TED Talks with Polish transcript

06:36

TED2015

Matt Kenyon: Jak podłożyłem rządowi USA pomnik ofiar cywilnych w Iraku

2015-03-17861,905 views

Readability: 4.7

---

Wyliczono, że między 150 tysięcy a 1 milionem irackich cywilów umarło w wyniku inwazji prowadzonej przez USA w 2003 roku. Artysta Matt Kenyon chciał stworzyć im pomnik. Zamiast jednak budować duży kamienny cokół, stworzył pomnik mały i łatwo powtarzalny. Przez pięć lat przemycał go do budynków rządowych, w tym do gabinetu osoby piastującej podczas wojny stanowisko amerykańskiego prokuratora generalnego, nagrywając wszystko na taśmie.

Play

05:40

TED2015

eL Seed: Sztuka ulicy przekazem nadziei i pokoju

2015-03-161,581,298 views

Readability: 4.2

---

Urodzony we Francji syn Tunezyjczyków eL Seed lubuje się w żonglowaniu wieloma kulturami, językami i tożsamościami. Robi to też w swoich pracach, które prezentują arabską poezję w sposób inspirowany sztuką poezji i graffiti. W tej pasjonującej prelekcji artysta i stypendysta TED opisuje swoją główną ambicję - tworzenie sztuki tak pięknej, że nie potrzebuje tłumaczenia.

Play

17:12

TEDGlobalLondon

Jon Ronson: Co się dzieje, kiedy piętnowanie wymyka się spod kontroli.

2015-06-163,565,658 views

Readability: 4.4

---

Przez długi czas Jon Ronson uważał za fakt, że Twitter dał głos ludziom bez głosu. Nowe media pozwoliły nam wszystkim wstać i zabrać głos, i uderzyć w dostrzeżone niesprawiedliwości. Ale gdzieś po drodze coś się zmieniło. W swojej pełnej pasji prelekcji Ronson tłumaczy, jak to się dzieje, że zbyt często zachowujemy się jak wyjący motłoch oraz, że pora przemyśleć w jaki sposób komunikujemy się z innymi w sieci.

Play

11:59

TEDWomen 2015

Marlene Zuk: Czego może nas nauczyć perwersyjne życie owadów

2015-05-281,551,523 views

Readability: 3.6

---

Marlene Zuk z zachwytem i determinacją bada owady. W tej pouczającej i zabawnej prelekcji dzieli się kilkoma obserwacjami, które są naprawdę zdumiewające - zwłaszcza te, na temat kreatywnych sposobów uprawiania owadziego seksu.

Play

10:19

TED2015

Alec Soth i Stacey Baker: Tak wygląda nieprzemijająca miłość

2015-03-182,253,525 views

Readability: 3.8

---

Stacey Baker ma obsesję na punkcie tego, jak poznają się pary. Gdy poprosiła fotografa Aleca Sotha o pomoc w zgłębieniu tego tematu, trafili na największą imprezę szybkiego randkowania na świecie, odbywającą się w Las Vegas w walentynki, oraz do największej społeczności emerytów w Nevadzie. W obu tych miejscach Soth robił parom zdjęcia. Między tymi dwoma skrajnościami odkryli piękno przejścia od chodzenia ze sobą do wspólnego budowania życia. (Ten wywiad był częścią TED2015 po nadzorem czasopisma Pop-Up Magazine: popupmagazine.com lub @popupmag w Twitter.

Play

14:43

TEDGlobalLondon

Johann Hari: Wszystko, co wiemy o uzależnieniach, jest błędne

2015-06-1615,145,979 views

Readability: 3.8

---

Co naprawdę powoduje uzależnienia – uzależnienia od wszystkiego, począwszy od kokainy do smartfonów? I jak możemy je przezwyciężyć? Johann Hari osobiście doświadczył tego, że stosowane obecnie metody nie pomagają, obserwując zmagania z uzależnieniem u osób, które kocha. Zaczął się zastanawiać, dlaczego leczymy uzależnienia w taki sposób, i czy jest lepsza droga. W tej bardzo osobistej prelekcji opowiada, jak te dociekania zabrały go w podróż dookoła świata i jak w końcu odkrył nowe, zaskakujące i napawające nadzieją podejście do tego odwiecznego problemu społecznego.

Play

12:14

TEDWomen 2015

Alaa Murabit: Co moja religia mówi o kobietach

2015-05-293,804,611 views

Readability: 4.2

---

W wieku 15 lat Alaa Murabit przeprowadziła się wraz z rodziną z Kanady do Libii. Przed przeprowadzką była traktowana na równi ze swoimi braćmi, ale w nowym środowisku wyczuwała wiele zakazów dotyczących swoich ambicji i planów. Jako dumna muzułmanka zaczęła sobie zadawać pytanie, czy takie traktowanie miało coś wspólnego z doktryną religijną. Z humorem, pasją i pokrzepiająco zbuntowanym duchem Alaa opowiada o tym, jak odkryła w historii swojej wiary kobiety-liderki i jak rozpoczęła kampanię walczącą o prawa kobiet, posługując się wersetami z Koranu.

Play

10:59

TEDWomen 2015

Aspen Baker: Lepszy sposób mówienia o aborcji

2015-05-271,791,168 views

Readability: 3.8

---

Aborcja jest niebywale powszechna. Na przykład w USA jedna na trzy kobiety przechodzi w swoim życiu zabieg aborcji. Jednak silne emocje, jakie towarzyszą temu tematowi, a także mocno upolityczniona retoryka nie pozwalają na dogłębną i otwartą dyskusję. Aspen Baker w bardzo osobistej i przemyślanej prelekcji opowiada o podejściu, które nie jest ani „pro-life” ani „pro-choice”, ale raczej „pro-voice”. Mówi także o roli, jaką mogą odegrać słuchanie i opowiadanie historii, gdy dyskusja dotyczy drażliwych tematów.

Play

12:50

TED2015

Manuel Lima: Namacalna historia ludzkiej wiedzy

2015-03-131,916,809 views

Readability: 5.4

---

Jak przyrasta wiedza? Czasem zaczyna się od jednego spostrzeżenia i rozrasta się w wiele gałęzi. Infografika eksperta Manuela Limy bada tysiącletnią historię mapowania danych, od języków do dynastii, przez drzewo informacji. To fascynująca historia wizualizacji i spojrzenie na potrzebę ludzi do organizowania wiedzy.

Play

12:39

TEDWomen 2015

Memory Banda: Krzyk wojowniczki przeciwko małżeństwom dzieci

2015-05-291,355,672 views

Readability: 2.7

---

Życie Memory Bandy potoczyło się inną ścieżką, niż jej siostry. Gdy jej siostra osiągnęła dojrzałość płciową, została wysłana na tradycyjny "obóz inicjacji", który uczy, "jak seksualnie zaspokoić mężczyznę". Tam zaszła w ciążę - w wieku 11 lat. Banda nie zgodziła się na wyjazd. Zamiast tego skrzyknęła innych i poprosiła przywódcę wioski o zarządzenie, żeby żadnej kobiety nie zmuszać do małżeństwa, zanim nie skończy 18 lat. Zaczęła działać na terenie całego kraju - z niesamowitymi wynikami wśród dziewcząt w całym Malawi.

Play

16:37

TEDWomen 2015

Jimmy Carter: Dlaczego uważam dyskryminację kobiet za największe łamanie praw człowieka

2015-05-291,642,741 views

Readability: 4.4

---

Były prezydent USA Jimmy Carter z charakterystyczną dla siebie determinacją przedstawia trzy nieoczekiwane powody, dla których kobiety i dziewczęta są wciąż gorzej traktowane w różnych częściach świata, zarówno tych rozwiniętych, jak i tych rozwijających się. Jaki jest ostatni z przytaczanych powodów? „Mężczyzn to w zasadzie nie obchodzi”.

Play

16:48

TED2015

Dama Ellen MacArthur: Zaskakująca rzecz, której się dowiedziałam, żeglując samotnie dookoła świata.

2015-03-202,007,003 views

Readability: 3.6

---

Czego można się nauczyć żeglując samotnie dookoła świata? Kiedy żeglarka Ellen MacArthur okrążała Ziemię, wraz ze wszystkim, czego potrzebowała na pokładzie, zyskała nowe spojrzenie na mechanizmy rządzące światem. To świat następujących po sobie cykli w środowisku skończonych zasobów, gdzie decyzje, jakie podejmujemy dzisiaj, mają wpływ na to, co zostanie na jutro. Ellen MacArthur proponuje zupełnie nowy sposób widzenia światowej gospodarki: nie jako liniową, lecz cyrkulacyjną, gdzie wszystko wraca po zakończeniu do początku.

Play

15:30

TED2015

Chris Urmson: Jak samosterujący samochód widzi drogę

2015-03-162,536,355 views

Readability: 3.3

---

Statystycznie, najbardziej zawodną częścią samochodu jest... kierowca. Chris Urmson zarządza programem samochodu bez kierowcy Google, jedną z wielu prób usunięcia ludzi z siedzenia kierowcy. Opowiada, na jakim etapie znajduje się projekt oraz pokazuje fascynujące materiały o tym, jak taki samochód widzi drogę i samodzielnie podejmuje decyzje.

Play

17:00

TED2015

Maryn McKenna: Co zrobimy, gdy antybiotyki przestaną działać?

2015-03-251,800,584 views

Readability: 4.6

---

Penicylina zmieniła wszystko. Infekcje, które wcześniej zabijały, nagle stały się uleczalne. Jednak – jak mówi Maryn McKenna w tej pobudzającej do refleksji prelekcji – zmarnowaliśmy potencjalne korzyści płynące z użycia zarówno pierwszych jak i późniejszych antybiotyków. Pojawienie się bakterii odpornych na lekarstwa oznacza, że wkraczamy do świata, w którym nie używa się antybiotyków – i nie będzie to łatwe. Są jednak kroki, które możemy podjąć... jeśli zaczniemy działać już teraz.

Play

11:25

TEDWomen 2015

Gayle Tzemach Lemmon: Poznajcie kobiety walczące na linii frontu amerykańskiej wojny

2015-05-291,180,525 views

Readability: 3.5

---

W 2011 roku siły zbrojne USA utrzymywały zakaz służenia kobiet w wojsku. Mimo tego, w tym samym roku złożony z kobiet zespół Operacji Specjalnych został wysłany do Afganistanu, aby służyć na linii frontu, budować relacje z mieszkańcami i spróbować położyć kres tej wojnie. Reporterka Gayle Tzemach Lemmon opowiada historię tej „paczki sióstr”, niezwykłej grupy wojowniczek, którym udało się złamać długoletni opór wobec służby kobiet.

Play

18:54

TEDSalon NY2015

Chip Kidd: The art of first impressions -- in design and life

2015-05-122,000,740 views

Readability: 3.9

---

Book designer Chip Kidd knows all too well how often we judge things by first appearances. In this hilarious, fast-paced talk, he explains the two techniques designers use to communicate instantly -- clarity and mystery -- and when, why and how they work. He celebrates beautiful, useful pieces of design, skewers less successful work, and shares the thinking behind some of his own iconic book covers.

Play

13:49

TED2015

Steve Silberman: Zapomniana historia autyzmu

2015-03-181,699,224 views

Readability: 5.7

---

Wiele lat temu mało który pediatra słyszał o autyzmie. W 1975 roku przypuszczano, że autyzm dotyka 1 na 5000 dzieci. Dzisiaj 1 na 68 dzieci znajduje się w spektrum autyzmu. Dlaczego liczby tak gwałtownie się zwiększyły? Steve Silberman zwraca uwagę, że niesamowicie wzrosła świadomość autyzmu. Stało się tak dzięki parze lekarzy, którzy stworzyli inny obraz autyzmu, a także dzięki nieoczekiwanej i przełomowej chwili w popkulturze oraz nowym testom klinicznym. Jednak by w pełni zrozumieć istotę sprawy, trzeba cofnąć się w czasie i zapoznać się z historią austriackiego lekarza, Hansa Aspergera, który w 1944 roku opublikował nowatorski artykuł. Artykuł w pewnym momencie spalono i od tamtej pory obraz autyzmu był zafałszowany. (Prelekcja jest częścią sesji TED2015 pod patronatem czasopisma Pop-Up Magazine: popupmagazine.com or @popupmag on Twitter.)

Play

11:29

TEDWomen 2015

Roxane Gay: Wyznania złej feministki

2015-05-281,781,161 views

Readability: 3.7

---

Nadając sobie przydomek "zła feministka", pisarka Roxane Gay chciała zażartować. W ten sposób przyznała, że najprawdopodobniej nigdy nie spełni wymagań doskonałości, jakie stawia się przed feminizmem. Jednak zdała sobie sprawę, że żart zabrzmiał nieszczerze. W mądrym i prowokującym wystąpieniu nakłania nas do zaakceptowania wszystkich odcieni feminizmu. Ponadto namawia do podejmowania drobnych decyzji, które ostatecznie mogą doprowadzić do trwałej zmiany pod warunkiem, że ludzie będą je podejmować masowo.

Play

15:48

TEDWomen 2015

Margaret Heffernan: Czemu powinniśmy skończyć z hierarchią w pracy

2015-05-283,377,127 views

Readability: 4.2

---

Organizacje często są prowadzone na podobieństwo „modelu superkury”, gdzie nacisk kładziony jest na najskuteczniejszych pracowników, którzy prześcigają innych. Ale nie to przyczynia się do tworzenia udanych zespołów. Kierownik biznesu Margaret Heffernan zwraca uwagę, że społeczna spójność - budowana podczas każdej przerwy na kawę, za każdym razem, gdy jeden pracownik prosi drugiego po pomoc - prowadzi z czasem do świetnych wyników. Jest to zupełnie nowe spojrzenie na to, co sprawia, że dajemy z siebie w pracy wszystko i na to, co to znaczy być liderem, gdyż Heffernan zauważa: „Firmy nie mają pomysłów. To ludzie je mają”.

Play

15:36

TEDxBoulder

Ash Beckham: Kiedy się postawić - a kiedy odpuścić

2014-09-271,623,269 views

Readability: 3.4

---

Ash Beckham znalazła się ostatnio w sytuacji, która kazała jej się zastanowić: kim jestem? Poczuła się wciśnięta między dwie role - cioci i adwokata. Jej zdaniem każdy z nas czasem z tym walczy. Beckham daje odważne propozycje, jak bronić swojej integralności moralnej, kiedy nie jest to zbyt wygodne.

Play

04:22

TEDWomen 2015

Lee Mokobe: Mocny poemat o doznaniu bycia transseksualistą

2015-05-281,487,336 views

Readability: 3.9

---

"Byłem zagadką anatomii, zadanym pytaniem, które pozostawiono bez odpowiedzi", opowiada poeta i członek TED Lee Mokobe, w poruszającej i poetycznej podróży w tożsamość i transformację. Oto dająca do myślenia opowieść o ciałach i nadanych im znaczeniach.

Play

05:04

TED2015

LaToya Ruby Frazier: Widoczna historia nierówności w przemysłowej Ameryce

2015-03-231,300,437 views

Readability: 6.5

---

Przez ostatnie 12 lat LaToya Ruby Frazier fotografowała przyjaciół, sąsiadów i rodzinę w Braddock w Pensylwanii. Choć stalowe miasto niedawno zostało okrzyknięte dzieckiem z plakatu "rewitalizacji Rust Belt", zdjęcia Frazier opowiadają inną historię o prawdziwym wpływie nierówności i toksyczności środowiska. W tej krótkiej, mocnej prelekcji stypendystka TED dzieli się bardzo osobistym urywkiem często niewidocznego świata.

Play

21:51

TED2015

Donald Hoffman: Czy widzimy rzeczywistość taką jaka jest?

2015-03-182,949,831 views

Readability: 4.5

---

Naukowiec poznawczy, Donald Hoffman, próbuje odpowiedzieć na wielkie pytanie: Czy doświaczamy świat takim, jaki naprawę jest... czy takim jakiego go potrzebujemy? W tym szokującym wykładzie rozważa na tym, jak nasze umysły konstruują dla nas rzeczywistość.

Play

17:08

TEDWomen 2015

Linda Cliatt-Wayman: Jak naprawić zepsutą szkołę? Dowodzić bez strachu i mocno kochać

2015-05-292,127,946 views

Readability: 3.9

---

Od pierwszego dnia pracy jako dyrektor w kiepskiej szkole średniej w Północnej Filadelfii, Linda Cliatt-Wayman była zdeterminowana wprowadzić własne prawa. Szybko zrozumiała, że ma przed sobą bardziej skomplikowane zadanie, niż się wydawało. Z wyczuwalną pasją demonstruje trzy zasady, które pomogły jej naprawić trzy szkoły określane jako "kiepskie i permanentnie niebezpieczne". Ta nieustraszona determinacja do działania - i kochania uczniów, niezależnie od sytuacji - jest modelem dla liderów we wszelkich dziedzinach.

Play

18:52

TED2015

Noy Thrupkaew: Handel ludźmi jest wszędzie. Oto jak działa

2015-03-192,004,712 views

Readability: 4.4

---

Za codziennymi okazjami, które wszyscy uwielbiamy - czy to manicure za 10 dolarów, czy niewyczerpana ilość krewetek w bufecie - kryje się świat przymusowej pracy, dzięki której ceny są utrzymywane na najniższym poziomie. Noy Thrupkaew dokładnie bada temat handlu ludźmi, który kwitnie zarówno w Stanach Zjednoczonych i Europie, jak i w krajach rozwijających się. W swojej prelekcji pokazuje nam ludzkie twarze wyzyskiwanych pracowników, których praca karmi konsumentów na całym świecie.

Play

16:42

TED2015

Tony Fadell: Sekretem projektowania jest... uważne patrzenie

2015-03-252,938,799 views

Readability: 2.9

---

Jako istoty ludzkie szybko przywykamy do tego stanu rzeczy. Ale dla projektantów ich stan jest okazją... Czy mogą być lepsze? W jaki sposób? W zabawnej i lekkiej prelekcji człowiek stojący za iPodem i termostatem Nest dzieli się swoimi radami na to, jak patrzeć uważniej i wprowadzać zmiany.

Play

06:29

TED2015

Joey Alexander: Jedenastoletni geniusz gra starodawny jazz

2015-03-252,484,706 views

Readability: 7.9

---

Wychowany na słuchaniu starych płyt swojego ojca Joey Alexander gra ostry, modernistyczny piano jazz, którego nie spodziewalibyście się usłyszeć od prawie nastolatka. Posłuchaj, jak jedenastolatek zachwyca tłum uczestników konferencji TED swoim wyjątkowym wykonaniem klasyki autorstwa Thelonious'a Monk'a.

Play

06:41

TED2015

Bill Gross: Najważniejszy powód sukcesu startupów

2015-03-197,578,583 views

Readability: 4.3

---

Bill Gross założył wiele startupów i pomógł rozwinąć się jeszcze większej liczbie firm. Zaciekawiło go, dlaczego niektóre z nich odniosły sukces a inne nie. Bill zebrał dane na temat setek firm, zarówno własnych jak i należących do innych, i uszeregował je według pięciu najważniejszych czynników. To, który z nich okazał się najważniejszy, zaskoczyło nawet jego samego.

Play

20:19

TED2015

Laura Schulz: Zaskakująco logiczne umysły dzieci

2015-03-101,888,975 views

Readability: 3.8

---

W jaki sposób dzieci uczą się tak wiele, tak szybko, na podstawie tak nielicznych informacji? W tej zabawnej, pełnej eksperymentów prelekcji kognitywistka Laura Schulz pokazuje, jak nasi najmłodsi podejmują nadzwyczaj logiczne decyzje, zanim jeszcze nauczą się mówić.

Play

17:19

TEDGlobal 2014

Jimmy Nelson: Niezwykłe portrety ginących plemion świata

2014-10-091,577,385 views

Readability: 2.8

---

Kiedy Jimmy Nelson dotarł na Syberię, żeby sfotografować Czukczów, starsi powiedzieli mu: „Nie możesz nam zrobić zdjęć. Musisz poczekać, musisz nas najpierw poznać i zrozumieć”. W tej prelekcji, wypełnionej pięknymi zdjęciami, Nelson próbuje zrozumieć świat, innych ludzi i siebie za pomocą tych niezwykłych portretów ginących plemion i kultur świata.

Play