕوو بوونەوەی ئەم سەدەیە درووست نەبون
06:57
but to cope with the circumstances of previous centuries.
159
405000
3000
بەڵکو دروست بون بۆچارەسەر کردنی
بارودۆخی سەدەکانی پیشوو
بارودۆخی سەدەکانی پیشوو
07:00
But our minds are still hypnotized by them,
160
408000
2000
بەڵام هێشتا مێشکمان لەژێر کاریگەری ئەواندایە
07:02
and we have to disenthrall ourselves of some of them.
161
410000
3000
بۆیە دەبێت خۆمان لە بەشێکی ئەو بیرۆکانە ڕزگار بکەین
07:05
Now, doing this is easier said than done.
162
413000
3000
ئەمە بە دەم ئاسانە، بەڵام بە کردەوە نا
07:08
It's very hard to know, by the way, what it is you take for granted. (Laughter)
163
416000
3000
زۆر قورسە کە بزانین کە بە خومان بە چ شتێکەوە گرتووە
07:11
And the reason is that you take it for granted.
164
419000
3000
چونکە لەگەڵ شتەکاندا ڕاهاتووین
07:14
So let me ask you something you may take for granted.
165
422000
3000
دەی با شتێکتان لێ بپرسم ، کە لەوانەیە لەگەڵی ڕاهاتبن
07:17
How many of you here are over the age of 25?
166
425000
3000
چەند کەس لە ئێوە تەمەنی لە سەروو ٢٥ ساڵەوەیە؟
07:20
That's not what I think you take for granted,
167
428000
2000
ئەم پرسیارە ئەوە نی یە کە خوتان پێوە گرتووە
07:22
I'm sure you're familiar with that already.
168
430000
2000
بەڵام دڵنیام کە ئاشنان لەگەڵ پرسیاری وا دا
07:24
Are there any people here under the age of 25?
169
432000
3000
ئەی هیچ کەسی لێیە کە تەمەنی خوار ٢٥ ساڵ بێت؟
07:27
Great. Now, those over 25,
170
435000
3000
زۆر باشە، ئێستا ئەوانەتان کە سەروو ٢٥ ساڵن
07:30
could you put your hands up if you're wearing your wristwatch?
171
438000
3000
ئەگەر سەعاتتان لە دەستدایە، دەستتان بەرز بکەنەوە
07:33
Now that's a great deal of us, isn't it?
172
441000
3000
ئێتسا ئەمە بەشێکی زۆرە لە ئێمە
07:36
Ask a room full of teenagers the same thing.
173
444000
3000
هەمەن پرسیار لە ژورێکدا بکە کە پڕ بێت لە گەنج
07:39
Teenagers do not wear wristwatches.
174
447000
2000
گەنجەکان سەعات لە دەست ناکەن
07:41
I don't mean they can't or they're not allowed to,
175
449000
2000
مەبەستم ئەوە نی یە کە ناتوانن یاخود ڕێگەیان پێ نادرێت
07:43
they just often choose not to.
176
451000
2000
بەڵکو خۆیان بڕیار دەدەن کە لە دەستی نەکەن
07:45
And the reason is, you see, that we were brought up
177
453000
2000
هۆکارەکەش ئەوەیە، کە ئێمە لە سەردەمێکدا گەورە بووین
07:47
in a pre-digital culture, those of us over 25.
178
455000
3000
کە پێی دەگوترا سەردەمی پێش تەکنەلۆژیا
مەبەستم لەوانەمانە کە لەسەروو ٢٥ ساڵانەوەن
مەبەستم لەوانەمانە کە لەسەروو ٢٥ ساڵانەوەن
07:50
And so for us, if you want to know the time
179
458000
2000
کەواتە ئێمە ئەگەر بمانەوێت بزانین کات چەندە
07:52
you have to wear something to tell it.
180
460000
2000
دەبێت شتێک بکەینە دەستمان تاکو پێمان بڵێت
07:54
Kids now live in a world which is digitized,
181
462000
3000
منداڵانی ئێستا لە جیهانێکی بە دیجیتاڵ کراودا دەژین
07:57
and the time, for them, is everywhere.
182
465000
2000
کات بۆ ئەوان لە هەموو شوێنێک دیارە
07:59
They see no reason to do this.
183
467000
2000
هیچ هۆکارێک نابینن تا سەعات لەدەست بکەن
08:01
And by the way, you don't need to do it either;
184
469000
2000
با لە بیرمان نەچێت، پێویست ناکات ئێمەش لەدەستی بکەین
08:03
it's just that you've always done it and you carry on doing it.
185
471000
3000
تەنها ئەوەندەیە کە ئێمە دایم لە دەستمان کردووە و خومان پیوە گرتووە
08:06
My daughter never wears a watch, my daughter Kate, who's 20.
186
474000
3000
كچەکەم (کەیت) تەمەنی ٢٠ ساڵە و هەرگیز سەعات لە دەست ناکات
08:09
She doesn't see the point.
187
477000
2000
هۆکارێک نابینێت تا لەدەستی بکات
08:11
As she says, "It's a single function device."
188
479000
3000
وەک خۆی دەڵێت، ئەمە ئامێرێکە کە یەک کار دەکات
08:14
(Laughter)
189
482000
5000
(پێکەنین)
08:19
"Like, how lame is that?"
190
487000
3000
دەڵێت بۆچی باشە!
08:22
And I say, "No, no, it tells the date as well."
191
490000
2000
منیش دەڵێم : نا، نا، ئەمە ڕۆژ ژمێریشی تیادایە
08:24
(Laughter)
192
492000
4000
(پێکەنین)
08:29
"It has multiple functions."
193
497000
3000
ئەم ئامێرە دوو کار دەکات
08:32
But, you see, there are things we're enthralled to in education.
194
500000
3000
بەڵام تەماشا کەن ، لە پەروەردە شدا چەند
شتێک هەن کە ئێمە خومان پێوە گرتووە
شتێک هەن کە ئێمە خومان پێوە گرتووە
08:35
Let me give you a couple of examples.
195
503000
2000
با چەند نمونەیەکتان بۆ باس بکەم
08:37
One of them is the idea of linearity:
196
505000
3000
یەکەمیان بیرۆکەی تاک ڕەهەندی-یە
08:40
that it starts here and you go through a track
197
508000
3000
واتە کە شتێک لێرە دەست پێ بکات،بە ڕێڕەوێکدا تێ دەپەڕێت
08:43
and if you do everything right, you will end up
198
511000
2000
وە ئەگەر تۆش هەموو شتەکان بە باشی ئەنجام بدەیت
08:45
set for the rest of your life.
199
513000
2000
ئەوا، ئامادە دەبیت بۆ ئەو بەشەی کە لە ژیانتدا ماوتە
08:49
Everybody who's spoken at TED has told us implicitly,
200
517000
2000
بەڵام هەموو ئەو کەسانەی کە لە بەرنامەکانی (تێد) دا قسەیان کردووە
08:51
or sometimes explicitly, a different story:
201
519000
3000
شتێکی تر دەڵێن
08:54
that life is not linear; it's organic.
202
522000
3000
ئەوان دەڵێن: جیهان ڕیڕەوێکی یەک هێڵی نی یە، بەڵکو جیهان زیندووە
08:57
We create our lives symbiotically
203
525000
2000
ئێمە ژیانمان بە هاو ئاهەنگی دروست دەکەین
08:59
as we explore our talents
204
527000
2000
واتە ئێمە لە بارودۆخێکدا بەهرەکانمان دەدۆزینەوە
09:01
in relation to the circumstances they help to create for us.
205
529000
3000
کە بەهرەکانمان خۆیان بونەتە هۆی دروست کردنی
09:04
But, you know, we have become obsessed
206
532000
2000
بەڵام دەزانن چی؟ مێشکی ئێمە ئالودە بووە
09:06
with this linear narrative.
207
534000
2000
بەم چیرۆکی تاک ڕەهەندی-ەوە
09:08
And probably the pinnacle for education
208
536000
2000
هەروەها لەوانەیە کۆتایی سیتمی پەروەردەیی ئێمە
09:10
is getting you to college.
209
538000
2000
تەنها بۆ چونە ناو کۆلێژەکان بێت
09:12
I think we are obsessed with getting people to college.
210
540000
3000
وا بزانم خومان بە خەڵک خستنە کۆلیژەکانەوە گرتووە
09:15
Certain sorts of college.
211
543000
2000
جۆرێکی تایبەتی کۆلێژ
09:17
I don't mean you shouldn't go to college, but not everybody needs to go
212
545000
2000
مەبەستم ئەوە نی یە کە نابێت بچنە کۆلێژ
بەڵام پێویستیش ناکات هەموو کەس بچێت
بەڵام پێویستیش ناکات هەموو کەس بچێت
09:19
and not everybody needs to go now.
213
547000
2000
پیویست ناکات هەموکەس ئێستا بچێت بۆ کۆلێژ
09:21
Maybe they go later, not right away.
214
549000
2000
لەوانەیە دواتر بچن، نەک هەر ئێستا
09:23
And I was up in San Francisco a while ago
215
551000
2000
ماوەیەک لەمەو بەر من لە ( سان فرانسیسکۆ) بووم
09:25
doing a book signing.
216
553000
2000
کتێبم واژۆ ئەکرد
09:27
There was this guy buying a book, he was in his 30s.
217
555000
2000
کوڕێکی لێ بوو کتێبی دەکڕی، تەمەنی لە ٣٠-یەکاندا بوو
09:29
And I said, "What do you do?"
218
557000
2000
پێم وت: ئیشت چی یە؟
09:31
And he said, "I'm a fireman."
219
559000
3000
وتی: من ئاگرکوژێنەوەم
09:34
And I said, "How long have you been a fireman?"
220
562000
2000
منیش پێم وت: چەند دەبێت
کە وەک ئاگر کوژێنەوە کار دەکایت؟
کە وەک ئاگر کوژێنەوە کار دەکایت؟
09:36
He said, "Always. I've always been a fireman."
221
564000
2000
وتی: هەمیشە، من هەمیشە ئاگرکوژێنەوە بووم
09:38
And I said, "Well, when did you decide?"
222
566000
2000
منیش وتم: باشە چەند دەبێت کە بڕیارت داوە ببیتە ئاگرکوژێنەوە؟
09:40
He said, "As a kid." He said, "Actually, it was a problem for me at school,
223
568000
3000
وتی: لە ڕاستیدا کاتێک کە منداڵ بووم
ئەمە کێشەی من بوو لە قوتابخانە
ئەمە کێشەی من بوو لە قوتابخانە
09:43
because at school, everybody wanted to be a fireman."
224
571000
3000
چونکە لە قوتابخانە هەمو کەسێک دەیەوێت ببێتە ئاگر کوژێنەوە
09:46
He said, "But I wanted to be a fireman."
225
574000
3000
ئەو دەیگوت، بەڵام من بە ڕاستی دەمویست ببمە ئاگر کوژێنەوە
09:49
And he said, "When I got to the senior year of school,
226
577000
3000
ووتی کاتێک کە گەیشتمە ئاخیر ساڵی قوتابخانە
09:52
my teachers didn't take it seriously.
227
580000
3000
مامۆستاکانم بە جددی وەریان نەدەگرت
09:55
This one teacher didn't take it seriously.
228
583000
2000
یەکێک لە مامۆستاکان ئەسڵەن بە جدی وەری نەدەگرت
09:57
He said I was throwing my life away
229
585000
2000
ئەو مامۆستایە وتی: تۆ ژیانی خۆت تێک دەدەیت
09:59
if that's all I chose to do with it;
230
587000
2000
ئەگەر ئەم ئیشە هەڵبژێریت
10:01
that I should go to college, I should become a professional person,
231
589000
3000
دەیگوت تۆ دەبێت بچیتە زانکۆ و ببیتە کەسێکی پڕۆفیشناڵ
10:04
that I had great potential
232
592000
2000
مامۆستاکە دەیگوت تۆ کەسیكی کە توانی شاراوەت هەیە
10:06
and I was wasting my talent to do that."
233
594000
2000
بەڵام بەم کارەت سەرجەم بەهرەکانت لەدەست دەدەیت
10:08
And he said, "It was humiliating because
234
596000
2000
کوڕەکە وتی: ئەوە زۆر ناخۆش بوو
10:10
he said it in front of the whole class and I really felt dreadful.
235
598000
2000
ئەو لەبەرچاوی هەموو خوێندکارەکاندا
ئامەنەی پێ وتم، ئەمە منی زۆر بێزار کرد
ئامەنەی پێ وتم، ئەمە منی زۆر بێزار کرد
10:12
But it's what I wanted, and as soon as I left school,
236
600000
2000
بەڵام من خۆم ئەوەم دەویست، هەر لەگەڵ تەواو بونم لە قوتابخانە
10:14
I applied to the fire service and I was accepted."
237
602000
3000
فۆڕمی خزمەتگوزاری ئاگر کوژاندنەوەم پڕ کردەوە و وەرگیرام
10:17
And he said, "You know, I was thinking about that guy recently,
238
605000
2000
وتی: دەزانی کە بەم دواییانە بیرم لەو مامۆستایە دەکردەوە
10:19
just a few minutes ago when you were speaking, about this teacher,"
239
607000
3000
تەنها چەند خولەکێک لەمەوبەر، کە باسی ئەوم دەکرد
10:22
he said, "because six months ago,
240
610000
2000
وتی: چونکە شەش مانگ لەمەو بەر
10:24
I saved his life."
241
612000
2000
من ژیانی ئەوم ڕزگار کرد
10:26
(Laughter)
242
614000
2000
(پێکەنین)
10:28
He said, "He was in a car wreck,
243
616000
2000
وتی مامۆستاکەم لە سەیارەیەکی وەرگەڕاودا گیری خواردبوو
10:30
and I pulled him out, gave him CPR,
244
618000
3000
منیش هێنامە دەرەوە و هەنەسەی دەستکردم بۆ کرد
10:33
and I saved his wife's life as well."
245
621000
3000
ژیانی ژنەکەشیم ڕزگار کرد
10:36
He said, "I think he thinks better of me now."
246
624000
2000
وتی وابزانم ئێستا بە شێوەیەکی باشتر بیر لە من دەکاتەوە
10:38
(Laughter)
247
626000
2000
(پێکەنین)
10:40
(Applause)
248
628000
5000
(چەپڵە)
10:46
You know, to me,
249
634000
2000
دەزانن، بە بڕوای من
10:48
human communities depend upon
250
636000
2000
پۆڵێن کردنی مرۆڤەکان
10:50
a diversity of talent,
251
638000
2000
بە گویرەی بەهرە جیاوازەکانیان دەکرێت
10:52
not a singular conception of ability.
252
640000
3000
نەک بە تەنها بە گویرەی توانایەکی تایبەت
10:55
And at the heart of our challenges --
253
643000
2000
...مەبەستی سەرەکی ململانێکانی ئێمە
10:57
(Applause)
254
645000
2000
(چەپڵە)
10:59
At the heart of the challenge
255
647000
2000
مەبەستی سەرەکی ململانێکانی ئێمە
11:01
is to reconstitute our sense of ability
256
649000
2000
بریتی ئە لە تێگەیشتن و بونیات نانەوەی ژیری و توانا
11:03
and of intelligence.
257
651000
2000
هەروەها زیرەکی
11:05
This linearity thing is a problem.
258
653000
2000
ئەم شتە تاک ڕەهەندییە کێشەیە
11:07
When I arrived in L.A.
259
655000
2000
کاتێک کە هاتمە لۆس ئەنجلس
11:09
about nine years ago,
260
657000
2000
نزیکەی ٩ ساڵ لەمەو بەر
11:11
I came across a policy statement --
261
659000
3000
لێدوانێکی سیاسیم خوێندەوە
11:14
very well-intentioned --
262
662000
2000
بە نیازێکی پاکەوە نوسرابوو
11:16
which said, "College begins in kindergarten."
263
664000
3000
کە نوسرابوو: زانکۆ لە باخچەی ساوایانەوە دەست پێ دەکات
11:21
No, it doesn't.
264
669000
2000
نا، وا نی یە
11:23
(Laughter)
265
671000
3000
(پێکەنین)
11:26
It doesn't.
266
674000
2000
دەست پێ ناکات
11:28
If we had time, I could go into this, but we don't.
267
676000
3000
ئەگەر کاتمان هەبوو باسی ئەوەش دەکەم، بەڵام نیمانە
11:31
(Laughter)
268
679000
2000
(پێکەنین)
11:33
Kindergarten begins in kindergarten.
269
681000
2000
باخچەی ساواین لە باخچەی ساوایانەوە دەست پێ دەکات
11:35
(Laughter)
270
683000
2000
(پێکەنین)
11:37
A friend of mine once said,
271
685000
2000
جارێک هاوڕێیەکم وتی
11:39
"You know, a three year-old is not half a six year-old."
272
687000
3000
دەزانین کە کەسێکی ٣ ساڵان
!نیو کەسی شەش ساڵان نی یە
!نیو کەسی شەش ساڵان نی یە
11:42
(Laughter)
273
690000
2000
(پێکەنین)
11:44
(Applause)
274
692000
5000
(چەپڵە)
11:49
They're three.
275
697000
2000
ئەوان ٣ ساڵن
11:51
But as we just heard in this last session,
276
699000
2000
بەڵام هەر وەک لە دانیشتنەکەی پێشودا بیستمان
11:53
there's such competition now to get into kindergarten --
277
701000
3000
ئێستا هێندە داواکاری بۆ ناونوسین
لە باخچەی ساوایانەکاندا زۆر بووە
لە باخچەی ساوایانەکاندا زۆر بووە
11:56
to get to the right kindergarten --
278
704000
2000
بۆ ناو نوسین لە باخچەیەکی ساوایانی باشدا
11:58
that people are being interviewed for it at three.
279
706000
3000
منداڵانی 3 ساڵ دەبێت چاوپێکەوتنیان
لەگەڵ بکرێت تاکو وەرگیرێیت
لەگەڵ بکرێت تاکو وەرگیرێیت
12:03
Kids sitting in front of unimpressed panels,
280
711000
2000
ئەبێ منداڵەکان لەبەردەم لیژنەیەکی بێ زەوقدا دابنیشن
12:05
you know, with their resumes,
281
713000
2000
دەبێت زانیاری و شتەکانیشیان پێ بێت
12:07
(Laughter)
282
715000
3000
(پێکەنین)
12:10
flipping through and saying, "Well, this is it?"
283
718000
2000
زنیاری و شتەکانیان لێ وەردەگرن و پێیان دەڵێن
هەر ئەوەندەیە؟
هەر ئەوەندەیە؟
12:12
(Laughter)
284
720000
2000
(پێکەنین)
12:14
(Applause)
285
722000
3000
(چەپڵە)
12:17
"You've been around for 36 months, and this is it?"
286
725000
3000
تۆ تەمەنت نزیەکی ٣٦ مانگ دەبێت
کەچی هێشتا بەڵگە و زانیارییەکانت هەر ئەوەندەن؟
کەچی هێشتا بەڵگە و زانیارییەکانت هەر ئەوەندەن؟
12:20
(Laughter)
287
728000
7000
(پێکەنین)
12:27
"You've achieved nothing -- commit.
288
735000
3000
!دانی پێدا بنێ-- تۆ هیچ دەسکەوتێکت نی یە
12:30
Spent the first six months breastfeeding, the way I can see it."
289
738000
3000
وەک لە شتەکانتدا دیارە، تۆ شەش مانگی سەرەتات
تەنها خەریکی شیر خواردن بویت
تەنها خەریکی شیر خواردن بویت
12:33
(Laughter)
290
741000
3000
(پێکەنین)
12:38
See, it's outrageous as a conception, but it [unclear].
291
746000
3000
تەماشاکەن، ئەمە مانایەکی ترسناکی هەیە
کەچی خەڵکی پێی پێدەکەنن
کەچی خەڵکی پێی پێدەکەنن
12:41
The other big issue is conformity.
292
749000
2000
کێشەیەکی گەورەتریش بەدوای خۆیدا دێنێت
12:43
We have built our education systems
293
751000
2000
ئێمە سیستەمی خوێندنمان لەسەر شیوەی
12:45
on the model of fast food.
294
753000
2000
خواردنی خێرا دروست کردووە
12:47
This is something Jamie Oliver talked about the other day.
295
755000
3000
ئەمە ئەو بابەتەیە کە (جایمی ئۆلیڤەر) دوێنێ قسەی لەبارەوە کرد
12:50
You know there are two models of quality assurance in catering.
296
758000
2000
دەزانن کە دوو جۆرچێشتخانە هەیە
12:52
One is fast food,
297
760000
2000
یەکەمیان خواردنی خیرایە
12:54
where everything is standardized.
298
762000
2000
کە هەموو شتەکان دەبێت بە پێی ستانداردەکان بن
12:56
The other are things like Zagat and Michelin restaurants,
299
764000
2000
ئەوی تریشیان وەک ڕیستۆرانتی (زاگات) یان (میشیڵین) ە
12:58
where everything is not standardized,
300
766000
2000
کە هیچ شتێکیان بە پێی ستانداردەکان نی یە
13:00
they're customized to local circumstances.
301
768000
2000
بەڵکو شتەکانیان بە پێی داواکاری کڕیارەکانیانە
13:02
And we have sold ourselves into a fast food model of education,
302
770000
3000
ئێمەش خۆمان بە جۆری (خواردنی خێرا) لە پەروەردا دا فرۆشتووە
13:05
and it's impoverishing our spirit and our energies
303
773000
3000
ئەمەش توانا و ڕۆحی ئێمە لاوازتر دەکات
13:08
as much as fast food is depleting our physical bodies.
304
776000
3000
هەر وەک چۆن خواردنە خێراکان زیان بە جەستەمان دەگەیەنن
13:11
(Applause)
305
779000
5000
(چەپڵە)
13:17
I think we have to recognize a couple of things here.
306
785000
2000
وابزانم دەبێت لێرە دوو شت بناسینەوە
13:19
One is that human talent is tremendously diverse.
307
787000
3000
یەکەمیان ئەوەیە، توانای مرۆڤ جۆراو جۆرە
13:22
People have very different aptitudes.
308
790000
2000
مرۆڤەکان خاوەن بەهرەی جیاواز جیاوازن
13:24
I worked out recently that
309
792000
2000
من تازە ئەوەم بۆ دەرکەوتووە
13:26
I was given a guitar as a kid
310
794000
2000
کاتێ کە منداڵ بووم گیتارێکیان دەدامێ
13:28
at about the same time that Eric Clapton got his first guitar.
311
796000
3000
وابزانم هەر ئەو کاتە بوو کا (ئیریک کلاپتۆن) تازە
یەکەمین گیتاری وەرگرتبوو
یەکەمین گیتاری وەرگرتبوو
13:32
You know, it worked out for Eric, that's all I'm saying.
312
800000
3000
بەڵام دەزانن کە بۆ (ئیریک) سودی هەبوو، من هەر ئەوەندە دەڵێم
13:35
(Laughter)
313
803000
2000
(پێکەنین)
13:37
In a way, it did not for me.
314
805000
2000
بەڵام، بۆ من سودی نەبوو
13:39
I could not get this thing to work
315
807000
3000
من نەمدەتوانی ئەو شتە بخەمە ئیش
13:42
no matter how often or how hard I blew into it.
316
810000
2000
گرنگ نیە کە چەند جار هەوڵم داوە
یاخود چەند بە جددی هەوڵم داوا
یاخود چەند بە جددی هەوڵم داوا
13:44
(Laughter) It just wouldn't work.
317
812000
2000
بەڵام هەر سودی نەبوو
13:49
But it's not only about that.
318
817000
2000
باسەکە تەنها لەبارەی ئەوەوە نی یە
13:51
It's about passion.
319
819000
2000
بەڵکو لەبارەی خۆشەویستی-یەوەیە
13:53
Often, people are good at things they don't really care for.
320
821000
2000
زۆربەی کات، خەڵکی لەو کارانەدا باشن
کە ئەصڵەن هەر گوێی پێ نادەن
کە ئەصڵەن هەر گوێی پێ نادەن
13:55
It's about passion,
321
823000
2000
مەسەلەکە خۆشەویستی-یە
13:57
and what excites our spirit and our energy.
322
825000
3000
کە ڕۆح و توانای ئێمە چالاک دەکات
14:00
And if you're doing the thing that you love to do, that you're good at,
323
828000
3000
ئەگەر ئێوە ئیشێک بکەن کە حەزتان لێی بێت، ئەوا تیایدا باش دەبن
14:03
time takes a different course entirely.
324
831000
3000
کات وانەیەکی باشمان فێر دەکات
14:06
My wife's just finished writing a novel,
325
834000
3000
هێندە نابێت کە خێزانەکەم ڕۆمانێکی نوسیوە
14:09
and I think it's a great book,
326
837000
2000
وە وابزانم کتێبێکی مەزنە
14:11
but she disappears for hours on end.
327
839000
3000
بەڵام خیزانەکەم چەند کاتژمێرێک تیایدا ون دەبێت
14:14
You know this, if you're doing something you love,
328
842000
2000
دەزانن، کە ئەگەر کارێک بکەن کە حەزتان لێیەتی
14:16
an hour feels like five minutes.
329
844000
3000
کاتژمێرێکت هەر وەک پێنج خولەک لێ دەڕوا
14:19
If you're doing something that doesn't resonate with your spirit,
330
847000
2000
ئەگەر کارێکیش بکەن کە لەگەڵ ڕۆحتاندا نەگونجێت
14:21
five minutes feels like an hour.
331
849000
2000
پێنج خولەکتان بە کاتژمێرێک لێ دەڕوات
14:23
And the reason so many people are opting out of education
332
851000
3000
ژمارەیەکی زۆری خەڵک واز لە خوێندن دەهێنن
14:26
is because it doesn't feed their spirit,
333
854000
2000
چونکە ئەوە ڕۆحیان تێر ناکات
14:28
it doesn't feed their energy or their passion.
334
856000
3000
ئەوە خواردن ناداتە توانا و سۆزیان
14:31
So I think we have to change metaphors.
335
859000
3000
بۆیە وابزانم دەبێت خواستەکانمان بگۆڕین
14:34
We have to go from what is essentially an industrial model of education,
336
862000
3000
..ئێمە دەبێت لەمە، کە پەروەردەیەکی پیشەسازیانەیە
14:37
a manufacturing model,
337
865000
2000
کە پەروەردەیەکی دەستکردە، دوور بکەوینەوە
14:39
which is based on linearity
338
867000
2000
کە پشتی بەستووە بە سیستەمی یەک ڕەهەندی-و
14:41
and conformity and batching people.
339
869000
3000
هەروەها دانان و دابەش کردنی مرڤەکانەوە
14:44
We have to move to a model
340
872000
2000
دەبێت بەرەو جۆرێکی پەروەردە بڕۆین
14:46
that is based more on principles of agriculture.
341
874000
3000
کە لەسەر بنەمای کشتوکاڵ دامەزرابێت
14:49
We have to recognize that human flourishing
342
877000
3000
دەبێت بزانین کاتێک مرۆڤەکان دەگەشێنەوە
14:52
is not a mechanical process;
343
880000
2000
پڕۆسەیەکی میکانیکی نی یە
14:54
it's an organic process.
344
882000
2000
بەڵکو پڕۆسەیەکی زیندووە
14:56
And you cannot predict the outcome of human development.
345
884000
3000
ناتوانن پێشبینی گەشەی مرۆڤەکان بکەن
14:59
All you can do, like a farmer,
346
887000
2000
ئەوەی کە دەتوانن ئەوەیە کە وەک جوتیارێک
15:01
is create the conditions under which
347
889000
2000
بارودۆخێک دروست بکەن، کە تیایدا
15:03
they will begin to flourish.
348
891000
2000
مرۆڤەکان بگەشێنەوە
15:05
So when we look at reforming education and transforming it,
349
893000
3000
کەواتە کاتێک تەماشای چاکسازی وگۆڕانکارییەکان
دەکەین لە بواری پەروەردە دا
دەکەین لە بواری پەروەردە دا
15:08
it isn't like cloning a system.
350
896000
3000
ئەمە نمونەی وەک یەک لێکردنی سیستمەکان نی یە
15:11
There are great ones, like KIPP's; it's a great system.
351
899000
2000
سیستمی پەزنیش هەیە وەک (کیپس)
کە سیستمێکی مەزنە
کە سیستمێکی مەزنە
15:13
There are many great models.
352
901000
2000
نمونەی مەزنمان زۆرە
15:15
It's about customizing to your circumstances
353
903000
3000
مەسەلەکە قبوڵکردنی پێشنیارەکانی ئێوەیە
15:18
and personalizing education
354
906000
2000
وە هەروەها تەرخانکردنی پەروەردەیە بۆ
15:20
to the people you're actually teaching.
355
908000
2000
ئەو کەسانەی کە فێریان دەکەن
15:22
And doing that, I think,
356
910000
2000
وابزانم بە کردنی ئەم کارە
15:24
is the answer to the future
357
912000
2000
وەڵامێکمان بۆ داهاتوو پێ دەبێت
15:26
because it's not about scaling a new solution;
358
914000
3000
چونکە ئەمە پێوەرێک نی یە بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارەی نوێ
15:29
it's about creating a movement in education
359
917000
2000
بەڵکو ئەمە دروستکردنی بزووتنەوەیەکە لە بواری پەروەردەدا
15:31
in which people develop their own solutions,
360
919000
3000
کە تیایدا خەڵکی دەتوانن چارەسەرێک بۆخۆیان بدۆزنەوە
15:34
but with external support based on a personalized curriculum.
361
922000
3000
بەڵام بە بوونی هاوکاری دەرەکی
لەسەر بنەمای بەرنامەیەکی تایبەت
لەسەر بنەمای بەرنامەیەکی تایبەت
15:37
Now in this room,
362
925000
2000
ئێستا لەم هۆڵەدا
15:39
there are people who represent
363
927000
2000
کەسانی وای لێن کە نوێنەرایەتی
15:41
extraordinary resources in business,
364
929000
2000
سەرچاوەی بازرگانی گەورە گەورە دەکەن
15:43
in multimedia, in the Internet.
365
931000
2000
لە بواری ڕاگەیاندن و لە تۆڕی ئینتەرنێتدا
15:45
These technologies,
366
933000
2000
ئەم تەکنەلۆژیایانە
15:47
combined with the extraordinary talents of teachers,
367
935000
3000
تێکەڵبکرێن لەگەڵ بەهرە لە ڕادەبەدەرەکنی مامۆستایاندا
15:50
provide an opportunity to revolutionize education.
368
938000
3000
هەلێک درووست دەکەن بۆ سەرهەڵدانی شۆڕش لە پەروەردەدا
15:53
And I urge you to get involved in it
369
941000
2000
منیش زۆرتان لێ دەکەم کە لەمەدا بەشدار بن
15:55
because it's vital, not just to ourselves,
370
943000
2000
چونکە ئەمە گرنگە، نەک بەتەنها بۆخۆمان
15:57
but to the future of our children.
371
945000
2000
بەڵکو بۆ داهاتووی منداڵەکانیشمان
15:59
But we have to change from the industrial model
372
947000
2000
ئێمە دەبێت ئەم مۆدێلە پیشەسازیانەیە بگۆڕین
16:01
to an agricultural model,
373
949000
2000
بۆ مۆدێلی کشتوکاڵی
16:03
where each school can be flourishing tomorrow.
374
951000
3000
کە تیایدا سەرجەم قوتابخانەکان بگەشێنەوە
16:06
That's where children experience life.
375
954000
2000
و منداڵەکانمان لەوێدا تامی ژیان بکەن
16:08
Or at home, if that's where they choose to be educated
376
956000
2000
یاخود لەماڵەوە، ئەگەر ویستیان لەوێ پەروەردە بکرێن
16:10
with their families or their friends.
377
958000
2000
لەگەڵ خێزانەکانیان، یاخود لەگەڵ هاوڕێکانیان
16:12
There's been a lot of talk about dreams
378
960000
2000
قسەی زۆر لەبارەی خەون-ەوە کراوە
16:14
over the course of this few days.
379
962000
3000
لە کۆرسەکانی ئەم ڕۆژانەی دواییدا
16:17
And I wanted to just very quickly ...
380
965000
2000
من دەمەوێت زۆر بە کورتی...
16:19
I was very struck by Natalie Merchant's songs last night,
381
967000
3000
من دوێنێ شەو بە گۆرانییەکەی (ناتالی مێرچنت)
زۆر سەرسام بووم
زۆر سەرسام بووم
16:22
recovering old poems.
382
970000
2000
کە شیعرێکی کۆنی دەگوتەوە
16:24
I wanted to read you a quick, very short poem
383
972000
2000
دەمەوێت بە خێرای شیعرێکی کورتتان بۆ بخوێنمەوە
16:26
from W. B. Yeats, who some of you may know.
384
974000
3000
شیعرێکی (دەبلیو بی یەتس) کە پێدەچێت
هەندێکتان بیناسن
هەندێکتان بیناسن
16:29
He wrote this to his love,
385
977000
2000
ئەم شیعرەی بۆ خۆشەویستەکەی نوسیی
16:31
Maud Gonne,
386
979000
2000
کە ناوی (مۆود گۆون) بوو
16:33
and he was bewailing the fact that
387
981000
3000
ئەو شینی ئەو ڕاستی-یەی دەگێڕا
16:36
he couldn't really give her what he thought she wanted from him.
388
984000
3000
کە ئەو نەیداتوانی ئەو شتانە بداتە خۆشەویستەکەی
کە وای دەزانی خۆشەویستەکەی لەمی دەوێت
کە وای دەزانی خۆشەویستەکەی لەمی دەوێت
16:39
And he says, "I've got something else, but it may not be for you."
389
987000
3000
ئەو وتی : من شتێکی ترم هەیە بەڵام پێدەچێت بۆتۆ نەبێت
16:42
He says this:
390
990000
2000
ئەو ئەمەی وت:
16:44
"Had I the heavens' embroidered cloths,
391
992000
3000
''ئەگەر ئاسمانەکانم وەک قوماش بچنیایە--
16:47
Enwrought with gold
392
995000
2000
بە تیشکی ئاڵتونی--
16:49
and silver light,
393
997000
2000
و نووری خۆڵەمێشی--
16:51
The blue and the dim
394
999000
2000
بمکردایە بە قوماشێکی شینی تۆخ
16:53
and the dark cloths
395
1001000
2000
یاخود پۆشاکی ڕەش بۆ کاتەکانی
16:55
Of night and light and the half-light,
396
1003000
3000
شەو و بەرەبەیان
16:58
I would spread the cloths under your feet:
397
1006000
3000
جلەکانم لەبەر پێتا فڕی دەدەم
17:01
But I, being poor,
398
1009000
3000
بەڵام من، چونکە هەژارم
17:04
have only my dreams;
399
1012000
3000
تەنها خەونەکانمم هەیە
17:07
I have spread my dreams under your feet;
400
1015000
3000
خەونەکانیشم لەبەر پێتا فڕێ دەدەم
17:10
Tread softly
401
1018000
2000
هێواش پێیان لێ بنێ
17:12
because you tread on my dreams."
402
1020000
3000
چونکە پێ دەنێی بە خەونەکانمدا
17:15
And every day, everywhere,
403
1023000
3000
هەموو ڕۆژێک لە هەموو جێیەک
17:18
our children spread their dreams beneath our feet.
404
1026000
3000
منداڵەکانمان خەونەکانیان لەبەر پێماندا فڕێ دەدەن
17:21
And we should tread softly.
405
1029000
3000
دەبێت بە هێواشی پێیان پێدابنێین
17:24
Thank you.
406
1032000
2000
سوپاس
17:26
(Applause)
407
1034000
17000
(چەپڵە)
17:43
Thank you very much.
408
1051000
2000
زۆر سوپاس
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com