TEDxBeaconStreet
Минут бүрд 180 кг устөрөгч ба бараг 3 кг гели дэлхийн агаар мандлаас гадагшаа сансарт алдагддаг. Астрофизикч Анжали Трипати агаар мандал алдагдах үзэгдлийг судалдаг ба энэхүү сонирхолтой, хүртээлтэй илтгэлд Анжали энэ үйл явц хэрхэн нэгэн өдөр ( одоогоос хэдэн тэрбум жилийн дараа) бидний цэнхэр гарагийг улаан болгож өөрчлөх талаар ярих болно.
TEDxMtHood
Жиа Жианг бид бүгдийн айдаг зүйл болох бүтэлгүйтэлтэй зоригтойгоор нүүр тулж байна. 100 өдрийн турш бүтэлгүйтлийг хайж танихгүй хүнээс 100 доллар гуйхаас эхлээд, ресторанд "бургер үнэгүй нэмүүлэх" зэргээр Жианг татгалзсан хариу сонссоноос болж ичиж зовох мэдрэмжийг үгүй хийж, юу хүсэж байгаагаа зүгээр л асууснаар өмнө нь бүтэшгүй гэж бодсон зүйлдээ хүрч болдгийг ойлгожээ.
TEDWomen 2016
Халла Томасдоттир энэхүү дотно, бас хөгжилтэй илтгэлдээ хэрхэн мэдээллийн тэнцвэргүй байдлыг даван туулж, улс төрийн мэтгэлцээний өнгө аясыг өөрчилж, Исландын ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихдээ улс даяар гайхшрал төрүүлсэн ч, ирээдүй хойч үеийн манлайлагчиддаа урам зориг өгсөн талаараа хуваалцаж байна. Тэр хэлэхдээ: "Бид харж байгаа бүхнээ өөрсдөө ч хийж чадна. Эмэгтэйчүүд нэрээ дэвшүүлэх нь л чухал" гэсэн юм.
TED Talks Live
"Сурагчдыг, ялангуяа багаасаа зовж зүдэрсэн хүүхдүүдийг юу чадахгүй байгаагаар нь биш, юуг чадахаар нь үнэл" хэмээн Виктор Риос багш яриагаа өрнүүллээ. Тэрээр хотын ядуу дүүрэгт өнгөрүүлсэн бага насныхаа тэмцэл, ялалтынхаа тухай хүүрнэн, боловсролд хандах хандлагаа өөрчлөх 3 аргыг санал болгож байна. Сурагчдыг "найдлагагүй" биш харин шаргуу, онцгой чадвар, хатуужил бүхий "ирээдүйтэй" хүмүүс гэж бодож хандахыг мэргэжил нэгтнүүддээ уриалж байна.
TED@UPS
Тээврийн хэрэгслүүд хотын гудмаар бидний судсаар цус урсдаг шиг хурдан шуурхай урсдаг бол яах вэ? Зам тээврийн хорхойтон Ванис Каббаж ирээдүйн тээврийн салбарыг загварчлахад бидний биеийн биологийн суут тогтолцооноос санаа авах боломжтой талаар ярилаа. Энэхүү алсыг харсан илтгэлд салдаг автобус, нисдэг такси, соронзон бүхээгүүд зэрэг бидний мөрөөдлийн санаанууд хэрхэн бодит болох боломжтой тухай өгүүлнэ.
TED2016
Англи хэл нь дэлхийн хамгийн түгээмэл хэл болж байгаа ба шууд орчуулгын технологиуд нь жилээс жилд шинэчлэгдэн сайжирч байна. Тэгвэл бид яагаад гадаад хэл сурах шаардлагатай гэж? Хэл судлаач, Колумбын их сургуулийн профессор Жон МакУортер нь гадаад хэлийг эзэмшин суралцах ашиг тустай 4 шалтгааныг хуваалцаж байна.
TEDxUniversityofNevada
Таны цалин хэд вэ? Хамт ажилладаг бусад хүмүүсээс их үү, бага уу? Удирдлагын судлаач Дэвид Бёркусын бодлоор үүнийг та мэдэх эрхтэй, тэд ч мөн адил. Энэ илтгэлдээ тэрээр цалингаа нуух нийгмийн хандлагыг шүүмжилж, үүнийгээ нээлттэй болгосноор ажиллагсад, байгууллагууд болон нийгэмд ямар ач тустай талаар сонирхолтой баримтыг дэлгэж байна.
TED Talks Live
Хүүхдийнхээ алхам бүрийг хянаж, тэдэнд хэтэрхий өндөр шаардлага тавьснаар эцэг эхчүүд тусалж дэмжихээсээ илүү хор хөнөөл учруулдаг хэмээн Жули Литкотт-Хэймс үздэг. Өмнө нь Стэнфордын их сургуулийн 1-р дамжааны оюутнуудыг хариуцдаг байсан тэрээр үр хүүхдүүдийнхээ амжилтыг эцэг эхчүүд нь сурлагын дүн болон шалгалтын оноогоор хэмжихгүй байхыг уриалж байна. Харин оронд нь он цаг хугацаагаар шалгарч үлдсэн ганц аргыг хэрэглэхийг санал болгов. Тэр бол мэдээж ямар ч нөхцөлгүйгээр тэднийг хайрлах.
TEDSummit
Хүсээгүй сурталчилгааны э-шуудангаас бүртгэлээ цуцаллаа ч, хэдхэн хоногийн дараа яг тэр компаниас ижил утгатай э-шуудан ирэх нь бид бүгдэд л тохиолддог зүйл. Орон нутгийн дэлгүүр татгалзсан хариу авахгүй болохоор нь хошин шогч Жэймс Вэйч онцгой бас маш зугаатай хариу барьсан юм.
TEDSummit
Жерард Райл нь Панамын баримтууд гэгдэх Моссак Фонсека гэх Панамын хуулийн фирмийн 40 жилийн үйл ажиллагааны нийт 11.5 сая алдагдсан бичиг баримтыг задруулсан олон улсын багийг ахалсан юм. Энэ нь оффшор санхүүгийн нууцлаг ертөнцийн цар хүрээ болон аргачлал руу урьд хожид байгаагүйгээр өнгийх боломж олгосон юм. Түүхэн дэх хамгийн том, сэтгүүл зүйн хамтарсан төслийн цаад түүхийг сонсоно уу.
TED2016
Машин сургалт нь зээлийн эрсдэлийг үнэлэх, шуудан ангилах зэрэг амар хялбар даалгавруудаар хязгаарлагдахаа болиод удаж байна. Өнөөдрийн байдлаар тус технологийн тусламжтайгаар эссэнд дүн тавих мөн өвчин оношлох мэтийн нарийн ажиллагаатай даалгавруудыг машинаар гүйцэтгэх боломжтой болжээ. Дэвшилт гарахын хэрээр роботууд таны ажлын байрыг булаах болов уу гэх мэт амаргүй асуудлууд урган гарч ирж байна.
TED@BCG Paris
Ой мод гэдэг нь заавал хаа хол хүний амьдралаас тасархай байх байгалийн нэг хэсэг биш юм. Тэр ч бүү хэл яг одоо амьдарч байгаа хотдоо ой мод ургуулах боломжтой. Эко-энтрепренёр болон TED Aспирантур Шубэндү Шарма нь газрын хөрс, микроб болон биомассыг ашиглан хот суурин газарт биологийн гаралтай бөгөөд маш шигүү ой модыг мэргэжлийн хэмжээнд бүтээн байгуулан хурдацтай ургуулдаг. Тэрээр хэрхэн арван жилийн дотор зуун настай ойг ургуулдгийг та сонирхоно уу. Магадгүй та ч бас үүнийг мэдэж аваад, энэхүү ой ширэнгийн үдэшлэгт оролцоорой.
TEDxMidAtlantic
"Би сонсголоо алдсанаараа урьд хожид авч байгаагүй бэлгээ авсан хэмээн хувьдаа итгэдэг" гэж Элиз Рой боддог. Тэрээр хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийг хамгаалах хуульч, загварчлан сэтгэгчийн хувиар дүлий байх нь өөрийгөө илэрхийлэх, ертөнцийг дахин бүтээх буюу бидний томоохон асуудлаас ч шийдвэрлэж болохуйц онцгой арга замыг өгсөн гэдгийг мэддэг. Элиз: "Хэрэв бид хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн төлөө загвар бүтээвэл хөгжлийн бэрхшээлгүй хүнд зориулсан загвараас хамаагүй илүү шийдлийг олж харна" хэмээн онцолж байна.
TED2016
Дэлхийн хүн амын дөрөвний нэг нь дорнын зурхайд итгэдэг. Итгэдэггүй байсан ч үүний талаар мэдээлэлтэй байх нь ашигтай хэмээн технологич, энтрепренёр ШаоЛан Шүэ хэлж байна. Энэхүү хөгжилтэй, сургамжтай ярианд ШаоЛан Шүэ эртний өв уламжлалыг тайлбарлан энэ нь хэрхэн хувь хүний зан ааш, ажлын амжилт, гэрлэлт болон тухайн жилийн төлөв байдалд нөлөөлдөг талаар ярих болно. Таны жил юуг илтгэдэг вэ?
TED2016
Сью Дэсмонд-Хэллманн "Big data" буюу том дата, мөн хэрэглэгчдийн судалгаа, генийн инженерчлэл зэрэг олон дэвшилтэт аргыг хавсруулан нийгмийн эрүүл мэндийг нарийвчилсан байдлаар судалдаг. Тэрээр энэ ажлаа дэлхийн хамгийн хэцүү анагаах ухааны асуудлуудыг шийдэхэд чиглүүлдэг. Энэхүү арга нь аль хэдийнэ Африкийн Сахарын цөл орчимд эхээс хүүхэд рүү шилжих ХДХВ-ийн халдварыг бараг хоёр дахин бууруулсан байна. Одоо энэ аргын тусламжтай нялхсын эндэгдэлтэй тэмцэхээр ажиллаж байна. Түүний зорилго бол хүн амын аливаа бүлэгт шаардлагатай арга хэмжээг авахдаа зөв цагт нь, зөв аргыг хэрэглэснээр хүмүүсийн амийг аврах юм.
TED2016
Хүүхдүүд худал хэлэхдээ муу юу? Та үнэхээр худлаа хэлж байгааг нь мэдэх үү? Хүний хөгжлийн судлаач Кан Ли нь хүүхэд худлаа ярьж байхдаа биенд нь ямар өөрчлөлт гардгийг судалдаг. Түүний хэлснээр, хүүхдүүд маш их худлаа ярьдгаас гадна, бүр хоёр наснаасаа эхлэх нь ч бий бөгөөд үүндээ гарамгай сайн байдаг гэнэ. Түүнийхээр бол бид хүүхдээ худлаа ярьж эхлэхэд нь баярлах хэрэгтэй ба тэрээр үүн дээр суурилсан нуугдмал сэтгэл хөдлөлийг илрүүлэх зарчимаар ажилладаг худал хэлснийг тогтоох нэгэн шинэ технологийг танилцуулж байна.
TED2016
Карри Нужент нь бидний хамгийн олон, хамгийн эртний хөршүүд болох астроидуудыг нээн илрүүлж, ангилан судлахаар ажилладаг судлаачдын нэг буюу Астроидын Ангууч юм. Яагаад астроидуудыг судлах хэрэгтэй гэж? Энэхүү товч бөгөөд баримтуудаар дүүрэн яриандаа Карри Нужэнт тэдний төсөөлөмгүй үр дагаварууд нь манай гарагт хэрхэн нөлөөлсөөр ирсэн тухай болон тэднийг зөв цагтаа нээн илрүүлэх нь хэрхэн дэлхий дээрх амьдралыг аварч болох талаар тайлбарлалаа.
TEDxGatewayWomen
Сарын тэмдгийн талаар ярих олон хүнийг тавгүйтүүлдэг нь үнэн. Гэвч энэ талаар ярихгүй байх нь сөрөг үр дагавартай. Энэтхэгт 10 охины 3 нь сарын тэмдэг анх ирэх үед энэ талаар огт мэдээлэлгүй байдаг бөгөөд сарын тэмдэгтэй холбоотой зан заншил, хориг цээр охидод бага наснаас нь сөргөөр нөлөөлдөг. Бага байхаас нь л энэ сэдэв хаалттай байсан учир Адити Гупта охид, эцэг эх, багш нарт сарын тэмдгийн талаар ичиж зоволгүй ярихад нь туслахыг хүссэн талаараа энэхүү илтгэлд ярьжээ.
TED2016
Бүтээлч хүмүүс яаж тэр агуу санаануудаа олж авдаг юм бол? Байгууллагын сэтгэл зүйч Адам Грант нь "Жинхэнүүд" гэж нэрлэгддэг үргэлж шинэ санааг эрэлхийлдэг, тэднийгээ мөн үйлдэл болгож чаддаг хүмүүсийг судалдаг. Энэхүү илтгэлээс "жинхэнэ сэтгэгчдийн" санаанд оромгүй 3 онцлогийг та мэдэж авах юм. Үүнд, алдаа дутагдлаа хүлээн зөвшөөрөх ч багтана. Грант хэлэхдээ, "Хамгийн агуу сэтгэгчид хамгийн олон удаа бүтэлгүйтсэн байдаг. Учир нь тэд хамгийн олон удаа оролдож үзсэн хүмүүс юм. Цөөн сайхан санааг бодож олоход, олон муу санаа бас хэрэгтэй."
TED2016
Тим Урбан ажлаа хойш тавих нь муу зуршил гэдгийг мэддэг ч эцсийн мөчид овоорсон ажлаа яарч сандран хийдэг зангаа хаяж чадаагүй нэгэн. Тэрээр энэхүү хөгжилтэй бөгөөд сургамжтай илтгэлдээ хэдэн цагаар ч хамаагүй Youtube үздэг хүмүүс, өдөржин интернетээр дэмий сэлгүүцэгч нарын дадал зуршлыг бидэнд танилцуулах болно. Түүний илтгэлийг үзээд та "Бид амьдралынхаа энэ богино хугацаанд илүү чухал үйл хэргийг хойш тавьсаар байгаа юм биш биз?" гэж өөрөөсөө магадгүй асуух биз ээ.
TED Talks Live
Тэмээн сүрэг элсэн цөлд гайхалтай дасан зохицсон учир тэднийг өөр хаа нэгтээ амьдарч байхыг төсөөлөхөд хэцүү. Гэтэл бид үүнийг буруу таамагласан бол яах вэ? Том нүд, тавхай, бөхтэй энэ амьтан өөр цаг уур, өөр цагт дасан зохицож өөрчлөгдсөн бол яах вэ? Энэхүү илтгэлээс РадиоЛабын Латиф Нассер маш жижиг, сонирхолтой нэгэн чулуужсан яс тэмээ болон дэлхийн талаарх түүний бодлыг хэрхэн орвонгоор нь өөрчилсөн талаар үзээрэй.
TED2016
АНУ-ын шүүхийн тогтолцоонд нэг жаал гэмт хэрэг үйлдэхэд мөрдөн шалгах эсвэл мөрдөн шалгахаа азнаж гэмт хэрэг үйлдсэн бүртгэлтэй залуусаас юу болсныг асуух гэсэн хоёр зүйл хийхийг хуулинд заасан байдаг. Эрэл хайгуул хийсэн энэхүү илтгэлдээ Бостон хотын Саффолк мужийн Дүүргийн прокурорын газрын прокурор Адам Фосс уур хилэнг боломжоор сольж, хүмүүсийн амьдралыг сүйрүүлэхийн оронд өөрчилдөг шүүхийн шинэчилсэн тогтолцоонд шилжихийг уриалж байна.
TED2016
Бид охидод төгс байхыг, хөвгүүдэд зоригтой байхыг зааж байна хэмээн "Код бичдэг очид" байгууллагын үүсгэн байгуулагч Рэшма Саужани уг илтгэлдээ хэллээ. Тэрээр нийгмийг урагшлуулахад нэн шаардлагатай эрсдэл хүлээх, код бичих зэрэг ур чадваруудыг залуу охидод заахаар шийдсэн байна. Бид инноваци хийхийн тулд хүн амынхаа тэн хагасыг орхиж болохгүй бөгөөд бүх залуу охидод төгс байх албагүй гэдгийг ойлгуулахыг хүслээ хэмээн энэхүү илтгэлдээ өгүүлэв.
TED2016
"Грейн Анатоми", "Дуулиан", "Хэрхэн Хэргээ Нуун Дарагдуулах вэ" зэрэг цувралуудыг зохиогч титан эмэгтэй Шонда Раймс нь нэг улиралд 70 цагийн эфирийн хөтөлбөр бүтээдэг ба ингэж ажиллахдаа ч дуртай. "Би ажилдаа гүнзгий орчихсон байхад надад өөр юу ч чухал биш болдог" гэж хэлдэг тэрээр ажилдаа дурлах энэ мэдрэмжиндээ нэр өгсөн нь "ХММ". Хмм бол донтуулагч, хмм бол дуу хөгжим, хмм бол түүний чихэнд шивнэх бурхны шивнээ. Гэхдээ хмм байхгүй болчихвол яах вэ? Түүнд хмм гэх мэдрэмжээс өөр зүйл байгаа юу? Энэ илтгэлдээ Шонда өөрийн бүх зүйлд "За" гэж хэлсэн тэр жилийнхээ тухай, мөн хэрхэн өөрийгөө шинээр танин нээсэн тухайгаа хуваалцаж байна.
TEDGlobal>London
Гялгар тор байгальд бараг задардаггүй, маш хортой боловч бид хайхрамжгүй хэрэглэж хаясаар л байна. Ихэнхдээ далайд хаяж усан орчныг бохирдуулж сүйтгэж, эсвэл хогийн цэгт шатааж, хүний биед хортой диоксинийг агаарт үүсгэж байна. Балигийн оршин суугч Мелати Вижсэн, Изабел Вижсэн нар орон гэр нь болсон үзэсгэлэнт арлыг гялгар тор бүрхэж байгааг эсэргүүцэн тэмцэж байна. Гарын үсэг цуглуулах, далайн эрэг цэвэрлэх, тэр ч бүү хэл өлсгөлөн зарлах хүртэл арга хэмжээ авсны дүнд тэд арлын захирагчаараа 2018 он гэхэд Бали арал гялгар торгүй болно гэсэн тунхаг гаргуулж чаджээ. Залуу активистуудад хандан "Чи хэтэрхий жаахан байна, чи ойлгох болоогүй" гэсэн үгийг хэзээ ч бүү тоо гэж Изабел зөвлөж байна. "Энэ бүхэн амархан гэж бид хэлэхгүй. Гэхдээ үр дүнтэй гэдгийг баталъя."
TEDxCERN
Компьютерийн код бол дараагийн бүх нийтийн хэл бөгөөд код бичлэг гагц дараа дараа үеийн програмистуудын төсөөллөөр л хязгаарлагдах билээ. Линда Лиукас хүүхдүүдэд компьютер бол уйтгартай, механик, төвөгтэй бус, харин бид хүссэнээрээ туршиж болох сонирхолтой, нээлттэй машин гэдгийг харуулна. Энэ илтгэлдээ тэрбээр биднийг өөдрөг, зоримог сэтгэлгээгээр технологийн дэвшил авчирч, гайхалтай, хачирхалтай, мөн бага зэрэг ер бус ертөнцийг цогцлоох ирээдүйн Ада Лоүвлэйсүүдийг гаргаж ирэхийг уриалах болно.
TEDGlobal>Geneva
Сэжигтэй цахим шуудангууд буюу даатгалын бонд, алмаазаар бүрсэн сейф, гадаад оронд гацчихсан дотны найз гээд л... Бидний хаягаар ирдэг эдгээр цахим шууданг бид голцуу харангуутаа устгадаг. Тэгвэл тэдэнд хариу бичвэл яадаг вэ? Зохиолч, инээдсийн жүжигчин Жеймс Вийчийн хаягаар хөгжилтэй, хэдэн долоо хоног үргэлжилсэн нэгэн яриаг сонсоорой.
TEDxBeaconStreet
Амьдралд юу биднийг аз жаргалтай, эрүүл байлгадаг вэ? Алдар нэр, мөнгө гэж бодож байвал та ганцаараа биш. Харин сэтгэл мэдрэлийн эмч Роберт Уолдингерийн хэлснээр та андуурч байна. Насанд хүрэгсдийн хөгжлийн тухай 75 жил үргэлжилсэн судалгааны одоогийн удирдагч тэрээр жинхэнэ аз жаргал, сэтгэл хангалуун байдлын талаар урд хожид байгаагүй мэдээлэлтэй нэгэн билээ. Энэхүү илтгэлдээ тэр судалгааныхаа 3 чухал сургамжийг хуваалцаад зогсохгүй хэрхэн сэтгэл хангалуун, урт удаан амьдралыг бүтээх тухай эртний мэргэн ухаанаас хуваалцаж байна.
TEDGlobal>London
Соёлын харагддагүй маш том хэсгийг олж харахаасаа өмнө Анн Морган өөрийгөө чамлалтгүй их ном уншсан гэж боддог байлаа. Англи, америк зохиолчдын бичсэн маш олон номны хажууд бусад хэл дээрх зохиолчдын ном тун бага байжээ. Ингээд тэрээр өөртөө нэгэн том зорилгыг тавьсан: нэг жилийн турш дэлхийн орон бүрээс нэг ном унших. Одоо тэрээр та бүхнийг англи хэлнээс бусад хэл дээр бичигдсэн номны орчуулгыг уншиж, ном хэвлэлийн компаниуд илүү олон ном орчуулахыг уриалж байна. Түүний уншсан номнуудын жагсаалт, газрын зургыг эндээс: go.ted.com/readtheworld
TED2015
Марина Абрамовичийн бүтээл нь хувь хүний өөрчлөлт, ухамсрын дээд хэлбэрийг эрэлхийлэн, үзэгч болон уран бүтээлчийн хоорондын заагийг хязгаарладаг. Түүний 2010 онд анхлан санаачилсан "Уран бүтээлч энд байна" хэмээх бүтээлдээ тэрээр үзэгчидтэй нүүр тулан өдөрт 8 цаг суудаг. Үнэхээр сэтгэл хөдөлгөмөөр... "Хэрвээ та бүхнийг нэг л аргаараа хийгээд байвал танд юу ч тохиолдохгүй" гэж тэрээр хэлжээ. "Миний арга барил бол хийхээс эмээж буй, мэддэггүй зүйлээ хийж, хэний ч ороогүй тэр орон зайд нэвтрэх."
