TED2010
Sir Ken Robinson: Bring on the learning revolution!
Ngài Ken Robinson: Hãy mang lại cuộc cách mạng giáo dục!
Filmed:
Readability: 3.4
9,209,583 views
Trong bài diễn thuyết sâu sắc, hài hước, tiếp theo bài diễn thuyết năm 2006 của mình, ngài Ken Robinson đã nhấn mạnh cuộc cách mạng chuyển từ nền "giáo dục công nghiệp" sang một nền giáo dục được cá nhân hoá - tạo một môi trường để trẻ em phát triển tài năng tự nhiên của mình.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I was here four years ago,
0
1000
2000
4 năm trước tôi cũng đứng nói ở đây
00:15
and I remember, at the time,
1
3000
2000
tôi nhớ thời đó,
00:17
that the talks weren't put online.
2
5000
3000
người ta không đăng mấy bài nói lên mạng
00:20
I think they were given to TEDsters in a box,
3
8000
4000
mà bỏ vô hộp rồi tặng cho TEDsters
00:24
a box set of DVDs,
4
12000
2000
một bộ mấy đĩa DVD,
00:26
which they put on their shelves, where they are now.
5
14000
3000
để họ mang về, chưng lên kệ cho bụi đóng 4 năm trời
00:29
(Laughter)
6
17000
2000
(Cười)
00:31
And actually, Chris called me
7
19000
2000
Và Chris đã gọi cho tôi
00:33
a week after I'd given my talk
8
21000
2000
một tuần sau buổi nói chuyện đó
00:35
and he said, "We're going to start putting them online.
9
23000
2000
nói rằng, "Tụi tôi sẽ đăng mấy bài nói lên mạng.
00:37
Can we put yours online?" And I said, "Sure."
10
25000
3000
Tôi đăng bài của anh được chứ?" Và tôi đáp rằng "Được thôi"
00:40
And four years later,
11
28000
2000
Và 4 năm sau
00:42
as I said, it's been seen by four ...
12
30000
2000
đã có 4.000 người xem..
00:44
Well, it's been downloaded four million times.
13
32000
3000
À, thực ra thì đã có 4.000 lượt tải
00:47
So I suppose you could multiply that by 20 or something
14
35000
3000
Nên tôi nghĩ có thể đem số đó nhân lên cho 20 lần hay đại loại vậy
00:50
to get the number of people who've seen it.
15
38000
2000
để ước lượng số người đã xem bài nói đó.
00:52
And, as Chris says, there is a hunger
16
40000
4000
Và theo lời Chris, thì dân tình đang khao khát
00:56
for videos of me.
17
44000
2000
được xem những clip về tôi
00:58
(Laughter)
18
46000
3000
(Cười)
01:01
(Applause)
19
49000
3000
(Vỗ tay)
01:06
... don't you feel?
20
54000
1000
...quý vị có thấy vậy không?
01:07
(Laughter)
21
55000
3000
(Cười)
01:12
So, this whole event has been an elaborate build-up
22
60000
3000
Vậy nên sự kiện này đã được chuẩn bị hết sức kĩ lưỡng
01:15
to me doing another one for you, so here it is.
23
63000
4000
để tôi quay thêm một clip nữa cho thoả lòng quý vị.
01:19
(Laughter)
24
67000
1000
(Cười)
01:22
Al Gore spoke
25
70000
2000
Al Gore cũng đã thuyết trình
01:24
at the TED conference I spoke at four years ago
26
72000
3000
tại hội nghị của TED 4 năm về trước
01:27
and talked about the climate crisis.
27
75000
2000
về khủng hoảng khí hậu
01:29
And I referenced that
28
77000
2000
Tôi đã nhắc đến chuyện đó
01:31
at the end of my last talk.
29
79000
2000
ở cuối buổi nói chuyện lần trước.
01:33
So I want to pick up from there
30
81000
2000
Tôi sẽ tiếp tục từ phần đó
01:35
because I only had 18 minutes, frankly.
31
83000
3000
vì tôi chỉ có 18 phút
01:38
So, as I was saying...
32
86000
2000
Vậy nên, như tôi vừa nói...
01:40
(Laughter)
33
88000
5000
(Cười)
01:48
You see, he's right.
34
96000
2000
Ông ấy nói đúng
01:50
I mean, there is a major climate crisis, obviously,
35
98000
3000
Rõ ràng là có một cuộc khủng hoảng khí hậu
01:53
and I think if people don't believe it, they should get out more.
36
101000
3000
Nếu ai đó không tin, thì họ nên ra ngoài nhiều hơn
01:56
(Laughter)
37
104000
3000
(Cười)
01:59
But I believe there's a second climate crisis,
38
107000
3000
Nhưng tôi tin còn có một cuộc khủng hoảng nữa
02:03
which is as severe,
39
111000
2000
cũng khắc nghiệt như vậy
02:05
which has the same origins,
40
113000
3000
và có cùng nguồn gốc,
02:08
and that we have to deal with with the same urgency.
41
116000
3000
và cả hai đều cấp thiết như nhau.
02:11
And I mean by this --
42
119000
2000
Và ý tôi là
02:13
and you may say, by the way, "Look, I'm good.
43
121000
2000
bạn có thể nói "Ê, đủ rồi.
02:15
I have one climate crisis;
44
123000
2000
1 cuộc khủng hoảng chưa đủ sao;
02:17
I don't really need the second one."
45
125000
3000
ai lại cần thêm cái thứ hai nữa chớ."
02:20
But this is a crisis of, not natural resources --
46
128000
2000
Nhưng đây không phải là về tài nguyên thiên nhiên
02:22
though I believe that's true --
47
130000
3000
mặc dù tôi tin là vậy
02:25
but a crisis of human resources.
48
133000
2000
mà là về nguồn nhân lực
02:27
I believe fundamentally,
49
135000
2000
Tôi tin rằng, về cơ bản
02:29
as many speakers have said during the past few days,
50
137000
2000
cũng giống như mọi người đề cập vài ngày qua
02:31
that we make very poor use
51
139000
3000
rằng chúng ta đã sử dụng rất tệ
02:34
of our talents.
52
142000
3000
khả năng của mình.
02:37
Very many people go through their whole lives
53
145000
2000
Có rất nhiều người trải qua cuộc đời mình
02:39
having no real sense of what their talents may be,
54
147000
3000
mà không thực sự nhận ra được mình có tài cán gì,
02:42
or if they have any to speak of.
55
150000
2000
hay thậm chí chẳng biết đến nó nữa
02:44
I meet all kinds of people
56
152000
2000
Tôi đã gặp rất nhiều những người
02:46
who don't think they're really good at anything.
57
154000
3000
nghĩ rằng mình chẳng có tài năng gì.
02:50
Actually, I kind of divide the world into two groups now.
58
158000
3000
Thật ra, giờ đây tôi chia thế giới thành 2 loại người
02:53
Jeremy Bentham, the great utilitarian philosopher,
59
161000
3000
Jeremy Bentham, một triết gia theo thuyết vị lợi,
02:56
once spiked this argument.
60
164000
2000
nói rằng:
02:58
He said, "There are two types of people in this world:
61
166000
2000
"Trên thế giới này có hai loại người,
03:00
those who divide the world into two types
62
168000
2000
những người chia thế giới ra làm hai loại
03:02
and those who do not."
63
170000
2000
và những kẻ không làm điều đó."
03:04
(Laughter)
64
172000
3000
(Cười)
03:09
Well, I do.
65
177000
2000
Tôi thì có.
03:11
(Laughter)
66
179000
2000
(Cười)
03:16
I meet all kinds of people
67
184000
2000
Tôi đã gặp rất nhiều những người
03:18
who don't enjoy what they do.
68
186000
3000
không thích những việc mình làm
03:21
They simply go through their lives
69
189000
2000
Họ chỉ sống
03:23
getting on with it.
70
191000
2000
cho qua ngày đoạn tháng
03:25
They get no great pleasure from what they do.
71
193000
2000
Họ chẳng thích thú gì với những việc mình làm
03:27
They endure it rather than enjoy it
72
195000
3000
Họ chịu đựng, thay vì tận hưởng nó
03:30
and wait for the weekend.
73
198000
3000
và chờ đến kì nghỉ cuối tuần.
03:33
But I also meet people
74
201000
2000
Nhưng tôi cũng đã gặp những người
03:35
who love what they do
75
203000
2000
say mê với công việc mình làm
03:37
and couldn't imagine doing anything else.
76
205000
2000
và không thể tưởng tượng liệu họ có thể làm việc gì khác.
03:39
If you said to them, "Don't do this anymore," they'd wonder what you were talking about.
77
207000
3000
Nếu bạn bảo: "Cậu thôi việc này đi," thì hẳn họ sẽ bối rối lắm.
03:42
Because it isn't what they do, it's who they are. They say,
78
210000
3000
vì đó không đơn thuần là công việc thôi, mà là chính bản thân họ.
03:45
"But this is me, you know.
79
213000
2000
"Nhưng nó là là bản thân tớ, cậu biết mà.
03:47
It would be foolish for me to abandon this, because
80
215000
2000
sẽ điên lắm nếu tớ bỏ việc này, vì
03:49
it speaks to my most authentic self."
81
217000
2000
nó nói lên mọi thứ trong tớ."
03:51
And it's not true of enough people.
82
219000
3000
Nhưng những người như vậy hơi ít.
03:54
In fact, on the contrary, I think
83
222000
2000
Tôi nghĩ
03:56
it's still true of a minority of people.
84
224000
2000
họ thực sự là thiểu số
03:58
I think there are many
85
226000
2000
Và tôi nghĩ có nhiều
04:00
possible explanations for it.
86
228000
2000
khả năng để giải thích cho việc này
04:02
And high among them
87
230000
2000
Nổi bật trong số đó
04:04
is education,
88
232000
2000
là giáo dục,
04:06
because education, in a way,
89
234000
2000
vì giáo dục, theo một cách nào đó,
04:08
dislocates very many people
90
236000
2000
đã đẩy rất nhiều người
04:10
from their natural talents.
91
238000
2000
ra xa tài năng thật sự của họ.
04:12
And human resources are like natural resources;
92
240000
3000
Và tài nguyên con người cũng giống như tài nguyên thiên nhiên;
04:15
they're often buried deep.
93
243000
2000
chúng được vùi sâu bên trong
04:17
You have to go looking for them,
94
245000
2000
Bạn phải cất công tìm kiếm.
04:19
they're not just lying around on the surface.
95
247000
2000
chứ chúng không nằm trên bề mặt.
04:21
You have to create the circumstances where they show themselves.
96
249000
3000
Bạn phải tạo ra tình huống để chúng có thể bộc lộ.
04:24
And you might imagine
97
252000
2000
Và có thể bạn đang nghĩ rằng
04:26
education would be the way that happens,
98
254000
2000
giáo dục sẽ tạo ra những tình huống đó
04:28
but too often it's not.
99
256000
2000
Nhưng thường thì không.
04:30
Every education system in the world
100
258000
2000
Hầu hết mọi nền giáo dục trên thế giới
04:32
is being reformed at the moment
101
260000
2000
đang được cải cách.
04:34
and it's not enough.
102
262000
2000
Nhưng vậy vẫn chưa đủ.
04:36
Reform is no use anymore,
103
264000
2000
Cải cách chẳng còn tác dụng gì nữa,
04:38
because that's simply improving a broken model.
104
266000
3000
vì thực ra nó chỉ chắp vá thêm cho một món đồ đã vỡ
04:41
What we need --
105
269000
2000
Cái chúng ta cần --
04:43
and the word's been used many times during the course of the past few days --
106
271000
2000
và khái niệm được nhắc tới trong suốt mấy buổi hội thảo gần đây --
04:45
is not evolution,
107
273000
2000
không phải là Cách tân
04:47
but a revolution in education.
108
275000
3000
mà là một cuộc Cách mạng trong giáo dục.
04:50
This has to be transformed
109
278000
2000
Giáo dục phải được nhào nặn
04:52
into something else.
110
280000
2000
thành một thứ gì khác.
04:54
(Applause)
111
282000
5000
(Vỗ tay)
05:00
One of the real challenges
112
288000
2000
Một trong những thách thức
05:02
is to innovate fundamentally
113
290000
2000
là làm sao để đổi mới một cách cơ bản
05:04
in education.
114
292000
2000
nền giáo dục.
05:06
Innovation is hard
115
294000
2000
Đổi mới là rất khó
05:08
because it means doing something
116
296000
2000
vì nó có nghĩa là làm một việc gì đó
05:10
that people don't find very easy, for the most part.
117
298000
2000
mà mọi công đoạn của nó đều không thể được thực hiện theo một cách dễ dàng
05:12
It means challenging what we take for granted,
118
300000
3000
Nó có nghĩa là chúng ta phải thách thức những gì được cho là hiển nhiên
05:15
things that we think are obvious.
119
303000
3000
những thứ chúng ta nghĩ là rõ ràng.
05:18
The great problem for reform
120
306000
2000
Vấn đề lớn nhất của việc cải cách
05:20
or transformation
121
308000
2000
hay biến đổi
05:22
is the tyranny of common sense;
122
310000
2000
là phá bỏ những lề thói thông thường
05:24
things that people think,
123
312000
2000
những thứ mà người ta nghĩ rằng..
05:26
"Well, it can't be done any other way because that's the way it's done."
124
314000
2000
"Nó là vậy đó, làm sao làm khác đi được"
05:28
I came across a great quote recently from Abraham Lincoln,
125
316000
3000
Gần đây tôi tình cờ chộp được một câu nói của Abraham Lincoln,
05:31
who I thought you'd be pleased to have quoted at this point.
126
319000
3000
người mà tôi nghĩ là các bạn sẽ rất thích thú được diện kiến vào lúc này
05:34
(Laughter)
127
322000
2000
(Cười)
05:36
He said this in December 1862
128
324000
3000
Ông ta nói câu này vào tháng 12 năm 1862
05:39
to the second annual meeting of Congress.
129
327000
3000
vào kì họp thường niên thứ hai của Quốc hội.
05:43
I ought to explain that I have no idea what was happening at the time.
130
331000
3000
Phải nói trước là tôi chẳng biết chuyện gì xảy ra vào lúc đó.
05:48
We don't teach American history in Britain.
131
336000
2000
Ở Anh, chúng ta không dạy lịch sử Mĩ.
05:50
(Laughter)
132
338000
2000
(Cười)
05:52
We suppress it. You know, this is our policy.
133
340000
3000
Chúng ta đàn áp nó. Đó là chính sách.
05:55
(Laughter)
134
343000
2000
(Cười)
05:58
So, no doubt, something fascinating was happening in December 1862,
135
346000
2000
Vậy nên có lẽ có gì đó hay ho đã xảy ra vào tháng 12 năm 1862,
06:00
which the Americans among us
136
348000
2000
chắc vị nào người Mĩ ngồi đây
06:02
will be aware of.
137
350000
2000
sẽ biết.
06:05
But he said this:
138
353000
2000
Ông ấy nói thế này:
06:07
"The dogmas
139
355000
2000
Những lề thói
06:09
of the quiet past
140
357000
2000
của quá khứ bình lặng
06:11
are inadequate to the stormy present.
141
359000
3000
không còn phù hợp với hiện tại đầy sóng gió.
06:14
The occasion
142
362000
2000
Thời cơ
06:16
is piled high with difficulty,
143
364000
2000
đang chồng chất cùng với khó khăn
06:18
and we must rise with the occasion."
144
366000
3000
và chúng ta phải vươn lên cùng với thời cơ."
06:21
I love that.
145
369000
2000
Tôi thích chỗ này.
06:23
Not rise to it, rise with it.
146
371000
3000
Không phải "vươn tới" mà là "vươn lên cùng"
06:27
"As our case is new,
147
375000
2000
Trong tình hình mới,
06:29
so we must think anew
148
377000
3000
chúng ta phải nghĩ theo cách mới
06:32
and act anew.
149
380000
3000
và làm theo cách mới.
06:35
We must disenthrall ourselves,
150
383000
3000
Chúng ta phải giải phóng bản thân mình
06:38
and then we shall save our country."
151
386000
3000
và nhờ đó chúng ta sẽ cứu được tổ quốc."
06:41
I love that word, "disenthrall."
152
389000
2000
Tôi thích từ đó, "giải phóng."
06:43
You know what it means?
153
391000
2000
Quí vị có biết nó nghĩa là gì không?
06:45
That there are ideas that all of us are enthralled to,
154
393000
3000
Chúng ta bị trói buộc bởi những ý tưởng
06:48
which we simply take for granted
155
396000
2000
được coi là hiển nhiên,
06:50
as the natural order of things, the way things are.
156
398000
2000
là trật tự tự nhiên, là cách mà sự việc sẽ xảy ra.
06:52
And many of our ideas
157
400000
2000
Và nhiều trong số những ý nghĩ đó
06:54
have been formed, not to meet the circumstances of this century,
158
402000
3000
đã được hình thành, không phải cho thời đại này,
06:57
but to cope with the circumstances of previous centuries.
159
405000
3000
mà cho những hoàn cảnh của những thế kỉ trước.
07:00
But our minds are still hypnotized by them,
160
408000
2000
Nhưng bộ óc chúng ta vẫn bị chúng thôi miên.
07:02
and we have to disenthrall ourselves of some of them.
161
410000
3000
và chúng ta phải giải phóng mình khỏi những ý nghĩ đó.
07:05
Now, doing this is easier said than done.
162
413000
3000
Nói thì dễ rồi.
07:08
It's very hard to know, by the way, what it is you take for granted. (Laughter)
163
416000
3000
Nhưng rất khó để biết được chúng ta đã cho những gì là hiển nhiên.
07:11
And the reason is that you take it for granted.
164
419000
3000
Bởi vì bạn đã coi nó là điều hiển nhiên.
07:14
So let me ask you something you may take for granted.
165
422000
3000
Vậy để tôi kiểm tra thử một vài chuyện ta cho là hiển nhiên.
07:17
How many of you here are over the age of 25?
166
425000
3000
Quí vị nào ngồi đây đã qua 25 tuổi?
07:20
That's not what I think you take for granted,
167
428000
2000
Tôi không nghĩ quí vị chấp nhận đó là điều hiển nhiên.
07:22
I'm sure you're familiar with that already.
168
430000
2000
Đừng tự ép mình vậy chứ.
07:24
Are there any people here under the age of 25?
169
432000
3000
Vậy những ai ngồi đây chưa đến 25 tuổi?
07:27
Great. Now, those over 25,
170
435000
3000
Tốt. Vậy, những vị trên 25 tuổi,
07:30
could you put your hands up if you're wearing your wristwatch?
171
438000
3000
vui lòng giơ tay nên nếu bạn có đeo đồng hồ.
07:33
Now that's a great deal of us, isn't it?
172
441000
3000
Hơi bị nhiều nhỉ?
07:36
Ask a room full of teenagers the same thing.
173
444000
3000
Hãy thử hỏi tương tự với một căn phòng toàn thanh niên xem.
07:39
Teenagers do not wear wristwatches.
174
447000
2000
Lũ trẻ không đeo đồng hồ.
07:41
I don't mean they can't or they're not allowed to,
175
449000
2000
Không phải vì chúng không thể hay không được phép,
07:43
they just often choose not to.
176
451000
2000
và là vì chúng không thích.
07:45
And the reason is, you see, that we were brought up
177
453000
2000
Nguyên nhân là do, chúng ta, những ai trên 25 tuổi
07:47
in a pre-digital culture, those of us over 25.
178
455000
3000
đã lớn lên trong một thời đại tiền-số-hoá.
07:50
And so for us, if you want to know the time
179
458000
2000
Vậy nên nếu ai đó muốn biết thời gian,
07:52
you have to wear something to tell it.
180
460000
2000
anh ta phải đeo một thứ gì đó hiển thị thời gian.
07:54
Kids now live in a world which is digitized,
181
462000
3000
Lũ trẻ ngày nay sống trong một xã hội số hoá,
07:57
and the time, for them, is everywhere.
182
465000
2000
và với chúng, thời gian có ở mọi nơi.
07:59
They see no reason to do this.
183
467000
2000
Chẳng có lí do gì để đeo đồng hồ cả.
08:01
And by the way, you don't need to do it either;
184
469000
2000
Và nhân tiện, quý vị cũng cũng đâu phải đeo đồng hồ nữa;
08:03
it's just that you've always done it and you carry on doing it.
185
471000
3000
nhưng chẳng qua nó đã là một thói quen, và chúng ta vẫn cứ tiếp tục đeo nó.
08:06
My daughter never wears a watch, my daughter Kate, who's 20.
186
474000
3000
Đứa con gái 20 tuổi của tôi, Kate, chẳng bao giờ đeo đồng hồ.
08:09
She doesn't see the point.
187
477000
2000
Nó không tìm ra lí do nào để làm vậy.
08:11
As she says, "It's a single function device."
188
479000
3000
Kate nói, "Nó chỉ có 1 chức năng thôi à."
08:14
(Laughter)
189
482000
5000
(Cười)
08:19
"Like, how lame is that?"
190
487000
3000
"..chẳng đâu vào đâu cả"
08:22
And I say, "No, no, it tells the date as well."
191
490000
2000
tôi nói, "Đâu có, nó còn coi được ngày tháng mà."
08:24
(Laughter)
192
492000
4000
(Cười)
08:29
"It has multiple functions."
193
497000
3000
"Nó cũng có nhiều chức năng chớ bộ."
08:32
But, you see, there are things we're enthralled to in education.
194
500000
3000
Trong giáo dục, có những thứ trói buộc suy nghĩ chúng ta.
08:35
Let me give you a couple of examples.
195
503000
2000
Để tôi cho một ví dụ.
08:37
One of them is the idea of linearity:
196
505000
3000
Tư tưởng về sự tuyến tính,
08:40
that it starts here and you go through a track
197
508000
3000
bạn bắt đầu ở đây, đi theo một con đường,
08:43
and if you do everything right, you will end up
198
511000
2000
và nếu mọi chuyện suôn sẽ, bạn sẽ kết thúc,
08:45
set for the rest of your life.
199
513000
2000
cứ thế cho đến hết cuộc đời.
08:49
Everybody who's spoken at TED has told us implicitly,
200
517000
2000
Mọi người ở TED đều đã ẩn dụ,
08:51
or sometimes explicitly, a different story:
201
519000
3000
hay đôi khi nói toạc ra, một chân lí,
08:54
that life is not linear; it's organic.
202
522000
3000
rằng cuộc sống không mang tính tuyến tính, mà có tính hữu cơ.
08:57
We create our lives symbiotically
203
525000
2000
Chúng ta tạo ra cuộc sống này một cách cộng sinh
08:59
as we explore our talents
204
527000
2000
khi ta khám phá những khả năng của mình
09:01
in relation to the circumstances they help to create for us.
205
529000
3000
và ngược lại chúng cũng giúp ta tạo ra những điều kiện.
09:04
But, you know, we have become obsessed
206
532000
2000
Nhưng chúng ta đã quá lệ thuộc vào
09:06
with this linear narrative.
207
534000
2000
kiểu suy nghĩ tuyến tính này.
09:08
And probably the pinnacle for education
208
536000
2000
Có lẽ mục tiêu cao nhất của giáo dục
09:10
is getting you to college.
209
538000
2000
là làm sao để vào được đại học.
09:12
I think we are obsessed with getting people to college.
210
540000
3000
Hình như chúng ta yêu thích việc đẩy lũ trẻ vào đại học,
09:15
Certain sorts of college.
211
543000
2000
một vài trường nổi tiếng,
09:17
I don't mean you shouldn't go to college, but not everybody needs to go
212
545000
2000
Tôi không nói là không nên học đại học, nhưng không phải ai cũng cần vào đó
09:19
and not everybody needs to go now.
213
547000
2000
và không phải ai cũng cần vào đó ngay bây giờ
09:21
Maybe they go later, not right away.
214
549000
2000
Có thể là sau này, chứ không phải ngay bây giờ.
09:23
And I was up in San Francisco a while ago
215
551000
2000
Có một lần tôi đến San Francisco
09:25
doing a book signing.
216
553000
2000
để kí tặng sách.
09:27
There was this guy buying a book, he was in his 30s.
217
555000
2000
Có một anh chàng đến mua sách, khoảng 30 tuổi.
09:29
And I said, "What do you do?"
218
557000
2000
Tôi hỏi, "Anh làm nghề gì?"
09:31
And he said, "I'm a fireman."
219
559000
3000
Anh ta trả lời, "Tôi là lính cứu hoả."
09:34
And I said, "How long have you been a fireman?"
220
562000
2000
Tôi lại hỏi, "Anh làm được bao lâu rồi?"
09:36
He said, "Always. I've always been a fireman."
221
564000
2000
Anh ta đáp, "Mọi lúc, tôi lúc nào cũng là lính cứu hoả."
09:38
And I said, "Well, when did you decide?"
222
566000
2000
Tôi hỏi, "Vậy anh quyết định từ khi nào?"
09:40
He said, "As a kid." He said, "Actually, it was a problem for me at school,
223
568000
3000
"Từ bé cơ, thực ra nó cũng hơi rắc rối lúc tôi còn đi học,
09:43
because at school, everybody wanted to be a fireman."
224
571000
3000
vì ở trường, ai cũng muốn làm lính cứu hoả cả."
09:46
He said, "But I wanted to be a fireman."
225
574000
3000
Anh ta nói, "Nhưng tôi thực sự muốn làm một lính cứu hoả."
09:49
And he said, "When I got to the senior year of school,
226
577000
3000
Anh ta nói tiếp, "Khi tôi học 12,
09:52
my teachers didn't take it seriously.
227
580000
3000
mấy giáo viên không coi trọng nghề đó.
09:55
This one teacher didn't take it seriously.
228
583000
2000
Trong đó có một ông thầy.
09:57
He said I was throwing my life away
229
585000
2000
Ông ta nói tôi đang phí phạm cuộc đời mình
09:59
if that's all I chose to do with it;
230
587000
2000
nếu tôi làm vậy,
10:01
that I should go to college, I should become a professional person,
231
589000
3000
rằng tôi phải vào đại học, và trở thành một người chuyên nghiệp,
10:04
that I had great potential
232
592000
2000
rằng tôi có nhiều tiềm năng,
10:06
and I was wasting my talent to do that."
233
594000
2000
rằng tôi đang phí phạm tài năng của mình."
10:08
And he said, "It was humiliating because
234
596000
2000
Anh ta nói, "Thật xấu hổ
10:10
he said it in front of the whole class and I really felt dreadful.
235
598000
2000
khi ông ấy nói vậy trước cả lớp, và tôi đã rất bực mình.
10:12
But it's what I wanted, and as soon as I left school,
236
600000
2000
Nhưng đó là việc tôi muốn làm, và ngay khi tốt nghiệp,
10:14
I applied to the fire service and I was accepted."
237
602000
3000
tôi nộp đơn vào sở cứu hoả và được nhận.
10:17
And he said, "You know, I was thinking about that guy recently,
238
605000
2000
Anh ấy nói, "Tôi cũng vừa nghĩ đến ông ta,
10:19
just a few minutes ago when you were speaking, about this teacher,"
239
607000
3000
ngay vài phút trước, khi nghe ông thuyết trình,"
10:22
he said, "because six months ago,
240
610000
2000
"vì 6 tháng trước,
10:24
I saved his life."
241
612000
2000
tôi đã cứu mạng lão,"
10:26
(Laughter)
242
614000
2000
(Cười)
10:28
He said, "He was in a car wreck,
243
616000
2000
"trong một tai nạn xe hơi,
10:30
and I pulled him out, gave him CPR,
244
618000
3000
tôi kéo ông ấy ra, hô hấp nhân tạo,
10:33
and I saved his wife's life as well."
245
621000
3000
tiện thể, tôi cũng cứu luôn vợ ông ta."
10:36
He said, "I think he thinks better of me now."
246
624000
2000
"Có lẽ bây giờ ông ấy sẽ nghĩ khác về tôi."
10:38
(Laughter)
247
626000
2000
(Cười)
10:40
(Applause)
248
628000
5000
(Vỗ tay)
10:46
You know, to me,
249
634000
2000
Theo tôi,
10:48
human communities depend upon
250
636000
2000
xã hội loài người phụ thuộc vào
10:50
a diversity of talent,
251
638000
2000
rất nhiều tài năng khác nhau
10:52
not a singular conception of ability.
252
640000
3000
chứ không phải khái niệm về một khả năng đơn thuần nào đó.
10:55
And at the heart of our challenges --
253
643000
2000
Và tâm điểm của thử thách này
10:57
(Applause)
254
645000
2000
(Vỗ tay)
10:59
At the heart of the challenge
255
647000
2000
Tâm điểm của thử thách này
11:01
is to reconstitute our sense of ability
256
649000
2000
chính là xây dựng lại cách nhìn của chúng ta về khả năng
11:03
and of intelligence.
257
651000
2000
và sự hiểu biết.
11:05
This linearity thing is a problem.
258
653000
2000
Vấn đề chính là lối suy nghĩ tuyến tính.
11:07
When I arrived in L.A.
259
655000
2000
Khi tôi đến Los Angeles
11:09
about nine years ago,
260
657000
2000
9 năm trước
11:11
I came across a policy statement --
261
659000
3000
tôi đọc được một câu..
11:14
very well-intentioned --
262
662000
2000
có vẻ rất hay,
11:16
which said, "College begins in kindergarten."
263
664000
3000
"Đại học bắt đầu từ mẫu giáo."
11:21
No, it doesn't.
264
669000
2000
Làm gì có!
11:23
(Laughter)
265
671000
3000
(Cười)
11:26
It doesn't.
266
674000
2000
Giỡn hả?
11:28
If we had time, I could go into this, but we don't.
267
676000
3000
Nếu có thời gian, tôi sẽ nói chuyện này, nhưng tiếc là không.
11:31
(Laughter)
268
679000
2000
(Cười)
11:33
Kindergarten begins in kindergarten.
269
681000
2000
Mẫu giáo bắt đầu từ mẫu giáo.
11:35
(Laughter)
270
683000
2000
(Cười)
11:37
A friend of mine once said,
271
685000
2000
Một người bạn của tôi từng nói,
11:39
"You know, a three year-old is not half a six year-old."
272
687000
3000
"Một đứa trẻ 3 tuổi không phải là một nửa của một đứa trẻ 6 tuổi."
11:42
(Laughter)
273
690000
2000
(Cười)
11:44
(Applause)
274
692000
5000
(Vỗ tay)
11:49
They're three.
275
697000
2000
Chúng mới có 3 tuổi
11:51
But as we just heard in this last session,
276
699000
2000
Nhưng như ta đã nghe nói ở phiên họp trước,
11:53
there's such competition now to get into kindergarten --
277
701000
3000
bây giờ chúng phải cạnh tranh để vào được mẫu giáo,
11:56
to get to the right kindergarten --
278
704000
2000
để vào được một trường ngon lành,
11:58
that people are being interviewed for it at three.
279
706000
3000
rằng người ta phải phỏng vấn để được đi học, khi mới có 3 tuổi.
12:03
Kids sitting in front of unimpressed panels,
280
711000
2000
Lũ trẻ ngồi trước hội đồng giám khảo,
12:05
you know, with their resumes,
281
713000
2000
cầm đơn trên tay,
12:07
(Laughter)
282
715000
3000
(Cười)
12:10
flipping through and saying, "Well, this is it?"
283
718000
2000
người ta lật lật vài trang rồi hỏi, "Có vậy thôi hả?"
12:12
(Laughter)
284
720000
2000
(Cười)
12:14
(Applause)
285
722000
3000
(Vỗ tay)
12:17
"You've been around for 36 months, and this is it?"
286
725000
3000
"Mày sống được 36 tháng rồi, mà chưa làm được gì hả?"
12:20
(Laughter)
287
728000
7000
(Cười)
12:27
"You've achieved nothing -- commit.
288
735000
3000
"Đồ vô tích sự."
12:30
Spent the first six months breastfeeding, the way I can see it."
289
738000
3000
"36 tháng trời chỉ biết bú mẹ!"
12:33
(Laughter)
290
741000
3000
(Cười)
12:38
See, it's outrageous as a conception, but it [unclear].
291
746000
3000
Đúng là quá đáng, nhưng nó vẫn có sự thu hút.
12:41
The other big issue is conformity.
292
749000
2000
Một vấn đề lớn nữa là sự phù hợp
12:43
We have built our education systems
293
751000
2000
Chúng ta xây dựng nền giáo dục của mình
12:45
on the model of fast food.
294
753000
2000
dựa trên mô hình thức ăn nhanh.
12:47
This is something Jamie Oliver talked about the other day.
295
755000
3000
Vấn đề này Jamie Oliver đã nói mấy hôm trước.
12:50
You know there are two models of quality assurance in catering.
296
758000
2000
Có 2 mô hình đảm bảo chất lượng trong cung cấp thức ăn cho các hội nghị.
12:52
One is fast food,
297
760000
2000
Một loại là "Thức ăn nhanh",
12:54
where everything is standardized.
298
762000
2000
mọi thứ đều được chuẩn hoá.
12:56
The other are things like Zagat and Michelin restaurants,
299
764000
2000
Còn loại kia giống như chuỗi nhà hàng Zagat và Michelin,
12:58
where everything is not standardized,
300
766000
2000
mọi thứ không được chuẩn hoá,
13:00
they're customized to local circumstances.
301
768000
2000
mà được tuỳ biến theo những yếu tố bản địa.
13:02
And we have sold ourselves into a fast food model of education,
302
770000
3000
Chúng ta đã bán rẻ mình cho mô hình "Giáo dục nhanh" này
13:05
and it's impoverishing our spirit and our energies
303
773000
3000
Và đang vắt kiệt tinh thần và năng lượng của chính mình
13:08
as much as fast food is depleting our physical bodies.
304
776000
3000
cũng giống như thức ăn nhanh phá hoại cơ thể chúng ta.
13:11
(Applause)
305
779000
5000
(Vỗ tay)
13:17
I think we have to recognize a couple of things here.
306
785000
2000
Tôi nghĩ chúng ta phải nhận ra một số điều ở đây.
13:19
One is that human talent is tremendously diverse.
307
787000
3000
Một là, tài năng của con người cực kì đa dạng.
13:22
People have very different aptitudes.
308
790000
2000
Con người có những năng khiếu hoàn toàn khác nhau.
13:24
I worked out recently that
309
792000
2000
Gần đây tôi nhớ ra là
13:26
I was given a guitar as a kid
310
794000
2000
hồi nhỏ tôi được cho một cây guitar
13:28
at about the same time that Eric Clapton got his first guitar.
311
796000
3000
cũng cùng thời khi Eric Clapton có cây đàn đầu tiên.
13:32
You know, it worked out for Eric, that's all I'm saying.
312
800000
3000
Hình như mọi chuyện khá suông sẻ với Eric
13:35
(Laughter)
313
803000
2000
(Cười)
13:37
In a way, it did not for me.
314
805000
2000
tôi chả có khiếu đàn hát.
13:39
I could not get this thing to work
315
807000
3000
Tôi không tài nào làm thứ đó hoạt động được
13:42
no matter how often or how hard I blew into it.
316
810000
2000
bất kể là tôi cố gắng thế nào.
13:44
(Laughter) It just wouldn't work.
317
812000
2000
Nó cứ trơ ra.
13:49
But it's not only about that.
318
817000
2000
Nhưng vấn đề không chỉ có vậy.
13:51
It's about passion.
319
819000
2000
Vấn đề là ở đam mê.
13:53
Often, people are good at things they don't really care for.
320
821000
2000
Người ta thường giỏi về những thứ họ không thực sự chú tâm đến.
13:55
It's about passion,
321
823000
2000
Chính đam mê,
13:57
and what excites our spirit and our energy.
322
825000
3000
là thứ kích thích tinh thần và năng lượng của chúng ta.
14:00
And if you're doing the thing that you love to do, that you're good at,
323
828000
3000
Nếu bạn làm việc mình thích, việc bạn thành thạo,
14:03
time takes a different course entirely.
324
831000
3000
thì thời gian sẽ đi theo một hướng hoàn toàn khác.
14:06
My wife's just finished writing a novel,
325
834000
3000
Vợ tôi vừa viết xong một cuốn tiểu thuyết,
14:09
and I think it's a great book,
326
837000
2000
tôi nghĩ nó khá hay,
14:11
but she disappears for hours on end.
327
839000
3000
nhưng bà ấy biến đi hàng giờ liền
14:14
You know this, if you're doing something you love,
328
842000
2000
Nếu bạn làm việc mình yêu thích
14:16
an hour feels like five minutes.
329
844000
3000
một giờ trôi nhanh như 5 phút vậy
14:19
If you're doing something that doesn't resonate with your spirit,
330
847000
2000
Nếu bạn làm những việc không đồng nhịp với tâm hồn mình,
14:21
five minutes feels like an hour.
331
849000
2000
5 phút trôi qua cứ như một giờ vậy.
14:23
And the reason so many people are opting out of education
332
851000
3000
Và lí do nhiều người đang chán bỏ giáo dục
14:26
is because it doesn't feed their spirit,
333
854000
2000
là vì nó không nuôi dưỡng tâm hồn họ,
14:28
it doesn't feed their energy or their passion.
334
856000
3000
nó không nuôi dưỡng sức sống hay đam mê trong họ.
14:31
So I think we have to change metaphors.
335
859000
3000
Tôi nghĩ chúng ta phải thay đổi hình tượng này.
14:34
We have to go from what is essentially an industrial model of education,
336
862000
3000
Chúng ta phải đi từ mô hình giáo dục công nghiệp,
14:37
a manufacturing model,
337
865000
2000
một dây chuyền sản xuất sản xuất con người,
14:39
which is based on linearity
338
867000
2000
dựa trên sự tuyến tính,
14:41
and conformity and batching people.
339
869000
3000
và cứng nhắc.
14:44
We have to move to a model
340
872000
2000
Chúng ta phải tiến tới một mô hình
14:46
that is based more on principles of agriculture.
341
874000
3000
đặt nền tảng thiên về những tính chất của nông nghiệp.
14:49
We have to recognize that human flourishing
342
877000
3000
Ta phải nhận ra rằng vun trồng con người
14:52
is not a mechanical process;
343
880000
2000
không phải là một quá trình cơ khí,
14:54
it's an organic process.
344
882000
2000
mà là một quá trình sinh học.
14:56
And you cannot predict the outcome of human development.
345
884000
3000
không thể đoán trước được sản phẩm của nó;
14:59
All you can do, like a farmer,
346
887000
2000
tất cả những gì bạn có thể làm, giống như một nông dân,
15:01
is create the conditions under which
347
889000
2000
là tạo ra điều kiện
15:03
they will begin to flourish.
348
891000
2000
để con người phát triển
15:05
So when we look at reforming education and transforming it,
349
893000
3000
Vậy nên khi xem xét việc cải cách và biến đổi nền giáo dục,
15:08
it isn't like cloning a system.
350
896000
3000
nó không giống nhân rộng một mô hình.
15:11
There are great ones, like KIPP's; it's a great system.
351
899000
2000
Có những mô hình tốt, chẳng hạn như KIPPs.
15:13
There are many great models.
352
901000
2000
Có rất nhiều.
15:15
It's about customizing to your circumstances
353
903000
3000
Vấn đề nằm ở việc xào nấu nó theo điều kiện của mình,
15:18
and personalizing education
354
906000
2000
và cá nhân hoá giáo dục
15:20
to the people you're actually teaching.
355
908000
2000
cho những người bạn đang thực sự dạy dỗ.
15:22
And doing that, I think,
356
910000
2000
Và tôi nghĩ
15:24
is the answer to the future
357
912000
2000
đó chính là câu trả lời cho tương lai
15:26
because it's not about scaling a new solution;
358
914000
3000
vì vấn đề không phải là nhân rộng MỘT giải pháp mới;
15:29
it's about creating a movement in education
359
917000
2000
mà là tạo ra một cuộc cách mạng mới trong giáo dục,
15:31
in which people develop their own solutions,
360
919000
3000
trong đó, con người sẽ tìm ra lối đi của riêng mình
15:34
but with external support based on a personalized curriculum.
361
922000
3000
nhưng với sự giúp đỡ của một chương trình giảng dạy được cá nhân hoá.
15:37
Now in this room,
362
925000
2000
Tại căn phòng này,
15:39
there are people who represent
363
927000
2000
có rất nhiều người đại diện
15:41
extraordinary resources in business,
364
929000
2000
cho những nguồn lực khổng lồ về kinh doanh,
15:43
in multimedia, in the Internet.
365
931000
2000
truyền thông, internet.
15:45
These technologies,
366
933000
2000
Những công nghệ này,
15:47
combined with the extraordinary talents of teachers,
367
935000
3000
kết hợp với tài năng tuyệt vời của người giáo viên,
15:50
provide an opportunity to revolutionize education.
368
938000
3000
sẽ tạo ra thời cơ để cách mạng hoá nền giáo dục.
15:53
And I urge you to get involved in it
369
941000
2000
Và tôi phải hối thúc các vị làm ngay,
15:55
because it's vital, not just to ourselves,
370
943000
2000
vì nó mang tính sống còn, không chỉ với chúng ta,
15:57
but to the future of our children.
371
945000
2000
mà còn với tương lai của con em chúng ta,
15:59
But we have to change from the industrial model
372
947000
2000
chúng ta phải chuyển từ mô hình công nghiệp
16:01
to an agricultural model,
373
949000
2000
sang nông nghiệp,
16:03
where each school can be flourishing tomorrow.
374
951000
3000
làm sao để mỗi ngôi trường đều có thể bắt đầu ngay trong nay mai.
16:06
That's where children experience life.
375
954000
2000
Đó chính là nơi lũ trẻ trải nghiệm cuộc sống.
16:08
Or at home, if that's where they choose to be educated
376
956000
2000
Hoặc có thể là ở nhà, nơi chúng chọn để được giáo dục
16:10
with their families or their friends.
377
958000
2000
cùng với gia đình và bạn bè.
16:12
There's been a lot of talk about dreams
378
960000
2000
Đã có nhiều người nói về những giấc mơ
16:14
over the course of this few days.
379
962000
3000
vài ngày gần đây.
16:17
And I wanted to just very quickly ...
380
965000
2000
Và xin ít phút nữa thôi --
16:19
I was very struck by Natalie Merchant's songs last night,
381
967000
3000
Tôi đã rất ấn tượng khi nghe một bài hát của Natalie Merchant tối qua,
16:22
recovering old poems.
382
970000
2000
phổ nhạc từ một bài thơ,
16:24
I wanted to read you a quick, very short poem
383
972000
2000
Tôi sẽ đọc một bài thơ rất ngắn
16:26
from W. B. Yeats, who some of you may know.
384
974000
3000
của W.B.Yeats, chắc sẽ có một vài người biết.
16:29
He wrote this to his love,
385
977000
2000
Ông viết bài này cho người tình của mình,
16:31
Maud Gonne,
386
979000
2000
Maud Gonne,
16:33
and he was bewailing the fact that
387
981000
3000
và ông ấy rất buồn vì
16:36
he couldn't really give her what he thought she wanted from him.
388
984000
3000
không thể cho nàng thứ ông nghĩ là nàng muốn
16:39
And he says, "I've got something else, but it may not be for you."
389
987000
3000
Ông đã nói, "Anh có thứ khác, nhưng có lẽ không dành cho em."
16:42
He says this:
390
990000
2000
Ông nói rằng.
16:44
"Had I the heavens' embroidered cloths,
391
992000
3000
Nếu anh có vải thêu tự thiên đường
16:47
Enwrought with gold
392
995000
2000
dát sợi vàng
16:49
and silver light,
393
997000
2000
cùng ánh bạc,
16:51
The blue and the dim
394
999000
2000
Màu da trời xanh và mập mờ
16:53
and the dark cloths
395
1001000
2000
và vải tối
16:55
Of night and light and the half-light,
396
1003000
3000
của bóng đêm và ánh sáng chập chờn
16:58
I would spread the cloths under your feet:
397
1006000
3000
anh sẽ trải nó dưới chân em
17:01
But I, being poor,
398
1009000
3000
Nhưng anh, nghèo,
17:04
have only my dreams;
399
1012000
3000
chỉ có giấc mơ này;
17:07
I have spread my dreams under your feet;
400
1015000
3000
Anh trải giấc mơ mình dưới chân em;
17:10
Tread softly
401
1018000
2000
Hãy bước nhẹ thôi
17:12
because you tread on my dreams."
402
1020000
3000
bởi em đang bước trên giấc mơ anh."
17:15
And every day, everywhere,
403
1023000
3000
Và mỗi ngày, ở bất cứ nơi đâu,
17:18
our children spread their dreams beneath our feet.
404
1026000
3000
lũ trẻ đang trải giấc mơ của chúng dưới chân ta
17:21
And we should tread softly.
405
1029000
3000
Hãy bước thật nhẹ thôi.
17:24
Thank you.
406
1032000
2000
Cám ơn.
17:26
(Applause)
407
1034000
17000
(Vỗ tay)
17:43
Thank you very much.
408
1051000
2000
Cám ơn rất nhiều.
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com